Oni Moiberãroni Sa Fugo Mbori Nga Ga Sangbanebi Nga Gu Du Tipa Gaani Uru
“Ako wiri boro, mo rúgu tiro na pa gu yuguyuguhe re ya si tipa digidarago.”—DANIERE 8:17.
1. Ginipai Yekova aida ngbatunga aboro dunduko inihe tipa gaani regbo?
YEKOVA akanga na gu inohe du tipa agu apai du kumbatayo tipa kina tiko te. Kuba gure, ko nga Bakusi okõokõapai. Nirengo, ko naida ani ini gupai nga ani ima rimo dudunguroo kurogo “digidarago.” Nga gu nyanyakipa pangbanga fu agu aboro 6,000,000,000 nga aguyo naraka awere auru kpotosende!
2. Tipagine aboro abakabangiriyo tini tipa gupai du kumbatayo tipa ngbatunga aboro?
2 Si ni iiriwopai nga gi zegino re nambeda sa digidoho? Boro rengbe ka ta kpakpu diwi yo, ono rogo dungu arago, ni arengbanga ka ta bangiri agene nga ga gi zegino re zanga gunde te. Ni rengbe ka hiiso kporo na vovo mbakadimbakadi aũsunge, ono ni arengbanga ka umbasi gu pa gburuwa akporo nakio kina kumbatayo te. Na ni rengbe arengba ka fu tingidapai tipa vovo apai, ono ni arengbanga ka yugopai fu aboro tipa i raki kina sa te. Agi apai ti budungu re nasongoda gu badungu goapai nga ga Kekeapai nga gu nayugo gupai nga ani naraka ti digido regbo.
3. Gini regbo i amangisunge na agu afugo nga “digida rago” ni bambataha auru kpotosende?
3 Gu maraika nga Gaburere nangia gu bambata boro ka mangasunge na gu nyanyaki afugo re—nga “digidarago”—agarã susi kusayo fuoho 2,600. Ga Mbori gundegunde nebi agi Gaburere ko niyaa: “Ako wiri boro, mo rúgu tiro na pa gu yuguyuguhe re ya si tipa digidarago.”—Daniere 8:17.
Gere nga “digidarago”!
4. Rogo gini gu kura agene Baibiri afura tipa digido regbo?
4 Gu gumbapai nga “digidarago” na gu nga ‘ringbisiringbisi digida ragoho’ nakura rogo gu buku nga ga Daniere bara sita. (Daniere 8:17, 19; 11:35, 40; 12:4, 9) Si nayugopa gu ‘yangara arame” gu mokedi nangia Pauro agumbapaha kumbatayo. (2 Timoteo 3:1-5) Yesu Kristo afura tipa gi regbo re ni regbo ‘padu ko ho’ ni gu Bakindo moi yo ni auru mbatabakindo ngbangbaturũ yo.—Matayo 24:37-39, NW.
5, 6. Ada ‘ninaoro koyo na kono’ ti gi digido regbo re, na sangbanaha nga gine?
5 Daniere 12:4 nayaa: “Ono mo, Daniere, mo kísi agu apai re ki dika he ti gu kitabu re, dati digida ragoho. Dungu aboro nikaora koyo na kono, [ndikidi, NW ] inahe amáa pai.” Badungu agu apai Daniere akehe aduni okõokõapai na i ki kisihe tipa ka aboro ginga rogoyo ya tipa dungu akama agarã. Ono ginipai tipa areme?
6 Ti gi digido regbo re, dungu ruru aKristano ‘aoro koyo na kono’ rogo agu akpewaraga nga ga Fugo Mbori, nga Baibiri. Na gini sangbanaha? Mbiko ga Yekova maku kurii gayo asadatise, ndikidi inohe ima maapai. Ni kpiapai, i afu maku fu gu mbedimbedi aDezire nga ga Yekova yo na dudungurobipai, nga gu nasa yo i girogo gupai yo nga Yesu Kristo ada ni Bakindo nga ga ngbangbaturũ ko rogo gu garã nga 1914. Ni manga yo pai na ngbanya kuti agu afugo mokedi duni kekehe rogo 2 Petero 1:19-21, ngbatunga gu mbedimbediyo re gbiati ruru abakureayo ‘namaa berãyo sa gu fugo nga ga sangbanebi’ re, ki du nirengo na gu kido nga gere nga digido regbo.
7. Gini bete apangbanga nasa ga Daniere buku si du kia?
7 Gu buku nga Daniere ni kparakparaha rogo dungu agene. Rogo gaha akpewaraga, apai yo wa gu nga bakindo naserekpo gako airatatamana ka imo yo bambiko i arengbanga ka kusa gako musumo nga gu nairiwo tiko na ka sakarogoyo te, ono ga Mbori nebi nasaka rogo gu kpakarakpakarapai re. I naba paranga akumba biata nga aguyo ka pa iriso bagbanga meme kpiahe kurogo ngariangaria gbigiwi, ono i nabata zanga kpotoyo buguba. Ti regbo pumbo sa nga ga ngbarago, badungu akama aboro nabi be boro si nikepai ti vurobambu kua bakindo yo. Gbigbita aboro buro naba gbinza kumba ku sima abahũ yo, ono ko nakura yo zanga wiri serõ. I nabi anya biama rogo yuguyugupai yo, na i kini fu gu sakarogopai tipa ra nga ga sangbanebi nga gu nandu ki da kina boro ti digido regbo.
8, 9. Waigu rengbe ga Daniere buku ka undo rani, gbe awere, ti gi digido regbo re?
8 Ziazia tie, gu buku nga Daniere na apai rogoyo ue nga gu duni bakiakia. Gu sa nga pangbanga, gu kuraha nga sangbanebi. Si ue dunduko rengbe ka sonosa gaani idapase. Agu nga apangbanga re nayugo gupai fu rani nga Yekova Mbori nafu maku fu aguyo naka kuti gayo idapase fuko kindi. Na agu apaparaha nga ga sangbanebi tigaha nanyakasa gaani idapase ni yugoho gupai nga Yekova ima ino agu apai nika manga rogo gu pangbanga nga nga aboro mbu badungu kama agarã koyo kindi—zavura kutu agarã kumbatayo—mbata fu si mangi.
9 Agu asangbanebi nibakiakia nga gu Daniere akehe nagbe berãrani sa ga Mbori Kindo. Wa ani nikaa bi agu asangbanebi re si nidigi, gaani idapase nika duni nyakasinyakasihe na gaani kido ki duni nyakasinyakasihe a nga ani naraka ti digido regbo. Ono gu kura ababisirapai nazubo Daniere, kini gumba gupai nga agu asangbanebi du rogo gu buku duna rimoko tini, i akehe nirengo fuo manga agu apai nawiri si nangia digisoho. Kangia ngbatunga agu agumbapai re ni rengo, gure rengbe ka kusa nyanyaki asanahe tipa agu apai Daniere agumbapaha kumbatayo tipa digido regbo. Ababisirapai na kapa a kuti agu apangbanga du rogo gu buku re. Sidu ani wisigingaha.
Wisigo Gopai!
10. Rogo gini gine i akitingbaanga gu buku nga Daniere?
10 Oni berẽnga gupai nga oni ngbanga yo, ki nigi ngbanga wa i awisigoho. Gu basapungbanga nawisigo gu ngbanga re nanyakasa gupai nga gu boro yambu yo ni ku ngbanga yo re ni gbe bape nga ga biriki. Wenepai, gu buku nga Daniere nayugotihe ni gu ndikidi buku gu nebi nangia Ebere akehe, nga guko naraki rogo saba gbiati sita kama agarã Mbata fu Gaani Regbo. Ono tie, ababisirapai nanyakasa gupai nga gu buku re na biriki rogo. Sidu ani bingoho singia gu paparaha nga ga pangbanga na ngbanya dagbaha na gu rengo nga ga kuruapai.
11, 12. Ginipai namangi tipa gu kitangbaase nga Beresasara adunga nga nzunzu boro te?
11 Ani ya ani naida ka wisigo gupai rengbeyo ka yambaha nga gu ngbanga du tipa gu bakindo naadunga tini ya. Daniere kapita 5 nayugo gupai nga Beresasara naazogarago ni bakindo Babera yo ho i azi gu bakporo ni re rogo 539 Mbata fu Gaani Regbo. Ababisirapai atikango kuti gipai re bambiko rimo Beresasara ho rogo kura rago kparakusayo ti gu du Baibiri yo te. Kuba gure, agu abake kuruapai nadu mbata nayugo Nabonidus ni gu yangara bakindo nga ga Babera ko.
12 Ono tie, rogo gu garã nangia 1854, i abi kekepai ti wiriwiri rukutu mekemeke apere ni gbangagbangaha sendeyo rogo gu gburuwagburuwa abate nga ga gu kuru bakporo nga ga Babera nangia Ura, rogo gu ba du gu ringara rogo areme nga Iraq. Gi kekepai nga gu i abihe re aduna gu kparakpee tini nga gu Bakindo Nabonidus afura rogo tipa “Bel-sar-ussur, nga bambata wire ni kumbagude.” Zavura ababisirapai, si aidi i idihe ki yaa: Giko re nangia gu Beresasara du pako rogo gu buku nga Daniere. Sidu gu bakindo ya yo ko adunga ho tini te adu kinaho nirengo, kina pa ko gbua naadunga kindi niyuguyuguhe rogo agu abuku nga ga zegino ya. Gere gbua nga gopai sa dagba gu dunguhe nayugo gupai nga gu kekeapai nga ga Daniere nga rengo. Ngbatunga gu gopai re nayugo gupai nga gu buku nga Daniere nga papara Fugo Mbori nirengo nga gu rẽ tipa ani moiberãrani wenengai sa ni tona kina awere, ti gi digido regbo re.
13, 14. Da nangia Nebukadenesara, na ko afu tiko gbe fu gini kungbo mbori?
13 Agu apai zungu tihe rogo gu buku nga Daniere nga agu asangbanebi du rogo tipa pa kura aome nga ga abakindo zegino gbiati gu mangaapai nga ga bete gaha abazogo. I rengbe ka yamba guni sa dagba agu abazogo re nga gu basovura nga guko nadua ngbii. Ni badikumbo gu mbatabakindo nga ga Babera, ko na gako ariivura agbandaka agu ariivura nangia ga gu Faro nangia ga Ezipeta ko nangia Neko rogo gu ba nangia Karekimisa. Ono i akedi sunge fu gu bazogo aBabero nadu na diabese re si ki sa ko ko mbu yangara vura fu gako abarutiriivura. Ni ino ko gupai nga bako, nangia Naboporasara, aima kpi, gi paranga kumba nangia Nebukadenesara re adi mbatabakindo rogo 624 Mbata fu Gaani Regbo. Ti regbo gako zagorago nga gu nadu tipa agarã 43, ko adua ngbii nga gu nakodi agu arago aAsurio anidu mbata rogo, na ko ki gbaragi gako zogarago da ku Suria yo na Paresitina yo da a kuti agu angbanda nga ga Ezipeta.
14 Nebukadenesara akpara gako irisombori gbe fu gu mbori nangia Maraduki, nangia gbia ambori nga ga aBabera ko. Agu adiabese dunduko bakindo anidu nani, ko ayaa si anaye mbiko Maraduki. Babera yo, Nebukadenesara adua agu ayekaru nga ga Maraduki na ki fongoho kodihe a na ga gu kura dungu ambori nga ga Babera yo. Si nawira gu meme kpiahe nga ga dahabu gi bakindo aBabero re asigiraha rogo gu Kpasakpasarago nangia Dura adu fu Maraduki. (Daniere 3:1, 2) Na si nawira gupai a nga Nebukadenesara aduna kido gbe kuti soroka rogo sogima gako mangaapai nga ga abanzengere.
15, 16. Ginipai Nebukadenesara amangihe tipa Babera, na ginipai namangi ho ko arẽkango ko ni tipa pa kioho?
15 Ni nyasa ko gu iiriwo angapa nga ga Babera nadu ue gu adu vuru kuraha yo nga gu bako atona duaha, Nebukadenesara asa gu bakporo re ni gu bakporo naawiranga ka i azihe ya. Tipa ka sa ngbarago ti gako nakindo nangia Madio, nga guri nana’ako tipa agu agangara gbiati abire nadu ringara kpuyo yo, i nayaa Nebukadenesara nambakadi asiasi a’ati—nga gu nadu ni guhe sa dagba gu iiriwo apai saba nga gu nadu rogo gu zegino nadu mbata. Ko asa Babera ni gu babakere bakporo nga gu nadu na ngapa patini ki susi agu abaakporo dunduko nga gu nadu ti gu regbo re. Na nga gu rẽkangose ko adu nani tipa gu gbata nga ga zire irisombori re!
16 Rogo kura uru sa Nebukadenesara arẽkango ko ya, “a nga gere nga . . . bakere Babera, nga gu mi adua[ha] . . . te?” Ono tie, kuti gupai du rogo Daniere 4:30-36, nzanga azi bakindo ‘ho agu apai adu ni re kindi kina ku ngba ko.’ Fuo duhe nga ko arẽnga ka zogarago tipa agarã saba te, ko anari nvuo, a wa kina gu Daniere agumbapaha kumbatayo. Fuo gure, i ki karaga gako kindo fuko. Oni ini gu rogoyo nga ga sangbanebi nga gu du tipa agi apai dunduko re? Oni rengbe ka sakarogo wai yo bakere digisidigisihe aye na ani nibasa sa digido regbo?
Dungura Kpakarakpakara Sangbaanebi
17. Waigu rengbe oni ka ringbisapa gu musumo nga ga sangbanebi nga gu Mbori akedihe fu Nebukadenesara rogo gako ue garã zogarago ni bakindo zegino dunduko?
17 Awere, ani dunguranga bete kura kpakarakpakara sangbaanebi rogo gu buku nga Daniere. Rogo gu ue garã zogarago nga ga Nebukadenesara ni bazogo zegino dunduko kuti sangba gu sangbanebi nga ga Baibiri (606/605 Mbata fu Gaani Regbo), Mbori akedi iiriwo musumo fuko. Kuti sangba Daniere kapita 2, gu musumo re akodi pa babakere sese kpiahe na riihe rogo dahabu, ngbaduhe na abehe kingia feda, vuruhe na ambosoho ki du rogo tara, amerenduhe ki du rogo marã, na akpetenduhe kingia kodikodi marã na pere. Agu apapara sese kpiahe nibasasa re aarukuba gine?
18. Gine rii sese kpiahe rogo dahabu, ngbaduhe na abehe rogo feda, vuruhe na amerenduhe rogo tara arukubaha?
18 Ga Mbori nebi agumba gupai fu Nebukadenesara nga: “Ako bakindo, . . . mo nga gu rihe nadu ni dahabu” re. (Daniere 2:37, 38) Nebukadenesara nangia gu bambata bakindo gu zogarago nga ga aBabero Ngbii atona tiko kaa tanga kumbatayo ti abakindo. Amadio na aParaso nazihe, nga gu sese kpiahe gu ngbaduhe na abehe nadu rogo feda aarukubaha. Gu Ngbii nga ga aGiriki ki ye fuo gure, nga gu kpiaha adu niyuguyuguhe ni vuru kpiahe na ambosoho nga gu nadu rogo tara. Waigu gu ome zegino re atona?
19, 20. Da nangia Bakere Aregizanda, na gini sunge ko amangihe rogo sa ringara aGiriki ni ome nga ga zegino dunduko?
19 Rogo biama kama agarã Mbata fu Gaani Regbo, paranga kumba amangi nyanyakipa sunge rogo digiso gu sangbanebi nga ga Daniere. I abatika ko rogo 356 Mbata fu Gaani Regbo, na zegino aye kaa yamba ko nga Bakere Aregizanda. Fuo imo yo bako, nangia Firipo, rogo 336 Mbata fu Gaani Regbo, Aregizanda, nga guko garãko adu 20 adi mbatabakindo nga ga Masedonia kuba bako.
20 Ti tonatona Merekoko rogo 334 Mbata fu Gaani Regbo, Aregizanda atona tua nga ga zio arago. Ko aduna umba riivura beko nga ga abanzengere ono ni nyanyakihe nga ga agu abanzengere nanandu ni nduyo bangeyo adu 30,000, na abandurii afarasi ki du 5,000. Pati gu Di nga Garaniko nga gu du bangbanda nodiyo na dioyo nga ga Asia Minor (du awere Turkey yo), Aregizanda adibe gako bambata vura kuti aParaso rogo 334 Mbata fu Gaani Regbo. Bara rogo gu garã nangia 326 Mbata fu Gaani Regbo, gi bazirago omeko aabatanga re ya adibeyo na ki ndu tuturũ da ku uroyo ti gu Di nga Indus, nga gu nadu rogo gu ringara du areme nga Pakistan. Ono yangara vura adibe Aregizanda ho ko aduni Babera yo. Rogo Banzinga ti rameru 13, rogo 323 Mbata fu Gaani Regbo, fuo raka ko gbua tipa agarã 32 na adiwi 8, ko azogo tiko fu kere vura, nga kpio. (1 AKorindo 15:55) Ono tie, mbiko agu aziorago ko amangihe, ringara aGiriki ada ni ome nga ga zegino, a wa i agumbaha kumbatayo rogo ga Daniere sangbanebi.
21. Ku pati ga aRomo Ngbii, gini kura ome zegino kpiaha adu niyuguyuguhe ni andu gu sese kpiahe rogo marã nga gu nadu rogo musumo?
21 Gine amerendu gu bakere kpiahe nga gu du rogo marã yo re arukubaha? Wenepai, Roma du nga gu nadu wa marã nasidiga gu Ngbii nga ga aGiriki na ki gbandakaha. Zanga yugo yo irisa tipa ga Mbori Kindo nga gu Yesu Kristo anatakapandehe, aRomo aimiko rii ngbunduru ngua rungosi rogo 33 ti Gaani Regbo. Ni asadatise ka gbandaka gu pambori nga ga aKristano, aRomo arungosi ga Yesu abawiriki. Ono tie, agu amerendu sese kpiahe nga gu nadu rogo ga Nebukadenesara musumo aayugonga kina kpia gu Ngbii nga ga aRomo sa te, ono si ayugupa gu kura birĩ zogarago nga gu nasumba kumbatayo ti vuroho—nga ga Angirisi-na-Amerikani Ome Zegino.
22. Waigu gu sese kpiahe du rogo musumo aundo rani ani bi gupai nga ani ima rimo dudunguroo kurogo digido regbo?
22 Wene wisigopai nayugo gupai nga ani ima rimo dudunguroo awere kurogo digido regbo, mbiko ani ima da ti kpetendu sese kpiahe nga gu du rogo marã na pere. Gu kura azogarago gu duho du wa marã watadu naida ngbaome aboro duna ranigose fuyo, baraho du gu kura yo ni wa pere. Zavura gupai nga pere nakpi niipo, nga guhe i amangi ‘wiri aboro’ rogo, aboro amangihe nidingisoro fu agu azogarago nazoga yo du wa marã si mbugene fuyo i fura ni betehe tipa agu azogarago re. (Daniere 2:43; Eyobo 10:9) Rengo ngaha, agu azogarago nazoga aboro ngbaome na kungbo aboro arengbanga ka zio tiyo sa te, a wa kina gu ka marã na pere azionga tihe sa ya. Ono ga Mbori Kindo nika ye bambeda na digido gi zegino nga ga birĩ zogarago nga gu duna apaparaha nibakiakia re.—Daniere 2:44.
23. Waigu rengbe oni ka ringbisapa gu musumo gbiati yuguyuguapai Daniere abihe rogo gu bambata zogarago nga ga Beresasara?
23 Gu saba kapita nga ga ga Daniere iiriwo sangbanebi baa nyemuhe ti rani re naye na ani a sa digido regbo. Si nafura tipa gupai namangi rogo gu bambata garã zogarago nga ga Beresasara Bakindo aBabero. Sidu, ho garãko aduni rogo agu agarã nga ga 70, Daniere “arari musumo ki bi yuguyuguhe wa ko api auru gako barame.” Na iriwo wai gu yuguyuguapai re agundesi ko! Ko akigi niyaa: “Oni ngére, agu ayuge nidu biama nga ga ngbangbaturũ awo ti bakere baime. Bakindigi anyaa biama ki kuru baime yo, gu ru akia ti kurai.” (Daniere 7:1-8, 15) Nga gu iiriwo anyaa! Bambata ru nga gu bahu duna popo ru tini, na ue ru wa urusi. Fuoho, mama ki du tigau na apopo ru biama na ariru biama! Gu biama nyaa, nga guru duni banaru nyaa ki duni nyanyaki ru, u na bakikindigi arindiru tini rogo marã na ki duna agbanga ru bawe. Dagba agu agbanga ru du bawe re, “toni” gbanga nakura nga gu duna “bangirise . . . wa kina bangiri boro,” na gu “ngbase nagumba bakere apai.” Nga gu banaru anya!
24. Kuti sangba Daniere 7:9-14, ginipai Daniere abihe ngbangbaturũ yo, na gi yuguyugupai re nayugopa gine?
24 Ga Daniere yuguyugupai na’ariatihe ku ngbangbaturũ yo. (Daniere 7:9-14) I bi gu “Bakuru Ko du ho kindi,” nga Yekova Mbori, ko nasungu na taarimo rii gako mbatabakindo ni Basapungbanga. ‘Aboro wa kutu akutu namanga pa ko, aboro wa kutu bawe bara kutu bawe ki rundu bara bangiriko.’ Nimanga ko kere sarangbanga tipa agu anyaa re, Mbori nadia pazogarago kusayo be ra na ki gbarasi gu biama ru. I asia pa nyenye zoga “aboro dunduko, na arikaaboro, na ngbatunga aboro na afugoyo” fu gu boro du “wa wiri boro.” Gere nayugopa digido regbo na pa maa Wiri boro, nga Yesu Kristo, auru mbatabakindo rogo gu garã nga 1914.
25, 26. Gini asasanahe rengbe ka kura ho ani ageda gu buku ni nga Daniere, na gini buku rengbe ka undorani ani karagapai tipaha?
25 Nirengo, abagedi gu buku nga Daniere na asasanahe ngbayo. Ni kpiapai, agu nyaa biama du rogo Daniere kapita 7 narukuba gine? Sakarogopai tipa agu “aposo 70” nga ga sangbanebi nga gu du rogo Daniere 9:24-27 nga gine? Na ginipai tipa Daniere kapita 11 gbiati gu vura ringbisi yo paha rogo gu sangbanebi re tipa ‘bakindo nodiyo’ na ‘bakindo sudiyo’? Ginipai rengbe ani ka maabangirani tipaha be agi abakindo re ti digido regbo?
26 Yekova ima fu dudungurobipai tipa ngbatunga agu apai re fu gako mbedimbedi amoyambu nga aguyo du auru kpotosende, fu “gu ziazia yo nga ga gu Ko nga Bahe,” a wa i ayambayo rogo Daniere 7:18. Kurii gure, ‘ruru kangara moyambu’ ambakadipai tipa ani duna dudungurobipai tipa gu kekeapai nga gu naye be toro nga ga gu nebi nangia Daniere. (Matayo 24:45) Gere gu duho awere rogo gu vovo kusikusi buku nga Oni Moiberãroni sa ga Daniere Sangbanebi! Gi bawene buku duna akpiahe rogo na akpewaraga 320 re nafura tipa apapara gu buku nga Daniere nabaha. Si nafura tipa agu asangbanebi nibasasa nga gu nanyakasa idapase na agu apangbanga dunduko nga gu gu nebi i akpinyemu ko gbe nangia Daniere akehe.
Ndikidi Rogoyo Tipa Gaani Uru
27, 28. (a) Ginipai du nirengo tipa pa digo gu sangbaanebi du rogo gu buku nga ga Daniere? (b) Gini regbo ani araka tini, na ginipai si aida ani mangihe?
27 Oni berẽnga pa gi nyanyakipa pai re: Agu asangbanebi dunduko nga ga Daniere ima digo, kparakusayo ti kina wiri bete futufutuapai gbua nga gu du rogo. Ni kpiapai, awere, ani nabi gupai rogo zegino nga gu kpetendu gu sese kpiahe ayugoho nga gu du rogo Daniere kapita 2. I azaki gire kusayo ti gu kurumo ngua gumba yo paha rogo Daniere kapita 4 ho i amoi Bakindo Masiya ni auru mbatabakindo, nga Yesu Kristo, rogo gu garã nga 1914. Ii, a wa i aima gumbaha kumbatayo rogo Daniere kapita 7, gu Bakuru Ko nyeanye kindi afu pazogarago fu Wiri boro ti gu regbo re.—Daniere 7:13, 14; Matayo 16:27–17:9.
28 Agu auru 2,300 du paha rogo Daniere kapita 8 na auru 1,290 gbiati auru 1,335 nga gu gumba yo paha rogo Daniere kapita 12 nga kuruapai—si ni agu apai naima manga bakuruyo. Wisigo Daniere kapita 11 nayugo gupai nga gu vura du dagba ‘bakindo nga ga nodiyo’ na ‘bakindo nga sudiyo’ ima da ti yangaraha. Agi apai dunduko re nakiiso gu gopai nga ga Kekeapai nga ani ima rimo awere dudunguroo kurogo digido regbo. Ni wisigo ani gaani kparakpara ba nibipa regbo, ginipai si aida ani diberã ka mangaha? Zanga sakapai, si naida ani moiberãrani sa fugo Yekova Mbori nga ga sangbanebi.
Waigu ka Oni Karagapai?
• Ginipai Mbori aida ngbatunga aboro dunduko inihe tipa gaani regbo?
• Waigu rengbe gu buku nga Daniere ka nyakasa gaani idapase?
• Ga Nebukadenesara musumo nga ga sese kpiahe aduna gini apaparaha tini, na gere aarukuba ginipai?
• Ginipai duni kparakparaha tipa pa digo gu sangbaanebi du rogo gu buku nga Daniere?