Oni Ru Wenengai Na Nyanyaki Ida
“Ko na’asada tiko nyanyakii dedede tipa roni rogo gako akparakpee, tipa oni rengbe ni yangaraha ka ru wenengai na nyanyaki ida kuti agu apai dunduko Mbori akpinyemuhe.”—AKOROSAIO 4:12, NW.
1, 2. (a) Ginipai agu aboro nadu zegiyo abihe tipa bambata aKristano? (b) Waigu gu buku nga AKorosaio ayugo nyemuse?
APEFUO Yesu aduna bakere nyemu agu akurayo nangia aidipase. Tertullian (nangia bake kuru apai rogo ue kama agarã na biataha ti Gaani Regbo) afura tipa gu weneringise i anamangaha fu awirinyaure, fu rungorungo aboro, na fu sosono aboro. Gu goapai tipa yugo nyemuse re airiwo ti kura aboro naangianga aidipase ya ki sa yo i gumba gupai tipa aKristano nga, ‘Oni binga wai i akpinyemu tiyo dagba tiyo.’
2 Gu buku nga AKorosaio nayugo ngbatunga gu nyemuse re be Pauro na be badiangbako nangia Epafura tipa agu awirinayo nadu Korosai yo. Pauro akepai fuyo ki ya: Epafura “na’asada tiko nyanyakii dedede tipa roni rogo gako akparakpee, tipa oni rengbe ni yangaraha ka ru wenengai na nyanyaki ida kuti agu apai dunduko Mbori akpinyemuhe.” Vuru gu garã nga 2001, agu afugo nga: “[Oni] ru wenengai na nyanyaki ida kuti agu apai dunduko Mbori akpinyemuhe” nikangia ga aDezire Yekova veresi nga ga garã.
3. Gini apai ue Epafura akparikpee tipaha?
3 Oni rengbe ka bi gupai nga ga Epafura akparakpee tipa abadiangbako aduna apaparaha ue: (1) tipa i rengbe “ni yangaraha ka ru wenengai” na (2) i ru “na nyanyaki ida kuti agu apai dunduko Mbori akpinyemuhe.” I akodi gi tingidapai re kurogo Ziazia Kekeapai tipa si undo rani. Sidu oni sananga tironi ki ya, ‘Ginipai si aida kina boro mi mangihe tipa ni yangaraha mi ki ru wenengai na nyanyaki ida kuti agu apai dunduko Mbori akpinyemuhe? Na wa mi kaa mangaha wo, sangbanaha nikangia gine?’ Ani bingo ho.
Oni Asadi Tironi Nyanyakii ka “Ru Wenengai”
4. Rogo gini gene si aida aKorosaio du “wenengai”?
4 Epafura aakpinyemu gupai nyanyakii nga agu awirinako nga ga toro yo nadu Korosai yo ‘ru ni yangaraha wenengai.’ Gu fugo Pauro amangisunge nani, nga gu sa yo ho herẽ nga “wenengai,” rogoyo rengbe ka du nga guhe duni rengberengbehe, guhe ima sona, watadu ima nyaka. (Matayo 19:21; AEbere 5:14; Yakoba 1:4, 25, NW ) Si nawira oni ima ino gupai nga du boro ni gu Dezire Yekova ima zio bapatiza ayugonga gupai nitihe nga ni ni gu Kristano ima sona te. Pauro ake waraga fu aEfeso, nga aguyo naaraka ku dioyo ti Korosai, ya ababanda avusende na abayugupai asadi tiyo ka fu undo tipa i ‘da ti gu du sa nga ga idapase, na ga ina Wiri Mbori, sa du ni gu boro ima nyaka, na sa rengba na sona gu hibepai nga ga Kristo.’ Rogo kura ba Pauro angarasi aKristano ‘i da ni sosono aboro rogo berã.’—AEfeso 4:8-13; 1 AKorindo 14:20.
5. Waigu rengbe ani ka manga padu wenengai ni bangua gaani sasa?
5 Kangia bete aguyo Korosai yo aasonanga watadu aanyakanga kindi rogo toroyo te, si aidi gure duni gayo sasa. Anga kina gu bangisapai re si aida si du areme tee? Singia i abapatizi rani mbata fu dungu bawe agarã watadu bambeda kusayo, ani rengbe ka bi gupai nga ani ima sona nirengo rogo gaani tandu nga ga berãkuriipai na biapai? Ani naawisigo agu andika nga ga Baibiri mbata fu dia ani berã sa apai? Ya mo agu apai du tipa Mbori na gu du tipa dungurati nada ni bakere banguapai rogo gaani raka, kuba gupai nga si naamanga nisaha? Herẽ, ani arengbanga ka yugokpia agu agene dunduko nga gu rengbe ani ka yugo gupai nani nga ani nasona ka da wenengai te, ono ani makianga kpiaapai ue.
6. Gene sa nga gu rengbe boro ka sona rogo ka duni rengberengbe ni, a wa du Yekova nga gine?
6 Bambata kpiapai: Ani yaa ani asono dagba agu aboro nanasogote aguyo du rangi kpotoyo, na gayo ringara kia, watadu du gayo rago kia, na ki duna kere berã nga ga sogote tipa yo. Awere tie, ani ini gupai nga Mbori akparakanga aboro te na si aidanga ani kpara aboro a te. (Amokedi 10:14, 15, 34, 35) Rogo gaani dungurati watadu gaani kirikiri ba, aboro gu duho du rogo agi angbatunga re, sidu ani gudu dagba yo. Wa vura duhe wo, waigu du bakio gu gbegbere aberã na akapa ani azioho ku ngbaduraniyo tipa ngbatunga agu aboro re? Ani ‘nzengerenzengere,’ kini berẽ gbegberepai ni kina ipo ka boro sa dagba ngbatunga agu aboro re mangi wiri ingipai kuti rani watadu ka ni imisi rani tooni? Oni sananga tironi ya, ‘Si naida mi sono berewe gbe tipa ka duna gu ga Mbori bipai nga ga zanga kparakapai dagba aboro?’
7. Da wenengai ni Kristano rengbe ka koda gini bipai tipa kura aboro?
7 Ue kpiapai: Kuti sangba AFiripoio 2:3, si aidanga ani mangipai ‘na vura na ruka wa sa te, ono ni umbasitise ani berẽpa akuarani ya i kii payo ti rani.’ Waigu ani asona rogo gipai re? Aboro nibasasa duna agu apai du yo na rungbura rogo na agu nyaki yo rogo. Kangia mbata si anidu fu rani niipiipihe ka bi ga akuarani arungbura, ani ima sona ki mbu berã gupai nga i duni “rengberengbe” yo? ( Yakoba 3:2, NW ) Wa du rago re, susi gu nadu mbata, ani rengbe ka abi agu agene—watadu ka gbata agu agene—kiipa akuarani rogo? ‘Mi du wa ka mi idi gupai nga gi wirinina re susi re rogo duna zerangbaduse.’ ‘Gu boro re na nyanyaki idapase tini.’ ‘Ka pe rengo, ko nga bawene bayugupai susi re.’ ‘Ri ima susa re rogo gari bandatise ti zinga.’ Isoke si aidi bete aKorosaio sono rogo agi agene re. Ani namangaha wo?
8, 9. (a) Rogo gini gene Epafura akparikpee tipa aKorosaio “ru” wenengai? (b) “Ru wenengai” nayugo ginipai tipa raka kumbatayo?
8 Epafura akparikpee tipa aKorosaio “ru wenengai.” Si ziazia nga Epafura akparikpee fu Mbori ya kuho aKorosaio aduni wenengai re, ni agu aKristano ima nyaka na ima sona, i “ru” kinawo, watadu i nye kina kuho.
9 Ani arengbanga ka berã gupai nga agu aboro dunduko nada ni aKristano, zavura aguyo ima nyaka, i nika nye wa kina gure kindi te. Yesu ayaa gu maraika nangia wiri Mbori “anye nga na rengo te.” (Yoane 8:44) Na Pauro atingidi aKorindo na pa gu bete aboro nandusunge Yekova mbata tipa bete regbo ono fuo gure, i ki tiwi. Ko aza mbedimbedi awirina niyaa: “Gu ni naberã ha ya ni ru, ni bánda tini, ni ka ti.” (1 AKorindo 10:12) Gipai re nagbia ome kuti gu kparakpee nga aKorosaio ‘ru ni yangaraha wenengai.’ Fuo i da wenengai kindi, ni agu aboro ima sona, si aidi i kakuti ni kindi, zanga karagatiyo kusayo, zanga rungbura, watadu zanga tigo. (AEbere 2:1; 3:12; 6:6; 10:39; 12:25) Manga yo ho were ka sa yo i du “wenengai” rogo gu uru nga ga wisigo aboro na yangara idapa gayo pai.—2 AKorindo 5:10; 1 Petero 2:12.
10, 11. (a) Gini kpiapai Epafura amoihe fu rani tipa kparakpee? (b) Ringbisihe kuti gupai Epafura amangihe, gini diaberã oni aida ka mangaha?
10 Ani ima sakapai tipa wai du kparakpee tipa kura aboro ti rimo yo na nyanyakipaha, kini sanahe zukazuka ya Yekova undo yo, ki fu wasa fuyo, ki fu maku fuyo, na ki fu ziazia toro fuyo. Ga Epafura akparakpee tipa aKorosaio angia ngbatunga gure. Na ani rengbe arengba—nirengo—si naida ani bi gu nyanyakipa pai du rogo agu afugo re tipa agu apai ani aye nani ku barabangiri Yekova rogo gaani akparakpee tipa tirani. Zanga kango, si naida ani sanahe tipa ga Yekova undo tipa ani nibasasa da ti gu sasa nga ka ‘ru wenengai ni yangaraha.’ Oni namangaha wo?
11 Tipagine ka oni agumbanga gupai tini rogo kparakpee du tipa roni ya? Oni fura fu Mbori tipa wai gbisi oni kumbatayo tipa ka da “wenengai,” ni gu boro ima sona, ki ima nyaka. Oni zungadi ko ko undo roni oni bi agu aba kindi si aida oni sono rogo rogo toroyo. (Atambuahe 17:3; 139:23, 24) Nirengo, ngbatunga agu aba re kinaho beroni. Fuo gure, kuba gupai nga kpotoroniyo zere be gipai re, oni zungadi Mbori zukazuka, kini fura fuko ziazia ko undo roni oni sono kumbatayo. Oni mangi gipai re bara dunguhe. Nirengo, tipagine ka oni adianga berã tini ya rogo gi poso naye re, oni kaa kparakpee ni gbangaha tipa wa ka oni ‘ru ni yangaraha wenengai’ ya? Oni sogima mangaha wo ni bakerehe gbe wa oni kaa makiapa gu veresi nga ga garã. Rogo gaoni akparakpee, oni moiberãroni fuo agu asino ka du tironi nga gu rengbe ka sa roni oni karaga tironi kusayo, oni rungbura, watadu oni ti ti ga Mbori sunge, na oni ki moiberãroni fuo wai rengbe oni ka ne gupai re.—AEfeso 6:11, 13, 14, 18.
Oni Kparikpee Tipa Nyanyaki Ida
12. Tipagine gbe si aida aKorosaio du tini na “nyanyaki ida”?
12 Epafura akparikpee a tipa kura he nga gu nadu na nyanyakipaha ka si adu nga si aida i bi aKorosaio ni yangaraha i naru wenengai barabangiri Mbori. Kinawo nyakipaha a tipa rani. Ginihe nangia ha? Ko akparikpee nga i ru “na nyanyaki ida kuti agu apai dunduko Mbori akpinyemuhe.” Iraira aberã na gu gbegbere aberã nga ga nyemu tatamana ake pati yo kirikiri, nga gu agu akuraha dagbaha anangera wa kina ndikidi iriso. Ni kpiapai, i anasosoda yo i ni tingidipa kura auru rogo gina riahe watadu manga pumbo riahe, wa kina gu i anamangaha ti kura aregbo rogo gu irisombori nangia ga aYuda. Zire abayugupai anayugopai gbe tipa amaraika, nga agu atoro duna bakere ome tiyo naye na Ndika fu Mose. Oni berẽnga pa du oni tii sosodaapai wa ngbatunga gure! Dungu aberã aduho nivunduvunduhe nga gu nanatagbagatihe.—AGaratio 3:19; AKorosaio 2:8, 16-18.
13. Ino ginipai ka undo aKorosaio, na waigu rengbe ngbatunga gupai re ka undo rani?
13 Pauro agbandaka agu apai re kusayo ni nyakasapa gu sunge nga ga Yesu Kristo. “Si du wa di oni Kristo Yesu Gbia . . . , oni tá rogo ko yo, tarãroni ki rimi oni ki du ni duadua roni rogo ko yo, oni rú na gaoni idapase nyanyaki, ki nimoi pai ni tambuahe, . . . wa i ayugu he fu roni.” Ii, si aida (aKorosaio na ani a) duna ida dunduko kuti ga Kristo sunge rogo ga Mbori ringbisapai na rogo gaani raka. Pauro asakirogoyo ki ya: “Bambiko gu hibepai du ti Mbori si nanye rogo ko yo na baha, rogo ko yo oni du teketeke, nga ri azogoapai [azogarago, NW ] na tandu dũ.”—AKorosaio 2:6-10.
14. Tipagine maabangirise adu tini nga parengo fu aguyo nadu Korosai yo?
14 AKorosaio angia agu aKristano i aima mbeda yo ni toro. I aduna kparakpara maabangirise beyo, nga ga raka ngbangbaturũ yo, na i aduna nduapai beyo dunduko ka banda gu maabangirise re si ni ki aki imaima. (AKorosaio 1:5) Si angia ‘gupai Mbori akpinyemuhe’ ya i duna nyanyaki ida ya gayo maabangirise nga parengo. Ya mo si aidi guni kapa tipa gu maabangirise re? Wa gu sa te! Ya mo si naida si du kia areme tipa aguyo dunduko duna gu maabangirise fu Mbori he nga ga raka rogo paradiso auru kpotosendee? Wa gu sa te! Si ziazia nga, gu ndikidi maabangirise re nga papara “agu apai Mbori akpinyemuhe.” Awere, oni makianga pa agi asanahe re: Kangia oni na’asada nyanyakii ka duni guni sa dagba gu “bakere rimbasa” aboro nika bata rogo gu “bakere gberãngbi” naye re, waigu du gaoni maabangirise bangironi ni parengo? (Yugoti 7:9, 14) Ya mo si nga papara gaoni “nyanyaki ida kuti agu apai dunduko Mbori akpinyemuhe”?
15. Gini apai Pauro atangaraha nga gu nakoda maabangirise?
15 Ho ani afura ni tipa “maabangirise,” anga si gbua nga kungbo kpinyemupai watadu rara musumo wene apai te. Ani rengbe ka bi gere ti agu apai Pauro aima tangaraha fu aRomo mbata. Rogo gu tangaratangara apai re, agu apai nibasasa ko afura tipaha aduna pai dagbaha na kuraha watadu nikodikodihe kuti akuraha. Oni kparianga gu ba Pauro amaa “maabangirise” rogo wa ko asakapai: “Rago ngba ti rani a na gaani rungosi; ani ini ya rungosi namaa hipai; hipai tigaha nasa ga boro pai i idi nani; ida na ga boro pai nafu maabangirise; maabangirise afunga rani sa zee te; bambiko ga Mbori nyemuse i niuka ku kpotorani yo be gu Ziazia Toro fu ko . . . fu rani.”—ARomo 5:3-5, “oni ringbisingaha na NW.”
16. Wa oni aawiriki gu rengo nga ga Baibiri, gini maabangirise oni agbiaha?
16 Ho aDezire Yekova ape gu pangbanga nga ga Baibiri ni fu roni ti bambata regbo, kura rengo sa avura gbeberã roni, ngbatunga gu du wa gupai du tipa akpikpiyo watadu zingabekpio. Tipa dungu aboro, gu bambata banguapai i ainihe nivovoho adu nga pa rengba yo ka raka rogo paradiso auru kpotosende, nga gu yugopai du mburuhe rii Baibiri. Oni tingidinga pa gu regbo oni agi gu yugopai re ti bambata regbo. Nga gu bawene maabangirise—kaza na ngbinza adunga berewe te, oni arengba kaa raka kindi ki duna ngbarago be sabe roni, na zereda aduho a dagba roni na anyaa! (Batungusipai 9:5, 10; Yesaya 65:17-25; Yoane 5:28, 29; Yugoti 21:3, 4) Oni agbia bawene maabangirise!
17, 18. (a) Waigu gu tangaratangara rimo apai Pauro afuhe fu aRomo andu sa maabangirise? (b) Gini ngbatunga maabangirise i aberãpaha rogo ARomo 5:4, 5, na oni na ngbatunga gure beroni?
17 Kusa, oni avura gbia sogote watadu rungosi. (Matayo 10:34-39; 24:9) Zavura mbembedii kusayo, aboro agburi ga aDezire akporo watadu ki do yo kusayo ngbaome i oro kurogo kura aringara. I azubo aguyo, ki rogodi gu gayo abuku beyo nasakarogo Baibiri yo, watadu i ki pe ziree ti rimo yo rogo aũgbandaka apangbanga. Ka si vurangia kina gini ngbatunga rungosi oni agbia tironi ti ni, a wa ARomo 5:3 agumbaha, oni arengbe ka sambua tironi rogo gu gberango nakuru sa roni re, na si ki ye na wene sangbanaha. A wa Pauro akehe, gu gberango re asa roni oni duna hipai. Fuo gure gu hipai re ki sa roni oni duni gu boro idi yo na gani pai. Oni aini gupai nga oni namanga rurupai, nga manga gupai Mbori akpinyemuhe, sidu oni arugutironi na gupai nzunzu nga ko ima ida na gaoni pai. Rogo afugo Pauro, oni abi tironi ‘ni gu boro idi yo na gani pai.’ Ni susa Pauro kumbatayo, ko ake gupai nga ‘pa ida yo na ga boro pai nakusa maabangirise.’ Gure rengbe ka wira gupai du kia. Tipagine Pauro amoi “maabangirise” tini tuturũ rogo gu tangara rimo apai re? Anga oni aima duna maabangirise bakuruyo kinaho oni agi wene pangbanga ni ti bambata regbo tee?
18 Si ziazia nga, Pauro afuranga herẽ tipa gu gaani bambata maabangirise nadu tipa rengberengbe raka te. Gupai ko afura tipaha ima susa gure; si ni dudunguroho, na ki duni gupai nafõngbaduraniyo. Ho ani ahipai ni niruru rani na ki ini gupai tie nga Mbori ima ida na gaani apai, gere nakiiso gu gaani bambata maabangirise ani adu nani na kini nyakasihe. Gu maabangirise du ani nani awere re kini mo ka da ni parengo, ni nyanyakihe, ni kina boro gaani. Gi maabangirise dungurosi yo ho re naki imaima gbe. Gi maabangirise re mere rogo aparani dunduko, tiikpoto rani yo dunduko. “Maabangirise afu nga rani sa zee te; bambiko ga Mbori nyemuse i niuka ku kpotorani yo be . . . Ziazia Toro.”
19. Waigu si aida maabangirise duni papara gaoni akparakpee dedede?
19 Ga Epafura kakaka kparakpee adu tipa gupai nga agu awirinako nadu Korosai yo nye na ida kuti gupai nadu barabangiriyo, nga “nyanyaki ida kuti agu apai dunduko Mbori akpinyemuhe.” Sidu, wa du ani nibasasa ani kparikpee fu Mbori dedede wa kina gure tipa gaani maabangirise. Rogo gu gaoni akparakpee oni naafuhe nisaroni, oni rimisipa gaoni maabangirise tipa vovo zegino kurogo. Oni yugu wai fu Yekova du nyemuhe ti roni gbe, na nyanyaki ida nga si amanga amanga. Oni zungodi ko tipa ko undo roni oni dungurosi gaoni ida na ki kiisihe. A wa Epafura akparikpee ya aKorosaio duna “nyanyaki ida kuti agu apai dunduko Mbori akpinyemuhe,” oni mangihe kinawo. Oni mangihe dedede.
20. Ka kina bete aboro gbua karaga tiyo kusayo ngba gu gene nga ga aKristano, tipagine si aidanga tini gipai re zeresi kpotoraniyo ya?
20 Gu rengopai nga anga aboro dunduko naru wenengai na nyanyaki ida te, ka si fudinga roni watadu ka zeresa ngbaduroniyo ya. Gu kurayo rengbe ka tiwa, ki nyaga tiyo kusayo, watadu ki mbu rengo. Gure aima manga dagba aguyo nambedi gbe na Yesu, nangia gako amokedi. Ono ho Yuda asa tiko ni ki kusi bairako, ya mo kura amokedi azere watadu ki mbu rengo? Wa gu sa te! Petero amangisunge na Atambuahe 109:8 ka yugo gupai nga kura boro kinaho nika dia ba Yuda. I asia boro kubako, na ga Mbori ruru aboro ki susi kumbatayo zaaza na gayo sunge tungusapai. (Amokedi 1:15-26) I aima diaberã ka ru wenengai na nyanyaki ida.
21, 22. Rogo gini gene i ka bi gaoni rugo wenengai na nyanyaki ida?
21 Oni rengbe ka rugatironi na gupai nzunzu nga pa ru oni wenengai na nyanyaki ida kuti agu apai dunduko Mbori akpinyemuhe asusanga zanga i inipaha te. I abihe abi na ki duna tambuahe tipaha. Ono ada?
22 Wenepai, awirinaroni abihe, nga aguyo ini roni na kini kpinyemu roni. Ka si vura du nga dungu yo agumbanga ha agumba te, sangbanaha adu teketeke wa kina gupai ani agedaha rogo 1 ATesaroniko 1:2-6, nga gu nayaa: “Ani nafu tambuahe fu Mbori tipa roni dunduko dedede, nigumba pa roni rogo gaani kpe yo; nitingida pa gaoni mangapai nga ga idapase na gaoni sunge nyemuse na gaoni hipai nga ga maabangirise rogo gaani Gbia Yesu Kristo yo, barangba gaani Mbori nga Barani. . . . Gaani wene pangbanga aye[nga] koyo du oni ni ni kina fugo [sa] te, ono [si aye] ni tandu a, na rogo Ziazia Toro, na [“nyanyaki ida,” NW ] . . . . Oni ki ye ka du ni awiriki pa du wa ani, na pa du wa Gbia.” Gu ruru aKristano du pati roni aberã wa kina gure wa i kaa bi gupai nga oni na “ru wenengai na nyanyaki ida kuti agu apai dunduko Mbori akpinyemuhe.”—AKorosaio 1:23.
23. Rogo gi garã naye re, ginipai si aida si du ni gaoni diaberã?
23 A wa duhe nirengo, gu Baroni nga ga ngbangbaturũ ko abihe abi na ki duna ngbarago. Oni duna kido kuti gupai re. Tipagine? Mbiko oni naru wenengai na nyanyaki ida “kuti agu apai dunduko Mbori akpinyemuhe.” Pauro ake waraga fu aKorosaio tipa pa ta yo ki “rẽ na Yekova tipa ka sa ngbarago tiko wenengai.” (AKorosaio 1:10, NW ) Ii, kpakpa aboro rengbe arengba ka sa ngbarago tiko wenengai. Agu awirinaroni nangia aKorosaio amangihe wo. Kina boro awere, agu aKristano du pati roni namangaha wo. Oni rengbe arengba a ka mangaha wo! Sidu, vuru gi garã naye re, gaoni akparakpee na auru dunduko na gaoni mangaapai dedede yugunga gupai nga oni ima diaberã “ni yangaraha ka ru wenengai na nyanyaki ida kuti agu apai dunduko Mbori akpinyemuhe.”
Oni Rengbe ka Tingidaha?
• Ginipai pa goani “ru wenengai” akodaha?
• Gini apai du tipa roni rengbe oni ka kodaha kurogo gaoni kparakpee?
• A wa gumba yo ho rogo ARomo 5:4, 5, gini ngbatunga maabangirise oni aida ka du nani?
• Gi gaani wisigopai re fõngbaduroniyo oni duna gini sasa rogo gu garã naye re?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 13]
Epafura akparikpee ya awirinako ru wenengai, na nyanyaki ida tipa Kristo na tipa gayo maabangirise
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 16]
Badungu aboro gbe du oni na yo ti gaoni ndikidi maabangirise na gaoni nyanyaki ida