Ndu Kumbatayo Sa Yangara Diabese!
“Oni ngére, mi ki bi farasi ni pusi ru, mboto ki du be gu ko nasungu auru ru; i ki fu kpakpari fu ko. Ko ki ta kura nidi be apai, ki ndu ka [nyasa gako, “NW” ] dia be apai.”—YUGOTI 6:2.
1. Gini apai Yoane abihe rogo yuguyugupai si adu nga si nika manga kumbatayo?
MBIKO gu tingidapai naye be Mbori, gu mokedi nangia Yoane arengbe ka ngera kumbatayo wa agarã 1,800 na ki ringbisipa maa Kristo ni Bakindo. Si aidi idapase be Yoane tipa ko idi kuti agu apai ko abihe rogo gu yuguyugupai re. Ani areme na ziazia gopai berani nayugo gupai nga gi pa maa Yesu ni bakindo i agumbapaha kumbatayo re aima manga rogo 1914. Na gu bangirani nga ga idapase, ani nabi Yesu Kristo ko ‘nidibe apai, kini ndu ka nyasa na gako diabe apai.’
2. Ginipai Bakitingbanga amangi ho Kindo atona ka zogarago ni, na gere nga gopai tipa gine?
2 Fuo tona Kindo ka zogarago, i ado Satana kusayo ngbangbaturũ yo, si kini sa ko ko sovura nyanyakii na bakere imisiri ngbaduse ono ka wiri gene adunga ho fuko ko duna diabese ya. (Yugoti 12:7-12) Gako imisiri ngbaduse du sa gupai nga agu apai du rogo zegino nigbere kina kumbatayo. Si nawiraha ya gu riko nga ga aboro nagbera kina kumbatayo. Tipa aDezire Yekova tigayo, gipai re nga gu ziazia gopai nayugoho ya gayo Bakindo nandu kumbatayo ‘ka nyasa na gako diabe apai.’
Gu Rimbasa Aboro nga ga Vovo Zegino Yo Nazugo
3, 4. (a) Gini mbakadaapai mangi yo ho rogo gu dungurati nga ga aKristano, na tipagine si aidi tini i mangihe? (b) Gini undo agi ambakadapai re aye nani, a wa Yesaya aima gumbapaha kumbatayo?
3 Fuo tona zogarago nga ga Kindo kindi, regbo ada tipa i karaga apai kubaha rogo gu dungurati nga ga aKristano, tipa wa ka apai du teketeke a wa si adu rogo gu dungurati nangia ga aKristano rogo bambata kama agarã. Ono ti gi regbo re, dungu kura asunge aduho nga ga Kindo tipa ngerafuoho. Sidu, gu kusikusi Ngbaõbambu Sinziri nangia ga Banzinga ti rameru 1 na gu kuraha nakuru ti rameru 15, rogo 1938 (rogo pa-Ngirisi), asaki wai si aida gu riigbu nga ga aKristano nimangisunge. Kusa, gu Ngbaõbambu Sinziri nangia ga Banduru ti rameru 15, rogo 1971 (rogo pa-Ngirisi) aduna gu riipai rogo nga, “Gu Kparakparapai Du Dagba Riigbu Bipasunge na gu Basunge I Akepaha Kuti Ndika,” nga gu riipai nasakipai berewe ziazia gbe tipa gu vovo Riigbu Bipasunge du areme. Rogo 1972, i asigira agbuu nga ga abaakumba tipa i nifu undo na kini rugu apai rogo agu adungurati nadu rogo gayo rago.
4 Pa karaga yo ruru gene ngerakurii apai kubaha anyakasi gu dungurati nga ga aKristano bakere gbe. Gupai nafu undo berewe gbe fu abaakumba angia gu mbakadapai Riigbu Bipasunge amangihe ka yugopai fuyo tipa manga gayo asunge, kodihe na agu apai nabi pa sarangbanga. Yesaya 60:17 aima gumbapa wai gu ga Mbori riigbu du auru kpotosende nikaa sonakumbatayo tooni tooni, na ki ima gumbapa gu wene apai nika manga ni sangbanaha : ‘Mi ayé na dahabu ku ba sirigi, mi ki ye na feda ku ba marã; na ku ba ngua, mi ki ye na sirigi, ku ba ambia mi ki ye na marã. Mi afú zereda ni gaoni abarukuriapai a, na rurupai ni gaoni abarugupasunge.’ Gi wene mbakadaapai re aayugopa ga Mbori maku na kingia gopai ya ko ima ida na agu aboro nasongoda sunge gako Kindo zaaza.
5. (a) Ginipai Satana amangi ho Yekova afu maku ni kurii gako aboro? (b) Ni manga yo pai ringbisihe kuti AFiripoio 1:7, waigu ga Yekova aboro amangipai sa ga Satana zinga?
5 Satana aima bi wai Mbori amoi berã ko ni nyemuse fuo gako aboro fuo tona gu zogarago nga ga Kindo. Oni binga gu kpiaapai naye re: rogo 1931, gi tooni rimbasa aKristano re atakipandehe gbayaga ya, anga i adu gbua ni kina kungbo Abawisigi Ziazia Kekeapai te, ono ringbisihe kuti Yesaya 43:10, i angia aDezire Yekova a! Singia ko asogimaha aso watadu ko asonga gimaha te, Bakitingbanga azaki kere rungosi kuti awirina rogo zegino dunduko nga gu ngbatungaha aamanganga mbata ya. Zavura rogo agu aringara du aboro rogo na ranirii ka manga gayo pambori, wa Amerika, Canada, na Germani, si adu nidingisoro dedede fu aDezire i nisovura na ndika ka banda gayo ranirii tipa irisombori. Rogo 1988, gu Bakere Bapengbanga nga ga Amerika angererii angbanga 71 nga gu nadu tipa aDezire Yekova, i ki sari angbanga susi bebere gu bangehe re kubarayo yo. Rogo zegino dunduko areme, awirina nasovura kindi na ndika ni yamba yo angbanga tipa ‘ka sigira sunge wene pangbanga kuti sangba ndika,’ a wa si adu rogo bambata kama agarã.—AFiripoio 1:7, NW.
6. Ya mo za ga Yekova aboro ti manga gayo sunge aka na yo ti nduge kumbatayo? Oni yugungo ho na kpiapai.
6 Vuru agu agarã nangia ga 1930, rogo gu regbo naandu sa Ue Vura nga ga Zegino, kere azogarago azahe ti manga sunge watadu akandasi ga aDezire Yekova sunge Germani yo, Spain yo, na Japan yo, nga aringara gbua biata dagba gu dunguhe namangi gipai re. Ono rogo gu garã nangia 2000, kina agi aringara biata nisaha re aduna bange zaza atakipande ga Mbori Kindo rogo mbembedii kuti 500,000. Gure mbembedii wa ka i kodi bange agu aDezire nadu rogo zegino dunduko rogo 1936 bara bawe! Ziazia tie, za ga Yekova aboro ti manga gayo sunge watadu kandasi gayo sunge arengbanga ka ka na yo ti nduge kumbatayo tiibe gu Baira yo duna diabese, nga Yesu Kristo te.
7. Gini nyanyakipa pai namangi rogo 1958, na gini bakere ariapai mangi natona ti gu regbo re?
7 Nairiwo wai gi nduge kumbatayo re adu gbayaga ho aDezire Yekova amangi gu babakere dunguratise ni New York City yo rogo 1958 i aamanganga gu mbata waha ya! Gi bakere dunguratise re, nga gu riihe adu nga, Gupai Mbori Akpinyemuhe, aboro adu pati ni nga 253,922. Rogo 1970 gayo sunge azaki rogo agu aringara biata gumba yo paha kuari re, kpara kina gu ringara nadu ti gu regbo re nga East Germany. Ono zahe adu kindi ti ga aDezire sunge rogo gu riwara ringara nangia Soviet Union kodihe na agu aringara namangi gu kodatise nga ga agu ariivura nadu ku Uroyo Putu yo. Areme, rogo agi aringara re, bange agu aDezire du zaaza yo ima susa bebere mirioni.
8. Sangbana ga Yekova maku kurii gako aboro ningia gine, na ginipai gu Ngbaõbambu Sinziri nadu rogo 1950 agumbaha tipa gipai re?
8 Yekova fu maku fu gako aDezire i zugo wa gure mbiko i ‘nagbáta gako kindo mbata, na gako rurupai.’ (Matayo 6:33) Ga Yesaya sangbanebi ima manga: “Gu umba pa boro adú wa ngbatunga kutu sa, gu toni ni ki ngia nyanyaki rikaaboro; mi nga Yekova; mi nikaipisa paha ti ragoho.” (Yesaya 60:22) Bange rani nika kio kumbatayo kindi. Kina vuru agu agarã bawe susi, vovo aboro aye susi 1, 750,000, nga aguyo nasongoda sunge Kindo zaaza. Agi aboro re aidi nitiyo ka da ni papara gu rimbasa aboro gu Ngbaõbambu Sinziri nangia ga 1950 afura tipa yo ki ya: “Mbori nadungura agu aboro awere nika du rogo vovo zegino. . . . Gi tooni rimbasa re abata be Aramegido, . . . kingia gu bambata aboro nika tona sunge auru ‘vovo kpotosende’ . . . , ki du nimbakadimbakadiyo rogo gu gene Mbori akpineymuhe, ni agu aboro ima ino mbakada apai.” Gu papara kekepai re adigisi fugo na gupai nga: “Tona ti gi regbo re tie, ani mongo nindu kumbatayo ni ngara, ni agu aboro nga ga vovo zegino yo!”
9. Waigu agu apai aDezire Yekova awirikihe vuru agu agarã susi afu undo?
9 Wa du rago re, agi aboro nga ga vovo zegino yo bange yo akio kina kumbatayo re nagbia nyanyakipa inohe tipa wai kaa manga apai ngba wene gene, isoke gi ino manga apai re aduna nyanyakipaha fuo susa Aramegido. Ni kpiapai, aDezire ima wirika wai ka mbakada kikindigi adunguratise, na wai ka fu undo niipo fu agu awirina du rogo gu rago tunguotunguopai nimangi rogo ki gbarasi arago, na wai ka dudua abambu niipo. Gi mangapai re asa aDezire Yekova i ngba bangiri dungu aboro na kini bi yo na irisa.
Ruga Iraira Aberã
10, 11. Oni yugunga kpiapai tipa wai i narugusi gu iraira aberã du aboro nani tipa aDezire Yekova.
10 Si ki vura du wo, aboro kinaho kindi nakitangbaanga aDezire Yekova ya i amanganga pai kuti agu arugute aboro andu kuti ni te. Gere wo gbe mbiko aDezire namaa mburu gayo ida rii Ziazia Kekeapai, nga gu gayo ida du tipa apai wa pa dia kure kutii kpotoseyo, kparatise ti agu apai nga ga zegino, vugundö, na ruru sino mangapai. Ono badungu aboro tona awere kaa ida gupai nga gu bipai nga ga aDezire gu rẽ arẽ tipa wisigoho berewe. Ni kpiapai, monganga sa ayambuhe rogo terefuni kurogo gu basunge nga ga aDezire Yekova du Poland yo ki ya ri na agu akurari nga amonganga ni ima digo nisakipai tipa dungu asaa bambungua yo tipa pa dia kure kutii kpotoseyo. Gi sakapai re aenge pati gu papara kekepai nakuru rogo gu waraga pangbanga nakura na auru dunduko nga ga aboro Poland, du rimoho nga Dziennik Zachodni. Ri ayaa: “Mi na gberarago tire mbiko i namangasunge na kure bambungua yo kisusi, . . . i du wa ka i aria tiyo ti manga gipai re, mi na ngbarago tire mbiko boro kusi gi sakapai re. Mi nakpinyemu kura atingidapai beroni tipaha.”
11 Ti regbo gu rondo i amangihe rogo gu garã susi, abangere kurii sunge amonganga Putu yo, Israel yo, Amerika yo, na Canada yo asaki gupai i akusihe tipa si undo amonganga i mangisunge aboro kaza zanga fu kure kutii kpotoyo yo. Ti regbo gi dunguratise i amangihe Switzerland yo re, i ayugu gupai nga, bange agu aboro kaza nadia kure kutii kpotoyo yo kini kpiki ima nge gbe kisusi bange aguyo adianga ha ya kini kpiki, nga gu parengo du kia ti gu berã nga ga dungu aboro. Dedede, agu aboro kaza nga aDezire nakura kusayo bambungua yo mbata fu agu aboro kaza i andusunge yo na kure, si kini umbasi gu marã aDezire afuhe tipa angua kaza.
12. Oni fu kpiapai tipa wai kikindigi pa aboro atambua aDezire Yekova tipa gayo kparatise ti agu apai nga ga birĩ zogarago.
12 Aboro agumba dungu wene afugo tipa gu kparatise ti zegino nangia ga aDezire Yekova mbata fu Ue Vura nga ga Zegino na fuoho a, nga gu nasa yo i duni agu aboro gu zogarago nga ga aboro Nazi akpasaka rungosi yo. Gu vidio nga ADezire Yekova Aru Nyanyakii Barabangiri gu Zubohe Nangia ga Nazi, nga gu aDezire Yekova akusihe (rogo pa-Ngirisi) na ki yuguhe ni bambataha rogo Ngbangba ti rameru 6, rogo 1996 rogo gu rago nadu mbata ni bataya zizi aboro, nga Ravensbrück, Germani yo, asa gupai nga aboro gumba dungu wene afugo. Ti tonatona yugo gu vidio re rogo gu kere bataya zizi aboro nadu rogo gu rago nga Bergen-Belsen, nga gu i ayuguhe rogo Zerekpe ti rameru 18, rogo 1998, barugupa gu wirikapai nga ga birĩ zogarago nga Wolfgang Scheel, du rogo gu rago nga Lower Saxony, ayaa: “Gu sa dagba agu apai naimisi aboro mbata kusayo gbe angia, aDezire Yekova aka fu aboro Nazi [Germani yo] kisusi agu aKristano nga ga kura akanisa yo. . . . Ka ani vura kaa berã kina ginipai tipa gu yugopai na gu ngara du aDezire Yekova nani rogo gayo pambori, gayo nyanyaki kakutipai ti regbo ga Nazi zogarago naida ani fu irisa fuyo tipaha.”
13, 14. (a) Gini wenepai Gamariere agumbaha tipa bambata aKristano, nga gu aboro adunga na maabangirise ya ka ko gumbaha ya? (b) Oni gumbanga pa gu bete wene afugo i agumbaha tipa ga Mbori aboro rogo gi gaani auru re.
13 Ho kikindigi pa aboro afura ni wenengai bara aDezire Yekova, watadu ho agbia ngbanga asarangbanga ni wenengai fuyo tipa agu apai nakusa kango dagba aboro, si rengbe ka umbasi gu sogote du aboro nani kuti aDezire na ki sa yo aboro nibiyo ni wene sino aboro. Gere nazaka gene dedede fuyo i fura na agu aboro naadunga mbata na nyemu degatuyo ya. Sidu, aDezire Yekova na tambuahe nirengo tipa ngbatunga gu mangaapai nga ga gu kikindigi pa aboro re. Gipai re natingida rani na gupai namangi rogo bambata kama agarã Yerusarema yo. Ho ga aYuda Abororondo aaida ni ka imo aKristano mbiko gayo ngara rogo tungusapai, Gamariere, nangia ‘bangbasia boro rugute, na nga guko aboro dunduko anairisa ko,’ azahe ki ya: “Ako aboro aYisaraere, oni bánda tironi ti gu pai oni nikamanga ti agi aboro re. . . . Oni zógo beroni ti agi aboro re, ki he yo; bambiko si ngia gi yugopai re ga aboro du na gi pai mangi re, fuo adu nga ti ni te; ono si ngia ga Mbori du, oni ba nga yo te; si ka du wa oni naso vura aso na kina Mbori!”—Amokedi 5:33-39.
14 Bambeda kusayo, kikindigi pa aboro afura zanga gunde wa kina Gamariere tipa pa fu ranirii fu aDezire Yekova i nimangi gayo pambori. Ni kpiapai, bangerekurii gu riigbu nga International Academy for Freedom and Religious Belief ayaa: “Si aidanga i ka na gu rengo nga ga pambori mbiko kina gupai gbua nga aboro nasoga agu aida nga ga gu pambori re watadu i nabihe ni irairaha te.” Na gu bakere bayugupai nga ga birĩ-inohe tipa wisigo pambori rogo gu universite nga ga Leipzig afu wene sanahe tipa gu asiahe naye be gu zogarago nga ga Germani ka maa rondo si wisigi agu apambori i abihe ya si asangi ti vuro gu kikindigihe: “Tipagine i aida ka wisigo kina rukutu apambori tini ono angianga gu kikindigi apambori ue nga [ga aKatoriko na ga aPurusitanti] ya?” Tipa ka gbia karagapai, si aidanga ani turu aturo na gbataha te, ani rengbe ka gbia karagapai rogo afugo gu ga aGermani kikiipa boro naima zora ti sunge, nga guko nakepai ki ya: “Zanga kapa, gu gbegbere sino aboro du rogo kura akanisa nadu kugii gu asiahe irangbii afuhe fu gu rondo re, na ki du a kugii gu wisigo rukutu apambori gu rondo re aguari sa ni.”
Da Ani Angera Kubeni Tipa Undo?
15, 16. (a) Tipagine ga Gamariere mangapai afu undo tini ni kina betehe? (b) Waigu kura nyanyakipa aboro biata aarengbanga ka fu undo dunduko fu Yesu ya?
15 Gupai Gamariere agumbaha nanyakasa kina gu rengopai gbua nga, gu sunge du Mbori kugiihe arengbanga ka ti ku ime yo wa gu sa te. Zanga kapa, bambata aKristano agbia undo be gu fugo ko ko agumbaha fu ga aYuda abororondo re, ono bangiri yo agonga ti gu rengo Yesu agumbaha nga i arungosi apefuo ko arungosi te. Gupai Gamariere agumbaha re arugusi gu buro abarumbatayo rogo pambori aamangaha tipa ka imo abawiriki, ono gure adianga rungosi kusayo nabaha te, mbiko ani nageda gupai nga: “I ki idi gako pai aida; ho i ayambu amokedi ni koyo du yo ni, i ata yo ata ki rugu yo ya ka i gumba nga pai ni rimo Yesu ya, ki he yo.”—Amokedi 5:40.
16 Ho Yesu aduni ngbanga yo, Pondio Pirato a’asadi ka kusa ko, mbiko ko aabinga pai tiko te. Ono ko adunga na diabese rogo manga gipai re te. (Yoane 18:38, 39; 19:4, 6, 12-16) Zavura agu akumba ue dagba ga aYuda abororondo, nangia Nikodemo na Yosefa boro Arimataya, nadu na wene berã koyo du Yesu ni, arengbanga ka manga gupai ka za gu rondo re ti sarangbanga Yesu te. (Ruka 23:50-52; Yoane 7:45-52; 19:38-40) Gu undo aboro afuhe ho i aru ni kugii ga Yekova aboro tipa gu nduapai dunduko rengbe ka du bangiriyo, si ni kina betehe. Zegino nikaa soga ndikidi apefuo Kristo kindi, a wa i asogo ko. Ongoda nabaha rengbe ka ye be kina Yekova sa.—Amokedi 2:24.
17. Gini ruru bipai du aDezire Yekova nani, ono tipagine i arungburanga tini rogo gayo diaberã kaa ndu kumbatayo kindi na tungusa wene pangbanga ya?
17 Mbiko gayo ruru bipai, aDezire Yekova namaa bangiri yo ya rungosi nikaa manga yo kindi. Rungosi anyasa kinaho sa i ka diabe ga Satana zegino ni ni yangaraha. Wa vura du gi rungosi re ni gupai angbanga ya, si asanga aDezire i mbu gu gayo sunge nga ga tungusapa Kindo te. Tipagine tie rengbe rungosi tini ka sa yo i mbu gayo sunge, wa du Mbori gudu kugii yo? I nangera kube nyanyaki Baira yo, nga Yesu Kristo, ni gu ruru kpiapai i apefuoho.—Amokedi 5:17-21, 27-32.
18. Gini fudifudipai du kumbatayo kindi fu ga Yekova aboro, ono i na kido ya sangbanaha angia gine?
18 Ti kina boro tonatonaha, ndikidi pambori aima digo nigbia tihe na kere sogote. Mbembedii kumbatayo, Gogo, nga Satana, nika zuboho na ome ko dũ. Ono ndikidi pambori anye anye tigaha. (Yezekere 38:14-16) Fuo gure, “abakindo zegino dunduko” tii gu rugapai nga ga Satana ‘aso vura kuti Wiri Vusende, ono Wiri Vusende nikadia be yo, bambiko ko nga Gbia ri agbia, nga Bakindo ri abakindo a.’ (Yugoti 16:14; 17:14) Ii, gaani Bakindo nandu kumbatayo tipa yangara diabese na ko nika ‘nyasa na gako diabe apai.’ Nga gu mamu ngaha kaa ndu sa na ko, kini ini gupai nga mbembedii kumbatayo, anga boro ho nika vundo airisi Yekova berewe ho i ka ya ni: ‘Mbori na ani’ te.—ARomo 8:31; AFiripoio 1:27, 28.
Oni Rengbe ka Sakarogoyo?
• Ginipai Yekova namangihe ka nyakasa gu dungurati nga ga aKristano natona ti gu regbo Kindo atona ka zogarago?
• Ginipai Satana namangihe ka asada ka rugusa Kristo ti nyasa ko gako diabese, na asangbanaha nga gine?
• Gini ruru bipai si aida ani du nani tipa gu wene mangaapai agu aboro amangaha angianga aDezire ya?
• Ginipai Satana nika mangaha bambeda kumbatayo, na sangbanaha nikangia gine?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 30]
Ga aDezire kparatise ti agu apai nga ga zegino ti regbo Ue Vura nga ga Zegino nafu taarimo fu Yekova kindi