Agu Andiko Nga Ga Mbori Si Tipa Fu Undo Fu Rani

“Ako, nyemu ga rugute namanga re amanga ni rengo!”—ATAMBUAHE 119:97.

1. Gine nga gu berã moipai rii aboro yo tipa giasangba ga Mbori andiko?

NGBANGA irisa sangba ga Mbori andiko ti aboro rogo agi a’uru re te. Tipa dungu aboro, si nawira, gu berã nga boro ra fu gu pagbia du paha kuari i abinga ha ni bangirise ya ni gupai adunga wiri rogoyo tini ya. Ani naraka rogo gu regbo aboro ata mbu agu arugute du tipa mangaapai kini gbisi fuo gu kuraha, nga agu arugute adunga ngbanda tini tipa gupai du niruruhe na gu duni irairaha ya, na duni kpakarakpakaraha ka ino gu nga ruruhe na gu nga irairaha. (Asanza 17:15; Yesaya 5:20) Gu sasana aboro i amangihe tipa ka rugatise na pa gipai re akuru bara gu berã du gu dungu aboro nani adunga rogo pambori ya. Gi wisigopai re abi gupai nga, “dungu Amerikani naida ka diaberã tipa tiyo tipa agu apai du bangiriyo niruruhe, niwenehe na duna rogoyo tini.” I naida gu Mbori “nambugene tipa apai, narũ agu andiko du ndokondoko. I aidanga abarumbatayo duho nga aguyo nazinahe fu aboro i mangipai na ngbanya kuti nyanyaki arugute mangaapai te.” Kumba sa nga bawisigi gu kodatise nga ga aboro dagba tiyo bi gupai nga, “gupai aboro aberã paha areme be akurayo nga, si naida kina yo diberã tipa wai i ka nungusa gayo raka rogo wene gene na niruruhe.” Ko aafura kindi niyaa: “Agi aboro re naida gupai be agu aboro dunduko duna tandu pagbia beyo nga i aria gayo arugute kuti wai agi aboro re aidaha.”

2. Wai du bambata gumbapa ndiko watadu rugute rogo Ziazia Kekeapai nikodikodihe kuti ida Mbori na pa ga boro pai na ki fu maku funi?

² Wa duhe nga dungu aboro nasakapa ga Yekova andiko asaka, ono tipa rani tigaani, si naida ani nyakasi gu gaani kido du ani nani kuti ni nga, si nafu undo afu. Si ni wenepai fu rani ani wisigi gu pangbanga rogo Ziazia Kekeapai gu fugo nga ndiko watadu rugute akuru rogoho ni bambataha. Rogo Bambata Pai 26:5, ani nageda afugo Mbori yo niyaa: “Abarayama anagia sangbare . . . na gimi rugaapai, na gimi arugute.” Yekova aima gumba agu afugo re mbata fu dungu akama agarã ko nika fu andiko na agu arukutuhe fu atita Abarayama. Gini mosoro Mbori afuhe fu Abarayama tipa gako giasangbaa, kodihe kuti gia ko sangba ga Mbori andiko? Yekova Mbori akido ko ki ya: “Rogo ngbatunga ro i ka fu maku ni fu arikaaboro zegino dunduko, bambiko wa gi mo sangbare.” (Bambata Pai 22:18) Sidu, gia boro sangba ga Mbori andiko nikodikodihe kuti ida Mbori na gani pai na ki fu maku funi.

3. (a) Gini berã tipa ga Yekova andiko bake Atambuahe sa adu nani? (b) Gini asanahe si aida ani wisigihe?

³ Kumba sa dagba abakeke Atambuahe, nawiraha gbe wa wiri bakindo aYuda nangia ko, agumbapa gu berã aboro naakodanga ha dedede kuti andiko ya. Ko apoi kuari fu Mbori ki ya: “Ako, nyemu ga rugute namanga re amanga ni rengo!” (Atambuahe 119:97, pigipigi kekepai nga gaani.) Anga gu kungbo ngbarago gbua nizi boro ngbutuko nangia gipai re te. Si angia gu fugo ko gumbaha ka yugo gako nyemuse nani tipa gupai Mbori akpinyemuhe a wa duhe nikekehe rogo ga Mbori ndiko. Yesu Kristo, nangia rengberengbe Wiri Mbori, aduna aberã wa kina gure. I afura tipa Yesu rogo sangbanebi ya uru adu kinaho ko ka yaa: “Ako gi Mbori, rago ngba ti re ka amanga gu pai ngba angba ti ro; ii, ga rugute du kpotore yo.” (Atambuahe 40:8; AEbere 10:9) Ginipai tipa rani tigaani? Ani na ngbarago ka manga gupai Mbori akpinyemuhe? Ani ima ida gupai zanga kapa nga, ga Yekova andiko nafu undo afu nirengo? Wari moi ani pa giasangba ga Mbori andiko ni rogo gaani irisombori, rogo gaani raka, rogo agu apai ani adiaberã ka mangaha, na rogo agu apai ani amangaha dagba tirani na akuarani? Tipa ani rengbe ka kpinyemu ga Mbori andiko, si naida ani girogo ndu gupai du Mbori tini na rengo beko ka rũ andiko na ki sigiraha tipa aboro irisihe.

Yekova Nga gu Boro Rẽ Tipa ka Rũ ANdiko

4. Tipagine rẽ kina Yekova tini ni bakere Barũandiko?

⁴ Ni du Yekova ni Bakusiahe, ko rẽhe fuko ka duni Barũandiko rogo haurago dunduko. (Yugoti 4:11) Gu nebi nangia Yesaya ayaa: “Yekova nga gaani bafurugute.” (Yesaya 33:22) Ko aima maa agu andiko unga ahe na agu ahe adunga unga rogoho ya si nindu kuti ni. (Eyobo 38:4-38; 39:1-12; Atambuahe 104:5-19) Na wa duhe nga Mbori nakusi aboro, i a kutii gu gako andiko ahe amangapai kuti ni. Na wa vura duhe nga boro ngba rini ka siapai, ki rengbe arengba ka berã kurii apai nisani, ni nagbia ngbarago kinaho ni ara ni kutii gu ga Mbori andiko du tipa sino mangapai na agu andiko du tipa irisombori.—ARomo 12:1; 1 AKorindo 2:14-16.

5. Wai du agu arugute adunga ngburungburu ya gumba yo paha rogo AGaratio 6:7 ayugo gupai nga, ga Mbori andiko ni ndikidi rengo?

⁵ A wa ini ani he, gu ga Yekova andiko ko amangihe ahe naandu kuti ni, ka boro kuonga ha te, ngbatunga gu du wa, ka ka na uru ka si kurunga ya. (Yeremaya 33:20, 21) Ka boro mangipai kia angianga na ngbanya kuti agu andiko ahe andu kuti ni ya, wa gu nga ka dakpa gbanga ngua kini mo ka ru yo ka gito ku sande, ni henga gbia sangbanaha te. Teketeke a, gu ga Mbori andiko du tipa ruru mangaapai, ni agu andiko rengbe boro ka kuoho ki he gbia sangbana kuoho te. Ome kina tini wa gu ome nagbe boro ariyo ni ti ku sande, ono tie sangbanaha ayenga nibasa wa gure te. Mbiko “i asawia nga Mbori te, bambiko gu he rũ boro kina ha ke ni a.”—AGaratio 6:7; 1 Timoteo 5:24.

Bakio ga Yekova ANdiko

6. Gini apai ga Mbori andiko afura tipaha?

⁶ Bangua ga Mbori andiko angia ga Mose aNdiko. (ARomo 7:12) Fuo susa regbo kusa, Yekova Mbori amoi “ga Kristo rugute”a kuba ga Mose Ndiko. (AGaratio 6:2; 1 AKorindo 9:21) Ni du ani ni agu aKristano du tii gu “ziazia rugute nga ga raniri,” ani girogo gupai yo nga, Mbori adingisonga gako arugute kina kuti kura apai rogo gaani raka wa ngbatunga gu yugopai nga ga pambori watadu sino vuga ahe sa te. Gako arugute nafura tipa agu apai dunduko du rogo raka, kodihe kuti agu apai nga ga ramukporo, mangasunge bagaahe, ruru mangaapai dagba akumba na adee, wai si aida boro bi kurani Kristano, na wai ka manga ndikidi irisombori.—Yakoba 1:25, 27.

7. Oni funga kpiaapai nga ga agu andiko nga ga Mbori.

⁷ Ni kpiapai, Ziazia Kekeapai nayaa: “Airameteka, na airisikpiahe, na airabari, na azapu tiyo na akumba, na airadĩ, na akpihe, na akpibuda, na airasengahe, na agu yo naroga ga aboro ahe be yo ni aura, i adía nga kumbo ga Mbori ngbi te.” (1 AKorindo 6:9, 10) Ii, anga pa bäri na pa meteka nga kungbo “gu nyemuse du dagba aboro te.” Anga koda kumba ba na kurani nga gu “kura sino raka rengbe boro ka siaha kaa mangaha te.” Agi apai re nga kuo ga Yekova andiko, nga gu nakoda gu ngbatunga apai du wa di ahe, pe ziree, na kitangbaanga boro. (Atambuahe 101:5; AKorosaio 3:9; 1 Petero 4:15) Yakoba aya ngbanga ha fu boro ni rekango ni te, Pauro ki fu gu rugute tigako nga, ani ne gbegbere afugo na gbegbere awia. (AEfeso 5:4; Yakoba 4:16) Tipa aKristano, agi arugute re dunduko nga papara gu rengberengbe ndiko nga ga Mbori.—Atambuahe 19:7.

8. (a) Gini pai du tipa sino ga Yekova ndiko? (b) Gine nga bambata rogo gu pa-Ebere du tipa “rugute”?

⁸ Padu ngbatunga gu bambata andiko re rogo Fugo Yekova nayugo gupai nga, gako andiko nakoda kura apai ku pati agu andiko tangara yo ho. Si namaa mburu gu raka duna zuzuhe tini, kini fu arugute tipa agu apai dunduko du rogo ga boro raka tipa ni mangihe ki raki wene raka. Agu andiko nga ga Mbori nayugopai fu boro kini sonosi ni, kini yugu agu arugute du tipa mangaapai dagba ni na kura aboro. (Atambuahe 119:72) Gu fugo nga “rugute” a wa bake Atambuahe amangisunge nani, i asaha ti gu pa-Ebere nga toh·rahʹ. Wene bawiriki Ziazia Kekeapai nayaa: ‘I akusi gi fugo re ti vuro gu kuraha du rogoyo nga ka ruga pa pai, ka yugo gene fu boro, sogimapai, ka zumo he kumbatayo. Rogoyo tie nga, si ni agu arugute du tipa sino mangaapai.’ Tipa bake Atambuahe, ko abi ga Mbori ndiko wa gamahe beko. Anga si naida ani bihe kinawo tee, kini mbuhe si rugu gaani gene raka?

9, 10. (a) Tipagine ani aida agu arugute tini rengbe ani ka kido kuti ni? (b) Gini bangisa gene rengbe ani ngbaha ka gbia wene raka nga ga diabese?

⁹ Gupai si aida i mangihe fu agu aboro dunduko Mbori akusi yo nga ka fu agu arugute fuyo rengbe yo ka kido kuti ni. Wo duhe nirengo tipa Yesu na tipa kura amaraika a, nga agu aboro du gayo raka kuari ti ga agu aboro nga ga kpotosende yo. (Atambuahe 8:5; Yoane 5:30; 6:38; AEbere 2:7; Yugoti 22:8, 9) Ka singia gi rengberengbe aboro nga ga ngbangbaturu yo re nagbia undo agbia be agu andiko nga ga Mbori, anga kpakpa aboro wa ani were na bakere ndupai beyo ka gbia undo behe tee? Gu kuru pangbanga nga ga aboro gbiati kina boro gupai bi ani rogo gaani raka nayugo gupai nga, agu apai gu nebi nangia Yeremaya abihe angia kina boro rengo: “Ako Yekova, mi ini he ya gu pai nga ga boro si rogo ni yo te, gu boro nata, pa ruga gani apai si rogo ni yo te.”—Yeremaya 10:23.

¹⁰ Ka ani aida ka raka wene raka nga ga diabese, ani du wa ka ani ngere kube Mbori tipa arugute. Bakindo Soromo aima bi gu kerepai du ti maa boro gani andiko kini raki kuti ni ki zanga manga ga Mbori arugute, si du ko aya tini: “Pai ho du ni ruru he bangiri boro, ono digida ha nga agu apai nga kina ga kpio.”—Asanza 14:12.

Nduapai Tipa Irisa ga Yekova Ndiko

11. Tipagine si aida tini ani duna nyemu ka giarogo ga Mbori andiko?

¹¹ Si naida ani sonosi bakere nyemu giarogo ga Yekova andiko yo. Bake Atambuahe afura tipa gu kakaka nyemupai re ho ko aya ni: “Mo zá bangire mi bi iiriwo apai rogo ga rugute.” (Atambuahe 119:18) Wa ani aye ka ino Mbori na gako agene wenengai, ani nika duna bakere tambuahe a tipa gu rengo du rogo Yesaya nga gu nayaa: “Ya Yekova wẽ, nga gu Ko natumo ro, nga ga Yisaraere Ziazia Ko; ‘Mi nga Yekova ga Mbori, nayugo pai foro sa u, nga gu ko nangbe ku mbata yo foro ngba gu gene mo ka ndu ngba ha. Akõ! ka mo adege turo sa gimi arugute!” (Yesaya 48:17, 18) Gupai Yekova akpinyemuhe nga gako aboro ne agberango na kini gbia ngbarago rogo gayo raka be dega yo tuyo kuti gako arugute. Ani wisiginga bete bangua ndu agu apai si aida tini ani bi ga Mbori andiko na nyanyakipaha.

12. Wai pa ga Yekova inohe tipa rani asa ko ni bawene Barũandiko kisusi fu rani?

¹² Agu andiko nga ga Mbori naye be kina ko nga gu Boro inipai tipa rani wenengai gbe. Wa duhe nga Yekova nga Bakusirani, si ru aru ko ini pai tipa rani wenengai gbe. (Atambuahe 139:1, 2; Amokedi 17:24-28) Zavura wene abakurea rani, agume rani, watadu avungurani, i arengbanga ka ino rani wa gu ini Yekova rani te. Oni ngere, Mbori ima ino apai tipa rani susi gu ini ani he! Anga kura boro ho duna inohe tipa gu gaani azingo nga ga toro, ga ngbaduseyo, ga berã, na ga borose wa Bamangirani nainihe te. Wa ko amaaberã ko fuo rani, ko ima ino pa gu rukutu apai dunduko du tipa rani, agu apai ani akpinyemuhe, agu apai du ani na kakaka nyemu ka gbiaha. Yekova ima ino agu apai a ani arengbanga ka mangaha ya, ko ima ino bakio gu ome a du tirani ka manga wenepai. Fugo bake Atambuahe nayaa: “Bambiko ko ini pa bororani; ko natingida pa rani ya nvutu sende nga ani.” (Atambuahe 103:14) Si ki ta du were, ani rengbe ka bi gupai nga, wa ani agbata gene kaa manga gako andiko, kini ra na gorani kutii gako arugute, pai ho nafuda rani rogo toroyo te.—Asanza 3:19-26.

13. Tipagine rengbe ani tini ka duna gu kido nga, Yekova nirengo naida kina wene apai tipa rani?

¹³ Agu andiko nga ga Mbori naye be kina gu Boro nakpinyemu rani. Mbori naberãpa rani kakaka tipa kina wene apai du tipa rani kindi. Ko afunga Wiriko “ka tumo dungu [aboro]” na ko nga gu wiriko pako aima kio fuko gbe tee? (Matayo 20:28) Yekova akidonga rani ya ‘ko aidanga i asadi rani susi gu ka ani rengbe na hi he te tee?’ (1 AKorindo 10:13) Anga Ziazia Kekeapai nakido rani ya ko ‘naberãpa rani abera’ tee? (1 Petero 5:7) Anga boro ho du nyemu fu wene arugute tipa aboro ti ni susi Yekova te. Ko ima ino gupai du niwenehe tipa rani na ki ima ino gupai naye na ngbarago na gu naye na gberarago fu rani. Wa vura duhe nga, ani nga kpakpa aboro na kini mangi ingaapai, ka ani ndu ngba gene rurupai, ko ayugo gako nyemuse ayugo tipa rani rogo agu agene sangbanaha nikangia unga na amaku.—Yezekere 33:11.

14. Rogo gini nyanyakipa gene du ga Mbori andiko kia ti agu aberã nga ga aboro?

¹⁴ Ga Mbori andiko ni gupai nirengo ka i a’arianga ha ya. Rogo gi regbo nga ga fudifudiapai ani araka rogoho re, Yekova nyanyakii wa mbia, tonatona gako raka adunga tini te na digidoho adunga a tini te. (Atambuahe 90:2) Ko afura tipa tiko ki ya: “Mi nga Yekova mi asa nga pa re wa sa te.” (Maraki 3:6) Ga Mbori andiko, a wa duhe nikekehe rogo Ziazia Kekeapai, ni agu apai rengbe ani arengba ka kido kuti ni nabaha dunduko, anga si wa agu aberã nga ga aboro i a’ariaha wa rago naagira te. (Yakoba 1:17) Ni kpiapai, tipa dungu agarã, agu aboro nga abawisigi berã aboro anangarasa aboro i sonosi agude zanga fu rugute fuyo, ono tie, kusa, gu kurayo ima aria gayo bipai tipa gipai re, na ki idi gupai nga, gayo arugute angia ingahe. Agu arugute nga ga aboro zegino tipa gipai re naya kubani na kubani si ki du wa wege du naya nani. Ono tie, Fugo Yekova awonga te. Tipa dungu kama agarã, Ziazia Kekeapai aima digo nifura tipa wai ka ruga agude ni nyemuse. Gu mokedi nangia Pauro akepai ki ya: “Oni, aba[agudee], ka oni wí nga ngba awironi i zingi ya, kina mbu ti yo ni ga Gbia rabahe na rugahe.” (AEfeso 6:4) Nangba rugatise na gupai nga, ani rengbe arengba ka kido kuti ga Yekova andiko; mbiko ka i arianga ha te!

Amaku fu agu Aboro Nairisa ga Mbori ANdiko

15, 16. (a) Gine ka mangi ka ani mangi ga Yekova andiko? (b) Wai rengbe ga Mbori andiko ka duni wene rugute tipa rogatise?

¹⁵ Rogo gako nebi nangia Yesaya, Mbori ayaa: “[Gu] gimi apai nga gu nakura ngbare yo; si . . . anyása gu pai [anyasa] ngba ti re.” (Yesaya 55:11) Nirengo, ho ani amanga asadatise ni nyanyakii ka manga agu arugute du rogo Fugo ko, ani nadu na diabese, kini mangi wene apai na ki duna ngbarago.

¹⁶ Oni kparianga wai du ga Mbori andiko ni wene arugute tipa gu rogatise duni wenehe. Pauro akepai ki ya: “Rogatise du ni irisiirisi pai dagba roni dunduko, na barame ka si du nga na birikobiriko pai ti ni ya, bambiko airameteka na airabari Mbori asapa ngbanga yo asapa.” (AEbere 13:4) Si naida arogotise fu irisa dagba tiyo na kini kpinyemu tiyo: “Gu ni nikpí nyemu diani wa du oni ni ba sa sa, wa kina tini; dia boro nigunde agunde ti kumbani.” (AEfeso 5:33) Ngbatunga gu nyemuse i aberã paha herẽ, si nga gu ringbisi yo paha rogo 1 AKorindo 13:4-8 nga gu nayaa: “Nyemuse nahi pai ni gbanga ha, ki du na weneringise; nyemuse akpi nga he te; nyemuse aabia nga tihe te, azaraga nga tihe te. Si amanga nga gu pai angba nga ya te, agbata nga gaha pai te, si aerã nga te, si aberã nga gbegberẽpai kuti boro te. Si angi nga mbiko irairapai te, ono si nangi mbiko rengo; Si nambu pa apai dunduko, si du gaha idapase, na gaha maabangirise na gaha hi pa apai anyasa nga te. Nyemuse adíga nga te.” Gu rogatise duni kpamiakpamiaha be ngbatunga gi nyemuse re agburuwanga te.

17. Gini aundo duho naye mbiko manga boro gu ga Yekova andiko du tipa mbira eerẽ buda?

¹⁷ Gu kura gopai nayugo gupai nga, ga Yekova andiko nafu undo afu, ani nabihe ti gupai nga, ko nasoga kpibuda. Ko aidanga a na agu aboro ‘fu tiyo sa bakere mbira buda te.’ (1 Timoteo 3:3, 8; ARomo 13:13) Dungu agu aboro nabasapa gi ga Mbori andiko du tipa gipai re narungo be agu akaza bakere mbira buda aye nani watadu bakere mbira buda agarakaha agaraka. Nibasa kura aboro gu rugute nga ga Ziazia Kekeapai du tipa mbira buda rengbe arengba, i atona gu sino nga ga kere mbira buda ya si nika “undo yo i wasa.” Gu fudifudiapai bakere mbira buda aye nani nidunguhe, si nakoda zanga irisa boro ti ni, gbarasapa ramukporo dangba aborokporo watadu gburuwa ramukporo, gbarasapa mosoro, mbu yo boro ti sunge marã. (Asanza 23:19-21, 29-35) Anga ga Yekova andiko tipa mbira buda nabanda rani tee?

18. Ya mo ga Mbori andiko nafu undo nibipa agu apai nga ga mosoro? Oni sakinga rogoyo.

¹⁸ Ga Mbori andiko nafu undo afu a tipa agu apai nabipa mosoro. Ziazia Kekeapai nangarasa aKristano ka i dunga ni airadii ya ono i duni ngangara abamangisunge. (Ruka 16:10; AEfeso 4:28; AKorosaio 3:23) Mbiko wa i apefuo agi arugute re, dungu aKristano i atumba payo kuari rogo gayo abasunge watadu i ambu yo i nimangi gayo asunge kindi baraho i ado gu kura aboro ni kusayo. Gu kura aundo kinaho berewe naye fu boro baraho ni ane ngbatunga agu apai ni Ziazia Kekeapai asogaha nga gu kpasaka mangaha dedede azio kina baha ti boro, wa baake, vugundö, na ingamangasunge na kere angua. Zanga kapa, gu kura kpiaapai kinaho rengbe oni arengba ka berã paha nga gu nayugo gupai nga, gu ga Mbori andiko nabipa agu apai nga ga mosoro nafu undo afu.

19, 20. Tipagine duhe tini ni pa tatamana boro idipa ga Mbori andiko na ki zi ti ni kuti ni?

¹⁹ Si ni gupai du taata fu kpakpa aboro i ingi ti ga Mbori andiko. Oni berẽnga pa aYisaraere pavuru Bagangara Sinai. Mbori aya fuyo: “Wa du he were, ka oni gí sangbare ni rengo, ki nika kuti gi zungahe, oni adú ni gimi wene ũkumuko dagba kura rika aboro zegino dunduko.” I akaragapai ki ya: “Agu apai dunduko Yekova nigumba ha ani amánga kina ha.” Wa si avura du wo, i andu ngba kura gene kia ti gure! (Gate 19:5, 8; Atambuahe 106:12-43) Sidu tie, ani di ga Mbori arugute na ki kakuti ni.

²⁰ Si ni pa tatamana nga boro zi ti ni kuti agu andiko nga ga Yekova nga agu andiko adunga gu wa ha ya nga gu fu ko ho tipa si yugu gene fu rani rogo gaani raka. (Atambuahe 19:7-11) Tipa ani mangi gipai re ki duna diabese, si naida a ani rugu tirani na pa nyakapa gu ga Mbori arugute adunga ngburungburu ya. Gere nga gu banguapai du rogo gu paparaha naye re.

[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]

Oni Natingidaha?

• Tipagine rengbe ani tini ka duna gu kido nga, ga Mbori andiko tipa fu undo fu rani?

• Tipagine si aida tini ani irisi ga Yekova andiko?

• Gini agene du ga Mbori andiko ngbaha na undo?

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 7]

I afu mosoro fu Abarayama nibakerehe mbiko ko airisi ga Yekova andiko

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 9]

Gu bakabangirise du aboro nani tipa agu apai nafuda yo rogo gayo araka areme na’aria berã yo kusayo ti ga Mbori andiko

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 11]

Wa kina bambu imarago rii mbia pangba baime, ga Mbori andiko awonga te