‘Oni Úkadi Ga Mbori Aũvura Dunduko’
‘Oni úkadi ga Mbori aũvura dunduko oni ki rengbe ka ru [“nyanyakii,” “NW”] sa ga bakitingbanga birĩ.’—AEFESO 6:11.
1, 2. Rogo gaoni afugo nitironi, oni ringbisinga pa agu aũbandatise nga ga toro si aida aKristano úkadihe.
GU ZOGARAGO nangia ga aRomo aduna bakere ome ti ni kisusi rogo bambata sa kama agarã F.B.K. Gu ome nadu ti agu ariivura nangia ga aRomo asa yo i rengbe ka zoga bakere papara gu zegino aboro ainipai tipaha ti gu regbo re. Bakeke kuru apangbangaa sa aringbisipa agi ariivura re ya si angia “gu riigbu nga ga abanzengere nadu na diabese kisusi rogo gu kuru apangbangaa nga ga aboro.” Agu ariivura nangia ga aRomo angia agu abanzengere i aima yugopai fuyo wenengai na ki raba yo na nyanyaki arugute, ono padu yo na diabese aru a riipa agu aũvura nadu beyo. Gu mokedi nangia Pauro amangisunge na agu aũvura nangia ga gu banzengere nangia ga aRomo ko tipa ka yugopai nani tipa agu aũbandatise nga ga toro si aida aKristano du nani beyo tipa ka sovura na diabese kuti Bakitingbanga.
2 Ani nabi wai Pauro aringbisipa agi aũvura re rogo AEfeso 6:14-17. Pauro akepai tipaha ki yaa: ‘Oni rú [“nyanyakii,” NW] na rengo dimoroni, ki úkadi marã ngbaduse nga rurupai, oni ki vodi nduroni nigu ũnyaka nga ga wene pangbangaa zereda. Oni rógo avurakube nga idapase kuriihe a oni ki rengbe ka bisa agu asiida-we nga ga gbegbere ko nani. Oni ki rogo akpakpari bata, na gu basape nga ga toro, nga sangba Mbori.’ Kuti wai aboro abihe, agu aũvura Pauro aringbisipaha re, arengbe ka banda ga aRomo banzengere bakere gbe. Ni anidu a na basape beni, nangia gani bangua ũvura.
3. Tipagine si aida ti ni ani irisi agu arugute nga ga Yesu Kristo na kini pefuo gako kpiapai?
3 Kupati aũvura gbiati gu wirikapai agu ariivura nangia ga aRomo agbiaha, padu abasovura na diabese anaru a riipa gia yo sangba gayo abarutiriivura watadu abangbembatayo. Teketeke wa kina gure a, si naida aKristano irisi sangba Yesu Kristo, nga gu kumba Ziazia Kekeapai aringbisa pako ni “bangbembatayo fu aboro.” (Yesaya 55:4) Ko a nga “rii dungurati.” (AEfeso 5:23, NW) Yesu nafu arugute fu rani tipa gu gaani vura nga ga toro na kini fu bawene kpiapai fu rani tipa wai si aida ani voditirani na agu aũbandatise nga ga toro. (1 Petero 2:21) Wa duhe nga gu sino du wa ga Kristo si nawiratihe teketeke na kina gaani aũbandatise nga ga toro, si du Ziazia Kekeapai aruga rani ti ni ani “úkadi” ga Kristo sino berã nigaani ũvura. (1 Petero 4:1) Wa ani awisigo gu gaani aũbandatise nga ga toro nibasasa, ani nika mangasunge tie na gu kpiapai nga ga Yesu ka yugo nyakapa mangasunge nani na ka bi wai ngbaha watadu wai si abanda boro.
Banda Dimose, Ngbaduse, Gbiati Andue
4. Gini sunge nadu ti giri-kpoto dagba ga banzengere aũbandatise, na gine si ayugopai tipaha?
4 Vo rengo dimose. Ti agu aregbo i aakeka Ziazia Kekeapai, abanzengere anavoda kpakafu giri-kpoto dimoyo. Bete abasafugo Ziazia Kekeapai nafu gu berã nga wee wene sasa gu veresi re nga, “oni vo rengo bebere roni wa ka boro vo bebere ni totoroto na giri-kpoto.” Gu giri-kpoto naningia ga banzengere, gaha sunge angia ka banda dimoni, na si nangia wene ba tipa ása ni gani basape ti ni. Ho banzengere anavo dimoni ni na gani giri-kpoto, si aningia gu regbo ni ambakada tini tipa vura. Pauro amangisunge na gu giri-kpoto nga ga abanzengere tipa ka yugopa wai si aida gu rengo nga ga Ziazia Kekeapai du na ome kurii gaani raka. Si naida ani voho totoroto kuti vurõ kpotorani, ka pepai nimasaku, tipa wa ka ani aaraka na ngbanyaa kuti rengo na ki rengbe ka nyakasapaha ti aregbo dunduko. (Atambuahe 43:3; 1 Petero 3:15) Tipa ani rengbe ka manga gupai re, si naida ani naawisigo Ziazia Kekeapai kakaka watadu zanga nyomoro na kini berẽkurii agu apai du rogoho. Ga Mbori andiko adu ‘kpoto Yesu yo.’ (Atambuahe 40:8) Ho asogo ko anasana ko ni, ko anirengbe ka karagapai fuyo nitingida ko pa averesi rogo Ziazia Kekeapai na ki gumba sangbaha fuyo ngbariko.—Matayo 19:3-6; 22:23-32.
5. Oni sakinga rogo wai rengbe agu arugute nga ga Ziazia Kekeapai ka undo rani ti regbo asada.
5 Ho ani ambu agu arengo ni nga ga Ziazia Kekeapai si naayugo gene fu rani, si rengbe arengba ka banda rani be iraira aberã na ki sa rani ani mangi agu adiaberã nga ga tatamana. Ti regbo a’asada, agu arugute nga ga Ziazia Kekeapai nika nyakasa gaani diaberã tipa ani mangi kina gupai du niruruhe. Si kidu wa ani nabi gaani Bakerepa Bayugupai abi nga Yekova, na ki gi fugo gii rani yo si niyaa: “Gene du re, oni ndú ngba ha.”—Yesaya 30:20, 21.
6. Tipagine si aida ani banda ngbaduraniyo ti ni, na wai rengbe ruru mangaapai ka bandaha wenengai?
6 Gu marãngbaduse nga ruru mangapai. Gu marãngbaduse nangia ga banzengere anabanda nyanyakipa papara kpoto ni, nga bagunda ni watadu ngbaduni. Ngbaduraniyo nga gu fugo masaku du tipa gu sino rani du ku kpotoraniyo, si naida ani bandaha ngba kparakpara gene, bambiko si na nyemu manga irairaapai. (Bambata Pai 8:21) Sidu tie, si naida ani wirikipai tipa ga Yekova ruru andiko na ki kpinyemuhe. (Atambuahe 119:97, 105) Gu nyemu manga ruruapai du tirani nika ndu na ani ani ká agu aberã nga ga zegino, nga agu aberã nabasapa ga Yekova arugute du ziazia watadu napayasipaha. Kurii gure, ho ani akpinyemu rurupai ni na kini sogo gupai arunga ya, gure nga ani nandu ngba gu gene arengbanga ka gbarasapa gaani raka ya. (Atambuahe 119:99-101; Amosa 5:15) Yesu nga wene kpiapai rogo gipai re, mbiko Ziazia Kekeapai naya tipa ko wee: “Mo akpi nyemu rurupai, ki nisogo irairapai.”—AEbere 1:9.a
7. Tipagine si anaida ti ni gu banzengere nangia ga aRomo ko vo wene rakata, na ginipai si ayugoho?
7 Voda ndue na gu ũnyaka nga wene pangbangaa nga ga zereda. Si aida agu abanzengere nangia ga aRomo naavoda gu wene arakata kaa sipanga niipo ya watadu nyanyaki arakata, bambiko ho i anandu ni tipa avura, si aningia gbanga nunguro nga gu i anaanduhe dedede tipa akirometere wa 30 rogo uru sa kini tindi rorõi atindiro nga ga aũvura barõaha adu wa akiro 27. Si aruaru wa Pauro amangisunge na rakata si rukuba gu mbakadatise du ani nani ka tungusa gu pangbangaa nga ga Kindo fu agu aboro dunduko nika degatuyo. Gipai re ninyanyakipa pai, bambiko ka si adunga wo ya, wai ka aboro wiripa ye ka ino Yekova ka ani aidanga ka tungusapai na nyemuhe ya?—ARomo 10:13-15.
8. Wai rengbe ani ka wirika manga gu kpiapai nga ga Yesu nibatungusi wene pangbangaa?
8 Gini mangaapai paha anyaki gbe rogo ga Yesu raka? Ko aya fu gu ga aRomo Bazogo nangia Pondio Pirato wee: ‘Mi aye ku zegino kadu nidezire rengo.’ Yesu anatungusapai ti agu aregbo dũ ko ani bi agu aboro nanadegatuyo, na ko kini gbia ngbarago behe gbe si ki sa ko ko peresihe mbata fu gu gako azingo nangia ga borose. (Yoane 4:5-34; 18:37) Kangia ani wa kina Yesu na nyemu ka takapande wene pangbangaa, ani agbia dungu amamu agbia tipa ka tungusaha fu kura aboro. Kurii gure, pa rimiso ani tirani dũ kurogo gaani sunge tungusapai nika undo rani ani nye kindi nyanyakii rogo toroyo.—Amokedi 18:5.
Vurakube, Kpakpari, na Basape
9. Wai bakere vurakube anabanda ga aRomo banzengere?
9 Gu bakere vurakube nga idapase. Gu fugo Giriki i asaha nga ‘bakere vurakube,’ si tipa gu vurakube nadu nibakerehe ki rengbe ka dada bakere papara kpoto boro. Si arengbe ka banda boro be agu ‘asiida-we’ fura yo tipaha rogo AEfeso 6:16. Ti agu aregbo i aakeka Ziazia Kekeapai, abanzengere anazumudo agu asiida i anatiga we atiga ti ni. Gu kura wene bawirikipai sa aringbisipa agi asiida re ya “si angia he sa dagba gu kere aũvura nadu ti agu aregbo nadu bakuru kusayo.” Ka banzengere adunga na bakere vurakube beni tipa ka banda tini be ngbatunga agu asiida re ya, si arengbe arengba ka õga ni gbegberee watadu ka imo ni.
10, 11. (a) Gini ngbatunga ‘asiida-we’ nga ga Satana rengbe ka rungburasi gaani idapase? (b) Wai ga Yesu kpiapai ayugo nyaka padu boro na idapase ti regbo asada?
10 Gini ngbatunga ‘asiida-we’ Satana amangasunge nani ka rungburasi gaani idapase? Ko rengbe arengba ka woti rungosi watadu sogote dagba aborokporo, woti sogote kuti boro ba gani sunge yo, watadu sukuru yo. Nyemu du boro na dungu aũzegino beni, gbiati zomia boro sa wasiro, ni agu apai a ima gbarasapa kura aboro rogo toroyo. Tipa ani rengbe ka banda tirani be ngbatunga gi kereapai re, si naida ani ‘di gu bakere vurakube nga idapase’ kurii agu aũvura du berani. Boro nagbia idapase be wirika ni pai tipa Yekova, kini fura na ko dedede rogo kparakpee yo, na kini kparia wai ko abanda rani na kini fu maku fu rani.—Yosua 23:14; Ruka 17:5; ARomo 10:17.
11 Ho Yesu aduni auru kpotosende, ko ayugu wai nyaki padu boro na nyanyaki idapase ti regbo kereapai. Ko aduna kido naabaha kuti agu adiaberã nangia ga Bako na kidu na nyemu ka manga gupai Mbori akpinyemuhe. (Matayo 26:42, 53, 54; Yoane 6:38) Zavura ho Yesu aduni rogo bakere imaa ati Getesemane yo, ko aya fu Bako wee: “Ka si du nga wa mi akpi nyemu he ya, [ono] wa kina mo akpi nyemu he.” (Matayo 26:39) Bangiri Yesu agonga ti gu nyanyakipa pai nga ga kakuti gako ruru mangaapai na ka sa ngbarago ti Bako te. (Asanza 27:11) Ka ani du na kido wa kina gure kuti Yekova, ani ambunga bisirapa rani watadu sogote si rungburasi gaani idapase te. Kuba gure, gaani idapase anyaka anyaka ka ani kido kuti Mbori, ki yugu nyemuse tipa ko, na kini irisi gako arugute. (Atambuahe 19:7-11; 1 Yoane 5:3) Anga aũzegino ho watadu gu ngbarago nanyasa niipo aboro agbiaha be wasiwasi apai, ka i ringbisinga ha na agu amaku duho be Yekova napido agu aboro nakpinyemu ko te.—Asanza 10:22.
12. Gini nyanyakipa papara kpotorani gu kpakpari narukuba kurapai abandaha, na tipagine nyakipa gu bandahe re ti ni?
12 Kpakpari bata. Kpakpari anabanda rii banzengere gbiati dudu ni, nga guhe boro aberã nani. I naringbisapa gu gaani maabangirise nga ga aKristano kuti kpakpari mbiko si nabanda berã rani. (1 ATesaroniko 5:8) Wa ani navura aria gaani berã na ruru inohe du rogo Fugo Mbori, ani kindi nirurungbura kpakpa aboro. Berã rani rengbe arengba ka gbera taata. Ka ani moi asásá tipa agu apai du rogo gi zegino re, si rengbe arengba ka aria berã rani kusayo watadu ka diaba gu maabangirise fu Mbori he fu rani a. (ARomo 7:18; 12:2) Bakitingbanga amangi asadatise vurũ ka nyaga Yesu kusayo nipe ko pa fu “angbi fu ko zegino dunduko, na gaha taarimo.” (Matayo 4:8) Ono Yesu aká gupai re aká dunduko, na Pauro aya tipa ko wee: “[Yesu ahi] pa wagiwagi ngua mbiko gu ngbarago nadu fu ko ku mbata yo, ki basa pa gaha zee, ki ima sunga pati kumbabe gu mbata nga ga Mbori.”—AEbere 12:2.
13. Wai rengbe ani ka banda gaani kido kuti gu maabangirise du barabangirani kumbatayo re?
13 Gu ngbatunga kido Yesu adu nani ayenga nisaha te. Ka ani hiisi aberã rani na berãpa agu asásá du tipa agu apai du rogo gi zegino re kuba banda gu maabangirise du ani nani tipa raka kumbatayo, gu idapase du ani nani kuti ga Mbori akidohe arungbura arungbura. Fuo bete regbo kusa, ani rengbe a ka gbarasapa gaani maabangirise naabaha dunduko. Ngba kura gene, ka ani aberã dedede kurii agu apai kido Mbori rani na paha, ani nikaa gbia ngbarago agbia kumbatayo kindi rogo gu maabangirise moi ko ho barabangirani re.—ARomo 12:12.
14, 15. (a) Gine nga gu gaani basape narukuba kurapai, na wai rengbe ani ka mangasunge nani? (b) Oni yugunga ha na kpiapai wai gu basape nga ga toro narengbe ka undo rani ani sovura kuti asada.
14 Gu basape nga ga toro. Fugo Mbori, watadu gako pangbangaa, du nikekehe rogo Ziazia Kekeapai, wa kina gu titi basape duna arindihe ue rengbe ka nyasa riipa agu aziree nga ga pambori kusayo, na ki undo agu aboro duna ruru ngbaduyo yo i gbia gu ranirii nga ga toro. (Yoane 8:32; AEbere 4:12) Gi basape nga ga toro re, si rengbe arengba ka banda rani a ho du ani ni rogo a’asada watadu ho abasamungu kuti ndikidi pambori azubo rani ni tipa ka gbarasapa gaani idapase. (2 AKorindo 10:4, 5) Nga gu bakere tambuahe du ani nani mbiko gupai nga, ‘Ziazia Kekeapai dunduko aye be ga Mbori toro na si na aũ manga wene apai dunduko rogoho tipa rani’!—2 Timoteo 3:16, 17.
15 Ho Satana a’asadi Yesu ni ngbakungba yo, Yesu amangisunge wenengai na gu basape nga ga toro nga fugo Mbori ka turã iraira aberã kusayo nani gbiati agu a’asada nga ga biriki. Kuti agu a’asada dunduko nangia ga Satana, karagapai adu ngba Yesu kina sa nga: “Si ni keke he ya.” (Matayo 4:1-11) David, nga kumba sa dagba aDezire Yekova Spain yo, abi gupai a nga, Ziazia Kekeapai aundo ko ko dibe asada. Ho garãko aduni 19, bawene paranga dee, nga guri i aamangasunge sa na ri rogo gu basunge nga ga girisorago aya fuko wee ri naida i gbia regbo ka “sungo sa rogo ba tipa ka gbia wasa.” David aká gi gari pai re aká na ki sana bangerekurii sunge tipa ko fu ko kurogo kura papara basunge tipa ka kiso gene be gipai re si ka manga berewe. David ayaa: “Mi atingidipa gu kpiapai Yosefa amoihe. . . . Ko aká pa wasiro na ki guari nibasa pati gu boro naidaha. Kina gu bangisapai re mi amangihe.”—Bambata Pai 39:10-12.
16. Oni sakinga rogo ndu gupai ani aida ti ni i raba rani tipa ani ‘yugu gu fugo nga ga rengo nzunzu.’
16 Yesu amangisunge a na gu basape nga ga toro ka undo kura aboro i bati be ga Satana ome. Yesu ayaa: “Gi yugopai [re] nga gimi te, ono si nga ga gu ko nakedi re.” (Yoane 7:16) Tipa ani rengbe ka wirika yugopai na birĩ wa Yesu, si naida ani wirikihe awirika. Nibipa gupai nadu tipa agu abanzengere nangia ga aRomo, gu bakeke kuru apangbangaa nga Yozefasi akepai ki yaa: “Agu abanzengere nangia ga aRomo nibasasa dunduko anamanga amangonvo rogo a’uru dunduko, na kini mangihe kakaka si kidu wa i ti regbo vura, si du nangia ndu gupai si anidu ti ni fuyo taata ka hi ambugo ti regbo avura.” Rogo gu gaani vura nga ga toro, si naida ani naamangasunge na Ziazia Kekeapai. Kurii gure, si naida ani ‘ke na mbakadapa tirani bangiri Mbori, ko idi pa rani wa agu abamangisunge nga ga pambori yo adunga na zee ya, niyugu gu fugo nga ga rengo nzunzu.’ (2 Timoteo 2:15, NW) Nakii gu ngbarago ani agbiaha ho ani amangasunge ni na Ziazia Kekeapai ka karagapai fu gu boro duna nyemu rengo tini!
Oni Kparikpee ti Aregbo Dunduko
17, 18. (a) Gini sunge kparakpee amangaha rogo sovura kuti Satana? (b) Oni funga kpiapai nayugo nyakapa kparakpee.
17 Fuo Pauro fura tipa agu aũbandatise be vura nga ga toro naabaha dunduko, ko agbia kura nyanyakipa rugute berewe kuti gupai re. Rogo sovura kuti Satana, si naida aKristano “nikpari akpara kindi ni akpe na sarawati.” Bara wai si aida i naadogoda kparakpee? Pauro akepai ki yaa: ‘Oni nikpari akpara kindi ni akpee rogo toro.’ (AEfeso 6:18) Ho du ani ni rogo asada, watadu kpotoraniyo zere, kparakpee rengbe arengba ka nyakasa rani bakere gbe. (Matayo 26:41) Yesu ‘afuku akpee na asarawati na nyanyaki akpee na aume fu gu boro narengbe ka batasa ko bekpio, na Mbori ki gi pako bambiko gako gunde ti Mbori.’—AEbere 5:7.
18 Milagros, nga gu dee nangere fuo kumbaari na gako bangabanga kaza tipa agarã 15 ayaa: “Ho kpotoreyo azera ni, mi nakpara fu Yekova. Anga kura boro ho rengbe ka undo re susi ko te. Rengo ngaha nga, aregbo kinaho mi naaberã aberã ya mi arengbanga kaa ndu kumbatayo kindi na gi sunge re te. Ono tie, dedede, ho mi akpara ni fu Yekova, mi nabi gupai nga omere nakaraga tihe kubaha na mi ki wasa.”
19, 20. Gine si aida si du berani tipa ani duna diabese rogo gaani vura kuti Satana?
19 Bakitingbanga ima ino gupai nga gako regbo ima mbeda ka nyasa, sidu ko namanga bakere asadatise ka diabe rani. (Yugoti 12:12, 17) Si naida ani sovura kuti gi vura rani duna bakere ome tiko re nga “gu wene vura nga ga idapase.” (1 Timoteo 6:12) Tipa ani rengbe ka manga gipai re, si naida ani du na gu ome berani susi gu kungbo ome nga ga aboro. (2 AKorindo 4:7) Si naida ani du a na gu ome nga ga ga Mbori ziazia toro na si naida ani kpari fuko tipaha a. Yesu ayaa: “Oni, wa vura du oni nigbegbere aboro ki ima ino pa gama wene ahe fu awironi, angbatika gu Baroni du ngbangbaturũ yo nga wene boro susi roni, ko susi rogo gama ziazia toro fu agu aboro nasana ko!”—Ruka 11:13, NW.
20 Si tie ziazia nga, si ninyanyakipa pai ani úkadi agu aũbandatise dunduko Yekova afuhe. Pa úkadi ani tirani na agi aũbandatise nga ga toro re naida gupai berani nga ani sonosi asino Mbori, ngbatunga gu du wa idapase na ruru mangaapai. Si naida ani kpinyemu rengo si kidu wa vo ani he avo dimorani, na ani ki ima mbakada tirani ti aregbo dunduko ka gbaraga wene pangbangaa, na ki moi gu maabangirise ku berã rani yo du ani nani tipa apai kumbatayo. Si naida ani ini wai ka mangasunge na gu basape nga ga toro wenengai. Niúkadi ani tirani na agu aũbandatise dunduko Mbori afuhe fu rani, ani rengbe arengba kadu na diabese rogo gaani vura kuti gbegbere atoro na ki rengbe nirengo ka ye na taarimo kuti ziazia rimo Yekova.—ARomo 8:37-39.
[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]
a Rogo ga Yesaya sangbanebi, ko aringbisipa Yekova nitiko ya ko naúkadi “rurupai wa marã ngbaduse.” Sidu, ko naida gupai nga, agu ababiapai nga ga dungurati yo naasarangbangaa niruruhe na kini mangiapai niruruhe.—Yesaya 59:14, 15, 17.
Gaoni Karagapai Nga Gine?
• Da nga gu boro nafu wene kpiapai kisusi tipa úkadi aũbandatise nga ga toro, na tipagine si aida ti ni ani wisigi gako kpiapai wenengai?
• Wai rengbe ani ka banda gaani berã gbiati ngbaduraniyo?
• Wai rengbe ani ka ino birĩ mangasunge wenengai na gu basape nga ga toro?
• Tipagine si aida ti ni ani naakparakpee ti aregbo dunduko?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 19]
Wisigo Ziazia Kekeapai zanga nyomoro rengbe ka fõngbaduraniyo ani takipande wene pangbangaa ti aregbo dunduko
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 20]
Gu gaani maabangirise du ani nani zanga kapa, si naundo rani ani ru nyanyakii ti regbo asada
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 21]
Oni namangasunge na “gu basape nga ga Toro” tingba sunge tungusapai?