Avunguagudee, Gini Ngbatunga Raka Oni Aidaha Tipa Awironi Kumbatayo?
“Paranga akumba na ade wa sa . . . I nitámbua rimo Yekova atambua.”—ATAMBUAHE 148:12, 13.
1. Gini abakabangirise avunguagude nidu nani tipa awiriyo?
GINI avunguagude adunga na bakabangirise tipa gu raka nga ga awiriyo kumbatayo ya? Tona ti kina gu regbo i nibatika fogogude, watadu mbata fu gure a, avungugude niima tona kaa bakabangiriyo tipa gani wasa gbiati ngbarago. Agu asanahe ninaaye kuriyo yo nga: Kpotoni adu niwasawasaha? Ni asona wenengai wa kura agude? Wa gude nikaa sona kini moipai, gu kura abakabangirise nikadu adu. Dedede, avunguagude naida kina gupai du nibeedihe naamanga tipa awiriyo.—1 Samuere 1:11, 27, 28; Atambuahe 127:3-5.
2. Tipagine dungu avunguagude aberã ti ni nyanyakii areme tipa gupai nga awiriyo raki na ngbarago ho i ka sona ni?
2 Ono tie, rogo gu zegino du areme, si nikpakarapai fu avunguagude i nifu agu ahe du nibeedihe fu awiriyo. Dungu avunguagude nyanyakiapai namangi yo, ngbatunga agu duwa avura, aʹariapai rogo birĩ zogarago, akpakarapai tipa gbia marã, arungo be kaza watadu arungo rogo berã yo, gbiati gu kura apai. Zanga kapa, i akpinga nyemu gupai nga kina gu bangisapai re mangi awiriyo te. Rogo agu aringara duna bakere kumuko rogoho, avunguagude rengbe ka kparia awiri abakureayo na awiri agumeyo i nindu kumbatayo na ngbarago rogo agu asunge i awirikipai tipaha, na si kini wiri gupai nga, i naraka gu raka nga ga diabese. Si ki ta du were, i kini berẽ gupai nga, si naida i mangi agu apai dũ rengbe yo ka mangaha, ka sa gupai nirengo nga awiriyo arengba rengba a tigayo ka raka rogo wasa wenengai na ngbarago gbiati ngbabase, nga wene raka, ho i ka sona ni.—Batungusipai 3:13.
Pa Sia Wene Raka
3. Gini siapai aKristano namangihe?
3 Wa du aKristano ni apekefuo Yesu Kristo, i aima sia gupai nga ka kpara gayo raka fu Yekova. I ima ida nyanyakii kuti agu afugo Yesu nga: “Gu ni nakpi nyemu peka re ni mbu gani apai, ki tumba gani wagiwagingua na uru, ki nipeke re.” (Ruka 9:23; 14:27) Ii, ga Kristano raka nakodapa mbu ni pa kura gani apai. Ono, wa vura duhe wo, anga si nga raka nga ga rungo gbiati gberarago te. Kuba gure, si nga gu raka nafu ngbarago na rengbabepai, nga wene raka, bambiko si nakodapa gamahe, na a wa Yesu agumbaha, “Fu he ngba ti dia ha.”—Amokedi 20:35.
4. Gine Yesu azomia gako abawiriki i naagbataha?
4 Ti rago Yesu, aboro anaaraka rogo bakere kpakaraapai. Kupati gbata agu ahe nadu tipa raka, si aidi i naahi gu kere zogarago nangia ga aRomo na gu nyanyaki rungosiro agu akakuti manga kpia sinombori nadu ti gu uru re anaamanga yo nani. (Matayo 23:2-4) Wa si avura du wo, dungu agu aboro nagipa Yesu aduna ngbarago ka mbu gu gayo apai i aorafuo ho, zavura gu gayo asunge i anaamangaha, kini satiyo ni apefuoko. (Matayo 4:18-22; 9:9; AKorosaio 4:14) Ya mo agu abawiriki re arimisi tiyo kurogo kerepai na kini moi gayo raka kumbatayo ngbapai? Oni kparianga afugo Yesu nga gu nayaa: “Gu ni mbu abambu na awirinani, na adawirini, na bani, na nani, na awirini, na aati, tipa rimore, ni aróga ahe susi gu naadu mbata bara 100, [na] ni ki di kumbo nyenye unga.” (Matayo 19:29) Yesu akido apefuoko ya gu Bayo nga ga ngbangbaturũ ko, ko aima ino gayo azingo. Si du ko azomia yo ti ni ki yaa: “Oni gbáta gako ngbi mbata, na gako rurupai; i ki kpamia agi ahe re dunduko fu roni kuti ni.”—Matayo 6:31-33.
5. Wai gu kura avunguagude aberã tipa ga Yesu kidohe ya Mbori angera ngera fuo gako amoyambu?
5 Agu apai du areme, si nawira kina gu nadu ti gu regbo re. Yekova ima ino gaani azingo, na agu aboro namaa agu apai nga ga Kindo nibambatapai rogo gayo raka, gbe, aguyo namangasunge tungusapai ti aregbo dũ, i na kina gu ngisa kidohe re nga ko angera ngera fuoyo. (Maraki 3:6, 16; 1 Petero 5:7) Ono tie, gu kura avunguagude na kina vunduvundu aberã tipa gipai re. Rogo gene sa, i nakpinyemu gupai nga, ka bi awiriyo i nisono kumbatayo rogo ga Yekova sunge, na isoke niyangaraha i ki tona kaa mangaha ti aregbo dũ. Rogo kura gene, nibipa gu zingo marã gbiati zingo sunge-marã du rogo zegino areme, avunguagude nabi gupai nga, si ninyanyakipa pai fu aparanga i wirikipai wenengai mbata tipa kadu na gu wirikapai rengbe tipa gbia wene sunge watadu kandara kadu na guhe beyo rengbe yo ka kido kuti ni ti gu regbo ka si aidaha. Tipa ngbatunga agu avunguagude re, dedede, rogo gupai yo fuyo nga ka gbia wene wirikapai nga, susa na wirikapai kumbatayo kurogo bakere sukuru.
Mbakadatise Tipa Raka Kumbatayo
6. Gini gene mangi yo sunge ngbaha na gu fugo nga “wirikapai rogo bakere sukuru” rogo gi papara kekepai re?
6 Agu agene nga ga wirikapai, si nibakiakia rogo aringara nibasasa. Nikpiapai, Amerika yo, agu asukuru nga ga irangbii naafu agarã 12 tipa tonatona wirikapai. Fuo gure, abawirikipai rengbe ka siapai tipa ka ndu kurogo bakere sukuru (universite watadu college) tipa agarã biama watadu susi gure. Fuo nyasa yo gu regbo wirikapai re na diabese, i kini fu waraga nyasaha fuyo i ayambaha nga digurii (degree) watadu i kini susi kindi na wirikapai kumbatayo fuo gure tipa gbia agu asunge nga ga husa akaza, sunge nga ga abainipa andiko, sunge nga ga amaandisi (engineering), na gu kura asunge berewe. Ngbatunga gu wirikapai rogo universite re du ani aya tipaha wee si nga “wirikapai rogo bakere sukuru,” na si nga gu rogoyo mangi ani sunge nani rogo gi papara kekepai re. Rogo kura gene, asukuru kinaho nga ga wirika birĩ mbakada ahe na birĩ manga kura asunge, nga agu i awirikapai rogoho tipa kina guru regbo, na ti digidoho i kini fu umba waraga nyasaha fu boro i ayambaha nga (diploma) tipa gu sunge wiriki ni pai tipaha.
7. Gini sosodaapai namanga abawirikipai rogo asukuru?
7 Gupai aboro akpinyemuhe areme nga, agu asukuru dũ du tipa tonatona wirikapai nimbakadi gaha abawirikipai tipa wirikapai rogo bakere asukuru. Tipa ka da ti agi asásá re, badungu asukuru gbe nanyakasa kina pa wirika agu apai fu gaha abawirikipai nga gu ka boro susi rogoho wenengai, i kini mo ka dia ni kurogo bakere sukuru tipa wirikapai, kuba gupai nga ka nyakasapai fu abawirikipai i ndu kurogo agu asukuru boro anyasa wirikapai rogoho vuru guru regbo yo na ni ki rengbe ka gbia sunge. Agude-sukuru areme nifudifudi yo nikerehe be abayugupai, be abafurugute, na be akurayo abawirikipai tipa maa gu sásá nga ka rimo gu bakere sukuru ngbaa kisusi, yo i aberãha ni ya i awira gbia agu adigurii ni nika zaka ngbadimo fuyo i biki agu asunge du niwenehe na duna wene amarãha ti ni.
8. Gini siakaapai si aida agu avunguagude nga aKristano mangihe?
8 Ginipai tie agu aKristano nga avunguagude nika mangaha? Rengo ngaha nga, i naida awiriyo du ngangaraa sukuru yo na ki wiriki agu abirĩ si aidaha tipa kaa ngerafuo tiyo rogo agu aʹuru nikadu kumbatayo. (Asanza 22:29) Ono ya mo daha ada tipa avunguagude mbu awiriyo gbua fu gu sino nga ga abaangira tipa kumuko gbiati diabese rogo agu apai nga ga zegino? Gini ngbatunga asásá i naangarasa awiriyo i du nani, kangia rogo fugoyo watadu rogo gayo kpiapai? Bete avunguagude naamangasunge nyanyakii na kini banda marã tipa i rengbe ka keda awiriyo kurogo agu asukuru nga ga bakere wirikapai ho ka regboho da ni. Gu kura aboro na nyemu ka dia bape tipa gipai re. Ono tie, tipa ka manga ngbatunga gu diaberã re, si daada boro makiapa kura apai susi gu nga kina pa gu marã gbua si aida ni tumoho. Marã wai si aidaha areme tipa boro wirikipai rogo bakere sukuru?—Ruka 14:28-33.
Gu Geno Nga ga Wirikapai Rogo Bakere Sukuru
9. Ginipai rengbe yo ka gumbaha tipa geno wirikapai rogo bakere sukuru areme?
9 Ho ani aberãpa geno he ni, dedede ani naaberãpa gu marã mangi yo gu he nani ani afura tipaha watadu gu marã ngbe yo ho nani watadu gu marã i abagaha nani. Rogo kura aringara, irangbii ninaatumo tipa wirikapai rogo bakere asukuru, na agu abawirikipai rẽ tipa wirikapai rogoho, si aidanga i fu marã sukuru watadu marã wirikapai te. Ono tie, rogo dungu arago, wirikapai rogo bakere asukuru nadia bakere marã na genoho nakio kina kumbatayo kindi. I akepai rogo waraga apangbangaa sa Amerika yo ki yaa: “I anaaberãpa wirikapai rogo bakere sukuru mbata ni gupai nazaka gene tipa amamu. Awere tie, si nayugopa gu kparakparapai du bangbanda airakumuko na agu aboro akumukonga gbe ya.” (A New York Times Op-Ed) Ka pehe rogo kura afugo, wene wirikapai rogo bakere asukuru nasatihe niipo ni gupai nga ga kina airakumuko na niga airaome, nga agu aboro namaa awiriyo kurogo agu asukuru re ka bi gupai nirengo nga, awiriyo du a ni airakumuko na ni airaome rogo gi zegino re. Ya mo si naida agu aKristano nga avunguagude sia ngbatunga gu sásá re tipa awiriyo?—AFiripoio 3:7, 8; Yakoba 4:4.
10. Rogo gini gene du wirikapai rogo bakere sukuru mbembedii nikodikodihe kuti songoda agu apai nga ga gi zegino re?
10 Zavura agu arago du wirikapai rogo bakere asukuru rogoho gbua angianga tipa marã ya, si rengbe arengba kadu nga kura okõokõapai watadu gbegbereapai kinaho nagbia agude agbia. Nikpiapai, waraga pangbangaa sa natingida gupai nga, rogo ringara sa Asia yo bangbanda Sudiyo na Uroyo, irangbii namangasunge wa “kpia rii basura rogo gu mbakadapai nga ga sukuru nga kaa gbisa agu agude nga wene airatatamana kuari zanga zee.” (The Wall Street Journal) “Guhe du kuari,” si niyangarapai nayugopa rimo gude kurogo gu bawene aba nga ga wirikapai du rogo zegino duwa Oxford na Cambridge du ringara aNgirisi yo, na wa gu bakere asukuru nga the Ivy League schools du Amerika yo, na agu akuraha. Tipagine gu irangbii du rogo gu ringara du Asia yo re amanga ngbatunga gu bagbanga ringbisapai ti ni re? “Tipa ka sa gu mosoro watadu aũkumuko nga ga ringara si zugö,” wo gu tingidapai re apehe. Gu wirikapai re rengbe arengba kadu gbua, ono gu mosoro abawirikipai atumo nani si nga gu raka nga ga futise dunduko tipa songoda agu apai nga ga gi zegino re. Wa vura duhe nga ngbatunga gu gene raka re du dungu aboro aorafuoho gbe rogo zegino, ya mo si nga gupai agu aKristano nga avunguagude aidaha tipa awiriyo?—Yoane 15:19; 1 Yoane 2:15-17.
11. Giniapai tingidaapai ayugoho nibipa gbegbere mbira buda, na wasiwasi kodaba dagba abawirikipai rogo bakere asukuru?
11 Sidu, gu kurapai si aida ani makiaha nga agu apai namanga rogo bakere asukuru. Rimo agu aba dudua yo bakere asukuru rogoho naawo gbe mbiko gbegbere mangaapai, ngbatunga gu duwa dia kere angua kutii kpotoseyo, gbegbere mbira eerẽ abuda, wasiwasi kodaba, mangaapai nibiriki, mbusa boro niwia, na gu kura gbegbereapai. Ani makianga gbegbere mbira eerẽ abuda. Wa magazini sa aatingidapai tipa mbira buda na kina gu bangisa nduhe gbua nga ka kpihe, si nayaa: “Bakio namba abawirikipai wa 44 ri sa kama nga ga agu [abawirikipai du rogo bakere asukuru Amerika yo], i naambira buda kandara bara sa fuo susa aposo ue na kina gu bangisa nduhe gbua nga ka kpihe.” (New Scientist) Kina gupai re teketeke moipai dagba paranga aboro Australia yo, ringara aNgirisi yo, Russia yo, na rogo kura arago. Nibipa wasiwasi kodaba, gu fugo du dagba abawirikipai rogo bakere asukuru areme si tipa “kodaba kandara bara sa,” nga gu, kuti gu tingidapai du rogo waraga apangbangaa sa, “naringbisapa agu akodatise nga ga kodaba, aboro amangaha kina bara sa gbua, nga gu tona ti nyorangbaa ka dakuti ndikidi kodaba, dagba agu aboro ima ino tiyo ono adunga na kandara gu berã nga ga fura tipaha berewe dagbayo ya.” (Newsweek) Dungu wisigoapai nayugo gupai nga, bakio namba abawirikipai rogo bakere asukuru, tona ti 60 ka dakuti 80 ri sa kama nga aguyo namanga ngbatunga gipai re. Dee sa ni nawetekeapai nayawee: “Kangia oni nga gu boro nawirikapai rogo bakere sukuru, . . . oni namanga gipai re amanga.”—1 AKorindo 5:11; 6:9, 10.
12. Gini fudifudiapai abawirikipai rogo bakere asukuru agbiatiyo nani?
12 Ka gbiakuti gu gbegbereapai namanga rogo bakere asukuru, mbugo kinaho be agu asunge nga ga sukuru gbiati manga aʹasada. Nirengo, si naida abawirikipai naawirikapai na kini mangi agu asunge i afuhe fuyo i ga nani kaa mangaha kporoyo tipa kaa susa rogo aʹasada. Si wiri kadu adu a nga gu kurayo kinaho si aida i naundo bete sunge aundo kini ndu ku sukuru yo. Agi apai re dunduko nadia bakere gayo regbo gbiati ome. Gini bakio regbo tie gbiati ome nika nye fuyo tipa gu mangaapai nga ga toro? Ho mbugo amaapai ni, gine oni aberãha ya si i nika mbu mangaha? Ya mo i amaa nyemu agu apai nga ga Kindo kindi rogo bambata ba, watadu i nika maaha kusayo? (Matayo 6:33) Ziazia Kekeapai nanyakasa aKristano niyaa: “Oni [na]angéra angera wenengaĩ . . . wa oni nata, wa zanga tatamana te, wa kina iratatamana. Oni ki banda gaoni saa tipa manga apai, bambiko rago gbegberẽ.” (AEfeso 5:15, 16) Nagbere gupai nga, kura abawirikipai ima ti kusayo rogo idapase nisangbana gupai nga, kaa mbugene fu agu apai nadia gayo regbo gbiati gayo ome, watadu agu apai nga kaa tudo tiyo rogo bakere sukuru na gu mangaapai Ziazia Kekeapai azahe ti ni!
13. Gini asanahe si aida agu aKristano nga avunguagude makiaha?
13 Rengo ngaha nga, anga wasiwasi kodaba, gbegbere sino mangaapai, na sosodaapai ni agu apai namanga sa kina rogo bakere asukuru te. Ono tie, dungu agu aparanga nga ga zegino yo nabi ngbatunga agu apai re gbua wa kina papara gayo wirikapai, na ka i aberãnga pai tipaha ya. Ya mo si naida agu aKristano nga avunguagude taino aino kini mbu awiriyo i ndu kurogo gu ngbatunga aba re tipa agarã biama watadu gu susi gure? (Asanza 22:3; 2 Timoteo 2:22) Ya mo gu dungbapai naye be manga gipai re, daha ada nibipa gu mamu rengbe paranga aboro ka gbiaha behe gizo? Na gu sanahe nyakipaha gbe nga, giniapai i ayugoho fu paranga abawirikipai rogo bakere asukuru tipa agu apai si aida i moihe mbata rogo gayo raka?a (AFiripoio 1:10; 1 ATesaroniko 5:21) Avunguagude duwa ka i berẽpai kakaka na kini fu kpee tipa agi asanahe re, na gu kerepai a du tipa keda awiriyo tutuurũ ku sukuru yo kurogo kura bakere gbata watadu kura ringara.
Gini Kura Apai ka Ani Siaha Kuba Wirikapai Rogo Bakere Sukuru?
14, 15. (a) Wa vura du agu apai ho idi aboro ho gbe, gini rugute nga ga Ziazia Kekeapai namangasunge areme? (b) Gini asanahe rengbe paranga aboro ka sana tiyo nani?
14 Areme, gu bipai ngbaa ti aboro gbe ngawee, tipa paranga aboro duna diabese rogo raka, gu bangisa gene duho fuyo nga i wirikipai rogo bakere sukuru. Ono tie, kuba gupai nga ka merafuo manga gupai ngbaa ti aboro gbe, aKristano nadegatuyo kuti agu arugute du rogo Ziazia Kekeapai nayaa: “Ka oni ríngbisi nga tironi na gi zegino re ya, ono oni sá tironi asa ni mbakada berãroni berewe, oni kpária pa gu he nga ga Mbori nyemu he du ni wene he, nzunzu, ni ziazia ha.” (ARomo 12:2) Gine nga gupai Mbori akpinyemuhe tipa gako aboro, aparanga na gu sosono yo rogo gi yangara papara digido regbo re? Pauro afu rugute fu Timoteo ki yaa: “Mo dú na rugatise rogo apai dunduko, ki nihi pai ahi gbe, mo mángi sunge batungusipai, mo dígisi ga mangaapai [“mo digisi gamo sunge wenengai,” NW ].” Zanga kapa, agu afugo re gu daada tipa rani wadu ani dunduko areme.—2 Timoteo 4:5.
15 Kuba gupai nga kina gu sino nga ga berãpa aũzegino hiisi berã rani, ani dunduko si aida ani “du na rugatise,” ki moiberã rani tipa gu gene mangapai nga ga toro. Kangia paranga boro nga mo, mo sananga tiro na agi asanahe re: ‘Mi naaʹasadatire wenengai gbe ka “digiso gimi sunge,” ka manga tire nigu bamangisunge rẽarẽ tipa tungusa Fugo Mbori? Giniapai so mi gimaha tipa manga gimi sunge “wenengai”? Ya mo mi aberẽnga pa tona mangasunge ti aregbo dũ nigimi nyenye sunge rogo raka?’ Agi asanahe re nga kpakarakpakara asanahe, gbe, ho mo abi kura aparanga ni i nimangi agu apai nga ga gbangbati, kini ‘gbata bakere apai’ nga gu i aberãha ya si nika sa yo ni airakumuko kumbatayo. (Yeremaya 45:5) Sidu, nipatatamana, agu aKristano nga avunguagude nambakada kina agu apai gbiati gu rabahe nga ga toro daa tipa awiriyo tona ti kina gu regbo du agu agude re ni fogoyo kindi.—Asanza 22:6; Batungusipai 12:1; 2 Timoteo 3:14, 15.
16. Wai rengbe agu aKristano nga avunguagude ka mangapai nitatamana ka fu ngbatunga gu ruru berã nga ga toro fu awiriyo?
16 Gu gude nga unvuru dagba akumbagude biata rogo kporo sa, nga aguyo nayo aima du ninatungusapai ti aregbo dũ tipa dungu agarã nayaa: “Narani anaakparia gaani kodatise na kura aboro na bakere rubangirise. . . . Ani anaakodanga tirani na akuarani agude-sukuru te, ono ani anaakoda tirani na kina agu agude sa nadu rogo gaani dungurati nga agu agude nadu na wene asino nga ga toro tiyo. Ri anaayamba agu aboro a dedede nanaamangasunge tungusapai ti aregbo dũ, nga amokedi, agu ababiapai ninaata ata, abamangisunge Beteere yo, na abazakigene, i ye ku kpurani yo tipa sungo kaa furadagbase. Pa sungo ani naayo kaa degaturani kuti gayo apangbangaa na kaa bi gu ngbarago i adu nani, afu undo fu rani rogo sigira nyemu mangasunge tungusapai ti aregbo dũ ku ngbaduraniyo.” Nga gu bakere ngbarago ka bi agu akumbagude tibarayo biata re dũ rogo mangasunge tungusapai ti aregbo dũ. Guko sa namangasunge awere Beteere yo, guko aima wirikapai rogo gu Sukuru Du Tipa Yugopai fu Amoyambu, na gu kura ko namangasunge tigako nibazakigene!
17. Gini arugute rengbe avunguagude ka fuhe fu awiriyo tipa i sia agu apai si aida i awirikihe sukuru yo na agu asunge si aida i wirikihe tipa ka gbia sunge-marã gizo? (Oni bi gu sanduki du ti kpewaraga 31.)
17 Kupati yugo nyanyaki sino raka nga ga toro, si naida a avunguagude ima tona kaa fu wene arugute fu awiriyo mbu yo kindi rukutu wa rengbe yo ka mangaha, nga agu arugute nabipa gayo siapai tipa agu apai i ka wirikaha sukuru yo na tipa wirika agu asunge i aida ka mangaha gizo. Gu kura paranga kumba sa, namangasunge awere Beteere yo nayaa: “Avungure tibarayo ue amangisunge ni azakigene mbata fu roga yo tiyo na fuo roga yo tiyo, na i aʹasadi tiyo wenengai ka rimiso gu toro watadu gu sino nga ga sunge nibazakigene ku ngbadu gayo aborokporo yo dunduko. Ti agu aregbo dũ ani anaasia agu apai ani aida ka wirikaha sukuru yo watadu ho ani anaamanga adiaberã ni tipa gaani raka kumbatayo, i anaanyakasa rani dedede ani mangi diaberã nga gu narengbe ka fu gu bawene mamu fu rani nga ani ta manga bete sunge-marã amanga kini mangisunge ni abazakigene.” Kuba gupai nga avunguagude gbiati agude sia agu awirikapai nandu na boro kurogo bakere sukuru, si naida i makiapa agu awirikapai daada nga gu ka boro ta mangaha amanga kini mangi gu sunge nga ga siokrasia.b
18. Gini amamu sunge rengbe paranga aboro ka makiapaha?
18 Agu awisigopai mangi yo ho rogo dungu aringara, si nayugo gupai nga, bakere zingo gu duho, angianga tipa agu aboro nyasi wirikapai rogo bakere asukuru ya, ono tipa agu aboro ini birĩ mangasunge nibeyo watadu na amasini. Magazini sa natakapande gupai nga, “si aidanga 70 rii sa kama nga ga amangisunge vuru agu abawe agarã nikaa ye re i duna gu digurii beyo nga ga wirikapai tipa agarã biama rogo bakere sukuru te, ono, kuba gure, si aida kina gu waraga boro agbiaha fuo wirika ni mangasunge nibee tipa agarã ue gbua rogo kura ngbatunga bakere sukuru.” (USA Today) Dungu angbatunga agu aba du tipa wirikapai re, si nafu guruguru aregbo tipa wirika abirĩ-sunge ngbatunga agu duwa ga biroo, ga mbakada atarambiri, ga mbakada akompiuta, gu du tipa sunge vovoda anofia rogo kporo nga agu apara-marã du na yaro ime vuruhe yo, ga sunge mbakadarii, na gu du tipa kura dungu asunge. Ya mo ngba agi asunge re angba? Ii, ngbaha angba nirengo! Isoke anga wo ngbaha wa agu asunge kura aboro aberãpaha te, ono si nga gu sunge na gu siapai si aidaha be agu aboro nadiaberã tipa bakio gu sunge i aida ka mangaha na gu bagizo regbo i aida ka mangaha ti ni, nga gupai si aidaha be agu aboro du gayo ndikidi sunge nga ndusunge fu Yekova.—2 ATesaroniko 3:8.
19. Gine nga gu ndikidi gene susi akuraha dũ nandu na boro kurogo gu raka nga ga ngbarago gbiati rengbabepai?
19 Ziazia Kekeapai nazungodihe niyaa: “Paranga akumba na ade wa sa . . . I nitámbua rimo Yekova atambua, bambiko kina ko sa du rimoko ni kiisikiisi pa ha; gako taarimo du ku ri kpotosende na ku ri ngbangbaturũ.” (Atambuahe 148:12, 13) Pa sia ani mangasunge ti aregbo dũ fu Yekova nigaani bangua sunge, zanga kapa, si nga gu ndikidi gene ngbaa kisusi akuraha tipa raka na ngbarago gbiati rengbabepai ti agu aba nga ga aboro rogo abadona gbiati agu amosoro zegino afuhe fu aboro. Ani bandanga gu kidohe nga ga Ziazia Kekeapai ku berã rani yo nayaa: “Gu maku nga ga Yekova nakumukosi boro, ko nagbia nga rungo kuti ni te.”—Asanza 10:22.
[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]
a Tipa agu apangbangaa du tipa agu aboro naberãpa gu wirikapai nga ga siokrasia nigu sunge paha nasusi gu wirikapai nga ga bakere sukuru, oni bi gu Ngbaõbambu Sinziri nangia ga Merekoko 1, 1982, kpewaraga 3-6; Zerekpe 15, 1979, kpewaraga 5-10; Awake! Banzinga 8, 1978, kpewaraga 15; na Buza 8, 1974, kpewaraga 3-7, (si dunduko rogo pa-Ngirisi).
b Oni bi agu Awake! nangia ga Tanvuo 8, 1998, tii gu riipai nga “In Search of a Secure Life,” kpewaraga 4-6, na ga Merekoko 8, 1989, tii gu riipai nga “What Career Should I Choose?” kpewaraga 12-14.
Oni Rengbe ka Sakarogoyo?
• Gine aKristano amaa gayo kido kuti ni tipa ngbabase kumbatayo?
• Gini akpakarapai agu aKristano nga avunguagude agbiatiyo nani nibipa ga awiriyo raka kumbatayo?
• Giniapai si aida ani makiaha ho ani awisigopa ngbanyaa wirikapai ni rogo bakere sukuru naapa gberaha?
• Wai rengbe avunguagude ka undo awiriyo i sia mangasunge fu Yekova nigayo nyenye sunge?
Wai Nyakipa Bakere Wirikapai Nga ga Sukuru?
Dungu aboro kisusi nawirikapai rogo bakere sukuru nangera kumbatayo tipa ka gbia gu waraga tambua rimo boro tipa nyasa bakere wirikapai i ayambaha nga digurii, nga gu i aberãha ya si nika zaka gene fuyo tipa gbia nyenye asunge na bakere amarãha ti ni. Ono tie, agu atingidapai nga ga irangbii, si nayugo gupai nga, kina 25 rii sa kama gbua nga ga agu aboro nandu tipa wirikapai kurogo bakere asukuru nagbia gu waraga nga digurii vuru agarã yo sita, nga gu wiri tooni bakio diabepai kisusi. Zavura tipa gu beteyo nigbia digurii, ya mo si nisa gupai nirengo nga i bi wene asunge? Oni kparianga agu apai gu wetekaapai gbiati wisigoapai du awere agumbaha.
“Pa ndu boro kurogo gu bakere asukuru nga Harvard watadu Duke arengbanga gbua taata nisaha ka kusa wene sunge na bakere marãha ti ni fu boro te. . . . Abasunge ainonga pai gbe tipa agu aparanga nagbata sunge te. Wowo rimo digurii (wa ga Ivy League) rengbe arengba kadu na iriwoho ti ni. Ono fuo regbo kusa, gupai rengbe aboro ka mangaha watadu gu i arengbanga ka mangaha ya, si nga gupai duna nyanyakipaha kisusi fu abaira-sunge.”—Newsweek, Ngbangba 1, 1999.
“Wa vura duhe nga ngbatunga agu asunge du areme naida agu abirĩ du kuari susi agu nadumbata . . . , agu abirĩ si aidaha tipa agi asunge re nga nyanyaki abirĩ boro agbiaha sukuru yo, gu duwa gida anamba (mathematics), gedapai, na kepai nga gu nadia boro nga agarã ribua ku sukuru yo . . . , angianga abirĩ nga ga bakere sukuru ya. . . . Si aidanga abawirikipai ndu ku rogo bakere sukuru yo mbata tipa ka gbia wene sunge te, ono si naida i ini agu abirĩ wenengai si aida i inihe sukuru yo.”—American Educator Magazine, rogo Marungu watadu Zerekpe 2004.
“Dungu bakere asukuru kisusi na bakere kparakparapai dagbaha na ndikidi agu apai nga ga zegino nibipa agu apai i ayugoho fu agu agude nawirikapai tipa i da ni amangisunge fuo nyasa yo bakere sukuru. Agu asukuru i ayugo abirĩ rogoho tipa asunge nibakiakia . . . nyemuhe tona kaa maapai nikina boro ipo ti dungu aboro. Bakio bange agu aboro narimi kurogo agu asukuru re tipa wirikapai adati 48 rii sa kama tona rogo 1996 ka da kurogo 2000. . . . Ti kina gu ngisa regbo re, pa agu awaraga nayugopa nyasa bakere sukuru nga (diplomas) naida dungu agarã kurogo bakere sukuru tipa boro gbiaha re, si ima zora kusende susi gu nadumbata.”—Time, rogo Ngi 24, 2005.
“Agu apai gu basunge nga U.S. Department of Labor awisigihe ki bihe tipa gbia sunge-marã kumbatayo vuru gu garã nga 2005, si nayugo gupai nafu kina gunde nga, kandara sa rii biata (1/3) nga ga agu agude nyasi agarã biama nga ga wirikapai rogo bakere asukuru, i abingo agu asunge rẽ na gayo adigurii te.”—The Futurist, Bamburu/Buza 2000.
Bambiko agi apai re dunduko, badungu abayugupai gbe nakapa akapa nyanyakii tipa nyakapa wirikapai rogo bakere sukuru areme. Magazini sa naʹako niyaa: “Ani nayugopai fu aboro tipa agu asásá du niirairaha.” (Futurist) Ni gupai du kia ti gure, oni kparianga gupai Ziazia Kekeapai agumbaha tipa Mbori: “Mi nga Yekova ga Mbori, nayugo pai foro sa u, nga gu ko nangbe ku mbata yo foro ngba gu gene mo ka ndu ngba ha. Akõ! ka mo adege turo sa gimi arugute! Si du ka ga zereda adu ti ni wa di, na ga rurupai wa ngiri baime.”—Yesaya 48:17, 18.
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 28]
I ambu gu gayo apai i anaamangaha ki tona ka pekafuo Yesu