Fugo Yekova Niungaha

Memeapai Rogo gu Buku Nga Eyobo

GU IRIʹIRIPA bakumba nangia Eyobo aaraka Uza yo nga gu du awere nga ringara Arabia. Bakere bange aYisaraere aaraka Ezipeta yo ti gu regbo re. Wa Eyobo avuranga ngia Yisaraere ya, ko angia bairisi Yekova Mbori. Ziazia Kekeapai naya tipa ko wee: ‘Anga boro ho duwa ko auru kpotosende yo te, ko nga ziazia kumba niruru ko, nga gu ko nagunde ti Mbori, kini ne gbigbitapai.’ (Eyobo 1:8) Si nawira gupai gbe nga gipai re amangi vuru gu regbo nasusi bangbanda gu raka nangia ga ga Yekova nyanyakipa amoyambu ue, nangia Yosefa wiri Yakobo na gu nebi nangia Mose.

Mose, nga gu boro i aberãha ya ko nake gu buku nga Eyobo, awiri inopai tipa Eyobo ho ko araki ni tipa agarã 40 Midiana yo, nga gu ringara nadu mbembedii na Uza. Si rengbe kadu nga Mose avura giapai tipa ga Eyobo yangara agarã ho aYisaraere aduni pati Uza, nimbedi kuti digido gayo raka tipa agarã 40 ku ngbakungba yo.a I ake gu pangbangaa du tipa Eyobo re nibawenehe gbe, sidu i nabi gu pangbangaa re nibawene siakasiaka afugo kisusi. Ono tie, kurii gure, gu pangbangaa re nakaragapai sa agu asanahe duwa: Tipagine wene sino aboro arungo ti ni? Tipagine Yekova ambugene ti ni fu gbegbereapai si naamanga aboro? Ya mo kpakpa aboro rengbe arengba ka kakuti gayo ruru mangaapai fu Mbori? Nidu gu buku nga Eyobo nipapara gu Fugo Mbori naye be gako toro, si niungaha na kidu na ome ti ni zavura areme a.—AEbere 4:12.

‘GU URU NYASI I AVUNGURE ROGOHO’

(Eyobo 1:1–3:26)

Rogo kura uru sa, Satana akusi sakapai tipa ga Eyobo kakuti ruru mangaapai fu Mbori. Yekova aidi naapa gu sakapai re na ki idihe fu Satana ko ye na arungosiro kurii Eyobo gu timburu kuraha. Ono Eyobo aká ki zanga ‘gbera ngbako yo fu Mbori.’—Eyobo 2:9.

Abadiangba Eyobo biata aye ka “rungo na ko.” (Eyobo 2:11) I aye ki sungu pati ko zanga fura da kinaho Eyobo atona fugo ni kini yaa: “Gu uru nyasi ke i avungu re rogo.” (Eyobo 3:3) Ko akpinyemu kadu “wa agu agude abi nga imarago wa sa ya,” watadu wa agu agude i avunga yo nikina kangba yo.—Eyobo 3:11, 16.

Akaragapai sa agu Asanahe Nga ga Ziazia Kekeapai:

1:4—Ya mo tingidapa aʹuru batika du awiri Eyobo anaamangaha? Oó, i anaatingidanga pa aʹuru batika te. Rogo gu pa-Ebere i ake gu bambata afugo rogoho du tipa “uru” na “tingidapa uru-batika,” si nikparakakparakaha, na rogoyo nibakiakia. (Bambata Pai 40:20, NW) Rogo Eyobo 1:4, i amangisunge na gu fugo nga “uru,” ka yugopa gu regbo tona ho uru akura ni da kuho uru ati ni. Si nawira gupai nga, awiri Eyobo nibasasa anaamanga dunguratise nga ga aborokporo tipa arame saba bara sa rogo garã. Wa si anaatanga ngoro yo, kumbagude sa anaayamba awirinako fuoko tipa pumbo rogo ‘gako uru.’

1:6; 2:1—Ada Yekova aidihe fuyo i ye ku barabangiriko? Bangisa Wiri Mbori, nga Fugo, adu dagba agu aboro nanaaye kubarabangiri Yekova; na ruru amaraika; gbiati agu ‘awiri Mbori’ nangia amaraika ni abasasangbaa, nakodi Satana Bakitingbanga. (Yoane 1:1, 18) I adandanga Satana na gako adaimona ngbangbaturũ yo ti gu regbo re te, ono kina fuo regbo ngbutuko fuo sigira yo ga Mbori Kindo ngbangbaturũ yo rogo 1914. (Yugoti 12:1-12) Fuo ida Yekova ha fu agi awiriko nga atoro re i ye ku barabangiriko, ko amoi gu kango ku barabangiriyo Satana akusihe na gu sakapai nadu tipaha.

1:7; 2:2—Ya mo Yekova afura kina boro ku ngba Satana ngburungburu? Ziazia Kekeapai agumbanga apai na afutufutuhe tipa wai Yekova afura na agu aboro nga atoro te. Ono tie, gu nebi nangia Mika abi yuguyugupai nga gu ko abi maraika rogoho ko kini fura ngburungburu na Yekova. (1 Abakindo 22:14, 19-23) Si wiri kadu tie nga, Yekova afura fu Satana ngburungburu angianga rogo kura boro yo ya.

1:21—Rogo gini gene ka Eyobo agá ku ‘rukumbu nako’ yo? Wa duhe nga Yekova Mbori amangi boro “rogo nvutu sende,” gu fugo nga “nina,” i namangasunge herẽ nani nimasaku ka fura tipa sende.—Bambata Pai 2:7.

2:9—Gini ngbatunga sino berã dia Eyobo avura du rogoho watadu ri adu nani ho ri ayani fu kumbaari wee, ko gbere ngbako yo fu Mbori na ki kpi? Kina gu bangisa ahe paha agbere be Eyobo re, kinaha a paha agbere be diako. Si avura imisa ri bakere gbe ka bi gupai nga, kere kaza arungosi kumbaari gbegberee, nga gu kumba nadumbata nga zaaza boro. Awiiri ri akpinyemuyo gbe aima kpiko. Si nawira agi apai namangi ri re aima vundo riri yo bangiiri ki go ti gupai paha anyaki gbe, nangia gayo pagume dagbayo na Mbori.

Agu Apai Rengbe Ani ka Wirikaha:

1:8-11; 2:3-5. A wa duhe niyuguyuguhe tipa gupai namangi Eyobo re, kodihe na ruru mangaapai gbiati ruru afugo, kakuti ruru mangaapai naida boro duna ruru ndu mangasunge fu Mbori.

1:21, 22. Pa nye ani niruru rani fu Yekova ti wene aregbo na ti aregbo fudifudiapai nasa gupai nga ani yugu Satana ni iraziree.—Asanza 27:11.

2:9, 10. Wa kina Eyobo, si naida ani kakuti gaani idapase nyanyakii ka gaani aborokporo avuranga bi gu gaani apai nga ga toro ani aorafuoho na nyanyakipaha vurũ ya, watadu ka i asosoda rani ani mbu gaani idapase.

2:13. Abakurea Eyobo adunga na gu fugo ngbayo nangia ga wasa tipa Mbori na tipa gako akidohe te mbiko i abinga apai wa gu Mbori abihe te.

“MI AMBU NGA PA GI DU NI IRARENGO TE”!

(Eyobo 4:1–31:40)

Gu banguapai abadiangba Eyobo agumbaha rogo gayo afugo nga, Eyobo aima manga kerepai si du Mbori afu gu kere mbusa re ti ni fuko. Erifaza nangia bangbasia rogo gipai re. Biridada apefuoko, kini gumba agu afugo naegera kisusi. Afugo Sofara tigaha aima egera kisusi ga Biridada.

Eyobo aidanga kuti gu iraira sakapai nangia ga gako ageno te. Wa ko aruganga tiko naapa ndu gupai Mbori ambugene fu rungo ti ni si ye sa ko ya, ko amoiberã ko gbe tipa kina tikango manga ko irairapai. Wa si avura du wo, Eyobo akpinyemu Mbori kindi na ki poi kuari ki yaa: “Daho mi ka kpi ni mi ambu nga pa gi du ni irarengo te.”—Eyobo 27:5.

Akaragapai sa agu Asanahe Nga ga Ziazia Kekeapai:

7:1; 14:14—Ginipai Eyobo aaberãha na gu fugo du rogo pa-Ebere nga, “gu sunge i adingiso boro ngbaome ni mangihe” watadu “sunge dingisoro” i asaha kurogo pa-Zande nga “gani rame wa kina ga boro sunge” watadu “gimi arame mangapai”? Ga Eyobo rungo aima egera gbe ko ki bi gako raka wa kina ga gu boro-sunge namanga gu sunge dingiso yo ni kuti ni ngbaome. (Eyobo 10:17) Wa duhe nga gu regbo boro adiaha ku mura yo, tona ti regbo kpio ni ka dati regbo gani zingabekpio nga regbo zio ngbaome ku mura yo, Eyobo aringbisi gu regbo re kuti zio boro ngbaome kuti sunge.

7:9, 10; 10:21; 16:22—Ya mo agi afugo re nayugo gupai nga, Eyobo adunga na ida kuti zingabekpio tee? Oó, agu afugo Eyobo re adu tipa gu gako raka nadu nibasa barabangiriko kumbatayo. Ginipai tie ko aaberãha? Pai sa dagba akuraha ka mangi nga, wa ka Eyobo akpi, anga boro ho sa dagba agu aboro naaraka ti gu regbo re ka bi ko te. Kuti gayo bipai, ka ko akaraganga tiko ku kpuko yo te watadu ka ino kurapai te da kina ti ga Mbori ringbisiringbisi regbo. Eyobo avura berã gupai a nga, anga boro ho sa rengbe ka kura nisani mura yo te. Gupai nayugoho ya Eyobo aima ida kuti zingabekpio, si ziazia rogo agu apai ko agumbaha du rogo Eyobo 14:13-15.

10:10—Wai duhe nga Yekova ‘auka Eyobo wa mamunyaa na ki kputasi ko wa kputakputa mamunyaa’? Si nga gu kura wene ringbisapa pai tipa wai Yekova amangi Eyobo ku rukumbu nako yo.

19:20—Ginipai Eyobo avura berãha na agu afugo du rogo pa-Ebere nga “mi abati na kina kpoto rindi re,” nga gu i asaha kurogo pa-Zande nga, “mi bati wa kina vunde kpakpu mbia yo”? Ho ko ayani ko abati na kina kpoto rindiko, nga guhe adunga na kpoto ti ni ya, gupai ko aagumbaha nga ko abati zanga he du beko a wa adunga kpoto ti rinde ya.

Agu Apai Rengbe Ani ka Wirikaha:

4:7, 8; 8:5, 6; 11:13-15. Si aidanga ani gu niipo ka yawee gu boro du rogo arungosi, ima gu kerepai ni amangihe du namanga ni na si du zanga ni ga Mbori weneringise ti ni te.

4:18, 19; 22:2, 3. Si naida ani moimburu gaani arugute rii Fugo Mbori, angianga rii kina gaani aberã nitirani ya.—2 Timoteo 3:16.

10:1. Kere egera kpotose avundu ri Eyobo yo ka ko arengbanga ka berãpa gu kura ndupai narengbe kadu tipa gako arungo ya. Si aidanga ani duna imisiringbaduse ho ani arungo ni te, gbe, bambiko ani ima rugatirani wenengai na ndu agu apai aboro arungo ti ni.

14:7, 13-15; 19:25; 33:24. Ti regbo agu aʹasada dunduko rengbe Satana ka ye nani kuri rani, gu maabangirise du tipa zingabekpio rengbe ka songoda rani.

16:5; 19:2. Si naida gaani afugo ngarasi aboro, angianga ka imisa yo ya.—Asanza 18:21.

22:5-7. Gu rugute i afuhe riimburu gu kitangbaanga boro adunga na gopai tipaha ya, si na wiri undo ti ni te ono si nafu kina gberarago fu boro.

27:2; 30:20, 21. Pa banda boro gani kakuti ruru mangaapai aidanga ni du nga rengberengbe boro te. Eyobo abira Mbori niʹiraira mangaapai.

27:5. Kina Eyobo sa narengbe ka mbupa manga gako ruru mangaapai bambiko pa ka boro kuti gani ruru mangaapai naruriipa gani nyemuse tipa Mbori. Sidu tie, si naida ani sonosi nyanyaki nyemuse tipa Yekova.

28:1-28. Aboro ima ino wari rengbe yo ni ka gbia agu aũkumuko du tii sende yo. Wa i agbata rago tipaha, gayo birĩ nandu naayo kurogo agu gene du tii sendeyo ka gu zire nangera tutuurũ arengbanga ka bihe ya. Ono gu tatamana naye be Mbori tigaha, boro nagbiaha be gunde ti Yekova .

29:12-15. Si naida ani yugu weneringise na ngbarago tirani fu agu aboro du rogo azingo.

31:1, 9-28. Eyobo amoi wene kpiapai fu rani rogo ne gu babuga nga ga nyemu kodaba dagba kumba na dee nga gu adanga fuko ko baha ya, ne bäri, ne manga gbegberee fu aboro, ne orafuo aũzegino, na ne irisokpiaahe.

“MI PAYASI TIRE KI SA GI BERÃ ROGO NVUTU NA KUKE YO”

(Eyobo 32:1–42:17)

Gu paranga kumba nangia Eriu aruaru kini degetuko kuti gu sakapai naandu. Awere tie, ko atona ka fura. Ko arugu Eyobo gbiati agu akumba biata naarungosi ko ni afugo.

Ngbutuko fuo nyasa Eriu fugo, Yekova afura rogo bavugumo. Ko afunga ndu gupai Eyobo aarungo ti ni te. Ono tie, nisana Mbori ko na asanahe gu tifuo kuraha, Mbori asa Eyobo ko rugutiko naapa gako bakere ome gbiati bakere tatamana. Eyobo aidi kuti gupai nga, ko afura nirengo zanga rugatinapai na ko ki yaa: “Mi payasi tire ki sa gi berã rogo nvutu na kuke yo.” (Eyobo 42:6) Wa ga Eyobo asada anyasi, Mbori afu maku fuko tipa gako kakuti ruru mangaapai.

Akaragapai sa agu Asanahe Nga ga Ziazia Kekeapai:

32:1-3—Gini regbo Eriu ada ti ni? Wa duhe nga Eriu aima gia agu apai dunduko i agumbaha, daha ada ani yawee ko aima da na ki sungu mbata fu Eyobo fura, nga gu fugo nadigisi ga abadiangbako onga zanga fugo nga gu nadi arame saba.—Eyobo 3:1, 2.

34:7—Wai Eyobo adu wa gu boro “nambira wasiro wa ime”? Wa Eyobo adu rogo gako arungo, si adu bangiriko nga agu awia nangia ga gako ageno, kina boro ko i aasawia ko nani, zavura gupai nga nirengo, Yekova du i aafura gbegberee tipa ko vurũ. (Eyobo 42:7) Si ki ta du were, si kidu wa ko aahi wasiro wa ka boro ambira ime.

Agu Apai Rengbe Ani ka Wirikaha:

32:8, 9. Tatamana ayenga fu boro mbiko kina pa sona ni nisaha te. Si naida boro girogo Fugo Mbori yo na gu rugute gako toro afuhe.

34:36. Pa ka ani kuti gaani ruru mangaapai niyuguyuguhe ho i ‘asada rani ni kuti digidoho yo’ ngba kura gene.

35:2. Eriu adegetuko wenengai na ki kparia gu memeapai nzunzu nadu rogo gu sakapai re mbata fu ko fura. (Eyobo 10:7; 16:7; 34:5) Mbata fu agu aKristano nga abaakumba fu arugute, si naida i degetuyo mbata wenengai, ka rugatiyo naapa agu arengo du tipa pai, na ki girogo agu apai dunduko du tipa gupai si aida i fura tipaha re.—Asanza 18:13.

37:14; 38:1–39:30. Pa berã ani kurii ga Yekova iiriwo mangaapai, nga gu nayugopa gako ome gbiati tatamana, si nasa rani ani du na umbasitise na kini undo rani ani bi gupai nga, pa dia gbarasarimo kusayo ti gako bakere pagbia, si nga gupai nyakipaha kisusi agu apai dunduko ngbaa tirani nitirani.—Matayo 6:9, 10.

40:1-4. Ho ani abi tirani ni wa ani na nyemu ka kpakana Mbori tanduapai dũ, si naida ani ‘moi berani ti ngbarani watadu ani dadi ngbarani na berani.’

40:15–41:34. Nairiwo gu ome du ti dupo na ngodi! Tipa ani rengbe ka hipai tingba ga Mbori sunge, si naida ani hõ ome a be Bamangi agi anyaa re, nga guko ninaafu ome fu rani.—AFiripoio 4:13.

42:1-6. Gia Eyobo fugo Yekova gbiati tingidapa gako yuguyugu ome aundo Eyobo ko ‘bi Mbori,’ watadu ko ino gu rengo du tipa ko. (Eyobo 19:26) Gipai re ambakadi gako berãpai. Ho i aruga rani ni rogo Ziazia Kekeapai, si naida ani idipa gu irairapai mangi ani he na ki mangi mbakadaapai.

Oni Sonosi “gu Zadapase Nga ga Eyobo”

Gu buku nga Eyobo nayugo gupai ziazia nga, anga Mbori du nasa rungo si naamanga aboro te. Satana du. Pa mbu Mbori gene fu gbegbereapai si naamanga auru kpotosende, nafu mamu fu rani ani fu kina boro gaani karagapai nibipa gaani sino berã gbiati gaani bipai tipa ga Yekova bakere pagbia naapa gaani kakuti ruru mangaapai.

Wa kina Eyobo, agu aboro dunduko nakpinyemu Yekova agbiatiyo agbia na asada. Gu pangbangaa du tipa Eyobo nasa rani ani du naa kido ya ani rengbe arengba ka hipai. Si natingida rani na gupai nga, gaani akpakarapai anyenga anye kindi te. Yakoba 5:11 nayaa: “Oni agi pa gu zadapase nga ga Eyobo, oni ki bi wai Gbia amangi fu ko ti digidaha.” Yekova afu mosoro fu Eyobo tipa du ko niboro kakuti ruru mangaapai. (Eyobo 42:10-17) Nairiwo gu bawene maabangirise moi yo ho barabangirani re, nga nyenye unga rogo Paradiso auru kpotosende! Sidu tie, wa kina Eyobo, ani diberã ka kakuti gaani ruru mangaapai.—AEbere 11:6.

[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 32]

Gine rengbe ani ka wirikaha be “gu zadapase nga ga Eyobo”?