Eyobo Ataasirimo Yekova
“I tambua rimo Yekova.”—EYO. 1:21.
1. Da si awira wa ní nake gu kitabu nga Eyobo, na ti gini regbo ní akehe?
GARÃ Moize aduwa 40 ho ko aoro ni kusayo Ezipeta yo be Faro ki ndu kaa raka Midiana yo. (Amo. 7:23) Si nawira gupai nga, ho ko aduni rogo gu rago re, ko aima giapa agu arungosi namangi Eyobo ringara Uza yo mbembedii na gu rago re. Kusa fuo susa agarã, Moize avura gia gu kura apai berewe nadu tipa ga Eyobo yangara raka ho Moize gbiati gu rikaaboro nangia aYisaraere aduni pati gu ringara nangia Uza re i kini mbedi ka digiso gayó nunguro. Gu pangbanga aYuda anaagumbaha fu awiriyo si kini tanga ngoroyó angia wee Moize nake gu kitabu nga Eyobo tingbafuo kpio Eyobo.
2. Rogo gini gene gu kitabu nga Eyobo angarasa gu ga Yekova amoyambu du ti gi gaani regbo re?
2 Gu kitabu nga Eyobo, si nanyakasa gu idapase nga ga ga Mbori amoyambu ti gi gaani regbo re. Rogo gini agene? Gu pangbanga re nasa rani ani rugutirani naapa gu nyanyakipa apai namangi ngbangbaturũ yo na si natingida rani naapa gu ngbanga du tipa gu bakere pagbia nga ga Mbori. Gu pangbanga re nasa rani a ani girogo gupai yo wenengai si aidaha be boro tipa ní kakuti gani ruru mangapai, na kini undo rani a ani ini ndu gupai Yekova ambu gako amoyambu ti ni ti kura aregbo i naarungo. Kurigure, gu kitabu nga Eyobo re nayugo Satana Bakitingbanga nigu boro gasi ngba soga Yekova na nigu boro nasoga aboro dunduko. Gu kitabu re nayugo gupai a nga, kpakpa aboro wa Eyobo rengbe arengba ka nye niruruyo fu Yekova i ki vura du rogo kere asada vurũ. Ani wisigingo bete agu apai namangi gumbayo paha rogo gu kitabu nga Eyobo re.
Satana Aʹasadi Eyobo
3. Ginipai ini ani he tipa Eyobo, na tipagine Satana azubo ko ti ni?
3 Eyobo angia iriʹiripa kumukokumuko bakumba aboro anaagia arugute ngbako. Wa gopai ayugoho, aboro anaangera kubeko tipa arugute na ko anaaundo agu aboro aundo nadu rogo azingo. Gu nyakipaha gbe nga ko anaagunde ti Mbori. Ziazia Kekeapai naringbisapa Eyobo ya ko “adu ni ziazia ko ni ruru ko a, nga gu ko nagunde ti Mbori ki nine gbigbitapai.” Satana Bakitingbanga aazubongo Eyobo tipa gako kumuko watadu mbiko ko angia wene bafurugute te, ono mbiko gako kakuti sinombori.—Eyo. 1:1; 29:7-16; 31:1.
4. Gine nga padu boro niʹirarengo?
4 Gu pangbanga du ti tonatona gu kitabu nga Eyobo, si nafura tipa gu dunguratise namangi ngbangbaturũ yo ho amaraika ayeni kubarabangiri Yekova. Satana aye a tigako, ki kitingbaanga Eyobo. (Oni gedi Eyobo 1:6-11.) Wa si avura du nga, Satana afura tipa ga Eyobo aũkumuko, ko agbeberãko gbe kina kuti padu Eyobo niʹirarengo watadu padu ko niboro ruru mangaapai. Gu fugo nga ‘padu niʹirarengo,’ gu kura arogoyo nga padu boro niruru ní, na gu boro amanganga irairapai ya. A wa mangiyo sunge nani rogo Ziazia Kekeapai, pa ka boro kuti gani ruru mangapai nayugo gupai nga ní nara na ngbaduniyo dunduko fu Yekova.
5. Ginipai Satana agumbaha tipa Eyobo?
5 Satana ayawee Eyobo anaairiso Mbori mbiko kina agu ahe Mbori afuhe fuko angianga mbiko ko nga ruru boro ya. Satana ayawee Eyobo nika kakuti Yekova mbiko kina gu undo gbiati bandahe ko nikaa gbiaha kindi beko, ka si adunga wo ya, ko ambu Yekova ambu. Tipa Mbori rengbe ka karagapai fu Satana tipa gipai re, ko ambu Satana ko zubo Eyobo. I agumba gupai fu Eyobo rogo kura uru sa nga, aboro aima dĩ gako anyaa kusayo watadu ka imo ra, i aima imo gako amoyambu kusayo, na awiriko bawe aima kpiko. (Eyo. 1:13-19) Ya mo gi ga Satana zubohe re asa Eyobo ko mbu manga rurupai? Gupai Eyobo agumbaha tipa gu gberango namangiko angia wee: “Yekova nafu he, Yekova rogo ho. I tambua rimo Yekova.”—Eyo. 1:21.
6. (a) Ginipai namangi ti regbo kura dunguratise ngbangbaturũ yo? (b) Gini kura aboro navura du berã Satana yo ho ko abisirapa ga Eyobo ruru mangaapai ni fu Yekova?
6 Kusa, amaraika adunguratiyo berewe kubarabangiri Yekova ngbangbaturũ yo. Satana akitingbaanga Eyobo berewe niyaa: “Kpoto tipa kpoto! Agu ahe dunduko du be boro ni afu kina ha tipa ungani. Ono awere ka mo taĩ bero ki zadi memeko na pasioko, ko agbera ngbako yo foro kina ku bangiro.” Oni kparia gupai nga, Satana aakitanga ngbaanga kina Eyobo sa te, ono ko akitingbaanga kura aboro a dunduko ho ko ayani wee ‘agu ahe dunduko du be boro ní afu kinaha tipa ungani.’ Ane, Satana afuranga tipa gu ruru mangapai nga ga kina Eyobo sa te, ono ga gu “boro” nairiso Yekova. Sidu, Mbori aidihe fu Satana ko bako na kere kaza. (Eyo. 2:1-8) Ono tie, anga gupai re nangia yangara gu asada Satana aye nani kuti Eyobo te.
Ginipai Rengbe Ani ka Wirikaha be Eyobo?
7. Wai dia Eyobo gbiati agu agino naye ka bi yó afudi Eyobo na afugo?
7 Ti tonatonaha, dia Eyobo arungo be kina gu bangisa agberango namangi kumbaari. Zanga kapa, gu nadu tiri aima nyasa ho awiiri akpiki ni naapa gari aũkumuko ki gberẽ. Ruhe aru ani ya rago aima gbera tiri ka bi kumbaari ko nirungo be kere kaza. Ri aya fuko: “Mo ka kuti pa ga du ni irarengo kindi? mo gbérẽ ngbaro yo fu Mbori, ki kpi.” Fuo gure, akumba biata nangia Erifaza, Biridada, na Sofara amangi tiyó ya i aye ka fu wasa fu Eyobo. Kuba gure, i aagumba kina iraira afugo na kingia “gbegberẽ abangarãsi boro.” Nikpiapai, Biridada ayawee awiri Eyobo aima manga irairapai, sidu, i ki gbia mbusa tipaha nga kpio. Erifaza aya tigako wee Mbori aafu mbusa fu Eyobo tipa agu aingapai ko amangihe. Ko aakapa akapa singia kiipa agu aboro akio bangiri Mbori ka kuti gayó ruru mangaapai! (Eyo. 2:9, 11; 4:8; 8:4; 16:2; 22:2, 3) Wa agi apai re avura kaa manga Eyobo, ko aka kindi kuti gako ruru mangaapai. Ono wa si avura du wo, irairapai adu kina ti Eyobo ho ko “ayugu pa tiko [ni] ni ruru boro ono Mbori te.” (Eyo. 32:2) Ono wa ko avura mangaha wo, ko anye kindi niruruko.
8. Gini wene kpiapai Eriu amoihe fu agu aboro nafu rugute?
8 Fuo gure, Eriu aye a tigako ka bi Eyobo. Eriu adegetuko mbata kuti agu afugo Eyobo agumbaha gbiati ga abakureako. Wa Eriu avura du nga paranga ti agu akumba nadu biama re, kinako nadu na tatamana tiko susi yó. Ko afura fu Eyobo rogo irisa. Eriu atambua Eyobo tipa ruru sino. Ono ko afura fura a ka bira Eyobo tooni ya ko aafura gbe tipa tiko ya ko amanganga irairapai te. Fuo gure, Eriu arugusi gupai bangiri Eyobo nga ruhe aru boro naamangasunge fu Mbori nibeedihe ti aregbo dunduko. (Oni gedi Eyobo 36:1, 11.) Nangbaa gu kpiapai re tipa agu aboro nafu rugute! Eriu aduna zerangbaduse, kini degetuko wenengai, ki tambua Eyobo ho si aidi ko tambua ko ni, na ki fu wene arugute fuko.—Eyo. 32:6; 33:32.
9. Wai Yekova aundo Eyobo?
9 Niyangaraha, kikiipa boro aye ka bi Eyobo! Pangbanga gupai re nayaa: “Yekova ki karaga pai fu Eyobo rogo bakamikami yuge yo.” Yekova asana Eyobo na dungu asanahe gu timburu kuraha tipa ka undoko ko rugu gako berã. Eyobo aidi na agu arugute re na ki yaa: “Mo ngere, kii nga gimi apai te; . . . Mi payasi tire ki sa gi berã rogo nvutu na kuke yo.” Fuo Yekova fura fu Eyobo, ko ayugu gupai nga ko ima zinga kuti abakureako mbiko i agumbanga ‘gupai [fu Eyobo] naru te.’ Si aidi Eyobo kparikpee tipa yó. Fuo gure, “Yekova ki karaga ga Eyobo ahe dunduko, ho ko akpari ni tipa abadiangbako. Yekova ki fu ahe fu Eyobo ni bakere he wa bara ue susi gu naadu be ko mbata.”—Eyo. 38:1; 40:4; 42:6-10.
Ya Mo Oni Nakpinyemu Yekova Bakere Gbe?
10. Tipagine Yekova aabasanga pa ga Satana pai abasa ti ni ya watadu ka imoko?
10 Wa duhe nga Yekova nga gu boro nakusi haurago, na ko nga Bakerepa Bakindo rogo zegino dunduko, tipagine ko aabasanga pa gu kitangbaangase nangia ga Bakitingbanga abasa ti ni gbua ya? Gupai Mbori abihe nga, anga pa basa gupai Satana agumbaha re watadu ka imoko kangia ziga kuti gu ngbanga ko akusihe te. Bakitingbanga ayawee ka apai gberẽ kubara Eyobo yo, ko nyenga kindi niruruko fu Mbori te. Eyobo aima nye niruruko barabangiri gu asada re. Fuo gure, Satana ayawee aboro dunduko rengbe ka mbu Mbori ka kere kaza zi yó. Eyobo arungo be kaza, ono ko aambunga kakuti gako ruru mangaapai te. Apai atadu were, si kini yugu Satana niʹiraziree. Ginipai tigaha du tipa gu kura airisimbori?
11. Wai ga Yesu raka afu karagapai kuti ga Satana kitangbaangase?
11 Gure wa ka i ya, gu ga Mbori moyambu nakakuti gani ruru mangaapai Satana ki vura niye na apai kuti ní, ní nayugo gupai nga, ga Satana pai nga ziree. Yesu aye ku auru kpotosende no na gako raka ki yugu ga Satana pai niziree. Yesu angia rengberengbe boro wakinagu bambata titarani nangia Adamu. Pa nye Yesu niruruko dati kpio ayugu gupai zanga kapa nga, Satana nga iraziree.—Yugo. 12:10.
12. Ginipai ga Yekova amoyambu wa du yó nibasasa abihe nimomu na gini sunge du beyo?
12 Satana nye kindi kuti ba asada fu ga Yekova amoyambu. Ani dunduko nibasasa duna momu berani ka yugo gupai nga, ani namangasunge fu Yekova mbiko ani nakpinyemuko angianga mbiko agu ahe ko afukaha furani ya. Si a nga gupai si aida ani mangihe. Wai ani abi gu sunge re? Ani nabihe nimomu ka nye niruru rani fu Yekova. Si nafu wasa furani wa ani aino gupai nga, Yekova nafu ome afu furani ani hi apai, na ko namaa ngbanda amaa a ti agu aʹasada ko aidaha fu Satana ko baha furani a wa si adu tipa Eyobo.—1 Kor. 10:13.
Satana Nga Basamungu
13. Gini apai gu kitabu nga Eyobo agumbaha tipa Satana?
13 Kuru Ndika nafura tipa gu gbigbitapai Satana aguari sani ka soapai kuti Yekova kini nyaga aboro kusayo tiko. Rogo Vovo Ndika, ani nabi kura apai yo tipa ga Satana sogote kuti Yekova. Na rogo gu kitabu nga Yugoti, ani nabi wai Yekova nika dia gbarasarimo kusayo ti gako bakere pagbia na ki gbarasi Satana. Gu kitabu nga Eyobo re, si naundo rani ani ini badungu apai berewe tipa gu samungu Satana aguari nani. Ho Satana anduni ku dagba agu amaraika naye kubarabangiri Yekova, ko aandunga na gu nduhe nga ka sambuo Yekova te. Ko andu na gbegberẽ aberã nga ga gbarasarimo aboro. Fuo Satana kitingbaanga Eyobo na Mbori ki idihe fuko ko ba asada fu Eyobo, ‘ko aguari bara bangiri Yekova.’—Eyo. 1:12; 2:7.
14. Ginipai Satana amangi Eyobo nani?
14 Sidu, gu kitabu nga Eyobo nayugo Satana nikare. Satana amoi Eyobo rogo kere asada vuru gu regbo nadu bangbanda gu dunguratise namangi ngbangbaturũ yo gumbayo paha rogo Eyobo 1:6 na gu namangi du paha rogo Eyobo 2:1. Padu Eyobo niruruko asa Yekova ko ya fu Satana wee: “Ko ka kuti pa gako du ni irarengo kindi, ka mo vura zingisa re kuti ko, ya mi gbarasi ko zanga nduhe vurũ.” Ono Satana aaidanga kuti gupai nga gako pai aima kura niziree te. Kuba gure, ko anyakasipai ya si naida i ba kura asada berewe fu Eyobo. Sidu, Bakitingbanga aba asada fu Eyobo bara ue, bambataha adu ho ko aduni nga irakumuko, na gu uehe kidu pa gako ahe naima gberã. Si tie ziazia nga, nunga rungorungo aboro ti Satana te, na nunga agu aboro gberango namangi yó. Ko aidanga na agu aboro kakuti gayó ruru mangaapai te. (Eyo. 2:3-5) Wa vura duhe wo, pa ka Eyobo kuti gako ruru mangaapai ayugu Satana niʹiraziree.
15. Gini sino du ti abasamungu na du ti Satana a?
15 Areme, abasamungu kuti ndikidi pambori na asino tiyó wakina ga Bakitingbanga, nga gu bambata boro nasamungu kuti Mbori. Kina gbegberẽ aberã du riyo yo tipa awirina rogo dungurati, tipa abaakumba, na tipa Riigbu Bipasunge. Gu kura abasamungu aidanga aboro naayamba rimo Mbori nga Yekova te. Nyemu wirikapai tipa Yekova watadu nyemu mangasunge fuko tiyó te. Wakina bayo nga Satana, i nasovura kina kuti agu aboro gbe kakuti gayó ruru mangaapai. (Yo. 8:44) Si du ga Yekova amoyambu ane yó ti ni rogo apai dunduko.—2 Yo. 10, 11.
Eyobo Ataasirimo Yekova
16. Gini berã nadu rii Eyobo yo tipa Yekova?
16 Eyobo anaayamba rimo Yekova ayamba na kini taasipaha. Zavura ho ko agi pakpio awiriko ni, ko aagumbanga gbegberẽpai kuti Mbori te. Wa ko avura ya niʹingahe wee Mbori nagamu ahe fuko ki rogodihe berewe kusayo, ko aataasarimo Mbori kindi. Ko afura kusa ki yaa: “Mo ngére, gunde ti Mbori, si nga tatamana; ka guari pati gbigbitapai nga rugatinapai.”—Eyo. 28:28.
17. Gine naundo Eyobo ko kakuti gako ruru mangaapai?
17 Gine naundo Eyobo ko kakuti gako ruru mangaapai? Si ziazia nga, mbata fu agu agberango namangiko re, ko aima duna beedi ngbanya na Yekova. Wa avuranga du ani na gopai berani nga Eyobo aima inopai tipa gu ngbanga Satana akusihe kuti Yekova ya, Eyobo aima diaberã ka nye niruruko dati kpio. Ko ayaa: “Daho mi ka kpi ni mi ambu nga pa gi du ni irarengo te.” (Eyo. 27:5) Waigu Eyobo azi gi dawedawe pagume re na Mbori? Zanga kapa, agu apai ko agihe tipa ga Yekova mangaapai na Abarayama, Yisaka, na Yakobo nangia atitako, ko abihe na nyanyakipaha. Na ko arengbe arengba a ka ino apai tipa Yekova ti vuro agu ahe ko akusihe.—Oni gedi Eyobo 12:7-9, 13, 16.
18. (a) Wai Eyobo ara nigoko fu Mbori? (b) Rogo gini agene ani awirika gu kpiapai nga ga Eyobo?
18 Agu apai Eyobo agihe asako ko duna nyemu ka fu ngbarago fu Yekova. Gunde ti fu gberarago fu Mbori asako ko naafu amotumo dedede fu Mbori kini berẽ gupai nga, awiriko avura ingapai kuti Mbori watadu “ki gumba gbegberẽpai ku kpotoyo yo fu Mbori.” (Eyo. 1:5) Zavura ho Satana aba kere asada ni fu Eyobo, ko aagumba kina weneapai kindi tipa Yekova. (Eyo. 10:12) Nangbaa gu kpiapai re! Ani a wo, si naida ani naawirika agu apai du niruruhe tipa Yekova na tipa gako aringbisapai. Agu apai nambakada gaani ngbanya na Yekova duwa wisigopai, nduge kupati adunguratise yo, kparakpee na tungusapai, ani apiriganga ti mangaha te. Kurigure, ani namanga agu apai dunduko rengbe na omerani ka yugo rimo Yekova fu aboro. A wa pa ka Eyobo kuti gako ruru mangaapai afu ngbarago fu Mbori, kinawo a pa ka gu ga Mbori amoyambu du arame kuti gayó ruru mangaapai afu ngbarago fuko. Ani nika wisigopai tipa gipai re rogo gu papara kekepai naye fuo gere.
Oni Natingidaha?
• Tipagine Satana azubo Eyobo ti ni?
• Gini fudifudiapai Eyobo ahihe, na ginipai ko amangihe tipaha?
• Gine rengbe ka undo rani ani kakuti gaani ruru mangaapai?
• Ginipai ani awirikaha tipa Satana rogo gu kitabu nga Eyobo?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 12]
Gini apai rengbe ka ba asada furani ka ani kanga kuti gaani ruru mangaapai ya?