Gine Nasa Raka Si Du Nibawenehe?
“Oni gúnde ti Mbori, ki ka kuti gako arugute.”—BATU. 12:13.
1, 2. Wai rengbe ani ka gbia undo mbiko wisigo ani gu kitabu nga Batungusipai?
ONI berẽnga pa gu kumba naadu na ahe beko dunduko rogo gako raka yo. Ko angia gu kikiipa boro aboro aini ní dunduko, na kidu dagba agu airakumuko nakumuko kisusi ti gu regbo re auru kpotosende, na ki tatamana susi agu aboro dunduko nadu ti ragoko. Ono tie, wa ko avura du na agi ahe re dunduko beko, ko asana tiko kindi na sanahe niyaa, ‘Gine nasa raka si du nibawenehe?’
2 Sidu, gi kumba re araki agarã wa akutu biata kusayo. Rimoko angia Soromo, na gu kitabu nga Batungusipai nagumbapa wai furani ko aʹasadi ka gbata agu apai nga ga raka. (Batu. 1:13.) Badungu apai kinaho rengbe ani ka wirikaha ti gupai nadu tipa Soromo. Nirengo, gu tatamana du rogo gu kitabu nga Batungusipai rengbe ka undo rani ani sigira agu asásá rengbe ka sa gaani raka si du na rogoyo ti ni.
“Peka Fuo Yuge”
3. Gini iiriwopai du tipa ga aboro raka nga gu nabi rani dunduko?
3 Soromo ape gupai nga Mbori akusi bawene ahe kpaima ku auru kpotosende ane na digidoho ti ni te, na si ni agu ahe du ni baiiriwoho bangirise na nyemu bibihe arengbanga ka nyasa tirani te. Ono tie, si nikpakarapai furani tipa ani inipai tipa agu ahe dunduko Mbori akusihe mbiko gaani raka nikina wiri guruhe. (Batu. 3:11; 8:17) A wa Ziazia Kekeapai agumbaha, arame rani nikina guruhe na si naora nikina boro ipo ki nyasi. (Eyo. 14:1, 2; Batu. 6:12) Si naida gi iiriwopai re fõngbaduraniyo ani mangisunge na gaani raka rogo tatamana yo. Anga taatapai nga gipai re te, bambiko gi ga Satana zegino re rengbe ka aria berã rani ani mangi iraira diaberã.
4. (a) Gine nga rogo gu fugo yo nga “kungba pai”? (b) Giniapai ani ka wisigopai tipaha aboro aorafuoho?
4 Rogo Batungusipai, Soromo agumba agu afugo nga “kungba pai” watadu “kungba apai” wa bara 30 tipa ka nyakasapa wai ani agbarasa gaani raka. Gu pa-Ebere i asaha nga “kungba pai,” rogoyo nga guhe du nikuhe, agu apai adunga sunge ti ni ya, watadu adunga rogoyo ti ni ya, watadu guhe aimanga ya paha ki paya. (Batu. 1:2, 3) Ti gu kura aregbo, Soromo amangisunge na gu fugo nga “kungba pai” si ndu sa na “peka fuo yuge.” (Batu. 1:14; 2:11) Si ziazia tie nga, gu boro naasada ka zio yuge, ní nambusa tiní ambusa gbua. Gu boro naʹasada ka zio yuge, he ho rengbe ní ka zioho kubeni yo te. Orafuo agu asásá zanga tatamana rengbe ka ba kina gberarago tirani. Gu raka du rogo gu zegino ani araka rogoho re si nikina wiri guruhe, si aidanga ani gbarasihe kuti agu apai adunga undo ti ni ya te. Sidu, tipa ani bandatirani ti manga gu irairapai re, si naida ani wisigingo gu bete akpiapai Soromo afuhe tipa agu apai aboro aorafuoho. Nibambatapai, ani nika wisigo wai aboro aorafuo dodoroma raka gbiati aũzegino. Fuo gure, ani ki sakapai tipa gu sunge nasa ngbarago ti Mbori.
Ya Mo Orafuo Dodoroma Raka Rengbe Ka Fu Ngbarago Furani?
5. Wari Soromo agbata dodoroma raka ni?
5 Soromo aʹasadi ka gbia ngbarago rogo raka yo wakina gu badungu aboro amangaha areme. Ko ayaa: “Mi aza nga ngbadure yo tipa gu ngbarago sa a te.” (Batu. 2:10) Wari ko aagbata gi dodoroma raka re ni? Ringbisihe kuti Batungusipai kapita 2, ko aidi ‘boroko du zaaza be imekakue,’ ono ko ni mbirihe na rugatise. Ko ki tona rũko ahe tipa tiko pangba kpuko, ki tona keka kpia abambu nga gu ko aida ka duduaha tipa tiko, kini gi woro amanzigo, na kini ri wene ariahe.
6. (a) Tipagine agberanga ha ti ni boro du na wene ahe beni rogo raka yo kini gbia ngbarago mbikoho? ya? (b) Nibipa ngi mbaro na ongoda, tipagine si aidanga ti ni ani fu tirani afu sani ya?
6 Ya mo Ziazia Kekeapai naza boro ka ní dinga regbo tipa ka sungo na abakureani kini gbia ngbarago ya? Oó. Si agumbaha wo te. Nikpiapai, Soromo ayaa, si niwenepai boro sungu zezeredii ka ri rigo mbugo ní fuo nyasa ní sunge bambiko si nga gamunihe be Mbori. (Oni gedi Batungusipai 2:24; 3:12, 13.) Kurigure, Yekova nitiko naya fu paranga aboro wee i ‘ngi ti rago parangayo na kpotoyo yo ngarasi yo’ rogo gu gene daada. (Batu. 11:9) Si naida ani ongodi aongoda kadu na ngbarago kini ngi ambaro. (Oni ringbisinga ha na Marako 6:31.) Ono tie, si aidanga ngi mbaro du nibambatapai rogo gaani raka yo te. Kuba gure, si naida ngi mbaro duwa maa anyege kurogo dingbo. Ka si vura du nga anyege ima ngba tironi gbe, ka oni moi ra susi ome kurogo dingbo, oni ringa ha berewe be nziraha te, na gu dingbo re ngbanga tironi te. Teketeke a, Soromo arugutiko na gupai nga gu boro namaabangirini tipa kina dodoroma raka, ní ‘napeka fuo yuge.’—Batu. 2:10, 11.
7. Tipagine si aida ani sia aũngbarago ti ni na agu ambaro ani aida ka ngihe nitatamana?
7 Kurigure, anga ambaro dunduko na aũngbarago du niwenehe te. Badungu ambaro nigbegberẽhe, si rengbe ka gbarasapa gaani pagume na Yekova na ki sa rani ani mangi wasiwasipai. Dungu amirioni aboro naima gbarasa gayó raka mbiko kina gupai gbua nga i naida ka raka dodoroma raka, i ki tona dia kereangua kutii kpotoyo yo, ki tona kere mbira buda, watadu kini baake. Yekova naza rani nga kaani mbu ngbadurani si nangi rani ani merefuo agu apai du ni gbegberẽhe, ani gbia sangbanaha agbia.—Gara. 6:7.
8. Tipagine duhe ti ni nipatatamana ani wisigi gaani raka?
8 Kurigure, kaani moi pa gbia ngbarago nibambatapai rogo gaani raka, si nika gbe berãrani kusayo ti agu apai nyakipaha gbe. Oni tingidi gupai nga, raka naora aora, na anga kido ho nga kpotorani nikadu ti aregbo dunduko nikina wenehe zanga fudifudiapai te. Si nga ndu gupai Soromo aya ti ni wee ani rengbe ka gbia undo ti ndu ani ku kporokpee yo, gbe gu kporokpio gu wirinarani nga Kristano, ti ndu ani ku “kporo ngbarago yo.” (Oni gedi Batungusipai 7:2, 4.) Tipagine duhe ti ni wo? Si wo mbiko gupai nga ho ani agia gu gumbapai ni i mangaha kporokpio ga Yekova ruru moyambu yo, si rengbe ka sa rani ani wisigi gaani raka tipa ka ino gini bangiriba du ani rogoho. Nisangbana gipai re, ani rengbe ka bi gupai nga si naida ani mangi ariapai rogo agu asásá ani amangihe rogo gaani raka yo tipa ka ruho ka mangasunge nitatamana na gu yangara arame nye furani.—Batu. 12:1.
Ya Mo Aũzegino Rengbe Ka Fu Ngbarago Furani?
9. Ginipai Soromo ainihe tipa aũkumuko?
9 Soromo adu dagba agu aboro na kumuko kisusi auru kpotosende ti gu regbo ko ake Batungusipai. (2 Peka 9:22) He ho nakpa beko rogo gako raka yo nga gu ko aidaha te. Ko akepai ki yaa: “Agu ahe dunduko bangire akpi nyemu he mi aka nga na ni be he te.” (Batu. 2:10) Wa si avura duwo, ko abihe nga agu aũzegino re afunga ngbarago fuko te. Ko adakuti gupai nga: “Gu ni nakpi nyemu marã, marã anyasa nga gani nyemuhe te; watadu gu ni nakpai nyemu badungu ahe na mokiisa ku ri he.”—Batu. 5:10.
10. Ginihe nandu na boro sa ndikidi ngbarago na ndikidi kumuko?
10 Wa vura duhe nga kumuko ahenga ahe kube boro te, si ima rengba ka gbeberã boro kindi koyo duhe ni. Rogo gu vovo wisigopai nga ga dungura pangbangaa mangi barambeda Amerika yo, 75 rii kama nga aparanga du univeresite yo i asasana yó asakipai tipa gu sásá moi yó ho rogo gayó raka yo ki yawee i naida kadu “ni airakumuko” kumbatayo. Ya mo padu yó ni airakumuko nika sa ngbarago tiyó nirengo? Si rengbe arengba ka sa ngbarago ti aguyo, ono ka si asanga ngbarago ti aguyo ya. Dungu abawisigipai ima bi gupai nga ho aũkumuko ange ni be boro, si nikpakarapai funi ni du na ngbarago gbiati wasa. Bakuru kusayo, Soromo ada kina kuti gu bangisapai re. Ko akepai ki yaa: “Mi adungura feda na dahabu a ni gimi, na gu kikiipa aũkumuko du ku abakindo yo . . . Oni ngére, si adu dunduko ni kina kungba pai na wa pa peka fuo yuge.”a (Batu. 2:8, 11) Kuba gure, ka si du nga ani nika mangasunge na gaani raka tipa ka iriso Yekova na ngbaduraniyo dũ, ko nika fu maku furani ani ki gbia ndikidi kumuko.—Oni gedi Asanza 10:22.
Gini Ngbatunga Sunge Naye na Ndikidi Ngbarago?
11. Ginipai Ziazia Kekeapai ayugoho tipa nyakapa sunge?
11 Yesu ayaa: “Buba namanga sunge amanga kindi a wa du rago re, mi nimangi sunge a.” (Yo. 5:17) Zanga kapa, Yekova na Yesu nagbia ngbarago agbia mbiko manga yó sunge. Ziazia Kekeapai nafura tipa wai Yekova adu na ngbarago ti gu regbo ko akusi ahe niyaa: “Mbori ki bi agu ahe dunduko ko amangi he, oni ngére, si ki du ni wene he gbe.” (Bam. P. 1:31) Amaraika atona ‘ngbiko ningbarago’ ho i abi agu ahe ni dunduko Mbori amangihe. (Eyo. 38:4-7) Kinawo a Soromo adu na tambuahe tipa wai nyakipa wene sunge.—Batu. 3:13.
12, 13. (a) Wai akumba ue afura tipa gu ngbarago i agbiaha mbiko mangasunge kakaka? (b) Tipagine rengbe sunge-marã ka fu gberarago ti ni fu boro ti gu kura aregbo?
12 Dungu aboro ima rugatiyo naapa gu wasa boro agbiaha ho ní afu omeni ni dunduko tipa sunge. Nikpiapai, José nga wene bakeke kpiaahe, ko ayaa: “Ho boro ake wene kpiahe ni si ki kuru kina wai ní naida si kuru, tuni natamuko angua amuko nibafuhe.” Miguel,b nga babagiahe ayaa: “Rago nangba ti boro na sunge mbiko si nasa ní ní rengbe ka ngerafuo gani aborokporo. Si rengbe ka sa boro ní du na ngbarago nga ní ima mangapai.”
13 Ono gu kura dungu asunge kinaho nyemuhe agbandaka agbandaka ti boro, bambiko ní namangaha ti aregbo dũ, na si kini sa gupai nga ka regbo dunga beni tipa ka wirika gu kura asunge ya. Ti gu kura aregbo, aboro nidu na gberarago nibi wai i amanga yó basunge yo watadu be gu iraira mangapai i amanga yó nani basunge yo. A wa Soromo afura tipaha, gu boro nga iranyomoro ní naasada ka zio bakure na agu aboro nangerakurii sunge tipa wa ka ní ruho ka nze ri ngongo agu aboro namangasunge kakaka. (Batu. 2:21) Gu kura apai kinaho a rengbe ka ba gberarago ti boro. Ho boro atona sunge-marã ni si kini zugo kina kumbatayo, paha rengbe arengba ka gbera ti gu regbo rungo ati kurogo ringara watadu gu tunguotunguopai namangi rogo zegino. (Oni gedi Batungusipa 9:11.) Dedede, gu boro ni naasada tiní tipa kadu na diabese rogo raka yo, yangaraha nidu funi nga kina gberarago, na ní ki bi tiní wa ní “amangi sunge fu yuge.”—Batu. 5:16.
14. Gini sunge naye na ndikidi ngbarago?
14 Ya mo sunge ho rago agberanga ti boro nani ya? José ani ima fura tipa ko mbata kusayo ayaa: “Fuo dungu agarã, agu ahe boro ambakadihe rengbe ka inga watadu ka gberã. Ono tipa agu asunge ani amangaha fu Mbori, gupai re tipaha te. Wa mi atona iriso Yekova kini tungusi wene pangbangaa, mi ima undo aboro i mbakadi gu he nika nyeanye kindi naayó, nga fu iriso fu Mbori. Gere nga guhe nyanyakipaha kisusi ahe dunduko.” (1 Kor. 3:9-11) Miguel ape kina gu bangisapai re ki yaa, tungusa gu pangbangaa nga ga Kindo aima fu bakere ngbarago fuko susi gu sunge-marã ko amangaha. Ko ayaa: “He ho rengbe yó ka ringbisaha na gu ngbarago boro agbiaha ti gu regbo ní atungusapai fu boro ní kini bi gupai nga si ima zio ngbadu gu boro yo ní atungusapai funi te.”
“Mo Fú Bero Afu Fu Aboro”
15. Ginihe nzunzu nasa raka si du nibawenehe?
15 Niyangaraha tie, boro ginihe nzunzu nasa raka si du nibawenehe? Ani nagbia ndikidi ngbarago ho ani amangasunge ni na gu guru regbo du berani rogo gi zegino re tipa ka manga weneapai ka sa ngbarago ti Yekova. Ani rengbe ka mbakada gaani pagume na Mbori, ani rengbe ka rimiso agu apai nga ga toro ku ngbadu awirinani yo, ani rengbe ka undo gu kura aboro i ini Yekova, na ani rengbe ka mbakada wene pagume dagbarani na awirinarani dunduko. (Gara. 6:10) Agi apai re dunduko na nyanyakipaha na si naye na amaku fu agu aboro namangaha. Soromo amangisunge na wene sakarogopaiyo ka yugo ndu gupai duhe ti ni ninyanyakipa pai ka manga wenepai. Ko ayaa: “Mo fú bero afu fu aboro, bambiko si ayéga ayega berewe.” (Batu. 11:1) Yesu azungadi gako abawiriki ki yaa: “Oni fu he, i ki fu he furoni.” (Ruka 6:38) Kurigure, Yekova nitiko nakido agu aboro namanga weneapai fu akurayó nga ko afu mosoro fuyó.—Snz. 19:17; Oni gedi AEbere 6:10.
16. Gini regbo si aida ani berẽ tipa gupai ani aida ka mangaha rogo gaani raka yo?
16 Ziazia Kekeapai nangarasa rani ani mangi ruru diaberã ho du ani ni kindi ni aparanga nibi gu gene ani aida ka mangasunge na gaani raka ngbaha. Si nika undo rani ani bandatirani be gu gberarago rengbe ka ye kusa rogo agu agarã nika ye. (Batu. 12:1) Nairiwo wai gberẽhe ka si du nga ani nagberesa bawene agarã rani fuo kina orafuo gu wene ahe nga ga gi zegino re, na ki ye ka bihe kusa nga si adu wakina dofuo yuge!
17. Gine rengbe ka undo roni oni sia gu gene raka ngbaa kisusi?
17 Wa kina gu bagude duna nyemuse koyo du awirini ni, Yekova naida ani duna ngbarago rogo raka, kini mangi weneapai, na kini bandatirani ti manga agu apai rengbe ka fu bakere kazarii furani. (Batu. 11:9, 10) Ginipai nika undo roni oni mangihe wo? Si naida oni moi agu asásá nga ga toro na ki asadi tironi nyanyakii tipa ka gbiaha. Agarã wa 20 kusayo, Javier adu na apai barabangiriko ue si aidi ko sia gu sa dagbaha yo, nga mangasunge amunganga gbiati mangasunge tungusapai ti aregbo dũ. Ko nayaa: ‘Wa vura duhe nga sunge amunganga arengbe ka ye na bakere mosoro fere, he ho rengbe yo ka ringbisaha na gu ngbarago du mi nani rogo undo dungu aboro i ini rengo te. Sunge tungusapai ti aregbo dũ ima undo re mi gbia ngbarago rogo gimi raka yo nibakerehe. Gu bangisapai mi abira tire ti ni nga, mi aatonanga gi sunge re ti gu regbo mi adu na ome re kindi nga ga paranga te.’
18. Tipagine ga Yesu raka auru kpotosende adu ti ni nibawenehe?
18 Ginihe tie, nga gu nyanyakipahe kisusi si aida ani asadi ka gbiaha? Gu kitabu nga Batungusipai nayaa: “Wo wene rimo boro ngba susi kikiipa furũ nzeme; na rago kpio ni ti rago vunga boro.” (Batu. 7:1) Gu kpiapai nga ga Yesu nayugo gipai re furani wenengai. Ko aima mbakada rimoko wenengai na Yekova. Ho Yesu akpi ni niruru ko, ko adi gbarasarimo kusayo ti ga Bako bakere pagbia na ki fu motumo tumorii nga gu nazaki gene furani tipa bata. (Mt. 20:28) Vuru gu wiri bete regbo Yesu adu auru kpotosende ane, ko aima mbu wene kpiapai furani si aida ani pekefuoho, nga gu kpiapai du tipa gu raka du nibawenehe.—1 Kor. 11:1; 1 Pet. 2:21.
19. Gini rugute nga ga tatamana Soromo afuhe?
19 Ani ima rengba ka mbakada rimorani a na Mbori. Padu rimo rani ni wenehe bangiri Yekova paha nanyaki kisusi pa aũkumuko. (Oni gedi Matayo 6:19-21.) Si naida ani mangi agu apai ngba bangiri Yekova na auru dunduko na si rengbe ka kumukosi gaani raka. Nikpiapai, si naida ani tungusi wene pangbangaa fu gu kura aboro, kini nyakasi gaani rogatise gbiati gaani aborokporo, na kini sonosi tirani rogo toro yo nigeda ani Ziazia Kekeapai na aʹuru dunduko gbiati nduge kupati adunguratise yo. (Batu. 11:6; Eb. 13:16) Sidu tie, ya mo oni naida ka raka gu raka duna ngbarago nzunzu rogoho? Ka si duwo, oni naandu kindi kuti gu rugute Soromo afuhe ki yaa: “Oni gúnde ti Mbori, ki ka kuti gako arugute; bambiko gere nga gu pai dunduko nga ga boro.”—Batu. 12:13.
[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]
a Gu dahabu nanaaye fu Soromo rogo garã sa, barõaha adu wa akiro 39,294. —2 Peka 9:13.
b Ndikidi rimoko ngaha te.
Gaoni Karagapai Nga Gine?
• Ginipai si aida si fõngbaduraniyo ani berẽ nyanyakii tipa agu asásá mangi anihe rogo gaani raka yo?
• Gini bipai si aida ani du nani tipa orafuo ngbarago na aũkumuko?
• Gini ngbatunga sunge naye na nyenye ngbarago?
• Gini nyanyakipahe si aida ani asadi ka gbiaha?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 31]
Gine nasa sunge tungusapai si fu bakere ngbarago?