Ya Mo Ko Nga Wene Kpiapai Furani Watadu Zahe?

‘Ga Yakoba Mbori . . . araba rani na gako asino ani ki peke kina gako agene.’​—YES. 2:3.

1, 2. Wai rengbe ani ka gbia undo ti agu akpiapai du rogo Ziazia Kekeapai?

YA MO oni abingo ho nga oni rengbe arengba ka gbia undo ti agu apai du rogo Ziazia Kekeapai te? Rogo Ziazia Kekeapai, ani nagedapai tipa gu mangaapai na berãapai nga ga ruru akumba na adee nga aguyo si aida ani wiriki gayo kpiapai na asinoyo. (Eb. 11:32-34) Ono tie, apangbanga a kinaho rogo Ziazia Kekeapai tipa agu akumba na adee du gayo kpiapai nizahe furani.

² Gu kura apangbanga kinaho rogo Ziazia Kekeapai tipa agu aboro duadu niwene kpiapai furani rogo agu apai yo si aida ani mangihe kidu berewe nizahe furani rogo agu apai yo si aida ani nehe. Nikpiapai, oni berẽnga kuriipa Davide, naadu mbata nibabanda akandoro tifuoho ko ki da ninyanyaki bakindo. Ko nga wene kpiapai furani rogo gu gene ko akpinyemu rengo ngbaha na rogo gu gene ko akido ngbaha kuti Yekova. Ono wa vura duhe wo, Davide aima manga gbegberẽ apai a, ngbatunga gu nga ko amangi bäri na Bataseba dia Uria, ko ki imi Uria na wai ko abasasangba Yekova ki gedi aboro. Ono rogo gi kekeapai re, ani furanga tipa wiriko nangia Soromo. Ko angia bakindo kidu berewe a niboro sa dagba agu aboro nake Ziazia Kekeapai. Ani nika makiapai mbata tipa agu agene ue du ko ngbaha niwene kpiapai furani.

‘Ga Soromo Tatamana’

3. Tipagine rengbe ani ka ya ti ni wee Soromo amoi wene kpiapai furani?

³ Gu Bakere Soromo nga Yesu Kristo afura wenengai bara Bakindo Soromo, Yesu afura tipa ko niwene kpiapai furani. Ko agumba gupai fu aYudo nga: “Nakindo rago ku sudi yo nikamo ku ari rago sapangbanga kuti gi rika aboro re, ki gbarasi ngbanga fu yo; bambiko ri aye digida sende yo ka gia gu tatamana nga ga Soromo; oni ngére, gu ko du erẽ nga bahe ti Soromo.” (Mt. 12:42) Nirengo, dungu aboro naini Soromo mbiko gako tatamana, na ko angarasi rani ani gbata tatamana a.

4, 5. Wai gu Soromo agbia gako tatamana, na wai du gu gene ani agbia tatamana ngbaha kia ti gu gene ko gbiaha ngbaha?

⁴ Ti tonatona ga Soromo zogarago, Mbori ayugu tiko fuko rogo musumo yo ki gumba gupai fuko nga ko sanahe tipa gu he ko aida nani. Wa Soromo aima inoho nga dungu apai si aida ko inihe, ko asanahe tipa tatamana. (Oni gedi 1 Abakindo 3:5-9.) Rago aima ngba ti Mbori ka bi gupai nga ko sanahe tipa tatamana kuba sanahe tipa kumuko gbiati taarimo. Mbori afu ‘tatamana ku kpotoko yo na rugatinapai’ na ki fu kumuko fuko. (1 Aba. 3:10-14) A wa Yesu agumbaha, ga Soromo tatamana aima susa, si asa nakindo Seba ri guari rogo gari ringara ka ndu gbanga nunguro tipa ka bi ga Soromo tatamana nitiri.​—1 Aba. 10:1, 4-9.

⁵ Ani aberãnga pa gbia tatamana areme ngba iiriwo gene wa gu Soromo agbiaha te. Soromo agumba gupai nga: “Yekova nafu tatamana,” ono ko agumba gupai nga si naida ani sota asota tipa ka gbia gu tatamana re. Ko ayaa: “Ki ye turo sa pa tatamana nifu ngbaduro yo tipa rugatinapai.” Tipa ka yugo gupai nga si naida ani sota asota tipa ka gbia tatamana, ko agumba ngbatunga agu apai duwa, “ka mo akpara ku ari,” “ka mo agbata ha.” (Snz. 2:1-6) Si tie ziazia nga, ani rengbe arengba ka gbia tatamana.

6. Rogo gini apai rengbe ani ka yugo nani nga ani nagbia undo ti gu ga Soromo kpiapai nga ga tatamana?

⁶ Si adu niwenepai ka boro sana tiní nga, ‘Ya mo mi nakpinyemu ga Mbori tatamana wa gu Soromo akpinyemuhe?’ Bakabangirise tipa marã aima sa dungu aboro i gbe berãyo gbe kina kuti sunge-marã watadu si asa yó i peresi kina pa bakere wirikapai mbatayo. Ginipai du tipa roni na gaoni aborokporo? Ya mo agu asiapai oni amangaha nayugo gupai nga oni nakpinyemu tatamana na oni naida ka gbia gu tatamana naye ariyo? Ka oni mangi ariapai rogo agu apai nagbeberã roni na gaoni asásá, ya mo si undo roni oni kiisi gaoni tatamana? Nirengo, manga ome ka gbia tatamana na ki mangisunge nani nga gu he rengbe ka undo roni nyeanye kindi. Soromo akepai ki yaa: “Si du mo ka ruga tiro ti ni na rurupai na ruru sarangbanga, na pa du na apai rengbe arengba, na ti wene agene dunduko.”​—Snz. 2:9.

Peresapa Ndikidi Irisombori Mbatayo Aye na Zereda

7. Wai gu i aru ka dua yekaru fu Mbori?

⁷ Ti tonatona ga Soromo zogarago, ko adua bawene yekaru fu Yekova kuba gu banye i atona mangasunge nani bakuru kusayo ti rago Moize. (1 Aba. 6:1) Ani nayambaha tigu nga ga Soromo yekaru, ono anga ko nakusi gu berã nga i dua yekaru te na ko aduanga ha a tipa si ye na worimo fuko te. Davide nangia gu bambata boro nagumbapa dua yekaru, Yekova kini ru ka fu arugute fuko na agu afutufutuhe dũ tipa dua gu yekaru re na agu ahe si adu nga i ye nani kutiihe yo. Na Davide afu bakere gamahe tipa sunge dua gu yekaru re. (2 Sam. 7:2, 12, 13; 1 Peka 22:14-16) Ono tie, Soromo du si adu nga ko duaha na si adiko na agarã saba na beberehe tipa ko nyasi duaha.​—1 Aba. 6:37, 38; 7:51.

8, 9. (a) Gini wene kpiapai ani awirikaha be Soromo nibipa kakuti wene sunge? (b) Sangbana peresa Soromo pa ndikidi irisombori mbatayo angia gine?

⁸ Sidu, Soromo nga wene kpiapai furani rogo kakuti manga wenepai yo na rogo peresapa agu apai nyakipaha mbatayo. Ho i anyasi dua yekaru ni na i ki ye na sanduki mokido kurogoho, Soromo amangi kparakpee kuba aboro dunduko. Rogo gu kparakpee re, ko aya fu Yekova wee: “Bangiro [dunga adu] ti gi bambu re yuru na uru, nga gu ba mo aya ti ni, ‛Rimore adú ti ni,’ ki gi gu kpetambuahe ga moyambu ka akpara ningere kono du gi ba ni re.” (1 Aba. 8:6, 29) AYisaraere gbiati kungbo aboro anirengbe ka kpara ningere koyo yekaru adu ni nga gu i aduaha ti rimo Mbori.​—1 Aba. 8:30, 41-43, 60.

⁹ Sangbana peresa Soromo pa ndikidi irisombori mbatayo angia gine? Tifuo aboro kpara yekaru na pumbo fu Yekova, Ziazia Kekeapai nagumba gupai nga i “ki ningi ngbaduyo yo tipa pa ga Yekova weneringise dunduko, nga gu ko anayugo fu gako moyambu nangia Dawidi, na fu aYisaraere, nga gako aboro.” (1 Aba. 8:65, 66) Nirengo, rogo agu agarã dunduko 40 Soromo azogorago, ahe azugö fu aboro wenengai na i kini raki rogo zereda. (Oni gedi 1 Abakindo 4:20, 21, 25.) Atambuahe 72 nagumba gipai re furani na kini undo rani ani inipa agu amaku ani agbiaha ti gu zogarago nga ga gu Bakere Soromo nga Yesu Kristo.​—Tam. 72:6-8, 16.

Gu ga Soromo Kpiapai Nga Zahe

10. Ho ani afura ni tipa gu gbegberẽ apai Soromo amangihe, ginigu nayara kurirani yo mbata?

¹⁰ Ono tipagine rengbe ani arengba ti ni ka ya ga Soromo kpiapai nga zahe furani? Gu bambatapai rengbe ka yara kurirani yo tipa Soromo nga gu dungu kungbo adee ko arogo yó gbiati adebadia. Ziazia Kekeapai nagumba gupai nga: “Si ki ta du wa gere, ho Soromo agbinza ni, adiako ki sa kpotoko yo fuo kura kungba ambori; ka kpotoko yo adu nga berewe ni ziazia ha fu Yekova” ya. (1 Aba. 11:1-6) Zanga kapa, oni aidanga ka manga gu mumungo pai Soromo amangihe re te. Ono ya mo gure nga gu yangara pai rogo ga Soromo raka yo du nizahe furani? Ani makianga pai tipa kura rukutu wiri apai rogo gako raka yo nga gu bangiri aboro ago ago ti ni na ki bi wai duhe furani nizahe.

11. Gini digisopai ani ada kutini nibipa ga Soromo bambata rogatise?

¹¹ Soromo azogorago tipa agarã 40. (2 Peka 9:30) Sidu, gini digisopai rengbe ani ka da kutini fuo geda ani 1 Abakindo 14:21? (Oni gedihe.) Ringbisihe kuti gu veresi re, tifuo kpio Soromo, wiriko nangia Rabama ada nibakindo garãko kidu nga 41, rimo nako angia “Nama ni boro Amona.” Gure nga mbata fu Soromo da nibakindo, ko aima dia dee rogo kura ringara kia nga gu ringara avuruhe anaairiso kpiahe. (Abasa. 10:6; 2 Sam. 10:6) Ya mo ri anaairiso kpiahe? Ka si vura du nga ri anaairiso ho airiso mbata, si wa ri aima mbu irisokpiahe ki da nindikidi irisimbori, wa gu aRaba na Ruta amangihe. (Ruta 1:16; 4:13-17; Mt. 1:5, 6) Wa si avura duwo, Soromo aima kodatiko na akawiri gbiati agumeri nga aguyo nairisongo Yekova ya.

12, 13. Gini mumungo diaberã Soromo amangihe ho ko atona zogarago atona ni, na ginipai ko avura berãha nga gu nasako ko mangi gu diaberã re?

¹² Soromo agbere kina kumbatayo fuo da ko nibakindo. Ziazia Kekeapai nayaa: “Soromo ki kpamia tiko na Faro nangia bakindo aEzipeto; ki di wiri Faro ni diako, ki yega na ri ku rogo ga Dawidi bakporo.” (1 Aba. 3:1) Ya mo gi dee Ezipeta re adi ndikidi irisombori kugume wa gu Ruta amangihe? Pai ho nayugoho nga ri amangihe wo te. Kuba gure, Ziazia Kekeapai nagumba gupai nga Soromo adua bambu furi (isoke na gari amoyambu nangia aEzipeto) kusayo ti ga Davide Bakporo. Tipagine ko amangihe ti ni wo? Ziazia Kekeapai nagumba gupai nga ko amangihe wo mbiko si arẽnga fu gu boro nanaairiso kungbo ambori ní raki mbembedi na sanduki mokido te.​—2 Peka 8:11.

¹³ Isoke, Soromo aberẽ gupai nga pa diako wiri bakindo aEzipeto angia wenepai bambiko si narengbe ka nyakasa pagume dagba aYisaraere na aEzipeto, ono gure angianga ndikidi ndupai tipa ko di ri te. Bakuru kusayo, Mbori aima za awiri aYisaraere ti manga rogatise na agu aboro Kanana nangia apagano, ko aima tangara rimo agu aringara a ko aidanga i mangi rogatise na avuruhe ya. (Gate 34:11-16) Ya mo gupai nasa Soromo ko mangi rogatise nari angia wa Ezipeta adunga dagba agu aringara yo Mbori atangaraha ya? Ka si vura du nga wo ko aberẽhe, ya mo si arẽarẽ ko mangihe wo? Gupai ko amangihe re ayugu gupai nga ko aadeganga tuko kuti gupai Yekova agumbaha nga dia dee rogo kura ringara angia gbegberẽpai te. Gu boro nanaairisongo Mbori ya, ní arengbe ka sa kpoto Yisaraere yo kusayo ti ndikidi irisombori.​—Oni gedi Pa Fu Rugute ni Ue he 7:1-4.

14. Wai gu rengbe ani ka gbia undo ka ani di ga Soromo kpiapai kugume?

¹⁴ Ya mo ani ambu ga Soromo kpiapai si du nizahe furani? Wirina nidee ima rengba ka fu nduapai na ki gumba gupai nga si naasari ri mangi rogatise na boro ngbi ki kuo gu ga Mbori rugapai nga aboro mangi rogatise sa “kina rogo Gbia yo.” (1 Kor. 7:39) Gu kura apai boro narengbe ka mangaha nga ka rimiso tiní kurogo gu kura ambaro adunga dagba gu mbakadapai nga ga sukuru ya, ka fu kufuta tooni, watadu ka gumba ziree ho duhe ni nga ka ní gumba rengo, si rengbe arengba ka ye na zee funi. Gu rengo duho nga, gu ndupai navura du ri Soromo yo nga gu nasako ko mangi gu diaberã nakuo ga Mbori rugute, si aarunga te, na kina gu bangisapai re a rengbe ka manga tipa rani areme.

15. Wai gu Yekova ayugu inapai fu Soromo, ono ginipai si aida ani tingidihe?

¹⁵ Kina ngba boro rengbe ka zera ka bi gupai nga wa Soromo avura dia gu wiri bakindo Faro re vurũ, Mbori aima fu gu tatamana fuko ko asanahe tipaha na ki ru berewe ki fu kumuko fuko. (1 Aba. 3:10-13) Soromo aima basa gu rugute Yekova afuhe ono pai ho nayugo gupai nga Mbori aká ko nibasa ti gu regbo re nibakindo watadu ko afu nyanyaki mbusa fuko te. Gure nayugo gupai nga Mbori ima inoho nga kpakpa aboro nga ani i ambakadi rani rogo sende yo. (Tam. 103:10, 13, 14) Ono tie, gupai si aida ani tingidihe nga: Gaani mangaapai ima rengba ka ye na gbegberẽ sangbanaha kurirani awere watadu kusa.

Badungu Adee!

16. Gini rugapai Soromo abasaha ho ko arogo dungu adee ni?

¹⁶ Rogo gu kitabu nga Ga Soromo Bia, ko atambua degude sa ki gumba gupai nga ri angba kisusi anakindo 60 na adebadia 80. (Ga So. 6:1, 8-10) Si nawira wa gu namba anakindo gbiati adebadia re dunduko nangia ga Soromo adee ti gu regbo re. Ka si vura du vurũ nga i dunduko nangia airisi ndikidi Mbori, gu rugapai Mbori afuhe tipa agu abakindo nangia ga aYisaraere yó, si adunga ka i ‘rogonga dungu adee ya, ngbaduyo andu ka sa tihe.’ (Pa Rug. 17:17) Wa Soromo avura roga dungu adee, Yekova ambunga ko nibasa te. Yekova afu maku kindi fuko, na ki mangisunge naako tipa ko ke gu kitabu du rogo Ziazia Kekeapai nga Ga Soromo Bia.

17. Ginipai si aidanga bangirani go ti ni ya?

¹⁷ Ya mo gipai re nayugo gupai nga Soromo arengbe arengba ka basa ga Yekova rugapai zanga gbia gbegberẽ sangbanapai na ka ani basa ga Yekova rugapai a, gbegberẽ sangbanapai ho ka gbia rani te? Oó. Kuba gure, si nayugo gupai nga Mbori ima rengba ka hipai tipa bete regbo. Ono ka si vura du nga boro basasangba Yekova ka pai amanganga ní nibasa ya, anga si te nga ní agbianga tiní na gbegberẽ sangbanaha kumbatayo te. Oni tingidi gupai Soromo agumbaha ki yaa: “Bambiko wa i afu nga mbusa ni ipo fu bamangi gbigbitapai i nisari ngbanga ni ya, si du wiri aboro afu kpotoyo yo ti ni sa manga kina gbigbitapai.” Ko aya berewe wee: “Mi ini he tigimi ya agu yo nagunde ti Mbori pai angbá fu yo ni rengo, nga agu yo nagunde ti ko.”​—Batu. 8:11, 12.

18. Wai ga Soromo gene raka asa rani ani ini gupai nga gupai gumbayo ho rogo AGaratio 6:7, rengo du?

¹⁸ Ka Soromo abandanga gu rugute abanda Yekova afuhe re! Rengo tigu ngaha nga ko aima manga weneapai na ki gbia dunga amaku be Yekova. Ono niyangaraha, ko atona kaa manga iraira apai ti mburu kuraha. Basasangba Yekova aye ka da nisino ko. Nairiwo wai du gupai Yekova asa gu mokedi nangia Pauro ko kehe kusa re nirengo, Pauro akepai ki yaa: “Ka i nángi nga roni ya; i asawia nga Mbori te, bambiko gu he rũ boro kina ha ke ni a.” (Gara. 6:7) Fuo bete regbo kusa, Soromo agbiatiko na gbegberẽ sangbanapai mbiko basasangba Yekova. Ziazia Kekeapai nagumba gupai nga: “Bakindo Soromo akpi nyemu kungba ade ku pati wiri Faro ni dungu yo: nangia awiri aMoaba, aAmono, aEdomo, aSidono, na aIto.” (1 Aba. 11:1) Dungu agu adee re ambunga iriso gayo kungbo ambori tigaha te, na gupai re aima du na maapai kurii Soromo. Gako gbegberẽ mangaapai aima siro bee ki gberesi gako pagume na gu gaani Mbori du nga boro zerangbaduse.​—Oni gedi 1 Abakindo 11:4-8.

Oni Wirikipai ti Gako Wene Kpiapai na Gbegberẽhe

19. Tipagine rengbe ani arengba ti ni ka ya Ziazia Kekeapai na dungu wene akpiapai rogoho?

¹⁹ Ga Yekova toro adu kugii Pauro ko kepai ki yaa: “Agu apai i ake mbata rogo Ziazia Kekeapai i ake he tipa gaani wirikapai, ani moi bangirani mbiko gu zera nga ga kekeapai na wasa.” (Rom. 15:4) Agu apai re nakoda gu wene akpiapai nga ga akumba na adee nga aguyo naadu na nyanyaki idapase tiyo. Pauro ayaa: “Were gini kura pai ka mi gumba ha berewe? bambiko rago arengba nga mi gumba pa Gidona, na Baraka, na Samusona, a Yepeta te; na pa aDawidi na Samuere na anebi. I nangia agu yo naso vura na angbi mbiko idapase, ki nimangi ruruapai, ki nirogo akidohe, . . . wa i adu ni rurungbura yo i ki sa yo ni nyanyaki yo.” (Eb. 11:32-34) Ani ima rengba na si naida aida ani gbia undo ti agi akpiapai du rogo Ziazia Kekeapai re na ki wiriki yó.

20, 21. Tipagine si aida ani diberã ti ni ka wirikapai be agu akpiapai nga ga agu aboro du payo rogo Ziazia Kekeapai?

²⁰ Ono gu kura akpiapai kinaho tie rogo Ziazia Kekeapai nga ga agu aboro du nga zahe. I adu mbata ni agu aboro naamangasunge amanga fu Yekova wenengai na ko ki idi naayo. Ka ani gedi payo rogo Ziazia Kekeapai, ani nika ino agu apai aino i amangihe naangbanga ya na ki ini wai rengbe ani ka ne mangaha wa yó. Ani ima rengba ka kparia gupai a berewe tipa yó nga aguyo kinaho natona manga gbegberẽ apai yee nga gu naye na gbegberẽ sangbanapai fuyo kusa. Wai gu rengbe ani ka wirikapai be agi apangbanga re? Ani rengbe ka sana tirani na ngbatunga agu asanahe nga: ‘Si atona wai? Ya mo pai wa gure rengbe ka manga re? Ginipai rengbe mi ka mangaha ka ne gupai namangi yó re na ki gbia undo ti gu gayo kpiapai du nga zahe re?’

²¹ Nirengo, si naida ani di regbo adia ka wisigo agi akpiapai re, bambiko Pauro akepai ki yaa: “Agi apai amangi yo ni kpia pai; si ki du ni keke he tipa za rani, nga agu yo ye digida rago ku auru yo.”​—1 Kor. 10:11.

Ginipai Wiriki Oni He?

• Tipagine rengbe ani ka ya ti ni wee, agu akpiapai du rogo Ziazia Kekeapai, wenehe kina ti ni gbiati gu nga zahe?

• Wai gu Soromo ambugene fu gbegberẽ mangaapai si rimi ko yee?

• Wai gu rengbe ani ka gbia undo ti gu ga Soromo kpiapai nga zahe?

[Gu sura du ti kpewaraga 11]

Soromo aima mangasunge na gu tatamana Mbori afuhe fuko

[Gu sura du ti kpewaraga 14]

Ya mo oni nagbia undo ti gu kpiapai nga ga Soromo du nizahe?