Yekova Nga Gi Kparakpara He

“Mi nga ga kparakpara he na ga ngbi dagba awiri aYisaraere.”​—GEDA 18:20.

1, 2. (a) Ginipai namangi tipa aRevi ho Yosua aakparaka Ringara Mokido ni dagba awiri aYisaraere? (b) Gini kidohe Yekova akidoho fu aRevi?

TIFUO awiri aYisaraere zi bakere papara Ringara Mokido, Yosua atona ka kparakaha ti aboro. Ko aamanga gi sunge re na gu gbiamotumo nangia Erazara gbiati kura abaakumba nga ga angbatunga aYisaraere yó. (Geda 34:13-29) Ono tipa aRevi tigayo, si adu nga i afunga dagbarago fuyo nigayo ũkumbo wa gu kura angbatunga te. (Yos. 14:1-5) Tipagine i aafunga dagbarago ti ni fu aRevi rogo Ringara Mokido ya? Ya mo bangirise ago ago tiyo?

² Ani nagbia karagapai kuti agu asanahe re rogo gupai yo Yekova agumbaha fu aRevi. Tipa ka yugo gupai nga bangiriko agonga tiyo te, Yekova agumba gupai fuyo nga: ‘Mi nga gaoni kparakpara he na gaoni ngbi dagba awiri aYisaraere yo.’ (Geda 18:20) Nairiwo gu bawene kidohe Yekova akido yó nani ki ya ko nga gayo “kparakpara he” re! Ginipai ka mangi ka Yekova gumbapai wa gure furoni? Isoke gu bambatapai ka yara kurironi yo nga, ‘Ya mo boro mi rẽ na ngbatunga gu kidohe re be gu Mbori Duna Tanduapai Dũ?’ Oni ima rengba a ka bakabangironi nga, ‘Ya mo Yekova rengbe kadu ni ga kpakpa Kristano kparakpara he areme?’ Agu asanahe re nabi roni na agu aboro oni akpinyemuyo. Ani wisigingo gu fugo Yekova re tie awere ka ino rogoyo. Manga anihe wo nika undo rani ani ini wai rengbe Yekova kadu ni ga aKristano kparakpara he areme. Ani nika fura gbe tipa wai rengbe Yekova kadu nigaani kparakpara he wa du ani nibasasa dunduko singia ani na maabangirise ka raka auru kpotosende ane rogo paradizo watadu ka ga ku ngbangbaturũ yo.

Yekova Naangerafuo ARevi

3. Ginipai namangi nasa Mbori ko sia aRevi tipa gako sunge?

³ Mbata fu Yekova fu andiko fu aYisaraere, abariikporo naanidu ni aboromotumo kurii gayo aborokporo. Ono ho Yekova afu ndiko ni fu awiri aYisaraere, ko amangi mbakadapai tipa aboromotumo duho na gayo amoundo rogo gu ngbatunga nangia ga Revi tipa kaa manga gu sunge nga ga aboromotumo ti aregbo dũ. Wai gu gipai re aru ka manga? Ti gu regbo Mbori aimi gu bambata avungu dunduko nangia ga aEzipeto yó, ko aziasi gu bambata avungu nga ga awiri aYisaraere yó ki kparayo nigako yó. Tifuo mangako gipai re, ko agumba gupai nga: ‘Mi sia aRevi . . . ku ba gu bambata avungu dunduko nga agu yo naza rukumbu dagba awiri aYisaraere.’ Wa i agedi aboro ki bi gupai nga gu bambata avungu nga ga gu kura angbatunga nga ga aYisaraere aima nge kisusi gu ngbatunga nangia ga aRevi, agu angbatunga gayo bambata avungu asusi ga aRevi re atumo marã motumo tipa agu awiriyo re. (Geda 3:11-13, 41, 46, 47) Tifuo mangayo gipai re, aRevi kini mo ka tona gayo sunge fu Yekova.

4, 5. (a) Pa sia Yekova aRevi tipa i mangisunge fuko asa gupai nga ka i dunga na gine beyo ya? (b) Wai gu Yekova anaangerafuo aRevi?

⁴ Ho Yekova asia gu ngbatunga ni nga ga aRevi tipa i naamanga gako sunge, wai gu ko adu nigayo kparakpara he? Yekova adu nigayo kparakpara he rogo gu gene nga kuba gupai nga i fu dagbarago fuyo rogo Ringara Mokido, ko afu gu sunge fuyo paha anyaki gbe i mangihe. Padu yó niga “Yekova aboromotumo” nangia gayo ũkumbo. (Yos. 18:7) Pa Geda Aboro 18:20 naundo rani ani bi gupai nga pa zanga yó fu dagbarago fu aRevi aasanga yó i du nikere airarungo te. (Oni gedi Pa Geda Aboro 18:19, 21, 24.) Si adu nga dagba agu ahe dunduko awiri aYisaraere anaafuhe, i niifu ‘sa dagba bawe fu aRevi nigayo mosoro tipa gu sunge i aamangaha.’ I anaafu 10 rii kama fuyo dagba ga aYisaraere aũati gbiati zogozogo anyaa. Tipa aRevi tigayo, i anaagama sa dagba bawe nga ga agu ahe i anaafuhe fuyo fu aboromotumo, i anaafu ‘kina gu naaningba angba ki susi’ dagbaha yo.a (Geda 18:25-29) I anaafu “gu tumbatumba gamahe dunduko nga kparakpara ahe” fu aboromotumo nga gu aYisaraere anaaye nani kurogo gu ba irisombori nga ga Yekova. Sidu tie, aboromotumo aduadu na wene nduapai beyo ka ida kuti gupai Yekova agumbaha nga ko nga gayo kparakpara he.

⁵ Si nawira wa rogo ga Moize aNdiko, si adu nga aYisaraere nifu gu kura ue gamahe afu, nga gu i anaakparaha tipa ka mangasunge nani kporo watadu kaa rihe ti regbo gu kparakpara adungurati nanaamanga rogo agarã nibasasa dunduko. (Pa Rug. 14:22-27) Ono gu kura sunge kinaho i anaamangaha na gi gamahe re. Awiri aYisaraere anaamanga pumbo nga ga garã sabiti tifuo agarã saba. Ti digido biata garã gbiati sita garã rogo agi agarã saba re, aYisaraere anaafu agu ahe re fu rungorungo aboro gbiati aRevi. Tipagine aRevi adu ti ni dagba agu aboro i anaafu agi ahe re fuyo? Bambiko i adunga na “kparakpara he” dagba awiri aYisaraere te.​—Pa Rug. 14:28, 29

6. Wa aRevi aadunga na dagbarago beyo dagba aYisaraere ya, i anaaraka wari?

⁶ Oni rengbe ka bakabangironi nga, ‘Wa i afunga dagbarago fuyo ya, wari tie i aaraka ni? Mbori aima fu ba fuyo tipa i naaraka rogoho. Ko afu agbata fuyo bangehe adu nga 48 kodihe na gu ba riga anyaa naduku pati ni. Agi agbata re akodi agu abaakporo nangia abagbuko bangehe adu sita. (Geda 35:6-8) Sidu, ba adu kina be aRevi nga gu i arengbe kaa raka rogoho ho i anaamanganga sunge ni rogo ga Mbori banye yo ya. Yekova angerafuo agu aRevi nafu tiyo ka manga gako sunge wenengai. Si tie ziazia nga, aRevi aima yugo gupai nga Yekova nangia gayo kparakpara he bambiko i aakido kina kutiko tipa agu ahe i adu na zingoho.

7. Gini he si aaida aRevi du nani tipa Yekova du nigayo kparakpara he?

⁷ Rogo ga Moize aNdiko, i aamanga mbusa tipa gu boro naanika ka fu sa-dagba-bawe te. Ho aboro ani ka ni ka iriso gi sangba Yekova re, kina aboromotumo gbiati aRevi nanaambu. Ngbatunga gupai re aima manga ti rago Nemaya. Nisangbana gipai re, aRevi ambu gu sunge i anaamangaha fu Yekova ki ga kaa sopa gayo abino. (Oni gedi Nemaya 13:10.) Si tie ziazia nga, gu ngbatunga nga ga aRevi arengbe ka gbia agu ahe i adu na zingoho kinagu ka aYisaraere aamanga gupai Yekova agumbaha fuyo. Kurigure, si aida aboromotumo gbiati aRevi duna idapase kuti Yekova na gu gene ko aangera fuoyo ngbaha.

Agu Aboro Yekova Adu Nigayo Kparakpara He

8. Ginipai nafudi berã gu boro Revi nangia Asafa?

⁸ Gu ngbatunga nga ga aRevi dunduko Yekova adu nigayo kparakpara he. Ono gu kura aboro adu kinaho a dagba aRevi yo nanaagumba gupai nga, “Yekova nga gi kparakpara he” tipa ka yugo gu pagume naadu dagbayo na Yekova gbiati gu kido i adu nani kutiko. (Kpe 3:24) Boro sa dagba agu aboro naagumba gupai re angia bayango nibake bia. Ani nika yamba rimoko nga Asafa, wa vura wiraha gupai nga ko adu ni borokporo nga ga gu bangbembatayo fuo abayango naadu ti rago Bakindo Davide rimoko angia Asafa vurũ. (1 Peka 6:31-43) Rogo Atambuahe 73, ani nageda gupai yo nga kura regbo kinaho rago agbere ti Asafa na ko ki tona kaa kpi agu aboro naaidanga ka manga rurupai ya ono kini raki wene raka. Gu bipai re aandu naako ki da ti gupai nga ko yaa: “Ni rengo mi vura girisa kpotore yo vurũ, ki zundu bere wa du mi nga boro wenesa.” Si nawira gupai nga ti gu regbo re, bangiri Asafa aima go ti gupai nga gu sunge Yekova afuhe fuko ko mangihe adu ni kparakpara sunge; bangiriko aima go a ti gupai nga Yekova nangia gako kparakpara he. Gipai re ambusi berãko da kuho ko “arimi ni ku rogo ga Mbori kparakpara ziazia ba.”​—Tam. 73:2, 3, 12, 13, 17.

9, 10. Ginipai nasa Asafa ko gumba gupai nga Mbori nga gako “ũkumuko nyeanye kindi”?

⁹ Ho ko arimi ni kurogo ga Mbori kparakpara ziazia ba, ko atona kaa bi apai kina wai Mbori abihe. Isoke, ngbatungapai wa gure aima manga roni. Si rengbe kadu nga bangironi aima go ti gu momu oni adu nani nga ka mangasunge fu Yekova na oni ki tona kaa berãpa agu aũzegino naadunga beroni ya. Ono niwisigo oni Fugo Mbori na nindu oni tipa agu adunguratise nga ga aKristano, oni atona kaa bi apai wai Yekova abihe. Asafa aima ye ka ino gu yangarapai nagbia agu aboro aidanga ka manga rurupai ya. Ko aberẽ kuriipa gu wene apai ko agbiaha mbiko du ko ni ga Yekova moyambu na ki ini gupai nga Yekova azio kumbabeko azio ki ngbe fuko kumbatayo. Gu gako kido kuti Yekova re asako ko gumba gupai nga: “A nga gu ni sa auru kpotosende ngba ti re ki susi ro te.” (Tam. 73:23, 25) Tifuo gure, ko agumba gupai nga Yekova nga gako “ũkumuko” watadu kparakpara he. (Oni gedi Atambuahe 73:26.) Wa ko avura gumba gupai nga ‘boroko gbiati kpotoko yo aima nyasa’ vurũ, ko aya Mbori nga gako “ũkumuko nyeanye kindi.” Gu bake papara Atambuahe re aima ino gupai nga Yekova nikaa tingida pako atingida kindi nibakureako. Ko aima ino gupai a nga bangiri Yekova agonga ti gu ruru sunge ko amangaha fuko te. (Batu. 7:1) Gipai re aima fu bakere wasa fu Asafa gbe! Ko abibia ki yaa: “Ono si ni wene he fere ka mbeda na Mbori; mi moi Gbia nga Mbori ni gi bagbuko.”​—Tam. 73:28.

¹⁰ Padu Yekova ni ga Asafa kparakpara he adu na nyanyakipaha bangiri Asafa susi agu ahe i anaafuhe fuko wa ko angia boro ngbatunga Revi. Gupai Asafa afura tipaha gbe nangia gu sunge Mbori afuhe fuko ko mangihe gbiati gu pagume ko asonosihe dagbako na Yekova nga Bahe Kisusi. (Yak. 2:21-23) Tipa ka banda gu pagume re, si aida gupai nga Asafa banda gako idapase kuti Yekova na kini kido kindi kutiko. Si aida ko du na gu kido nga Yekova afu maku afu fuko kumbatayo ka ko aamanga kina gupai Yekova agumbaha fuko. Oni rengbe kadu na kina gu bangisa kido re kuti Yekova nga Mbori Tanduapai Dũ.

11. Gini sanahe Yeremaya asanaha, na wai gu ko agbia karagapai kuti gu sanahe re?

¹¹ Gu kura boro nagumba gupai nga Yekova nga gani “kparakpara he” nga gu nebi nangia Yeremaya. Ani wisigingo gupai naadu berãko yo ho ko agumba gupai re ni. Yeremaya anaaraka rogo gu gbata nangia Anatota, nangia ga aRevi gbata. (Yere. 1:1) Ti kura regbo sa, Yeremaya asanahe ki yaa: Tipagine duhe ti ni nga agu aboro amanganga rurupai ya naraka wene raka ono agu aboro namanga rurupai kini rungo? (Yere. 12:1) Ho ko abi gupai ni naamanga Yerusarema yo na Yuda yo, ko akpakanahe fu Yekova. Yeremaya aima ino gupai nga Yekova niruruko. Yekova asa Yeremaya ko gumbapai nisangbanebi. Gupai ko agumbaha re na wai si adigisi tihe naafu karagapai sa gu sanahe gu nebi re asanaha. Ringbisihe kuti sangbaanebi, agu aboro namangi gupai Yekova agumbaha, ‘ungayo adu fuyo ni mosoro,’ ono agu aboro si awiri gupai nga i naraka wene raka ono naamanganga gupai Yekova agumbaha ya, i aima kpi dunduko.​—Yere. 21:9.

12, 13. (a) Ginipai naasa Yeremaya ko gumba gupai nga “Yekova nga gi kparakpara he,” na ko amoi bangiriko koyo du da ni? (b) Tipagine si aaida angbatunga aYisaraere dunduko moi bangiriyo ti ni kina koyo du Yekova ni?

¹² Kusa, ho Yeremaya angere ni rii gu gako ringara re na ki bi wai i agberesihe, ko abi tiko wakina gu boro naadu rogo bitimo. Si adu wa ka i ya Yekova sako ko sungu wakina “agu yo naaima kpika bakuru yo.” (Kpe 1:1, 16; 3:6) Yeremaya aima gumba gupai fu agu aboro-nyakarii re nga i karagatiyo fuo gu Bayo du ngbangbaturũ yo, ono gayo gbegberẽ mangaapai aima kio ki da ti kina gupai nga Yekova gbarasi Yerusarema gbiati Yuda agbarasa. Gipai re aima imisa Yeremaya nikerehe, wa ko avuranga du dagba agu aboro naamanga gbegberẽpai ya. Ti gu regbo gu nebi re adu na imisiri re, ko atingidipa gu ga Mbori inapai nga gu naasa gupai nga ka Mbori imingo yó dunduko ya. Ko ayaa: “Ga Yekova inaapai anyasa nga wa sa te.” Nirengo, ga Yekova inapai nivovoho na awiso dunduko! Gu regbo re du Yeremaya agumba gupai nga: “Yekova nga gi kparakpara he.” Ko andu kindi kumbatayo kaa mangasunge fu Yekova ninebi.​—Oni gedi Abia Kpenunga 3:22-24.

¹³ Tipa agarã 70, ringara adunga be aYisaraere nga gu i aayambaha nga gayo te. Gayo ringara adu nikungbaho na nigbarasi gbarasihe. (Yere. 25:11) Ono gupai Yeremaya agumbaha nga “Yekova nga gi kparakpara he” re ayugu gako kido kuti ga Mbori inapai na si asako ko ‘moi bangiriko koyo du Yekova’ ni. Agu angbatunga nga ga aYisaraere dunduko aima zanga gayo aũkumbo, sidu, si aida i du na kina gu bangisa bipai nebi Yeremaya adu nani re. Yekova nangia gu yangara maabangirise i adu nani. Tifuo agarã 70, Mbori agasi gako aboro berewe kurogo gayo ringara na i kidu berewe na gu momu nga ka mangasunge fuko yo.​—2 Peka 36:20-23.

Gu Kura Aboro Yekova Adu Nigayo Kparakpara He

14, 15. Kpara kusayo ti aRevi, da berewe namoi Yekova ni gani kparakpara he, na tipagine?

¹⁴ Asafa gbiati Yeremaya adu ni aboro ngbatunga Revi, ono ya mo kina aRevi sa Mbori arengbe kadu nigayo kparakpara he? Wagusa te. Paranga Davide nga gu boro si adu nga ní nikangia bakindo aYisaraere kumbatayo agumba gupai nga Mbori nga ‘gako ũkumuko rogo ringara unga aboro.’ (Oni gedi Atambuahe 142:1, 5.) Ti gu regbo Davide ake gipai re, ko adunga kua bakindo yo watadu tii kporo te. Ko adu rogo simbia naagbu be avurako. Aregbo adu ho ue nga gu Davide agbu simbia yo. Ko agbu rogo gu simbia naadu mbembedi na Adurama na gu kuraha naadu rogo gu ngatari rago naadu Enegedi yo. Si nawira wa ko ake Atambuahe 142 rogo simbia sa dagbaha yo.

¹⁵ Kangia Davide akehe rogo simbia sa dagba agu naadu ue re, si aduwo mbiko ko aagbu be bakindo Saura. Ko aoro ka gbu rogo gu simbia si aima kpakara fu boro ní gbiako rogoho. (1 Sam. 22:1, 4) Rogo gu ngbakungbo re, Davide aaberã gupai tigaha nga bakure ho rengbe ka songoda ko te. (Tam. 142:4) Gure gu nangia gu regbo ko asana Mbori tipa undo.

16, 17. (a) Gini apai naabatasa kina ome Davide? (b) Da Davide arengbe ka ngera koyo du ní ni tipa undo?

¹⁶ Ti gu regbo Davide ake Atambuahe 142, si nawira wa ko aima ino gupai namangi gu gbiamotumo nangia Aimereke nga gu boromotumo naundo Davide zanga ino gupai nga ko aaora be Saura. Gu boro ngbaduse nangia Bakindo Saura re aimi Aimereke na gako aborokporo dunduko. (1 Sam. 22:11, 18, 19) Davide abira tiko nga ko du nasa gupai nga Saura imi Aimereke na gako aborokporo. Si adu wa ka i ya ko du naimi gu boromotumo naundo ko. Kangia oni du naadu nga Davide, ya mo ka oni abira tironi wo? Gupai berewe naambusa berã Davide ambusa gbe nga gene aadunga beko wa ka ko ongodi te bambiko Saura agbata ko agbataa kindi.

¹⁷ Ngbutuko tifuo kpio Aimereke, gu nebi nangia Samuere akpi, nga gu boro nambedi Davide tipa ko du nibakindo kumbatayo. (1 Sam. 25:1) Gipai re aima batasa ome Davide berewe gbe. Wa si avura duwo, Davide aima ino gu boro si aida ko ngere koyo du ní ni tipa undo. Si aida ko ngere koyo du Yekova ni. Davide adunga na gu momu sunge nangia ga aRevi te, ono i aima mbeda ko tipa ko mangi gu kura sunge berewe kia nga kadu nibakindo kurii ga Mbori aboro. (1 Sam. 16:1, 13) Sidu, Davide afura na Yekova riipa agu apai dunduko naadu berãko yo na kini kido kindi kuti Yekova tipa ko naangbe fuko kumbatayo. Kina gu bangisapai re si aidaha tipa roni, si naida oni moi Yekova nigaoni kparakpara he na nigaoni bagbuko wa oni kaa manga gako sunge.

18. Wai gu agu aboro ani nafura tipa yó rogo gi kekeapai re ayugu gupai nga Yekova nangia gayo kparakpara he?

¹⁸ Agu aboro ani nafura tipa yó rogo gi kekeapai re, Yekova adu nigayo kparakpara he rogo gu gene nga ko afu sunge fuyo tipa i naamangaha. I aakido kina kuti Yekova tipa ko fu agu ahe fuyo i adu na zingoho. ARevi gbiati aboro kura angbatunga wa Davide aima sa Mbori nigayo kparakpara he. Wai gu rengbe oni wakina yó ka sa Yekova nigaoni kparakpara he? Ani nika sakapai tipaha rogo gu kekepai naye fuo gere.

[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]

Gaoni Karagapai Nga Gine?

• Rogo gini gene Yekova adu niga aRevi kparakpara he?

• Ginipai Asafa, Yeremaya, gbiati Davide amangihe ka yugo gupai nga Yekova nangia gayo kparakpara he?

• Gini ngbatunga sino si aida oni du nani ka oni aida Yekova du nigaoni kparakpara he?

[Gu sura du ti kpewaraga 11]

I aafunga dagbarago fu aRevi te, ono Yekova nangia gayo kparakpara he bambiko ko afu gu bawene momu fuyo nga ga mangasunge fuko.

[Gu sura du ti kpewaraga 10]

Wai gu Yekova adu ni ga aboromotumo gbiati aRevi kparakpara he?

[Gu sura du ti kpewaraga 12]

Ginipai naundo Asafa tipa ko banda Yekova kindi nigako kparakpara he?