“Mo Dú Nyanyaki ki Du na Bakere Erã”

“Mo dú nyanyaki ki du na bakere erã . . . Yekova nga ga Mbori du na mo.”—YOS. 1:7-9.

GAONI KARAGAPAI NGA GINE?

Wai gu aEnoka na Noa ayugu wingbaduse?

Wai gu kura adee nga aguyo naraki bakuru kusayo amoi wene kpiapai nga ga idapase gbiati wingbaduse?

Gini akpiapai nga ga agu aparanga du na wingbaduse ngba tironi?

1, 2. (a) Gini he si aidaha ti kura aregbo tipa boro naamanga gupai du niruruhe? (b) Ginipai ani nika wisigopai tipaha rogo gi kekeapai re?

DU NYANYAKI nga du na wingbaduse, zanga du na gunde, gbiati zee. Boro wingbaduse nga gu boro nga iranyaka na nigu boro nafura na ngara. Ono ti kura aregbo, si naida wingbaduse gbua tipa kaa manga gupai du niruruhe rogo gaani raka yo naʹauru dunduko.

² Gu kura aboro i nafura tipa yó rogo Ziazia Kekeapai adu na ngara ho i agbiatiyo ni na kereapai. Agu akurayo adu na wingbaduse ho i agbiatiyo ni na agu apai nagbia ga Yekova amoyambu naʹauru dunduko. Ginipai rengbe ani ka wirikaha ti agu akpiapai du rogo Ziazia Kekeapai nga ga agu aboro naadu na wingbaduse? Wai gu rengbe ani kadu na wingbaduse?

AGU ADEZIRE NAADU ROGO NGBI AZANGA SINOMBORI

3. Ginipai Enoka agumbaha nisangbaanebi tipa azanga sinombori?

³ Si aaida boro du na wingbaduse tipa kadu nidezire Yekova dagba gu gbegberẽ aboro naadu auru kpotosende mbata fu gu Ime Akangbii namangi ti rago Noa. Ono wa si avura duwo, Enoka, “nangia saba ni fuo Adama” agumba sangbaanebi ningara ki yaa: “Oni ngére, Gbia aye na gako aboro ni dungu kutu yo, ka sapa ngbanga aboro dunduko, ka yugo gayo gbegberẽ mangapai dũ fu azangasinombori dunduko, nga gu azangasinombori anamaga ni gayo zangasinombori na gu nyanyaki afugo dunduko agu aboro ingapai zanga sino Mbori nagumba kuti ko.” (Yuda 14, 15) Enoka agumba gi sangbaanebi re wa gupai naima manga mbiko ko adu naa kido nga si nika manga amanga. Na nirengo, azanga sinombori aima kpi ti regbo Ime Akangbii!

4. Gini gbegberẽ apai naavura kaa manga pati Noa, ko kini ‘ta na Mbori’ kindi?

⁴ Gu Ime Akangbii re amangi rogo gu garã nangia 2370 M.B.K., agarã wa 650 fuo kpio Enoka. Rogo agu agarã re, i avungu Noa, ko ki vungu agude, na ki dua kurungba na awiriko. Gbegberẽ amaraika adi kpoto aboro kutiyo, ki rogodi wene adee ni adiayo ki kodiba naayo, na ki vungu Diangbadiangba Akumba. Ga aboro mangaapai agberẽ kisusi, na kpotosende ki hi be zuũ. (Bam. P. 6:1-5, 9, 11) Wa apai avura gberã wo vurũ, “Noa anata na Mbori” na ki ‘tungusi rurupai’ ningara. (Oni gedi 2 Petero 2:4, 5.) Kina gu ngbatunga wingbaduse re si aidaha tipa rani rogo gi yangara areme re.

I AYUGU IDAPASE GBIATI WINGBADUSE

5. Wai gu Moize ayugu idapase gbiati wingbaduse?

⁵ Moize amoi wene kpiapai rogo pa du na idapase gbiati wingbaduse. (Eb. 11:24-27) Tona rogo gu garã nangia 1513 ki dakuti gu garã nangia 1473 M.B.K., Mbori amangisunge naako tipa ka kusa aYisaraere Ezipeta yo na ka nungusayo ngbakungbo yo. Moize agumba gupai nga ko arẽnga na gu sunge re te, ono ko aima ida ka mangaha. (Gate 6:12) Ko na unvurako nangia Arona anaandu kubara bangiri gu kere boro nangia Faro re na kini gumba pa agu Ambusa Naadu Bawe nga gu Yekova amangisunge nani tipa ka batasa aYisaraere na ki yugu gupai nga sunge aadunga ti ga aEzipeto ambori te. (Gate, kapi. 7-12) Moize adu na idapase gbiati wingbaduse mbiko Mbori naasongoda ko, kina gu bangisapai re du tipa rani areme a.—Pa Rug. 33:27.

6. Ka abaira tandu sasana rani, gini he rengbe ka undo rani ani mangi dezirepai na wingbaduse?

⁶ Ani naida na wingbaduse wa gu naadu ti Moize re bambiko Yesu ayaa: “I andú na oni ku barangba agbia na abakindo mbiko re, si yugu pai fu yo na aGendiria a. Ono ho i ka fu roni ni, ka oni báki nga bangironi ya oni ayá wãi na gini pai oni ka gumba ha ya; bambiko i afú agu apai fu roni oni ka gumba ni gu rago re. Mbiko si adú nga wa oni nikagumba ha te, ono ga Baroni Ziazia Toro nikagumba ha ku rogo roni yo.” (Mt. 10:18-20) Ka abaira tandu sasana rani nibipa gaani irisombori, Yekova undo rani aundo na gako toro tipa ani mangi dezirepai ngba irisa ono na idapase gbiati wingbaduse.—Oni gedi Ruka 12:11, 12.

7. Gini he naundo Yosua ko du na wingbaduse gbiati diabese?

⁷ Wisigo ga Mbori aNdiko dedede nga gu he naundo Yosua nga gu boro nadi ba Moize ko nyakasi gako idapase gbiati wingbaduse. Rogo gu garã nangia 1473 M.B.K., aYisaraere ambakadi tiyo tipa ka rimo Ringara Mokido. Mbori agumba gupai fu Yosua nga: “Ono mo dú nyanyaki ki du na bakere erã.” Agu apai naadu rogo ga Mbori aNdiko narengbe ka undo Yosua ko naamangapai na tatamana na kidu na diabese. Mbori agumba gupai berewe fuko nga: “Ka mo nigúnde nga ya, ka mo niyúngura nga a ya; bambiko Yekova nga ga Mbori du na mo yo mo ka andu ku ho ni.” (Yos. 1:7-9) Nairiwo wai agu afugo re angarasi Yosua! Nirengo, Mbori aima du naako mbiko i adi bakere papara Ringara Mokido be avurayo gbua vuru agarã sita bara rogo gu garã nangia 1467 M.B.K.

AGU ADEE NAMANGISUNGE FU MBORI NA WINGBADUSE

8. Gini kpiapai nga ga idapase gbiati wingbaduse Raba amoihe?

⁸ Mbata kusayo, badungu adee namangisunge fu Yekova na wingbaduse. Nikpiapai, gu debäri nangia Raba naadu rogo gu gbata nangia Yereo adu na idapase kuti Mbori, ki igi agu abamoirago Yosua akedi yó ue, na ki yugu gu kura gene kia fu agu aboro bakindo gu ringara re akedi yó i zi agu abamoirago re. Ri abati na gari aborokporo ho aYisaraere adi gu gbata ni nangia Yereo. Raba ambu gu gbegberẽ gene raka ri anaaraka ha mbata, ki tona iriso Yekova, na ki da ni tita Masiya. (Yos. 2:1-6; 6:22, 23; Mt. 1:1, 5) Nairiwo wai ri agbia amaku tipa gari idapase gbiati wingbaduse!

9. Wai gu Debora, Baraka, gbiati Yaere ayugu wingbaduse?

⁹ Fuo kpio Yosua rogo gu garã nangia 1450 M.B.K., abasapungbanga nanaasarangbanga dagba awiri aYisaraere. Gu Bakindo ringara Kanana nangia Yabina arungosi aYisaraere tipa agarã 20. Mbori kini mo ka mangasunge na gu denebi nangia Debora tipa ri gumba gupai fu gu basapungbanga nangia Baraka nga ko ndu ka sovura kuti gu bakindo re. Baraka adungura akumba nga 10,000 kurii gu gangara nangia Tabora na ki mbakadi tiko tipa ka sovura kuti gu ga Yabina barutiriivura nangia Sisera nandu kurogo gu di nangia Kisona na gako riivura gbiati angbagida vura bangera adu nga 900. Ho aYisaraere ayeni kurogo gu di re, Mbori asa gupai nga ikiʹikiʹ-aime fu. Sende ki da na bakere dogoro ka gene adunga be ga aKanano angbagida vura ami oro ya. Ga Baraka aborovura adu na diabese na ki imi ga Sisera aborovura dunduko. Sisera aʹasadi ka gbu kua kura dee yo rimori angia Yaere, ono ri ki imiko ho ko ara ni. A wa Debora agumbaha nisangbaanebi, gu dee nangia Yaere du nagbia taarimo mbiko gu diabese aYisaraere adu nani kurii aKanano. Bambiko gupai nga Debora, Baraka, na Yaere amangipai na wingbaduse, aKanano afudanga aYisaraere berewe te tipa agarã 40. (Abasa. 4:1-9, 14-22; 5:20, 21, 31) Badungu adee na akumba nayugo ngbatunga gu idapase gbiati wingbaduse re.

GAANI AFUGO RENGBE KA SA KURA ABORO I DU NA WINGBADUSE

10. Tipagine duhe ti ni nga afugo rani ima rengba ka sa kura aboro i du na wingbaduse?

¹⁰ Gupai ani agumbaha ima rengba ka sa agu akuarani nga airisi Yekova i du na wingbaduse. Rogo bawe na sa sa kama agarã M.B.K., Bakindo Davide aya fu wiriko nangia Soromo wee: “Mo du nyanyaki ki dú na bakere erâ, ki mangi he. Ka mo gúnde nga ya, ka mo yungura nga a ya; bambiko Yekova Mbori, nga gi Mbori, ko du na mo. Ko ambú nga ro te, bangiriko agó nga tiro a te, da kina ho sunge manga pa ga Yekova bambu ka nyasa ni dunduko.” (1 Peka. 28:20) Soromo amangipai na wingbaduse ki dua gu bawene yekaru naadu Yerusarema yo.

11. Ginipai agu afugo wingbaduse nangia ga kura degude sa amangihe rogo ga kura kumba raka yo?

¹¹ Rogo bawe sa kama agarã M.B.K., agu afugo wingbaduse nangia ga kura degude sa aye na maku fu kura boro ngbataka sa. Agu aboro vura nangia ga Suria yó nazi ri na ri ki da nikanga kua gu barutiriivura nangia Namana. Wa gu degude re aima inopa gu iiriwoapai Yekova anaamangaha vurube Erisa, ri agumba gupai fu dia Namana nga ka ko ndu ku Yisaraere yo, ga Mbori nebi husi ko ahusa. Namana aguari ki ndu ku Yisaraere yo, i ki husi ko ngba iiriwo gene, na ko ki da niirisi Yekova. (2 Aba. 5:1-3, 10-17) Ka mo ngia gu paranga boro kpinyemu Yekova wagu gu degude re akpinyemuko, ko fu wingbaduse afu foro tipa mo mangi dezirepai fu gamo abayugupai, akuaro sukuru yo, gbiati gu kura aboro.

12. Gini maapai afugo Izikiya adu nani kurii gako aboro?

¹² Agu afugo rẽarẽ ima rengba ka ye na wingbaduse fu kura aboro ho du yó ni rogo kerepai. Ho aAsuro ayeni ka sovura kuti aboro Yerusarema rogo muambe sa kama agarã M.B.K., Bakindo Izikiya agumba gupai fu gako aboro nga: “Oni dú nyanyaki ki ngarã angarã. Ka oni gúnde nga ya, ka oni yúngura nga be bakindo aAsuro a ya, na tipa gu bakere rimbasa du na ko dunduko a ya; bambiko bakere rimbasa du na ani susi gu du na ko. Rikavura nga ga be borose du na ko; ono Yekova du na ani ka unda rani nga gaani Mbori, ka so gaani vura fu rani a.” Gini maapai gu fugoko re adu nani kurii aboro? Ziazia Kekeapai nagumba gupai nga: “Aboro ki songodi tiyo ku be gu pai nga ga Izikiya”! (2 Peka. 32:7, 8) Ngbatunga agu afugo re ima rengba ka sarani ani du na wingbaduse gbiati kura aboro a ka si du nga aboro narungosi rani tipa gaani idapase.

13. Gini kpiapai nga ga wingbaduse Obadaya nangia ga Bakindo Aba bamangisunge amoihe?

¹³ Ti kura aregbo, ani nayugo wingbaduse nizanga ani gumba kura apai. Rogo bawe sa kama agarã M.B.K., ga Bakindo Aba bamangisunge nangia Obadaya amangipai niwingbaduse ki igi ga Yekova anebi “ni ba 50 ku rogo siambia yo” tipa ka gu kere Nakindo nangia Izebere imingo yó ya. (1 Aba. 18:4) Wakina gu bagunde ti Mbori nangia Obadaya re, dungu ga Yekova aboro areme namangapai niwingbaduse tipa ka banda akurayo aidipase nizanga yó gumba agu apai du tipa yó fu agu aboro naida ka rungosi yó.

ESETERE—GU NAKINDO NAADU NA WINGBADUSE

14, 15. Wai gu Nakindo Esetere ayugu idapase gbiati wingbaduse, na sangbanaha angia gine?

¹⁴ Esetere nangia nakindo gu bariwara ngbii nangia ga aParaso. Rogo bisue sa kama agarã M.B.K., gu gbegberẽ boro nangia Amana ataburo tipa ka imo agu aYudo naabayo naadu rogo gu ngbii re. Ho aYudo agi gupai ni nga i naida ka imo yó, i akpari ki gino riahe. I aima kpara tigaha fu Yekova na ngbaduyo yo dunduko. (Esetere 4:1-3) Gipai re aima ba rungo ku kpoto Nakindo Esetere yo nikerehe. Wiri undurubari nangia Morudekai akedi gu kpewaraga furi nga gu i ake gupai rogoho nga i imi aYudo naabayo na ki gumba gupai furi nga ri ndu kubara bangiri bakindo tipa ka kparada tiri fuko tipa ka i imingo aYudo ya. Ono gu boro naanindu kubarabangiri bakindo zanga gupai nga i yambu ní ayamba, i ani imi ní nibasa.—Esetere 4:4-11.

¹⁵ Ono wa si avura du wo, Morudekai agumba gupai furi nga: ‘Bambiko ka mo vura onga kii ti gi saa re, undahe aye na bata fu aEbere rogo kura rago. Da ini he ya mo ye ka du ni nakindo tipa kina rago gi pai re?’ Esetere agumba gupai fuko nga ko ndu ki dungura agu aYudo naadu Susana yo dunduko i ki gino riahe tipa ri. Ri aya fuko wee: “Mi tigimi a, mi agina riahe.” Ri ki yaa berewe wee: “Si du mi ka ndu ti ni koyo du bakindo ni, wa adu nga ha kuti sangba rugute ya. Ka mi kpi, mi kpi.” (Esetere 4:12-17) Esetere amangipai na wingbaduse na gu kitabu rogo Ziazia Kekeapai du ti rimori re nayugo gupai nga Mbori aima batasa gako aboro. Ti gi gaani regbo re, mbedimbedi aKristano gbiati gu kura akandoro nayugo ngbatunga gu wingbaduse re ti regbo aʹasada. Na gu Mbori “ninagia kpetambuahe” naundo yó ti aregbo dunduko.—Oni gedi Atambuahe 65:2; 118:6.

“ONI WÁSA AWASA [“ONI DU NA WINGBADUSE,” NW]”

16. Wai rengbe ga Yesu kpiapai ka undo paranga aboro?

¹⁶ Ti kura regbo sa rogo bambata sa kama agarã F.B.K., ho garã Yesu adu ni nga 12, i abi ko “ko nisungu dagba abayugupai ki ta gia gayo pai nisana yo tipa apai.” Kurigure, “gako rugatinapai ki iriwo ti agu yo dunduko nagi pa ko na gako karagapai.” (Rk. 2:41-50) Wa Yesu avura du nitooni gude, ko aduadu na idapase gbiati wingbaduse tipa ka sana kuru abayugupai yekaru yo na asanahe. Gu ga Yesu kpiapai re rengbe ka undo gu paranga aboro du rogo gu dungurati nga ga aKristano i mangisunge na amomu dunduko tipa ka ‘karagapai fu aguyo dunduko ka sana yó tipa gu maabangirise du yó nani.’—1 Pet. 3:15.

17. Tipagine Yesu agumba gupai ti ni fu gako abawiriki nga i du na wingbaduse, na tipagine si aida gupai ti ni nga ani du na wingbaduse?

¹⁷ Yesu angarasi aboro ki yaa i du na “wingbaduse.” (Mt. 9:2, 22, NW) Ko aya fu gako abawiriki wee: “Oni ngére, ragoho nada, ii, si da, oni gbándaka agbandaka yasika dunduko ku kpuroni yo, ki he re ahe ni sa re. Mi ni sa re te, bambiko ani na Buba. Gumba mi agi apai fu roni re, oni du zezeredi rogo re yo. Oni narungo arungo zegino; ono oni du na wingbaduse; mi di be zegino.” (Yo. 16:32, 33, NW) Wakina agu apefuo Yesu naadu bakuru kusayo, ani nagbiatirani agbia areme na asogote, ono si aidanga ani da wa aboro gi zegino re te. Berãkuriipa wai Wiri Mbori anaamangapai na wingbaduse rengbe ka sa rani ani mangipai na wingbaduse ki nye nikparakpara rani ti gi zegino re. Ko aima du na diabese rogo gi zegino re, kina gu bangisapai re a rengbe kadu tipa rani.—Yo. 17:16; Yak. 1:27.

ONI “NGÁRÔ ANGARÃ

18, 19. Gini gopai gu mokedi nangia Pauro afuhe ka yugo nani nga ko adu na idapase gbiati wingbaduse?

¹⁸ Gu mokedi nangia Pauro ahi dungu aʹasada. Ti kura regbo sa, agu aYudo naadu Yerusarema yo ambedi ka sipo ko, agu abanzengere nangia ga Roma yó naye ka batasa ko. Yuru, “Gbia ki ru pati Pauro ki ya, “Mo ngárã; bambiko wa mo agumba pai tipa re Yerusarema yo, mo nikadu ni dezirere Roma yo a wo.” (Amo. 23:11) Kina boro gupai re Pauro amangihe.

¹⁹ Pauro afura fu ‘agu amokedi naabi tiyo nga i nangia ndikidi amokedi’ na ki idi ka gbarasa gu dungurati naadu Korinda yo zanga gunde. (2 Kor. 11:5; 12:11) Agi akumba re angianga ndikidi amokedi te. Pauro aima yugo nani nzunzu nga Yesu nakedi ko mbiko agu apai ko ahihe, ko ahi ngbatunga agu apai duwa kpata, anunguro ngba kere agene, kiso ko ku bambukiso yo, kpakaraapai, gomoro, gomoro ime, zanga rame, baka bangirise tipa adunguratise. (Oni gedi 2 AKorindo 11:23-28.) Nairiwo gu idapase gbiati wingbaduse ko ayuguhe re. Agi apai re dunduko nayugo gupai nga Mbori du nafu ome fuko.

20, 21. (a) Oni funga kpiapai nayugu gupai nga si naida ani niimangi ome amanga kindi tipa kadu na wingbaduse. (b) Rogo gini ngbatunga apai rengbehe ka ida gupai nga ani du na wingbaduse, na ginipai si aida ani du naa kido nga si nika manga amanga furani?

²⁰ Anga aKristano dunduko nika gbiatiyo na kere arungosiro te. Ono wa vura duhe wo, ani dunduko si aida ani du na ngara tipa ka diabe agu akpakarapai ani agbiatirani nani rogo raka. Nikpiapai, paranga sa adu rogo gu ringara nga Brazil nga guko naadu rogo gu riigbu nga ga agu aparanga namanga gbegberẽ apai. Fuo ko wiriki Ziazia Kekeapai, ko abi gupai nga si naida ko aria gako raka, ono gu boro naanikuru rogo gu riigbu re, i ani imi ní nibasa. Ko amangi kparakpee na ki mangisunge na Ziazia Kekeapai tipa ka gumba ndu gupai fu bangbembatayo rogo gu riigbu re ko aaida ka mbu gu riigbu re ti ni. I ambuko ko ndu zanga mbusa ko na ko ki da nibatungusi pa Kindo.

²¹ Si naida wingbaduse tipa ka mangasunge tungusa wene pangbanga. Gu paranga aboro nga aKristano naida na wingbaduse ka i aida ka kakuti gayo ruru mangaapai sukuru yo. Si naida na wingbaduse tipa boro sanahe tipa regbo basunge yo tipa kadu pati apapara bakere dunguratise naabaha. Dungu apai si aida boro du na wingbaduse tipa ka mangaha. Ka ani vura gbiatirani agbia na gini ngbatunga akpakarapai vurũ, Yekova nika gia gaani “kpe nga ga idapase” agia. (Yak. 5:15) Nirengo, ko ima rengba ka fu gako ziazia toro furani tipa ani “dú nyanyaki ki du na bakere erã”!

[Gu sura du ti kpewaraga 19]

Enoka atungusipai zanga gunde rogo ngbi azanga sinombori

[Gu sura du ti kpewaraga 20]

Yaere adu na wingbaduse na kidu nyanyaki