Ginipai ga Mbori Mbupai Ayugoho Furoni?
“Yekova, nga Mbori du adu na nunga aboro na undahe ti ko, du ni bayee ko tipa zinga, . . . navu aboro ti irairapai na ti samungu na ti ingapai.”—GATE 34:6, 7.
ONI GBATA AKARAGAPAI SA AGI ASANAHE RE
Wai gu Yekova amangipai tipa gu ingapai nangia ga aDavide na Manase, na tipagine ko amangihe ti ni wo?
Tipagine Yekova amangipai ti ni na aYisaraere wagu ko amangihe re?
Wai rengbe ani ka sa Yekova ko mbupai furani?
1, 2. (a) Yekova angia gini ngbatunga Mbori fu aYisaraere? (b) Gini sanahe gi kekeapai re nika fura tipaha?
TI REGBO Nemaya, badona aRevi apepai rogo gayo kparakpee yo gbaiga nga, agu atitayo nadumbata ‘aká ka giasangba’ ga Yekova azinahe. Ono tie, Yekova adu fuyo dedede nigu ‘Mbori du zaaza tipa vu aboro, du na weneringise na inapai, aipongo nazinga ya, na duna weneringise kpaima.’ Aguyo i akaraga yó gene zio yo ti regbo Nemaya, Yekova aayugo weneringise kindi fuyo.—Nem. 9:16, 17.
2 Si naida ani sana tirani nibasasa nga, ‘Ga Yekova mbupai nayugo ginipai fere?’ Tipa ka undo rani ani gbia karagapai kuti gi nyanyakipa sanahe re, ani bingo gupai Mbori amangihe na agu akumba ue nagbia undo ti gako mbupai nangia aBakindo Davide na Manase.
GU KERE INGAPAI DAVIDE AMANGIHE
3-5. Wai gu Davide arimisi tiko kurogo kere ingapai?
3 Wa Davide avurangia gu kumba naagunde ti Mbori, ko amangi kere ingapai. Gi ingapai re akodi aboro ue nga arogotise nangia Uria na Bataseba. Sangbana gu ingapai re aima rungosi agu aboro dunduko naadu rogoho. Wa si avura duwo, gu gene Yekova arugu Davide ngbaha nayugopai furani tipa gako mbupai. Ani bingo gupai namangi.
4 Davide akedi agu asekere nangia ga aYisaraere yo i ndu ka zio gu ga Amona gbata nangia Raba. Gu gbata re adu wa amairo 50 bara ku uroyo Yerusarema yo mbiti gu di nga Yaradene. Tigu regbo gako asekere adu gene vura yo re, Davide aru rii gako bambuyo Yerusarema yo ki bi Bataseba ri nimbedi ime. Kumbaari adunga ho te. Pa bi Davide Bataseba ri nimbedi ime aba nyemuri ku kpotokoyo ko ki kedi sunge i ye naari ku ngbanga kpuko yo ko kodiba naari.—2 Sam. 11:1-4.
5 Ho Davide ainihe ni ya Bataseba ima duna vuse, ko akedi sunge fuo kumbaari nangia Uria ko yego ku Yerusarema yo na gu berã nga pa yego ko nika sa gupai nga ko kodiba naari. Ono Uria aidanga ka rimo kandara rimo ku dimo kpuko yo te wa Davide avura ngarasako ko vurũ ko mangihe wo. Sidu tie, bakindo ake waraga nigbuko fu gako baira asekere nga ko moi Uria kina boro “mbata yo bara ho du vura ni nzengerenzengere” na ki pe gupai nga akurako guari giiko yó. Gipai re asa gupai nga Uria kpi niipo ba vurayo a kina wai Davide aida si mangi. (2 Sam. 11:12-17) Gu ingapai Davide amangihe nga kodaba re si akoditihe na gu nga ga imo boro wenesa.
DAVIDE AʹARIA GAKO BIPAI
6. Ginipai Mbori amangihe tipa ga Davide ingapai, na ginipai si ayugoho tipa Yekova?
6 Rengo ngaha nga, Yekova aima bi agu apai dunduko namangi. Pai ho ko azanga bihe te. (Snz. 15:3) Wa vura duhe nga Davide adi Bataseba nidiako niyangaraha, ‘gupai Dawidi amangihe re, si aima gberã ti Yekova.’ (2 Sam. 11:27) Ginipai Mbori amangihe tipa ga Davide kere ingapai? Ko akedi gako nebi nangia Natana fuoko. Nidu Yekova ni Mbori mbupai, ko agbata gene tipa ka bi gupai rengbe ko ti ni ka inapai fu Davide. Ya mo gupai Yekova amangihe re angarasanga roni te? Ko aamanganga Davide ngbaome ko kusi gako ingapai te, ono ko akedi Natana ko ndu ka pe gu pangbanga fuko nayugupa wai gberẽ gako ingapai. (Oni gedi 2 Samuere 12:1-4.) Nangba gu gene Yekova amangipai ngbaha kuti gu kpakarakpakarapai re!
7. Ga Davide karagapai angia gine kuti gu kpiapai Natana afuhe?
7 Gu kpiapai Natana apehe asa bakindo ko bi gupai nga si naida na ruru sarangbanga. Ngbadu Davide aimi kuti gu kumukokumuko kumba naadu rogo gu pangbanga re na ko ki ya fu Natana wee: “Wa du Yekova ni ungako, gu boro namangi gi pai re kina kpi ni ngba.” Kurigure, Davide ape gupai nga, si naida i tumo gu kurako re atumo tipa guhe gberẽ paha beko. Ono Natana kini mo ka ya fuko wee: “Kina boro mo nga gu boro re.” Natana ape gupai fu Davide nga, sangbana gupai mangiko ho re nikangia “basape” aguaringa ti ngbatungako te na gberãngbi nika manga gako aborokporo. Na i nika fu pazee a fuko gbaiga ku bangiri aboro tipa gako ingapai. Davide abi gupai nga ko ima manga kere ingapai na ki duna bakere rungo ki yaa: “Mi ingi pai kuti Yekova.”—2 Sam. 12:5-14.
GA DAVIDE KPARAKPEE GBIATI GA MBORI MBUPAI
8, 9. Wai Atambuahe 51 ayugopa gu rungo Davide adu nani kpotokoyo, na ginipai si ayugoho furani tipa Yekova?
8 Agu afugo du rogo gu bia Bakindo Davide abihe nayugopa gu bakere rungo ko adu nani kpotokoyo tipa gipai re. Agu afugoko du rogo Atambuahe 51 nayugopa wai ko azungodi Yekova na ko aidanga kina idiʹidipa gako ingapai gbua te, ono ko asaberã ko a ti ni. Gupai Davide aabakabangiriko nani angia gako pagume na Mbori. Ko akusi gako ingahe ki yaa: “Kina ro sa, mi aingi pai kuti ro.” Na ki zungodi Yekova nga: “Ako Mbori, mo fú gigiri kpoto yo ku rogo re yo, ki mbakadi torore berewe ku rogo re yo ni ruru he nyanyaki. . . . Mo karaga gu wasa nga ga ga bata fere, ki nisongodi re ni wene esuesu toro.” (Tam. 51:1-4, 7-12) Ya mo oni naafura fu Yekova kpadio baraho oni apepa gaoni aingahe ni fuko?
9 Yekova aadianga gu gbegberẽ sangbana apai si adu nga si amanga Davide mbiko gako ingapai te. Si adu nga si nika mangako rogo gako raka yo naabaha. Ono tie, Yekova ambupai fu Davide mbiko ko asa berãko na ‘kpotokoyo arungo be ingapai.’ (Oni gedi Atambuahe 32:5; Tam. 51:17) Mbori ima rugatiko na wai boro aberã tipa ingapai na gu ndupai nasa ní ní mangihe. Kuba gupai nga Yekova mbu agu aboro namangi bäri re abasapungbanga saringbanga yó ringbisihe kuti ga Moize aNdiko, Ko arimisitiko kurogo gupai re na ki inipai fu aDavide na Bataseba. (Pa Mot. 20:10) Kusa, Mbori asa wiriyo nangia Soromo ada nibakindo aYisaraere.—1 Peka. 22:9, 10.
10. (a) Gini ndupai Yekova ambupai ti ni fu Davide? (b) Gini apai nasa Yekova ko mbupai fu boro?
10 Isoke, si rengbe kadu nga gupai naasa Yekova ko inipai fu Davide angia mbiko Davide ainipai fu Saura. (1 Sam. 24:4-7) A wa Yesu asakipai tipaha, Yekova namangapai furani a wa ani amangaha fu akuarani. Ko yaa: “Ka oni sápu nga ngbanga boro ya, i ka sapa ngbanga roni a. Bambiko gu sapangbanga oni ka sapa ngbanga na ni, kina ha i ka sapa ngbanga roni na ni a; na gu moduka oni ka nduka he na ni, i andúka he na kina ha fu roni.” (Mt. 7:1, 2) Nangba ino gupai nga Yekova rengbe arengba ka mbupai furani ti gaani ingapai zavura gu duwa bäri watadu imo boro re! Ko rengbe ka mangaha wo kina gu ka ani duna gu toro nga ga mbupai, ka ani kusi gaani ingapai fuko, na ki saberã rani ti gbegberẽ apai. “Zereda” naye be Yekova ho boro ingapai asaberã ní ni na ngbaduniyo dunduko.—Oni gedi Amokedi 3:19.
MANASE AINGIPAI NIKEREHE ONO KI SABERÃ KO
11. Rogo gini agene Bakindo Manase amangi gbigbitapai kubangiri Yekova?
11 Ani bingo gu kura pangbanga rogo Ziazia Kekeapai nayugopa wai du Yekova na nyemu mbupai fu aboro. Agarã wa 360 fuo ga Davide zogarago, Manase ada nibakindo Yuda yo. Agu agarã 55 ko azogorago tipaha ahi be kina gbegberẽ apai, na rago aangbanga ti Yekova nagi gako gbegberẽ mangapai re te. Dagba gu gbegberẽ ahe ko amangihe angia dua ba motumo fu Bara, ‘iriso rimbasa aũngbangbaturũ,’ manga awiriko i susi rogo we, gbiati sa aboro i tona ka manga sangbaatoro. Nirengo, “ko amangi gbigbitapai ni dungu he ku bangiri Yekova.”—2 Peka. 33:1-6.
12. Wai gu Manase akaragatiko koyo du Yekova ni?
12 Niyangaraha, aBabero adi Manase ki ga naako nizizi boro ki bako ku bambukiso yo. Si nawira wa ho ko aduni yo, ko atingidi gupai Moize apehe fu aYisaraere ki yaa: “Ho ka oni du ni rogo gberãngbi, agi apai re dunduko ki ye ku ri roni rogo agu arame giza, oni ki karaga tironi koyo du Yekova ni nga gaoni Mbori, ka gia fugoko.” (Pa Rug. 4:30) Manase akaragatiko koyo du Yekova ni. Ko karagatiko wai? Ko ‘aumbasi tiko gbe’ na “ki kpari fu Mbori” (a wa duhe ti kpewaraga 23). (2 Peka. 33:12, 13) Ani ainongo agu afugo nzunzu Manase apehe rogo gu gako kparakpee re te, ono ani rengbe ka ya wee si nawira kina gu Davide apehe rogo Atambuahe 51. Ka si vura du kina wai vurũ, Manase aima manga ariapai na ngbaduko yo dũ.
13. Tipagine Yekova ambupai ti ni fu Manase?
13 Ga Yekova karagaha angia gine sa ga Manase kpee? ‘Mbori agi gako kpesarawati na gako kpe.’ A wa Davide amangihe mbata, Manase arugutiko naapa gberã gako ingapai na ki mangi ndikidi saberã. Gere nga ndu gupai Mbori ambupai ti ni fuko na ki karaga ko berewe kurii mbatabakindo ku Yerusarema yo. Nisangbana gipai re, “Manase ki ini he ya Yekova du ni Mbori.” (2 Peka. 33:13) Nairiwo wai si angarasa rani ka bi gu kura gopai nayugopa ga Yekova inapai fu agu aboro namanga ndikidi saberã!
YA MO YEKOVA NAMBUPAI AMBU KINDI?
14. Gine rengbe ka sa Yekova ko mbupai fu aboro ingapai?
14 Dungu ga Mbori amoyambu areme arengbanga ka gbata gako mbupai ka i mangi kere ingapai wagu naadu tipa aDavide na Manase te. Ono tie, pa mbu Yekova pai fu agu abakindo ue re naundo rani ani ini gupai nga ko rengbe arengba ka mbupai furani ti kere ingapai ka ani mangi ndikidi saberã.
15. Wai gu ini ani he nga Yekova ambunga pai nibasa ho boro naingipai ni te?
15 Kina rengo ngaha nga, ani arengbanga ka ya aboro nata ingapai Yekova ki nimbupai ambu fuyo nibasa te. Nibi gipai re, ani wisigingo gu sino naadu ti Davide na Manase na gu naadu ti gu keretukeretu aYisaraere naadu Yuda yo. Yekova akedi Natana ko ndu fuo Davide na ki fu momu fuko ko sa berãko. Davide aima dia gu momu re kugume. Ho Manase agbiatiko ni rogo kerepai, si afõngbadu ko yo tipa ko saberã. Ono tie, dedede, agu aboro naaraka Yisaraere yo na Yuda yo, i aaidanga ka saberã yó te. Sidu, Yekova ambunga pai fuyo te. Kuba gure, ko akedi gako anebi bara dunguhe i pepa wai ko abi gayo basasangba. (Oni gedi Nemaya 9:30.) Zavura ho agu aYudo naadu Babera yo akaraga tiyo ni, Yekova aakeda anebi kindi fuoyo, wagu boromotumo nangia Ezara gbiati gu nebi nangia Maraki. Ho aboro anaamangapai ni ringbisihe kuti gupai Yekova aidaha, i anidu na bakere ngbarago.—Nem. 12:43-47.
16. (a) Sangbana ga aYisaraere zanga saberã angia gine? (b) Gini momu duho fu agu aboro nga ndikidi aYisaraere?
16 Tifuo keda Yekova Yesu ku auru kpotosende ko ye ka fu rengberengbe motumo, Yekova aidanga na gu motumo nangia ga anya berewe te. (1 Yo. 4:9, 10) Ho Yesu adu ni niboro, ko ayugu gu bipai du Bako nani ho ko ape agu afugo ni du re nga: “Ako aboro Yerusarema, aboro Yerusarema, ninaimo anebi, ki nizumudi agu yo i akedi yo fuo roni! mi akpi nyemu dungura awironi a wa kondo nadungura awiru ku tii puporu bara wãi, ka oni aida nga ha ya!” Sidu, ko ayaa: “Oni ngére, i he gaoni kporo fu roni ni bate.” (Mt. 23:37, 38) Sidu, agu aYisaraere nga ga toro yo adiba gu rikaaboro naaidanga ka sa berãyo re ya. (Mt. 21:43; Gara. 6:16) Ono ginipai du tipa ndikidi aYisaraere areme? I rengbe arengba ka gbia undo tiga Yekova mbupai gbiati inapai ka i duna idapase kuti Mbori na gu motumo tumori nga ga Yesu Kristo. Ti regbo zinga bekpio auru kpotosende ane, Yekova nika mangasunge a nagi momu re tipa ka mbupai fu agu aboro naakpiki zanga i saberã ti gayo ingapai.—Yo. 5:28, 29; Amo. 24:15.
ONI GBIA UNDO TI GA YEKOVA MBUPAI
17, 18. Wai rengbe Yekova ka mbupai furani?
17 Wai rengbe ani ka karagapai kuti wai du Yekova na nyemu ka mbupai furani? Nirengo, si naida ani mangipai wai aDavide na Manase amangihe. Si naida ani rugutirani naapa gaani ingapai, ki saberã, ki gbata gako mbupai, na ki sanako tipa ko fu gigiri kpotoyo furani. (Tam. 51:10) Ka ani mangi kere ingapai, si naida ani gbata undo rogo toro yo be abaakumba. (Yak. 5:14, 15) Ka si vura du nga kina ginipai du tipa rani vurũ, si nipa wasa furani ka ino gupai nga Yekova nga gu “Mbori du adu na nunga aboro na undahe ti ko, du ni bayee ko tipa zinga, ki du na inapai kpaima na rengo, naka kuti inapai tipa aboro ni dungu akutu yo, navu aboro ti irairapai na ti samungu na ti ingapai” a wa ko asaki patiko fu Moize. Yekova aʹarianga sinoko te.—Gate 34:6, 7.
18 Yekova akido agu aYisaraere naasaberã yó nga ko nika mbupai fuyo ti gayo ingapai naabaha. Ko aya ka gayo ingapai vura du ni zambaha, ko nika saha nipusihe “kpau.” (Oni gedi Yesaya 1:18.) Ginihe ga Yekova mbupai ayugoho furani? Si nayugo pa wai Yekova ambupai furani ti gaani ingapai naabaha dũ ka ani duna tambuahe na ki mangi ndikidi saberã.
19. Ginipai ani nika wisigoho rogo gu kekeapai naye fuo gere?
19 Wa duhe nga Yekova nambupai furani, wai rengbe ani ka wirika ko nimbu ani pai fu akuarani? Tipagine si aida ani ne gu sino nga ga zanga mbupai fu agu aboro mangi kere ingipai ono ki ima manga ndikidi saberã? Gu kekeapai naye fuo gere nika undo rani ani wisigi ngbaduraniyo tipa wa ka ani du wakina gu Barani nga Yekova “du ni wene [ko], ki du zaza tipa vu aboro.”—Tam. 86:5.