Oni Bi gu Gamahe Nga ga Ranirii ka Siapai na Nyanyakipaha

1, 2. (a) Gini aberãpai du du aboro na ni nibipa ranirii ka siapai? (b) Ginipai Ziazia Kekeapai ayugoho furani nibipa gaani ranirii ka siapai, na gini asanahe ani nika sakapai tipaha?

HO KURA dee sa aaida ka manga siapai ni, ri aya fu bakurea ri wẽ: “Ka mo mbunga re mi berẽ ya; mo penga kina gupai fere si aida mi mangihe. Gure du taata.” Gu dee re aaida i pe gupai furi si aida ri mangihe kuba gupai nga ri mangisunge na gu bawene gamahe nga ga ranirii ka siapai Bakusi ri afuhe furi. Na mo tigamo? Mo naaida kaa manga gamo adiaberã nitiro, watadu mo naaida aboro naamangaha foro? Mo nabi du na ranirii ka siapai wai?

² Aboro aima digo ni sakipai tipa gipai re tipa badungu akama agarã. Kura aboro naya he ho nga ranirii ka siapai te, Mbori du naringbisa gaani apai dunduko. Kurayo kini pe gupai nga ndikidi ranirii ka siapai rengbe kadu kinaho sa ka ani duni na ranirii ka manga ai pai. Ono tie, tipa ka giatirani na gipai re wenengai, si naida ani ndu ku rogo Fugo Mbori yo nga Ziazia Kekeapai. Tipagine? Bambiko si nayugo gupai nga Yekova akusi rani na ranirii ka siapai, nga kadu na rengba gbiati ranirii ka manga gaani asiapai nitirani. (Oni gedi Yosua 24:15.) Ziazia Kekeapai nakaragapai a kuti asanahe wa agu nga: Wai du rengbe ani ka mangasunge na gu ranirii du ani na ni ka manga adiaberã? Ya mo gaani ranirii na ngbandaha ti ni? Wai du gu gene ani amangasunge na gaani ranirii ka siapai ngbaha ayugo ba dunguro gaani nyemuse tipa Yekova? Wai du rengbe ani ka yugo irisa tipa agu adiaberã nga ga kura aboro?

GINIPAI RENGBE ANI KA WIRIKAHA BE YEKOVA NA YESU?

3. Gini wene kpiapai nga ga mangasunge na ranirii Yekova namoihe?

³ Yekova na ranirii beko ka manga ai pai, ono ani ima rengba ka wirikapai ti wai ko amangasunge na gu ranirii re. Ni kpiapai, ko adiberã ka sia aYisaraere ni “ndikidi gako aboro.” (Pa Rug. 7:6-8) Ndupai kinaho ko amangi gu siapai re ti ni. Yekova aadigiso gu kidohe ko amangihe fu Abarayama nangia bakureako akama agarã kusayo. (Bam. P. 22:15-18) Kurigure, Yekova namangasunge na gako ranirii ringbisihe kuti agu asinoko nga ga nyemuse gbiati rurupai. Gipai re ni yuguyuguhe ngba gu gene ko aaruga aYisaraere ngbaha, nga aguyo naana mbu ndikiki irisombori dedede. Ho i animangi ndikidi saberã ni, Yekova aniyugu nyemuse fuyo na kini mbupai fuyo, ko aya: “Mi ahusa pa gayo tikusayo; mi akpi nyemu yo gbe.” (Osea 14:4) Nairiwo gu wene kpiapai ko amoihe re nga ka mangasunge na gako ranirii ka undo aboro!

4, 5. (a) Da nga gu bambata boro nagbia gu gamahe nga ga ranirii ka siapai be Mbori, na wai du ni amangisunge na ni? (b) Gini sanahe si aida ani sana tirani na ni ni basasa dunduko?

⁴ Ho Yekova atona mbakada ahe ni, ko ambakadi aboro gbiati amaraika na ranirii ka siapai. Gu bambata boro nagbia gi gamahe re angia gako bambata Vungu, nga gu ko “nayugo Mbori nga gu ko ka i abi nga ko” ya. (Koro. 1:15) Zavura mbata fu Yesu ye ku auru kpotosende ane, ko amangi siapai ka nye ni ruruko fu Bako angianga ka rimiso tiko ku rogo gu samungu nga ga Satana ya. Kusa, ho Yesu adu ni auru kpotosende, ko amangisunge na gako ranirii ka siapai ki ká ga Satana aʹasada. (Mt. 4:10) Rogo gu ga Yesu kakaka kparakpee ko amangihe rogo gu yuru naadu mbata fu kpiko, ko apepa gako nyanyaki diaberã ka manga gupai Mbori akpinyemuhe. Ko aya: “Buba, ka mo nakpi nyemu he, mo dí gi inga be re re. Ono ka si du nga wa mi akpi nyemu he ya, ono wa kina mo akpi nyemu he.” (Rk. 22:42) Ani wirikinga Yesu awirika ni manga ani sunge na gaani ranirii ka fu taarimo fu Yekova na ka manga gupai ko akpinyemuhe! Ya mo ani ima rengba ka manga gipai re nzunzu?

⁵ Ii, ani ima rengba ka wirika ga Yesu kpiapai, bambiko Mbori akusi rani a kina rogo kpiako yo. (Bam. P. 1:26) Ono tie, gaani ranirii na kina ngbandaha ti ni. Ani na ranirii berani ka manga ai siapai wa Yekova te. Fugo Mbori nape gupai nga gaani ranirii na ngbandaha ti ni, na si naida ani naamangapai zanga gu rii gu ngbanda Yekova namoihe. Kurigure, si naida dereakumba nira fu akumbayo na agude kini ra fu avunguyo. (Ef. 5:22; 6:1) Wai du agi angbanda re amangapai na gu gene ani amangasunge na gaani ranirii ka siapai ngbaha? Gaani nyenye raka kumbatayo naruriipa gu karagapai du kuti gu sanahe re.

WENE MANGASUNGE NA RANIRII NA GBEGBERẼHE

6. Oni funga kpiapai tipa wai rẽhe arẽ gaani ranirii du na angbandaha ti ni.

⁶ Ya mo gu ranirii ka siapai du na ngbandaha ti ni nga ndikidi ranirii? Ii, ndikidi ranirii du! Tipagine rengbe ani ka pehe ti ni wo? Gu ranirii du na ngbandaha ti ni rengbe arengba ka banda aboro. Ni kpiapai, ani ima rengba ka mangasunge na gaani ranirii ka sia ka ndu ku rogo tuturũ gbata na tarambiri. Ono ya mo ani rengbe kadu ni bandabanda rani ka ani andu ngba gu bagene adunga na agu andiko du tipa gu nduge nga ga atarambiri bangiri gene ya, nga gu bagene kina boro asiapa wai ni aida ka ora ngbaha watadu gu papara gene ni aida ka ndu ti ni? Nirengo, ani dunga te. Tipa ani gbia ngbarago dunduko ti agu amaku nga ga ndikidi ranirii, si naida apai duadu na angbandaha ti ni. Ani bingo akpiapai rogo Ziazia Kekeapai yo nga gu nayugopa gu tatamana du ti mangasunge na gaani ranirii zanga gu rii agu angbanda Yekova namoihe.

7. (a) Wai du gu gamahe nga ga ranirii ka siapai asa Adamu ko du kia ti gu kura unga ahe ati Edene yo? (b) Oni furanga tipa gene sa Adamu amangisunge na gako ranirii ka siapai ngbaha.

⁷ Ho Mbori akusi bambata kumba ni nangia Adamu, ko afu gu bangisa gamahe fuko ko afuhe fu gako amaraika ngbangbaturũ yo, nga gu gamahe nga ga ranirii ka siapai. Gipai re aima sa Adamu ko du kia ti anya, bambiko Mbori aafunga gu gamahe re fura te. Oni bingo wai Adamu amangisunge na gako ranirii ka siapai ngba wene gene. I akusi anya mbata fu kusayo kumba. Ono tie, Mbori ambupa yamba rimo kurii anya fu kina gu bambata wiriko ni boro re. Mbori “ki ndu na ami koyo du gu kumba ni re ka bi agu arimo ko ka yamba ha kuti ra.” Ho Adamu anikparia nya ni wenengai kini yambu gu rimo rẽarẽ na hu, Yekova aʹarianga ga Adamu siapai te. Kuba gure, “gu rimo ko aniyambu he kuti unga ahe dunduko kina ha ki ngia rimo ho.”—Bam. P. 2:19.

8. Wai du Adamu amangisunge na gako ranirii nga ga siapai ngba gbegberẽ gene, na sangbanaha angia gine?

⁸ Si nafu kina gberãrago nga Adamu aarengbanga be gu sunge Mbori afuhe fuko nga ga ngerafuo paradizo auru kpotosende te. Ko aarengbanga a be gu ranirii Mbori afuhe fuko ka manga gu sunge nga ka: “Zúga azuga, ki nge ange, ki hisi kpotosende berewe ki zogo ho; ki nikindo auru . . . atĩo . . . , na auru azire, . . . na gu unga anya dunduko nawo awo auru kpotosende” te. (Bam. P. 1:28) Kuba gure, ko amangi siapai ki gu rii agu angbanda Mbori amoihe niri ko gu zuzungua si adu nga ka ko ringa ha ya. Mbiko manga Adamu sunge na gako ranirii ka siapai ngba gbegberẽ gene, atitako aima digo nirungo tipa dungu akutu agarã. (Rom. 5:12) Si naida pa ino ani sangbana ga Adamu diaberã fõngbaduraniyo ani mangisunge na gaani ranirii ngba wene gene zanga gu rii agu angbanda Yekova namoihe.

9. Gini siapai Yekova afuhe fu gu gako aboro nangia aYisaraere, na wai du i amangipai kutini?

⁹ Aboro dunduko adi zangarengba gbiati kpio ti Adamu na Eva. Ono tie, i kindi na rengo beyo ka mangasunge na gu gamahe nga ga ranirii ka siapai. Gipai re ni yuguyuguhe rogo gu gene Mbori amangisunge ngbaha na aYisaraere. Vurube gu ga Yekova moyambu nangia Moize, ko afu ranirii fu aboro tipa i mangi siapai ka ida gu momu nga ga da ni Gako wene ũkumuko watadu ka káha. (Gate 19:3-6) Gayo karagapai angia gine? I asia ka manga agu apai si aaidaha ka da ni ga Mbori aboro na i dunduko ki gumba gupai nga: “Agu apai dunduko Yekova nigumba ha ani amánga kina ha.” (Gate 19:8) Si nafu kina gberãrago nga, fuo bete regbo, gu rikaaboro re amangisunge na gayo ranirii ka siapai ngba gbegberẽ gene na ki zanga digiso gayo kidohe. Si naida ani wirikipai ti gi kpiapai re kidu ni agu aboro nabi gaani gamahe nga ga ranirii ka siapai na nyanyakipaha, kidu mbembedi na Yekova na kini irisi gako andiko.—1 Kor. 10:11.

10. Gini akpiapai nayugo gupai nga kpakpa aboro ima rengba ka mangasunge na gayo gamahe nga ga ranirii ka siapai ngba gu gene nafu taarimo fu Mbori? (Oni bi gu sura duti tonatonaha.)

¹⁰ Rogo AEbere kapita 11, ani nabi arimo 16 nga ga ga Mbori amoyambu nga aguyo naamangi siapai ka mangasunge na gayo gamahe nga ga ranirii zanga gu rii agu angbanda Yekova amoihe. Ni sangbana gipai re, i agbia badungu amaku na kidu na maabangirise tipa raka kumbatayo. Ni kpiapai, Noa ayugu bakere idapase na ki sia ka irisa ga Mbori arugapai tipa me kurungba si banda gako aborokporo gbiati gu ngbatunga arikaaboro si adu nga i nika vungayo kumbatayo. (Eb. 11:7) Abarayama na Sara agi sangba Mbori ki ndu ku rogo gu ba ko akidopa fuhe fuyo. Zavura tifuo tona yo gi gbanga nunguro re, i aima du na momu beyo ka “karaga tiyo” ku rogo gu kumukokumuko gbata nangia Ura. Ono tie, i aamaa berãyo tipa agu apai Mbori ‘akidopaha’ kumbatayo; i ‘aakpinyemu gu ringara du ni wene he ki susi.’ (Eb. 11:8, 13, 15, 16) Moize aká agu aũkumuko nangia ga Ezipeta na “ko asia kina gu pai nga i mangi ko gbegberẽ dagba ga Mbori aboro, susi gu pai nga ngi tipa rago ngbutuko rogo gu ngbarago nga ga ingaapai.” (Eb. 11:24-26) Ani wirikinga gu idapase awirika nangia ga gu ga Mbori amoyambu re nibi ani gu gaani gamahe nga ga ranirii ka siapai na nyanyakipaha na kini mangisunge na ni ka manga gupai Mbori akpinyemuhe.

11. (a) Gini bakerepa maku duho nga ga ranirii ka siapai? (b) Ginipai nafõngbadu ro yo mo mangisunge na gamo ranirii ka siapai ngba wene gene?

¹¹ Si ima rengba kadu taata boro mangi adiaberã furani, ono mangaha wo ima rengba ka sarani ani zanga gu bakere maku nga ga ranirii ka siapai. I yugupa gu maku re rogo Pa Fu Rugute ni Ue he 30:19, 20. (Oni gedihe.) Veresi 19 nasakapa gu siapai Mbori afuhe fu aYisaraere. Rogo veresi 20 ani nawirika gupai yo nga Yekova afu wene momu fuyo tipa i yugu gupai fuko naadu ngbaduyo yo. Ani ima rengba a ka sia ka iriso Yekova. Ani a na gu bakerepa momu berani nga ga mangasunge na gu gaani gamahe nga ga ranirii ka siapai tipa ka yugo gaani nyemuse tipa Mbori na ka fu taarimo fuko!

KA MO NAAMANGANGA SUNGE NA GAMO RANIRII KA SIAPAI NGBA GBEGBERẼ GENE YA

12. Ginipai si aidanga ani mangihe na gu gaani gamahe nga ga ranirii ka siapai ya?

¹² Mo makianga gupai nga mo fu nyanyakipa gamahe fu bakureamo. Nairiwo gu bakere gberãrago rengbe mo kadu na ni ka mo ini gupai nga ni ima ba gu gamahe re ku gugudo yo, gu gberẽ agbera gbe nga ni mangisunge na ni ka ogã boro! Awere tie, mo berẽnga pa wai du Yekova ho ko abi badungu aboro ni i nimangisunge na gayo ranirii ngba gbegberẽ gene ka manga agu asiapai nafu rungo fu kura aboro. Nirengo, i aima pe gupai rogo Ziazia Kekeapai yo nga, aboro nika du “rogo kusa rago” ni azanga fu ‘tambuahe.’ (2 Tim. 3:1, 2) Ka ani ya mangingo sunge na gi bawene gamahe Yekova nafuhe furani re ngba gbegberẽ gene ya, na ka ani bingo paha taata ya. Ono wai tie rengbe ani ka ne mangasunge na gaani ranirii ka siapai ngba gbegberẽ gene?

13. Gini mangasunge ngba gbegberẽ gene na gaani ranirii nga ga aKristano si aida ani nehe?

¹³ Ani dunduko du na ranirii berani ka sia agu aboro ani aida ka kodatirani nayo, gu ngbatunga roko ani aida ka voho, gbiati agu aũngbarago ani aida ka bihe. Ono tie, gaani ranirii ima rengba kada ni “ũdada gbegberẽpai” ka ani sia kada ni akanga fu gu nyemuapai nga ga bororani watadu ka ani awirika gu wasiwasi sino mangaapai nga ga zegino. (Oni gedi 1 Petero 2:16.) Kuba gupai nga ani naamangasunge na gaani ranirii “sa peka pa borose,” si naida ani diberã kaa manga agu asiapai nika undo rani ani irisi gu rugute nga: ‘Oni mángi apai dunduko sa taasa rimo Mbori.’—Gara. 5:13; 1 Kor. 10:31.

14. Tipagine si aida ani kido ti ni kuti Yekova ho ani amangasunge ni na gaani ranirii nga ga siapai?

¹⁴ Kura gene rengbe ani ka banda gaani gamahe nga ga ranirii ka siapai ngbaha nga kadu na kido kuti Yekova na ki mbuko ko naanungusa rani ka ani agunga rii agu angbanda ko namoihe ya. Kina Ko sa ‘nayugo pai furani sa u, nga gu Ko nangbe ku mbata yo furani ngba gu gene ani ka ndu ngbaha.’ (Yes. 48:17) Si naida ani du na umbasitise ki idi kuti gu rengo nga: “Gu pai nga ga boro si rogo ni yo te, gu boro nata, pa ruga gani apai si rogo ni yo te.” (Yere. 10:23) Ka ani ya tinga ku rogo gu gbina nga ga kido kuti gaani rugatinapai wa gu Adamu na agu aYisaraere nasamungu amangihe ya. Kuba gure, si naida ani “kída kuti Yekova na kpoto[rani] yo dunduko.”—Snz. 3:5.

ONI NAAIRISA GU RANIRII KA SIAPAI NGA GA KURA ABORO

15. Ginipai ani awirikaha ti gu rengo du rogo AGaratio 6:5?

¹⁵ Si naida ani naairisa gu rengo du kura aboro na ni ka manga gayo adiaberã nitiyo. Tipagine? Wa duhe nga ani dunduko du na gu gamahe berani nga ga ranirii ka siapai, aKristano ue arengbanga kaa manga kina bangisa diaberã sa ti aregbo dunduko te. Gipai re nga rengo a zavura nibipa agu apai du tipa gaani asino mangaapai gbiati gaani irisombori. Oni tingidipa gu rengo du rogo AGaratio 6:5. (Oni gedihe.) Ho ani aino gupai ni nga aKristano ni basasa dunduko ‘nakpida kina gayo pai,’ ani nika irisa gu rengo du kura aboro na ni ka mangasunge na gayo gamahe nga ga ranirii ka siapai.

16, 17. (a) Wai du ranirii ka manga siapai ada ni kerepai Korinda yo? (b) Wai du Pauro arugusi gupai re, na ginipai gipai re ayugoho furani nibipa gu rengo nga ga kura aboro?

¹⁶ Ani bingo kpiapai rogo Ziazia Kekeapai yo nga gu nayugo gu ndupai si aida ti ni ani irisi gu ranirii du awirinarani na ni ka manga gayo adiaberã nitiyo nibipa agu apai nga ga sangbakpotoseyo. Agu aKristano naadu Korinda yo aye kadu na kparakaro dagbatiyo nibipa ri gu pasio i anaatumo na ni fu akpiahe, ono i kini bagihe berewe nzengu yo. Kura aboro aasaka gupai berã yo yo nga: ‘Wa duhe nga kpiahe nga kungbohe, boro ima rengba ka ri gu pasio re na wene sangbakpotoyo.’ Ono tie, agu aboro nanaairiso akpiahe mbata aabihe nga ri gu pasio re adu wa kina pa irisokpiahe. (1 Kor. 8:4, 7) Gipai re angia kerepai nga gu naima rengba ka ye na kparakaro rogo dungurati. Wai du Pauro aundo agu aKristano naadu Korinda yo tipa i ini ga Mbori bipai tipa gipai re?

¹⁷ Bambatapai nga, Pauro atingidiyo dunduko nga ka riahe mbedisinga yo na Mbori te. (1 Kor. 8:8) Fuo gure, ko afu zahe fuyo nga ka i mbunga gayo “ranirii” si da ni ‘ũkota fu agu yo naadu rurungbura,’ ya. (1 Kor. 8:9) Kusa, ko arugu agu aboro sangbakpotoyo yo aaidanga i ri gu pasio re ya nga ka i saringo ngbanga agu aboro nadiberã ka rihe ya. (1 Kor. 10:25, 29, 30) Sidu, tipa gi nyanyakipa pai naabipa irisombori re, ai Kristano si aaida ni mangi gu diaberã sangbakpotoni yo aaruga ni kuti ni. Sidu, anga kina wo si aida ani irisi gu rengo du awirinarani na ni ka manga gayo adiaberã tipa agu apai du paha kusende te?—1 Kor. 10:32, 33.

18. Wai du oni nika yugo gupai nga oni nabi gu gaoni gamahe nga ga ranirii ka siapai na nyanyakipaha?

¹⁸ Yekova ima fu gu gamahe furani nga ga ranirii ka siapai, nga gu nafu ndikidi ranirii furani. (2 Kor. 3:17) Ani nabi gi gamahe re na nyanyakipaha bambiko si nambu rani ani mangi agu adiaberã nayugo pa wai kpi ani nyemu Yekova. Ani naayugongo tambuahe ayugo kindi tipa gi nyanyakipa gamahe re ni manga ani sunge na ni ngba gu gene naye na taarimo fu Mbori na ni irisa ani gu gene kura aboro amangasunge ngbaha na gayo gamahe nga ga ranirii ka siapai.