Wai Du Rengbe Mo Ka Inido Tiro Na Gamo Vovo Dungurati?

ALLENa aya, “mi aagunde agunde tipa ka yego kono. Mi aainongo singia mi azio abakure watadu i adia re kugume te.” Allen nainido tiko na vovo dungurati baturoho na kpuko naima mbeda kuti amairo 900 (susi akirometere 1,400).

Ka mo ga ku rogo gu kura dungurati, mo ima rengba kaa gunde a. Ginipai rengbe ka undoro mo inidihe? Ginipai ka mo mangihe ka si du nga si ima mbu foro ka inido tiro na ni kisusi wai mo aaberãha? Ono na ka si du nga mo aguaringa rogo gamo dungurati te, wai du rengbe mo ka saha taata fu agu aboro ye ni vovo yo ku rogo gamo dungurati i inidi tiyo na ni?

WAI DU RENGBE MO KA INIDO VOVO DUNGURATI NA KIDU NA DIABESE?

Mo berẽnga pa gi kpiapai re: Ho i amuko ngua ni ka rũhe rogo gu kura aba, kpakaraapai nagbiaha agbia. Ho i amuko ho ni sende yo, dedede atarãha nakafa tipa ka saha taata i dihe ka ndu na ni. Ho i arũ gu ngua re ni, si duwa ka si tona ka kusa vovo atarãha nibasa. Wakina gure teketeke, si ima rengba kadu nga ga mo ku rogo gu kura dungurati ima ye na kpakaraapai foro. Rogo gu dungurati mo adu rogoho mbata, mo aima sonosa ‘atarãro’ wa mo asonosi nyanyaki pabakure na kini mangi agu apai nga ga toro dedede kaa iriso Yekova. Awere tie, mo duwa ka mo sonosi vovo atarãro tipa ka zambua rogo vovo rago. Ginipai rengbe ka undo ro mo mangihe? Mo mangi agu arugute nga ga Ziazia kekeapai. Ani makianga abetehe.

Gu boro nageda Fugo Mbori dedede ni “wa kina gu ngua i nirũ ti ngba di, si ki nizuku ti regboho, ka kpehe auga nga ya. Gu pai ni amanga, si adu na wenepia.”—Tam. 1:1-3.

Kina wai ngua aida ime dedede tipa ka du wenengai, kina wo a si aida Kristano naageda fugo Mbori dedede ka nyakasa gani pagume na Yekova. Sidu tie, mo naageda Ziazia Kekeapai na aˈuru dũ, na kini ndu tipa adunguratise dedede. Mo kakuti gu sino nga ga manga gu irisombori nga ga aborokporo gbiati wisigopai nisase. Ai gupai mo anaamangaha rogo gu dungurati nga gu mo adu rogoho mbata tipa ka du nyanyaki rogo toroyo, si naida mo nimangi kinaha rogo gamo vovo dungurati.

“I nisuka age ku akoro akura ra yo.”—Snz 11:25.

Mo nika gbia ngarasaro na ki inidi tiro na gamo vovo dungurati ni kina boro ipo ho mo nikaa manga sunge tungusapai ni dedede. Kristano ni bakumba nga Kevin aya, “Gupai naaundo re na diare ho ani adaada ni rogo gaani vovo dungurati nga mangasunge ni amoundo abazakigene. Ani ki inidi tirani ni kina boro ipo na awirina, abazakigene, gbiati gaani dagbarago.” Roger naaga ku rogo gu rago baturuho aima susa amairo 1,000 (naima susa akirometere 1,600 ) ti gu ba ko aaraka rogoho mbata aya: “Gu wene gene rengbe ani ka inido tirani na vovo dungurati ngbaha nga kaa ndu gene tungusapai yo dedede. Berewe a, si naida gupai nga abaakumba ini gupai nga mo regerege tipa ka undo rogo ai gene, singia ka giriso Bambu Kindo, ka fu tironi ka manga ai papara dunguratise, watadu ka dia boro na gamo ũnduge ku ba dunguratise yo. Ho awirina abi vovo boro ni na gu toro nga ga futise, i nadia ni kugume.”

“Oni zá ngbaduroni” yo!—2 Kor. 6:13.

Oni kiisi gaoni nyemuse fu awirina. Tingbafuo Melissa na gari aborokporo ga ku rogo vovo dungurati, i amangi ome ka zio vovo abakure. Ri aya, “Ani anaakoda tirani na awirina mbata fu dunguratise na tingbafuo dunguratise. Gure anaafu regbo furani tipa ani fura nayo kuba gupai nga ka fu kina sene gbua fuyo.” Gipai re aundo agu aborokporo re i ini rimo awirina ni kina ipo. Kurigure, i anaayugo gayo nyemuse nidia yo awirina kugume, na gipai re anyakasi gayo vovo pabakure. Ri ape kurapai berewe nga, “I adi gaani anamba aterefuni na ani ki di gayo a, sidu, i aima rengba kaa yamba rani tipa agu apai nga ga toro na gu kuraapai.”

Ka mo aabaka bangiro na pa wai ka fura na vovo aboro, mo ima rengba ka tonaha na wiri rukutu apai. Ni kpiapai, mo momu tingba ro, ka si vura du nga nyemuhe tiro te vurũ. Mongo nika sa gupai nga kura aboro ye fuoro. Nirengo, “gu imarago nga ga bangirise nangiisa kpoto boro yo.” (Snz. 15:30) Rachel nga gu ri naguari rogo gu ba ri asono rogoho ki ga ku rogo gu kura ba tuturũ aya, “boro zee ningia mi. Ti kura aregbo, mi nazio tire azio tipa ka fura na awirina rogo gi vovo dungurati. Mi naangera tipa gu boro sungu asungo Bambu Kindo yo, nga guni afuranga na boro ya. Gu boro re ima rengba ka du na zee wakina re.” Tipagine du ka mo aamanga gu sasa ti ni nga kaa fura na vovo aboro mbata fu dunguratise na ti ngbafuo ho ti ni ya?

Ono tipa ro tigamo, si rengbe kadu nga mo na ngbarago ka bi vovo aboro ti tonatonaha. Ono tie, wa regbo ni kaa susa ka mo abingo yo berewe ni “vovo” aboro ya. Ti gu ngbatunga regbo re, si naida mo fu tiro tipa kaa ndu kumbatayo kindi kaa zio vovo abakure.

MO DI REGBO KA INIDO TIRO NA GAMO VOVO DUNGURATI

Gu kura angua nadia gbanga regbo kisusi akuraha tipa tarãha nyaki rogo vovo rago. Teketeke a, anga aboro dunduko nainido tiyo na gayo vovo dungurati ti bangisa regbo te. Ka si du nga mo ima dia regbo ku rogo gu vovo dungurati mo aga ku rogoho ono mo kini mangi bakere asadatise kindi tipa ka inidoho, mangasunge na agi arugute nga ga Ziazia Kekeapai re ima rengba ka undo ro:

“Ka ani mbú nga be manga rurupai ya, bambiko ka he amáka nga rani ya ani aké ahe ho regboho ka da ni.”—Gara. 6:9.

Mo di bakere regbo ka inido gamo vovo dungurati kisusi wai mo aaberãha. Ni kpiapai, dungu agu amokedi gbia gu rabahe nga ga Girada namangasunge rogo agu aringara angianga gayo ya tipa dungu agarã mbata fu i ndu ka bi gayo ringara yo i aye ni. Mangaha wo ima undo yo i ini agu awirina du rogo agu arago re na gayo angbatunga asino mangaapai ni bakiakia.

Alejandro, nga guko naima ga ku rogo vovo adungurati bara dunguhe ima ino gupai nga inidotise na vovo dungurati ni gupai namanga ni ipiipihe te. Ko agumba gupai nga: “Gu yangara vovo dungurati ani aga ku rogoho, diare aya fuo ga ani koyo wẽ, ‘Abakureami naabayo dunduko kina rogo gu dungurati nga gu ani adu rogoho mbata!’” Ko atingidi ri na gupai nga kina gu bangisa pai re ri apehe mbata agarã ue kusayo, ti gu yangara regbo i aga ku rogo gu kura dungurati. Ono vuru agu agarã ue re, ri adu na nyemu aboro tiri na agu aboro naadu rogo gu dungurati re ki da ni bawene abakure ri.

“Ka mo yá nga, ‘Gini pai bambata arame angba ti ni gbe ti agi arame re?’ ya. Bambiko mo asana nga he ni tatamana tipa gi pai te re.”—Batu. 7:10.

Mo mbu gupai nga kaa ringbisa ga vovo dungurati na gu naadu mbata. Ni kpiapai, agu awirina du rogo gamo vovo dungurati ima rengba kadu ni agu aboro afuranga gbe ya watadu nafura kisusi aguyo naadu rogo gu mo adu rogoho mbata. Mo gbe berãro kuti gayo wene mangaapai, kina wai mo aida i gbeberã yo kuti gamo. Si ima ye ka iriwo ti gu kura vovo aboro du ni vovo yo rogo dungurati ka ino gupai nga ga yo ku rogo gu kura dungurati nasayo i sana tiyo nga, ‘Ya mo mi nakpinyemu “awirina” dunduko nzunzu?’—1 Pet. 2:17.

“Oni sána he tipa he, i ki fu he fu roni.”—Rk.11:9.

Mo nikpari fu Mbori kindi tipa undo. Bakumba sa nga David aya, “Ka mo asadingo ka hi gipai re ni tiro ya. Dungu apai duho rengbe ani ka mangaha mbiko kina gu undo sa nga ga Yekova. Mo kpari fu Mbori tipaha!” Rachel i nipe pari mbata kusayo aya, “Ka ani abi tirani na kumbami nga ani nga papara gu dungurati re te, ani nakpara fu kina boro Yekova nzunzu nga, ‘Mo sarani ani inihe singia ani namanga gupai nasaha fu aboro ni mbumbuhe i mbedi na ani.’ Ani kini asadi kaa dia bakere regbo na awirina.”

Avunguagude, ka awironi amanga ome kindi tipa ka inido vovo dungurati, oni di regbo na yo ka kpara fu Mbori tipa gipai re. Oni undo yo i du na vovo abakure nimanga oni mbakadaapai tipa agu amomu nasonosa kodatise.

ONI UNDO VOVO ABORO I BITIYO NGA ONI IMA DIA YO KUGUME

Ginipai rengbe mo ka mangaha ka undo gu vovo aboro yego ku rogo gaoni dungurati? Mo mangi nyanyaki asadatise kadu ni ndikidi bakure ti tonatonaha. Tipa ka mangaha wo, mo asadingo ka makianga pa agu apai ka mo aidaha tipa ro ka mo ga ku rogo vovo dungurati, na mo ki mangi agu apai re fu gu vovo aboro yego ku rogo gaoni dungurati. (Mt. 7:12) Ya mo mo rengbe ka yamba vovo aboro tipa gu iriso Mbori nga ga aboro kporo watadu tipa JW Broadcasting na yo nga gu ninaakura na adiwi dũ? Ya mo mo rengbe ka yamba yo oni kuru na yo gene tungusapai yo? Ka oni ri kina tooni riahe na yo wa sa, i nikaa tingidapa wai oni adi yo kugume kindi. Gini kuraapai berewe rengbe mo ka mangaha ka undo vovo aboro?

Carlos aya, “Ho ani ada ni rogo gaani vovo dungurati, wirina sa ni dee atangara rimo agu ahe naadu na wene ginoho ki fuhe furani. Gipai re aima undo rani ni bakerehe.” Agu aboro naye rogo agu arago du sinoho kia ima rengbe kadu na ngbarago ka wirika wai aboro avo roko rogo gu gaoni rago kadu ni fofoihe, ni zezerehe, watadu na bakere mai. Mo ima rengba ka undo yo i du na diabese rogo sunge tungusapai yo nipeka mo pangbanga gu rago re fuyo watadu nisaka mo pai fuyo tipa agu aida nga ga agu apambori du rogo gu dagba rago re.

GU OME BORO AMANGAHA KA INIDO TINI NA VOVO DUNGURATI, SI TIPA KINA GANI WENEPAI

Allen, i nipepa ko ti tonatona gi kekeapai re ima manga garã susi sa awere ku rogo gako vovo dungurati. Ko aya: “Gupai mi amangihe mbata nga ka manga ome ka ino awirina. Ono awere i wakina gimi aborokporo, na mi na ngbarago.” Allen bi gupai nga ga ko ku rogo gu kura dungurati aasanga ko ko zanga abakure te. Kuba gure, ko agbia vovo abakure, nga aguyo si awiraha nga i nika nye ni abakureako nyeanye kindi.