Si Naida Dungurati Naanyaka Anyaka
‘Akanisa adu zezeredii, kini nyaki anyaka.’—AMOKEDI 9:31.
1. Gini asanahe rengbe aboro ka sanaha tipa “ga Mbori kanisa”?
ROGO gu uru nangia ga Pendekote rogo gu garã nangia 33 F.B.K., Yekova adi gu badona nangia ga ga Kristo abawiriki kugume ki sigira yó nivovo rikaaboro, na i ki sa tiyó ‘niga Mbori Yisaraere.’ (AGaratio 6:16) Agi aKristano nadu nimbedimbediyo nitoro re angia agu aboro Ziazia Kekeapai aayamba yó nga “ga Mbori kanisa [“dungurati,” NW].” (1 AKorindo 11:22) Ono tie, gine padu aboro niga Mbori kanisa akodihe? Wai si aidi i mbakadi “ga Mbori kanisa,” na wai si aidi si naamangasunge auru kpotosende rogo agu arago dunduko si adu rogoho? Na wai si akoda gaani raka naapa gaani ngbarago kurogoho?
2, 3. Wai Yesu ayugu gupai nga si aaida dungurati du nimbakadimbakadihe?
2 A wa ani afura tipaha rogo gu papara kekepai ye mbata fu gere, Yesu aima fura kumbatayo tipa gi dungurati nga ga mbedimbedi apefuoko re, kini ya fu gu mokedi nangia Petero wee: “Mi [nga Yesu Kristo] adua gi kanisa ti gi mbia re. Agu akpuguru nga ga Kpio adia nga be he te.” (Matayo 16:18) Kurigure, ho Yesu aduni kindi na gako amokedi, ko agumbapai fuyó tipa gu mbakadapai gbiati gu sunge si adu nga si nikangia ga gu dungurati i nika sigiraha bambeda kumbatayo re.
3 Yesu ayugupai rogo afugo na rogo mangaapai nikpiapai ya kura aboro adu kinaho nikaa ngbembatayo rogo apai rogo dungurati. Si adu nga i nikaa mangaha wo nimangayó sunge fu akurayó rogo gayó abadona. Kristo ayaa: ‘Oni inihe ya agu aboro nazoga aGendiria i namanga yo a wa i akpinyemuhe; gayo abanyaki kini nyakasi yo. Ono si wo dagbaroni te; guni nakpinyemu kadu nibahe dagbaroni yo, ni adu ni gaoni moyambu; na guni nakpinyemu kadu kumbatayo furoni, ni adu nigaoni kanga.’ (Marako 10:42-44) Si tie ziazia nga, si aadunga ngawee agu aboro du rogo “ga Mbori kanisa” i nika gbandaka agbandaka nibasasa rogo arago, ka i angianga gu dungurati du nimbakadimbakadihe ya te. Kuba gure, si adu nga i nikadu nimbakadimbakadiyo kurogo riigbu, kini kodi beyo kuti asunge na kini fura dagbayo.
4, 5. Wai ani aino gupai nga, si aidi i naayugopai tipa Yekova fu agu aboro du rogo dungurati?
4 Gu boro si adu nga ní nikadu nirii gu “ga Mbori kanisa” re ayawee gako amokedi gbiati gu kura aboro nawirikipai beko, i nikadu na kparakpara asunge i kaa mangaha fu akurayó. Gini asunge nangiaha? Gu bangua sunge re adu nga kaa yugopai tipa Yekova fu agu aboro du rogo dungurati. Oni tingidi gupai nga, fuo zingisa yó Yesu bekpio, ko afura fu Simona Petero kura amokedi ki susungu kini gihe. Ko ayaa: “Simona wiri Yoane, mo nakpi nyemu re?” Simona Petero akaragapai fuko ki yaa: “Ii, Gbia; mo ini [aino] ya mi nakpi nyemu ro.” Yesu ki ya fuko berewe: “Mo nirígi gimi wiri akandoro. . . . Mo nibánda gimi akandoro. . . . Mo nirigi gimi akandoro.” (Yoane 21:15-17) Si angia nyanyakipa sunge nirengo!
5 Ani rengbe ka bi gupai ti fugo Yesu nga, agu aboro i adungura yó kurogo dungurati, i naringbisa yó kuti akandoro rogo gaami ndugu. Si aidi i naariga agi akandoro re rogo toroyo, nga akumba, adee, na agude, na kini ngerefuo yó wenengai. Kurigure, wa duhe nga Yesu afu gu sunge fu apefuoko nga i ndu ka yugopai fu kura aboro na kini sa yó ni abawiriki, si aidi gu vovo aboro dunduko nika sa tiyó nigako akandoro re duwa ka i raba yó tipa i tona manga gi sunge Mbori afuhe re.—Matayo 28:19, 20.
6. Gini ambakadapai i amangihe rogo “ga Mbori kanisa”?
6 Ti gu regbo i asigira “ga Mbori kanisa,” agu aboro nadu rogoho anaadunguratiyó dedede tipa wirikapai na ka ngarasatiyo dagbayó. Ziazia Kekeapai nayaa: “I ki nye anye rogo ga amokedi yugopai yo na gayo ngbanya nyanyaki nikuadi kpokuta nikpari kpe.” (Amokedi 2:42, 46, 47) Gu kura nyanyakipa pai berewe nga gu nanaamanga nga i anaasia agu akumba nadu na inohe tipa i naangerafuo kura nyanyakipa asunge rogo adungurati. I anaasianga yó mbiko gu dungu agarã i amangihe ku sukuru yo, watadu mbiko gu wene abirĩ-mangasunge nadu beyo te. Ono i anaasia yó mbiko i angia agu akumba ‘nahiki be toro na tatamana.’ Guko sa angia Setefano, na gu pangbangaa du tipa ko nayawee ko ‘ahi be idapase na Ziazia toro.’ Mbiko wa si adu nga i adu nimbakadimbakadiyo rogo dungurati, si asa gupai nga ‘ga Mbori pai naandu andu kumbatayo; abawiriki kini nge ange bakere gbe Yerusarema yo.’—Amokedi 6:1-7.
Agu Akumba Mbori Amangisunge Naayó
7, 8. (a) Gini ngbatunga sunge agu amokedi gbiati abaakumba nadu Yerusarema yo aamangaha dagba agu aKristano nadumbata? (b) Gine nangia sangbana fu arugute rogo adungurati?
7 Si nirengo nga, amokedi nangia agu aboro nanaangbembatayo rogo agu apai nangia ga dungurati, ono tie, i aadunga nisayo te. Ti kura regbo sa, Pauro gbiati gako abadia nunguro akaraga tiyó ku Suria yo nadu Andiokia yo. Amokedi 14:27 nayaa: ‘Ho i ayeni, ki dungura kanisa, i apeke agu apai dunduko Mbori amangi naayo.’ Baraho i aduni kindi na gu dungurati re, kango akuru singia si aidi agu aidipase nangia aGendiria yeretiyo watadu si aaidanga ha te. Tipa ka mbakada gupai re, i akedi aPauro na Barunaba “ku Yerusarema yo koyo du amokedi ni na abaakumba” tipa gu sakapai re, na si ziazia nga agi amokedi gbiati abaakumba re aamangasunge niriigbu bipasunge.—Amokedi 15:1-3.
8 Gu Kristano naamangasunge nibakumba rogo dungurati nangia Yakoba, nangia wirina Yesu ono naangianga mokedi ya, ko nangia basungu-rii-kiti ti gu regbo re kurii agu ‘amokedi nadungura tiyo na abaakumba ka baka bangiriyo ti gipai re.’ (Amokedi 15:6) Fuo saka yó pai wenengai na fuo ziazia toro undo yó, i ada kuti gu digisopai nadu na ngbanyaa dagbaha na Ziazia Kekeapai. I akekehe kurogo awaraga ki kekedihe kurogo adungurati. (Amokedi 15:22-32) Agu aboro si ada kubeyo adihe kugume na ki mangi sangbaha. Gine nangia sangbanaha? Si asonosi awirina rogo toroyo na ki ngarasi yó. Ziazia Kekeapai natingida gupai namangi kini yaa: “Were akanisa ki nyaki rogo idapase yo, ki nge ange na uru.”—Amokedi 16:5.
9. Gini sunge Ziazia Kekeapai aringbisapaha tipa agu akumba rẽ tipa sunge rogo dungurati?
9 Ono wai si aidi agu adungurati nadu rogo adagbarago naamangasunge? Ani wisigingo gupai nadu tipa gu dungurati nadu Kurete yo. Wa si avura du nga rimo dungu agu aboro naaraka rogo gu rago re aima gbera be gayó mangimangiapai, beteyo aima aria sinoyo ki sa tiyó ni aKristano. (Tito 1:10-12; 2:2, 3) I aaraka rogo abaakporo nibakiakia, na ki turũ aturõ ti riigbu bipasunge nadu Yerusarema yo. Ono tie, paturõ rago aayenga na bakere kpakarapai te bambiko i aima maa agu “abaakumba” Kurete yo naima nyaka rogo toroyo na rogo kura aba a tipa i naamangasunge rogo agu adungurati re nibasasa. Ngbatunga agu akumba re aima rẽ na agu asunge re a wa duhe nikekehe rogo Ziazia Kekeapai. I amoi aguyo ni abaakumba, watadu ababiapai, na i kingia agu aboro narengbe “ka zungadi boro ni ruru yugopai ki niyugu gopai fu agu yo nati kangu.” (Tito 1:5-9; 1 Timoteo 3:1-7) Gu kura akumba aima duna gu inohe nga ga toro na ki rẽ ka undo sunge rogo dungurati ni amoyambu-undo, watadu adiakona.—1 Timoteo 3:8-10, 12, 13.
10. Ringbisihe kuti Matayo 18:15-17, wai si adu nga aKristano nikaa mbakada gu kpakaraapai ka kuru dagbayó?
10 Yesu aima yawee ngbatunga gu mbakadapai re aduadu ti ni. Oni tingidinga gu pangbangaa du nikekehe rogo Matayo 18:15-17, yo ko ayani wee kpakarapai rengbe arengba ka kura dagba ga Mbori amoyambu ue, guni naingipai kuti kurani. Si adu nga guni mangiyó ní gbegberẽe si aida ní ndu fuo guni mangi ní na gi ingapai re ki “yúgu gani ingapai” funi i kidu kina ue nisayo. Kangia i ambakadanga gupai re ti gi regbo re te, si aida gupai tie nga i yambu boro sa watadu aboro ue nga aguyo inipai tipa gupai re i ye ka undo yó. Ginipai ka mangi ka si du nga i ambakadanga gipai re ti gi regbo re a te? Yesu ayaa: ‘Ka ni ka pa gia sangbayo, mo ki gumbaha fu kanisa. Ka ni ka pa gia sangba kanisa a, ni du foro wa Gendiria na nibarogo marã ngbeti.’ Ho Yesu agumba gupai ni re, aYuda adu kindi nga “ga Mbori kanisa,” sidu, i ko aagumba gupai re fuyó nibambataha.a Ono tie, si adu nga fuo i sigira gu dungurati nga ga aKristano, i duwa ka i tona kaa manga sangba Yesu rogoho a. Gere nga gu kurapai a nayugo gupai nga, si adu nga ga Mbori aboro nikadu nimbakadimbakadi yó kurogo adungurati tipa i naayugopai fuyó na kini fu arugute fuyó wa du yó nibasasa.
11. Wai si adu nga abaakumba nika mbakada fudifudiapai rogo dungurati?
11 Sidu, si adaada wa si adu nga abaakumba, watadu ababiapai nikaa mangasunge kuba dungurati rogo sara angbangaa watadu mbakada gu irairaapai du rogoho. Gupai re na ngbanyaa na gu sunge du tipa abaakumba du nikekehe rogo Tito 1:9. Rengo ngaha nga, agu abaakumba re angia kpakpa aboro, a wa Tito adu nga guko Pauro anaakedako kurogo adungurati ko “mbakadi agu pai nakpa.” (Tito 1:4, 5) Areme, agu aboro i asia yó tipa ka maa yó ni abaakumba, i nga agu aboro naima yugopa gayó idapase tipa gbanga regbo naapa ra yó nigoyo fu Mbori. Si ki ta du were, gu kura aboro du rogo dungurati nakido kuti agu arugute agi abaakumba re afuhe wa i angbembatayo rogo apai rogo dungurati.
12. Gini sunge dube abaakumba i amangaha rogo dungurati?
12 Pauro aya fu agu abaakumba nadu rogo gu dungurati nadu Efesa yo wee: “Oni bánda tironi na agu akandoro, Ziazia Toro asa roni ni ababandara, oni rígi ga Mbori kanisa nga gu ko angbe ni kureko.” (Amokedi 20:28) Si nirengo nga i namaa akumba ni agu ababiapai nga ga dungurati yó tipa i ‘naariga ga Mbori kanisa.’ Si naida i naamangaha rogo nyemuse angianga kadu ni agbia kurii rimbasa akandoro ya. (1 Petero 5:2, 3) Si naida ababiapai mangi asadatise ka sonosa “rimbasa akandoro” na ka undo ra.
Oni Nye Rogo Dungurati
13. Ginipai rengbe ka manga ti kura aregbo rogo dungurati, na tipagine?
13 Abaakumba gbiati gu kura aboro dunduko du rogo dungurati, i nga kpakpa aboro, sidu, azanga giatise gbiati fudifudiapai namanga amanga ti kura aregbo, a wa si amangi rogo bambata sa kama agarã ho bete amokedi aduni kindi ti unga. (AFiripoio 4:2, 3) Babiapai watadu kura boro rengbe ka gumba gupai nawira wa si nga iimi fugo, ka gumba fugo sakparakpa, watadu gupai arunga aru ki nyasi koyo ya. Watadu ani rengbe ka berã ya pai gu duho namanga andunga kuti sangba Ziazia Kekeapai ya, na si kini wiri gupai nga, wa abaakumba navura ruga tiyó naapaha, i amanganga pai tipaha te. Rengo ngaha nga, si rengbe kadu nga abaakumba aima mangapai tipaha watadu i namangapai amanga tipaha ringbisihe kuti Ziazia Kekeapai na i ima ino kura apai tipaha nga gu ani ainongo ho tigaani ya. Ka si vura du nga apai nzunzu wakina gu ani aberãha, si naida ani wisigi gipai naye re tipa ka ino gupai ka ani mangihe tipaha: Kere ingapai aima du rogo gu dungurati nadu Korinda yo tipa bete regbo, nga gu dungurati Yekova aaberãpaha aberã. Fuo bete regbo kusa, ko amangipai tipa gu irairapai re ngba ruru gene na ki fu nyanyaki arugute. (1 AKorindo 5:1, 5, 9-11) Ani rengbe ka sana tirani ki yaa, ‘Wa ka mi aaraka Korinda yo ti gu regbo re, ginipai ka mi amangihe?’
14, 15. Tipagine kura aboro ambu pekafuo Yesu ti ni, na gine ani awirikaha behe?
14 Ani wisiginga gupai berewe rengbe ka manga rogo dungurati. Ani ya boro bi gupai nga kura yugopai rogo Ziazia Kekeapai nikpakarakpakaraha funi ní girogoyo na ki dihe kugume. Si rengbe kadu nga ní aima weteka arago rogo Ziazia Kekeapai na rogo agu abuku du rogo dungurati na ki sana agu aKristano nga abaakumba naima sona rogo toroyo. Ono wa ní navura manga agi apai re, si kindi funi nikpakarapai ka giarogo gipai re watadu ka diaha kugume. Ginipai rengbe ní ka mangaha tie? Pai wa ngbatunga gure amangi garã sa mbata fu kpio Yesu. Ko ayawee ko angia “gu kpokuta nga ga unga,” sidu, ka boro aida ka raka nyeanye kindi, si aida ní ‘ri pasio Wiri boro [nga ko] ki mbiri kureko.’ Gupai re azigbási bete gako abawiriki. Kuba gupai nga i sanako tipa rogoyo watadu ka pido gu regbo Yekova nika sakarogoyo, dunguyo “ata nga na . . . [Yesu] berewe” te. (Yoane 6:35, 41-66) Berewe a, wa ka i aya ani adu yo, ginipai ka ani amangihe?
15 Ti gi gaani regbo re, kura aboro aima mbu kodatiyo na dungurati, kini ya gupai ngbaa nga i niirisimbori kpuyo yo nisayo. I nayawee kura aboro naagumba gbegberẽ afugo fuyó, na ka abaakumba ambakadanga gu irairapai re ya, watadu i aidanga kuti gu kura yugopai te si du i ambu dungurati ti ni. Ya mo ru gupai aru i amangihe re? Wa vura duhe nirengo nga, aKristano dunduko nibasasa si aida i du na pagume dagbayó na Mbori, ani arengbanga ka ti kango gu rengo nga ko namangasunge na riigbu rogo zegino wa gu ko aamangaha ti regbo amokedi te. Kurigure, Yekova amangisunge na agu adungurati nadu rogo bambata sa kama agarã na ki fu maku kuriihe, kini mangi mbakadapai tipa abaakumba gbiati amoyambu-undo duho kaa undoho. Kina gu bangisapai re du areme a.
16. Ka boro aberãpa guari kusayo rogo dungurati, ginipai si aida ní berẽpai tipaha mbata?
16 Ka Kristano bi gupai nga si naida ní naakido rogo apai dunduko kina kuti gani pagume dagbani na Mbori, zanga ní berẽpa koda tiní na dungurati, gure nga ní ima nyaga tiní kusayo ti gu mbakadapai nga ga Mbori, nga gu riigbu nga ga ga Mbori aboro du rogo zegino dunduko na gu nga ga dungurati. Gu boro re rengbe kaa mangaapai nisani watadu ka koda tiní na kina bete awirina. Ono tie, wa ní amangaapai nikina sani wa gere, tipagine tie Mbori ambakadipai ti ni abaakumba gbiati amoyambu-undo duho rogo adungurati? Si ninyanyakipa pai nga, ho Pauro akepai ni fu gu dungurati nadu Korosai yo na ki rugu yó tipa i kedi gu waraga re a kurogo gu dungurati nadu Raodikiya yo, ko ayawee si aaida ‘tarã yo rimi arimo na i kidu niduadua yo rogo Kristo yo.’ Si adu nga agu aboro nikadu rogo dungurati, angianga aguyo nikadu kusayo ti ni ya, i nika gbia undo be gi mbakadapai re.—AKorosaio 2:6, 7; 4:16.
Gu Dangba Nasongoda Rengo
17. Ginipai 1 Timoteo 3:15 agumbaha tipa dungurati?
17 Rogo gu ga Pauro bambata waraga ko akehe fu gu Kristano nangia Timoteo naamangasunge nibakumba rogo dungurati, ko afura tipa gu rẽ-na-sunge si aidaha be agu aboro i amaa yó i naamangasunge ni abaakumba na ni amoyambu-undo rogo adungurati. Nibasa fuo Pauro gumba gupai re, ko afura tipa “gu kanisa nga ga unga Mbori,” kini yawee si angia “songodi rengo na nduhe.” (1 Timoteo 3:15) Agu adungurati dunduko nangia ga mbedimbedi aKristano adu nirengo nisongodi rengo rogo bambata sa kama agarã. Na si nigupai adunga batikango ho ti ni ya nga, gu bangua mbakadapai nadu tipa aKristano nibasasa naagbia gu rengo re ngbaha, si angia gu mbakadapai nangia ga dungurati. Si nangia gu ba ka i arengbe ka gia rengo rogoho i niyuguhe na kini songodipai kubaraha yo, na nangia gu ba i arengbe ka raba yó rogoho.
18. Tipagine nyakipa agu dunguratise nga ga dungurati ti ni?
18 Teketeke a, gu dungurati nga ga aKristano du rogo zegino dunduko, si nga kua Mbori, na si nga “songodi rengo na nduhe.” Padu ani dedede pati adunguratise na kini karagapai ti regboho nga banguapai tipa ka sonosa tirani, na kini nyakasi tirani rogo gaani pagume dagbarani na Mbori, na kini mbakadi rani ani mangi gupai ko akpinyemuhe. Wa Pauro aakepai fu gu dungurati nadu Korinda yo, ko agbeberã aboro kuti agu apai i anaagumbaha ti regbo ngbatunga agu adunguratise re. Ko akepai ki yawee agu apai i agumbaha ti regbo agu adunguratise re, si naida si du ziazia na nigupai agu aboro du pati gu dunguratise re agia rogoyo agia tipa i rengbe ka ‘nyaka’ rogo toroyo. (1 AKorindo 14:12, 17-19) Ani rengbe arengba areme ka nyaka wa gure ka ani kparia gupai nga, Yekova Mbori naʹasiahe tipa gu mbakadapai nga ga dungurati re na ko nasongodaha asongoda.
19. Tipagine du oni ti ni na tambuahe tipa gu mbakadapai nga ga dungurati?
19 Ii, ka ani aida ka sonosa tirani ni aKristano, baha nga rogo dungurati. Si niima du nga gu ba ani agbia bandahe rogoho be zire yugopai, na Mbori aima digo nimangisunge nani tipa si naatungusa gu wene pangbangaa nga ga gu Kindo nga ga Masiya rogo zegino dunduko. Zanga kapa, Mbori ima manga dungu apai vurube gu dungurati nga ga aKristano.—AEfeso 3:9, 10.
[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]
a Gu wene bawiriki Ziazia Kekeapai nga Albert Barnes ayawee gu ga Yesu arugute du tipa ‘gumbapai fu kanisa’ re, rogoyo rengbe kadu tipa “agu aboro i aʹasia yó i naabiko ngbatunga agu angbangaa re, nga agu aboro namangasunge kuba kanisa. Rogo gu bambutiria nangia ga aYuda, abaakumba adu kina yo i anaakusa ngbatunga agu angbangaa re kubara bangiriyo.”
Oni Rengbe ka Tingidaha?
• Tipagine si aida ti ni ani berẽ gupai nga, Mbori namangasunge na dungurati auru kpotosende?
• Ginipai abaakumba amangaha tipa dungurati wa vura du yó nga kpakpa aboro vurũ?
• Wai gu dungurati du rogo gaoni dagbarago asonosa roni?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 15]
Agu amokedi gbiati agu abaakumba nadu Yerusarema yo, i aamangasunge niriigbu bipasunge
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 16]
Abaakumba gbiati amoyambu-undo nagbia yugopai tipa i rẽ ka manga gayó asunge rogo dungurati