Oni Mbupai fu Akuaroni na Ngbaduroniyo Dunduko

“[Oni] nihi pai fu akuaroni, nivu akuaroni, ka pai du bangiri gu boro kuti kura ni.”—KORO. 3:13.

GAONI KARAGAPAI NGA GINE?

Tipagine si aida ani du ti ni na nyemu ka mbupai fu aboro?

Wai gu Yesu anyakasipai tipa pa mbupai fu kura aboro?

Gini aundo ani agbiaha ti mbu ani pai fu kura aboro na ngbaduraniyo dunduko?

1, 2. Tipagine si aida mo berẽ aberã ti ni singia mo na nyemu ka mbupai?

FUGO Yekova naundo rani ani wiriki gu bipai du ko nani tipa ingapai na wai ko amangapai na ani ho ani amanga ingapai ni. Fugoko nafura bakere gbe a tipa gako mbupai. Rogo gu kekeapai ye mbata fu gere, ani afura gbe tipa gupai naasa Yekova ko mbupai fu aDavide na Manase. Gu rungo i adu nani tipa gupai i amangihe asayo i kusi gayo ingapai, ki mbu mangaha berewe, na ki mangi ndikidi saberã. Tipa Yekova tigako, ko adi yó berewe kugume.

² Ani furanga awere tipa mbupai ngba gu kura gene kia. Ginipai mo aberãha nga si ka mo amangihe ka si adu nga gumero adu dagba agu aboro naakpi mbiko ga Manase gbegberẽ apai? Ya mo ka mo arengbe ka mbupai fuko? Gu sanahe re daada mbiko ani naraka rogo gu zegino hi be gbegberẽ apai, zuũ, gbiati gbangbati. Tipagine si aida Kristano duna gu sino ti ni nga ga mbupai? Kangia boro senge ro watadu ní mangi ro na gbegberẽpai, ginipai rengbe ka undo ro ka mo zinginga ya, mo mangipai kina wai Yekova aida mo mangihe na kidu na nyemu ka mbupai?

NDU GUPAI SI AIDA ANI NIMBUPAI TI NI

3-5. (a) Gini kpiapai Yesu amangisunge nani tipa ka undo agu aboro naadegatuyo fuko i inipa nyakapa mbupai? (b) Ginipai Yesu aaida ka pehe na gu kpiapai du rogo Matayo 18:21-35?

³ Ka ani aida ka bandapa gu zereda du dagba rani na gaani aborokporo, abakurearani, kura aboro gbiati Yekova, ani duwa ka ani duna nyemu ka mbupai fu agu aboro ingipai kuti rani rogo dungurati watadu aguyo adunga rogo dungurati ya. Ziazia Kekeapai naida Kristano nimbupai ambu fu akurani ka i vura ingapai kutini bara dunguhe vurũ. Tipa ka nyakasa pa mbupai, Yesu amangisunge na gu kpiapai du tipa gu kanga naadu na bape.

⁴ Gu kanga re adu na ga bairako bape nga gu narengbe ka diako na aʹuru nga amirioni 60 tipa ko tumoho, ono bairako ki mbupai ambu fuko. Fuo gure ngbutuko, gu kanga re andu ki gbia gu kurako naadu na gako bape nga gu narengbe ka diako na arame gbua 100 tipa ko tumoho. Gu kurako re asanako ko hipai fuko, ono gu ko i ainipai fuko re ki bako ku bambukiso yo. Rago agberẽ ti bairayo. Bairayo asanahe nga: ‘Ka mo ini nga pai fu kuaro wa mi aini pai foro te? Bairako ki zingi fuko, ki fuko kube abarungosi aboro, daho ko ka tumo gako bape ni dunduko.’—Mt. 18:21-34.

⁵ Ginipai Yesu aida ka yugoho nagi kpiapai re? Gako digisopai angia: “Buba du ngbangbaturũ yo ko amanga kina wo fu roni a, ka oni ahe nga pai kpotoroni yo fu awirinaroni ya.” (Mt. 18:35) Ga Yesu pai ane ziazia. Gu ingapai ani namangihe rogo gaani raka yo wangia ani kpakpa aboro nayugo gupai nga ani arengbanga kada wa gu Yekova aida ani du te. Ono wa vura duhe wo, ko na nyemu ka mbupai furani na ki sarani nigigiri rani bangiriko wa agu aboro adunga ingapai tiyo ya. Sidu, gu boro naida kadu na wene pagume na Yekova, ní duwa ka ní mbupai fu kurani tigu rukutu aingahe ní amangaha. Watadu wa Yesu apehe rogo gako tungusapai naadu rii bagangara yo nga: “Ka oni vu aboro ti gayo ingaapai, Baroni du ngbangbaturũ yo ko avú roni ti gaoni ingaapai. Ono ka oni avu nga aboro ti gayo ingaapai ya, Baroni avú nga roni ti gaoni ingaapai a te.”—Mt. 6:14, 15.

6. Tipagine adunga ha ti ni dedede nitaatapai ka mbupai ya?

⁶ Mo ima rengba ka idaha nga si naida ani mbupai ambu fu akuarani, ‘ono si ima ipo ka pehe ngbayo ti mangaha.’ Si wo mbiko ngbadu boro naima aima ho boro aingapai ni kutini. Boro rengbe ka bihe nga si naida ní zingi, ní samungu, pai mangi gu boro re watadu ní iribape. Nirengo, kura aboro nabihe nga i arengbanga ka mbupai fu gu borore te. Kangia wo duhe tipa roni, wai rengbe oni ka sonosa gu sino nga ga mbupai a wa Yekova aida nani?

MO WISIGI NDU GUPAI RAGO NAGBERẼ TI NI TIRO

7, 8. Ginihe rengbe ka undo roni oni mbupai fu boro ka si vura du nga ní mangi furoni gbegberẽ vurũ?

⁷ Rago ima rengba ka gberã tirani ka boro mangi rani na gbegberẽpai watadu ka ani bihe nga i mangi furani gbegberẽ. Ani bingo gupai naadu tipa gu paranga nazingi ki yaa: ‘Mi aguari kporo ki zungahe nga mi akaraganga tire berewe te. Kito naadu na uru afaya afaya, mi ki ndu ngba gu kura bawene tooni gene were. Ho mi ada ni rogo gi bawene rago re, gu zinga mi adu nani aguari kusayo. Kusa, mi akaraga tire ku kporoyo narungo kpotore yo tipa wai mi azingi.’ A wa gi kpiapai re ayugoho, ka ani di regbo tipa ngbadurani zere, si rengbe ka sa rani ani karagapai ngba wene gene kuba gupai nga ani mangi gupai nika sarani ani bira tirani kusa.—Tam. 4:4; Snz. 14:29; Yak. 1:19, 20.

⁸ Ono ginipai rengbe oni ka mangaha ka si du nga ngbaduroni naima kindi? Oni asadi ka ino ndu gupai ngbaduroni aima ti ni. Ya mo si mbiko i mangi furoni gbegberẽ, isoke singia ka fura bara roni gbegberẽ? Watadu oni nabihe nga gu boro re nimangipai niwia tipa ka imisa roni? Ya mo gani mangapai ima gberã nikerehe? Ka oni wisigi tironi na ki rugutironi na ndu gupai zingi oni ti ni, si rengbe ka undo roni oni ini gu wene gene rengbe oni ka karagapai ngbaha ringbisihe kuti Ziazia Kekeapai. (Oni gedi Asanza 15:28; 17:27.) Ngbatunga gu bipai rengbe ka undo roni oni asadi ka ino ndu gupai mangi ní pai ti ni wo tipa wa ka oni mbupai funi. Wa vura duhe nga si ima kpakara, ka oni mangipai wo, gure nga oni mbu fugo Mbori si wisigi “agu aberã nga ga ngbaduse” na si ngbembatayo furoni oni wiriki gu sino Yekova nga mbupai.—Eb. 4:12.

YA MO SI NAIDA RAGO GBERẼ TIRONI?

9, 10. (a) Ginipai rengbe oni ka mangaha ka oni bihe nga boro imisi roni? (b) Wai rengbe gu wene sino nga ga mbupai ka aria gu bipai du oni nani?

⁹ Apai ima nge rogo raka yo rengbe ka sa boro ní zingi. Nikpiapai, kangia oni nandu na tarambiri gene kura boro kisusi pati roni na gani tarambiri gaoni ki bati nga kpokoto. Oni mangi wai? Gu kura aboro nazinga nga gbegberẽ si ki dunga i ta kina kpata. Ono tie, nidu ani ni aKristano, si aidanga ani mangipai wagu re te.

¹⁰ Si angba gbe ka oni di regbo tipa ka berã mbata fu oni fura. Isoke, si rengbe kadu a nga si naida i bira roni abira tooni mbiko oni namaanga berãroni te. Si rengbe kadu a nga wiripai kinaho nigberẽ ti gani tarambiri. Gi kpiapai re nayugo gupai furani nga, ani ima rengba ka za tirani ti zinga, gberarago, na gu kura gbegberẽ asino ka ani rugutirani na ndu gupai sa gu boro re nimangipai ti ni wo, na ki duna nyemu ka mbupai funi. Batungusipai 7:9 nayaa: “Ka mo gbá nga sa zinga ya; bambiko nye zinga anye ku kpoto airamungo yo.” Ka oni naabingo apai dedede nikina gbegberẽhe ya. Ti kura aregbo, gupai boro abihe nga i nimangihe tiní niwia anga kina boro wo duhe nzunzu te; ngbatunga agu apai re naye be zangarengba watadu zanga giarogopai yo. Oni asadi ka ino gupai nga, oni arengbanga ka ino apai dũ tipa agu apai ní agumbaha na kini mangihe te, ono oni mbupai funi rogo nyemuse yo. Oni nikadu na ngbarago ka oni duna diabese.—Oni gedi 1 Petero 4:8.

‘GAONI ZEREDA KI YEGA FURONI’

11. Ginipai si aida ani mangihe tipa gu gene aboro akaragapai furani ngbaha gene tungusapai yo?

¹¹ Wai rengbe oni ka za tironi ka si du nga boro zingi kuti roni gene tungusapai yo? Ho Yesu akedi abatungusipai ni 70, ko aya fuyo wee i ndu na ki mbu gayo zereda ri agu akporo dunduko ka di yó kugume. Ko yaa: “Ka gu irazereda du yo, gaoni zereda anye yo du ni ni; si ngia ni yo te, si ayéga fu roni berewe.” (Rk. 10:1, 5, 6) Ani nidu na ngbarago ka bi aboro i nikaragapai furani wenengai gene tungusapai, mbiko i rengbe ka gbia undo tigu pangbanga ani atungusaha. Ono tie, kura aregbo kinaho angbanga gayo karagapai ya. Ani mangi wai tie? Yesu aya gaani zereda nye na kina rani. Ka si vura du kina wai, si naida ani mbu akporo nibasasa nazereda ngbaduraniyo ka i vura manga rani gbegberẽ wai vurũ. Ka ani zingi mbiko peyo gbegberẽpai furani, ani arengbanga ka banda gaani zereda te.

12. Ginipai si aida ani mangihe ringbisihe kuti agu afugo Pauro du rogo AEfeso 4:31, 32?

¹² Oni asadi ka banda gaoni zereda rogo apai yo dũ angianga kina gene tungusapai yo sa ya. Anga pa mbupai fu kura aboro nga ka ida na gu gbegberẽpai i amangaha te watadu ka bihe nga gayo mangapai aimisanga kura aboro te te. Mbupai fu boro nga ka mbupa gu zinga du oni nani tipa ka bandapa gaoni zereda. Kura aboro naasungo ti aregbo dũ kaa berã kina kurii gu gbegberẽ apai aboro amangayo nani na si kini sayo ka i dunga na ngbarago ya. Ka oni mbunga ngbatunga gu berãpai re si fudi roni ya. Oni tingidi gupai nga oni arengbanga kadu na ngbarago ka oni kpipai kuti boro te. Sidu tie, oni mbupai funi!—Oni gedi AEfeso 4:31, 32.

ONI MANGIPAI TIPA KA SA NGBARAGO TI YEKOVA

13. (a) Wai rengbe Kristano ka “ba guta mbusa” kurii vurani? (b) Sangbana zezeredi karagapai nga gine ho aboro aimisa ngbadurani ni?

¹³ Aregbo kinaho rengbe oni ka bihe nga si naida oni undo gu boro ingipai kuti roni ní rugu tiní naapa nyaka sino aKristano. Pauro ayaa: “Ka vuraro du na gomoro, mo ki rigi ni ariga, ka ni du na gomoro ime, mo ki fu he afu fu ni ni mbiri he, bambiko manga mo wo, mo ka ba guta mbusa ti ni ku ri ni. Ka gbegberẽpai di nga be roni ya, oni di adia be gbegberẽpai ni wenepai.” (Rom. 12:20, 21) Ka oni karagapai niwenehe zavura ho boro naimisi ngbaduroni ni, si rengbe ka aria ngbaduniyo ní da niwene sino boro. Ka oni duna rugatinapai gbiati nunga gu boro ingipai kuti roni, si rengbe ka sa roni oni undo ní ní wiriki gu rengo du rogo Ziazia Kekeapai. Ka si vura du nga kina ginipai du, zezeredi karagapai nafu momu fu gu boro re ní asadi ka berãkurii gaoni wene mangapai.—1 Pet. 2:12; 3:16.

14. Ka si vura du nga boro mangi furoni gbegberẽ wai vurũ, tipagine si aidanga oni kpipai ti ni kutini ya?

¹⁴ Kura aregbo kinaho si aidanga ani koditironi na gu kura aboro ya. Agu aboro re nakoda agu aboro nadumbata rogo dungurati i ki mangi ingipai zanga saberã yó i ki kusiyo kusayo. Si ima rengba ka kpakara oni mbupai funi ka si du nga ní imisi roni ka ní vura saberã ní vurũ ngbaduroni nikaa ima aima kindi kutini. Ho du pai ni wa gure, si naida oni sana Yekova ko undo roni oni sonosi gu sino nga ga mbupai fu gu ingiingi boro sa berãni re. Nirengo, oni arengbanga ka ino gupai du ku ngbadu boro yo te. Kina Yekova sa inihe. Ko nawisigo kpoto aboro yo na kini hipai fu amangi gbegberẽ apai. (Tam. 7:9; Snz. 17:3) Si du Ziazia Kekeapai aya ti ni wee: “Ka oni karaga nga gbegberẽpai fu boro ku ba gbegberẽpai wa sa ya. Oni niberẽ kina agu apai iri aira bangiri aboro dunduko. Oni dú zezeredi na aboro dũ, kina ro tigamo ka si du wa ka mo mangi he. Abadiangba, ka oni mangi nga boro ti pai fu roni ya, kina ongo aonga fu zinga; bambiko si ni keke he ya, ‘Pa ira bape nga gimi, mi akaraga pai, Gbia nipoi wo.’” (Rom. 12:17-19) Ya mo si naida oni saringbanga boro? Oó. (Mt. 7:1, 2) Ono si naida oni du naa kido nga Mbori nga Mbori ruru sarangbanga.

15. Ginihe rengbe ka undo rani ka ngbadurani iminga fu agu aboro imisi rani ya?

¹⁵ Kangia oni nabi tironi nga boro mangi roni na gbegberẽpai, na si kidu furoni nimbumbupai tipa oni mbupai fu gu boro sa gani berã re, oni ini gupai nga kinawo a ní abi tiní nga oni mangi ní na gbegberẽpai. Ní nga kina kpakpa boro wakina roni. (Rom. 3:23) Yekova na nunga kpakpa aboro dunduko tiko. Sidu, si niwenepai tie oni kpari tipa gu boro imisi roni. Ngbadurani arengbanga ka ima fu gu boro ani akpara tipa ní te. Na si naida ani ne kpipai kuti agu aboro namanga rani gbegberẽ a wa Yesu apehe ki yaa: “Oni kpí nyemu avuraroni, ki kpari tipa aguyo narungosi roni.”—Mt. 5:44.

16, 17. Wai gu si aida oni mangipai ka si du nga abaakumba bihe nga gu boro ingipai ní ima saberã ní, na tipagine?

¹⁶ Yekova ima fu gu sunge fu agu abaakumba nga aKristano nga i nibipai tipa gu gbegberẽ apai namanga rogo dungurati. Agi awirina re na inohe wa Mbori te, ono i naʹasada ka manga gayo diaberã ringbisihe kuti gupai Ziazia Kekeapai apehe vurube gu undo nga ga ziazia toro. Sidu, gu diaberã i amangaha fuo sanayo Yekova rogo kparakpee yo tipa ko undo nayugo kina gu bipai nga ga Yekova.—Mt. 18:18.

¹⁷ Ane du i ainopa du niruruse ni. Ya mo oni ambupai na ki kpinyemu agu aboro abaakumba nabihe nga i ima sa gayo berã? (2 Kor. 2:5-8) Si arengbanga kadu taata te, gbe ka si du nga gu boro re amangi roni na gbegberẽpai watadu gani mangapai aima koda roni kurogoho. Ono tie, ka oni kido kuti Yekova na gu gene ko amanga apai ngbaha rogoho vurube dungurati, si rengbe ka saroni oni mangipai na tatamana. Oni yugu he ayugo nga oni nambupai na ngbaduroniyo dunduko fu akuaroni.—Snz. 3:5, 6.

18. Gini undo rengbe oni ka gbiaha ka oni ambupai fu aboro?

¹⁸ Wene abawirikipai tipa kaza berã napepa gu undo duti duna nyemu ka mbupai. Si nadia gu imisiri kusayo du rogo boro yo rengbe ka sa ní ní woki na ki sa gupai nga gani raka du wenengai gbiati gani pagume na aboro. Ono gu boro ambunga pai ya, si naye na kaza funi, gbegberẽ pagume, fudatise, na zingo fugo na akurase. Kuri agi apai re dunduko, ho ani ambupai ni, si nasa gaani pagume na gu Barani du ngbangbaturũ yo nga Yekova si du niwenehe.—Oni gedi AKorosaio3:12-14.