Ya Mo Oni Nambu Ga Mbori Toro Si Ningbe Furoni Kumbatayo?
“Mo niídi he ga wene toro ngbe fere ku mbata yo ngba kpasakpasa gene.”—TAM. 143:10.
1, 2. (a) Oni gumbanga pa agu aregbo Yekova amangisunge na ziazia toro si undo gako amoyambu. (b) Ya mo ringbisiringbisi aregbo kinaho nga gu ziazia toro amangasunge ti ni? Oni sakinga rogoyo.
GINIPAI naye ku berãroni yo ho oni aberãpa gu sunge ni ziazia toro amangaha? Ya mo oni naberãnga pa gu iiriwo mangaapai nga ga Gidiona na Samusona? (Abasa. 6:33, 34; 15:14, 15) Isoke oni naberãpa gu ngara watadu wingbaduse nadu ti agu aKristano nadumbata watadu wai Setefano aru nizera barabangiri ga aYuda agbia-ngbanga. (Amo. 4:31; 6:15) Ti gi gaani regbo re, ginipai du tipa gu bakere ngbarago ani agbiaha ba kikindigi adunguratise yo nga ga dungu aringara, na agu awirina i abayo ku bambukiso yo mbikopa ká yó kuti gayó ruru mangapai, na gu sona kumbatayo nga ga sunge tungusapai namanga? Agi akpiapai re nayugo gupai nga ziazia toro namangasunge amanga.
2 Ya mo ziazia toro namangasunge sa ti kina kura ringbisiringbisi aregbo watadu ho pai narikpo ni? Oó. Fugo Mbori naya tipa aKristano wee i ‘napeka Toro,’ ‘Toro ngbe fuyó kumbatayo,’ na i ‘niungayo mbiko Toro.’ (Gara. 5:16, 18, 25) Agi afugo re nayugo gupai nga ziazia toro ima rengba kadu na ome kindi kurii gaani raka. Si naida ani naazungodi Mbori na aʹuru dunduko rogo kpee yo tipa ko rugu gaani berã, gaani afugo, na gaani mangaapai vurube gako toro. (Oni gedi Atambuahe 143:10.) Ho ani ambu toro ni si niimangisunge rogo gaani raka watadu si niinungusi rani, si nakusa zuzuhe nga gu nazambuasi aboro na kini fu taarimo fu Mbori.
3. (a) Tipagine si aida ani mbu ziazia toro ti ni si ningbe furani kumbatayo? (b) Gini asanahe ani ka makiaha?
3 Tipagine duhe ti ni ninyanyakipa pai ka mbu ziazia toro si ningbe furani kumbatayo? Si wo mbiko kura ome kinaho nga gu naida ka maapai kurirani, nga gu ome nasovura na gu mangapai nga ga ziazia toro. Gu ome re du nga gu Ziazia Kekeapai ayambaha nga “borose,” nga gu nayugopa gu nyemu manga ingapai du ti borose, nga ga gu zangarengba ani adihe ti titarani nga Adamu. (Oni gedi AGaratio 5:17.) Pa mbu ani ga Mbori toro si ningbe furani kumbatayo nakoda ginipai? Ya mo apai ho rengbe ani ka mangaha tipa ka zogosa bete gu nyemu manga ingapai nga ga borose kusende? Ani makianga agi asanahe re wa ani ka wisigo gu yangada apapara “zuzu Toro” du sita, nga “hipai, mangapase, weneringise, du ngangarã, zera, gbiati rugatise.”—Gara. 5:22, 23.
Zera Gbiati Hipai Naye na Zereda Kurogo Dungurati
4. Wai zera na hipai aye na zereda kurogo dungurati?
4 Oni gedi AKorosaio 3:12, 13. Zera na hipai namangasunge kina sa ka ye na zereda kurogo dungurati. Agi apapara zuzu toro du ue re naundo rani ani mangi aboro rogo wene gene yo na ki ne manga gbegberẽpai kuba gbegberẽpai ho aboro afura ni furani watadu manga rani gbegberẽe. Ka ani duna kpakarapai dagbarani na kuarani Kristano, hipai nika undo rani ka ani ongonga kungba wirinarani ya, ono si nika sarani ani mangi gupai rengbe ani ka mangaha si ki ye na pazereda. Ya mo si naida zera na hipai aida nzunzu rogo dungurati? Ii, bambiko ani dunduko nga kpakpa aboro.
5. Ginipai namangi dagba aPauro na Barunaba, na ginipai gipai re ayugoho?
5 Ani wisigingo gupai namangi dagba aPauro na Barunaba. I amangisunge sa tipa dungu agarã ka gbandaka wene pangbanga rogo arago. I dunduko tibarayo ue aduna wene asino tiyo. Ono tie, ti kura regbo sa, tagbagapai akuru dagbayó ‘i ki dari kangu gbe, i ki kparaka.’ (Amo. 15:36-39) Gipai re nayugo gupai nga, zavura gu ga Mbori amoyambu naima kparatiyo fuko, tagbagapai nakura akura ti kura aregbo dagbayó. Ka tagbagapai kuru dagba wirina na kurani, ginipai rengbe ní ka mangaha ka sa gupai nga ka gupai re kusinga paa nga gu nika ndu sa gberesa gayó pagume ya?
6, 7. (a) Gini rugute nga ga Ziazia Kekeapai rengbe ani ka mangasunge nani mbata fu ani sakipai na kuarani idipase si ki da ti paa? (b) Gini aundo du ti ‘ipisotise ka gia pai, ki rõasitise tipa gumba pai, ki rõasitise tipa zinga a’?
6 Gu tagbagapai nadu dagba aPauro na Barunaba aima nyaka si du i ‘adari kangu’ ti ni. Ka Kristano bi gupai nga ngbadu ní ima tona ka ima ho i afura ni na kurani idipase riipa pai, si naida ní mangipai nitatamana ka irisa gu rugute du rogo Yakoba 1:19, 20 nga gu nayaa: “Aboro dunduko i ipisi tiyo ka gia pai, ki rõasi tiyo tipa gumba pai, ki rõasi tiyo tipa zinga a, mbiko gu zinga nga ga boro si amanga nga gu rurupai nga ga Mbori te.” Ringbisihe kuti gupai namanga, ní rengbe ka aria gupai i asakapai riihe, watadu ní rengbe ka guari ho mbata fu si da ti paa.—Snz. 12:16; 17:14; 29:11.
7 Gini aundo du ti mangasunge na gi rugute re? Ka Kristano di regbo ka zeresa tiní ti zinga, ki kpari tipa gu tagbagapai kuru, na ki makiapa wai ka karagapai rogo wene gene yo, gure nga ní nambu ga Mbori toro si ngbe funi kumbatayo. (Snz. 15:1, 28) Vurube gu ome nga ga ziazia toro, ní rengbe arengba ka yugo zera na hipai. Gure nga ní mangisunge na gu rugute du rogo AEfeso 4:26, 29 nga gu nayaa: “Oni zingi, ka oni ingi nga ya; . . . Ka gbegberẽpai kúru nga ngbaroni yo wa sa ya, kina ngbatunga gu pai ngba angba sa nyakasa ho zingoho nidu ni, si fu undahe fu agu yo nagia ha.” Nirengo, ho ani aukadi tirani ni na zera gbiati hipai, gure nga ani nafubee sa zereda na kodatise rogo dungurati.
Oni Zambuasi Gaoni Aborokporo na Mangapase na Weneringise
8, 9. Gine nga mangapase na weneringise, na gini ome duhe nani kurii aborokporo?
8 Oni gedi AEfeso 4:31, 32; 5:8, 9. Mangapase na weneringise nazambuasi boro wa kina wene zezeredi wege na zezere ime ho foi rago ni. Agi asino re nasa gupai nga aborokporo du wenengai dagbayo. Mangapase nga gu bawene sino naenga ti gu ndikidi nyemu aboro du tirani, nga gu nyemuse duni yuguyuguhe rogo gu mangapai duna undo ti ni na rogo wene afugo yo. Mangapase wakina weneringise, nga gu boro ayugoho rogo mangapai si kidu na undo ti ni fu aboro. Si nayugopa gu sino nga ga gamahe. (Amo. 9:36, 39; 16:14, 15) Ono weneringise nakoda kurapai akoda berewe.
9 Weneringise nga du wenengai rogo mangapai yo. Si abingo pa kina gupai sa ani amangaha te, ono si nabipa gu ngbatunga boro abi nga ani. Si wakina gu rindingua du ninzinzirihe na du niwenehe ti kpotoho na vuruhe yo. Gu sino nga weneringise ziazia toro akusaha, si na ome ti ni kurii ga aKristano raka.
10. Ginipai rengbe oni ka mangaha ka undo gaoni aborokporo i sonosi agu asino nga ga zuzu toro?
10 Rogo agu akporo nga ga aKristano, gine rengbe ka undo aborokporo i mangi akurayó rogo weneringise na mangapase? Gu ndikidi inohe nga ga Fugo Mbori namanga nyanyakipa pai amanga. (Koro. 3:9, 10) Kura abariikporo arimisi wisigopai tipa zuzu toro kurogo gayó Irisombori Nga ga Aborokporo rogo aposo. Anga si nimbumbupai ka wisigopai tipa zuzu toro te. Oni rengbe ka mangasunge na agu aũsunge dube roni rogo fugoroni yo ki sia pai tipa apapara zuzu toro nibasasa. Oni rengbe ka wisigo kina wiri bete agenewaraga rogo aposo nibasasa tipa ka dia dungu aposo kuti wisigo bangisa papara zuzu toro. Wa oni kaa wisigo gupai re, si naida oni gedi agu averesi keyo ho dunduko na ki fura riihe. Oni mangi ome ka manga gupai wiriki oni he, na oni ki kpari fu Yekova tipa ko fu maku kurii gaoni asadatise. (1 Tim. 4:15; 1 Yo. 5:14, 15) Ya mo ngbatunga gu wisigopai re namanga ariapai rogo gu gene aborokporo amanga akurayó rogo?
11, 12. Wai arogotise ti barayo ue agbia undo ti wirikayo pai tipa mangapase?
11 Paranga arogotise aduna nyemu ka sa gayó rogatise si du na diabese, i ki diberã ka wisigopai dudunguroo tipa zuzu toro. Wai i agbia undo ti gipai re? Sangba diako nga: “Pa wirika ani pai tipa mangapase ima duna ome kurii wai ani amangapai dagbarani. Si yugupai furani tipa wai ka duna umbasitise na kidu na mbupai. Na si undo rani ani wiriki ka yawee ‘tambuahe foro’ na ‘rago ima gberã tire mbiko gupai mi namangihe’ ho daha ada ni.”
12 Kura aKristano ni arogotise nga aguyo naagbiatiyo na kpakarapai rogo rogatise aini gupai nga mangapase du naakpa rogo gayó rogatise. I adiberã ka wisigopai riipa mangapase sa. Sangbana gipai re angia gine? Kumba nayaa: “Pa wirika ani pai riipa mangapase undo rani ani duna wene bipai dagbarani tipa tirani angianga iraira bipai ya, kini ngere tipa gu wenepai du ti boro angianga kina gu irairaha ya. Ani atona peresapa ga akuarani nyemuapai mbatayo fu gaani. Padu mi na weneringise sa gupai nga mi mbu regbo ambu fu diare ri pe gari bipai watadu agu apai ri aberãha zanga mi bisiraha. Si ayugu gupai nga, si aidi mi mbu rukö ambu kusayo. Wa ani atona ka mangasunge na gu sino nga mangapase rogo gaani ramukporo, ani mbu gu sino nga kina gimi ruu. Ani kini mbu gu kere sino ani adu nani.” Ya mo gaoni aborokporo agbia undo be wirikapai tipa zuzu toro?
Oni Du Ngangarã Ho Du Oni ni Nisaroni
13. Ginipai rengbe ka gberesapa rani rogo toro yo nga gu si aida ani bandatirani behe?
13 Si naida aKristano mbu ga Mbori toro si ningbe fuyó kumbatayo ho du yó ni dagba aboro na ho du yó ni nisayo. Areme, rogo gi ga Satana zegino re, gbegberẽ asura na gbegberẽ aũngbarago ima maapai. Si ima rengba ka gberesapa gaani pagume na Yekova. Ginipai si aida Kristano mangihe? Fugo Mbori nafu gu rugute furani nga: “Oni mói agu ahe dunduko ku sa yo nabirikosi boro, na gu nga gbegberẽ he a. Oni ki di gu pai ku gume zezeredi nga gu Mbori narũ ngbaduroni yo, rengbe na batasa mbisimoroni.” (Yak. 1:21) Ani makianga wai pa du ngangarã, nga gu kura papara zuzu toro, narengbe ka undo rani ani nye nigigiri rani barabangiri Yekova.
14. Wai rengbe zanga duna idapase ka sa gupai nga boro nimangi gbegberẽ apai?
14 Gu pa Giriki i asaha rogo AGaratio 5:22 nga “du ngangarã,” ndikidi rogoyo nga “idapase” watadu “du ngangarã rogo idapase.” Gu boro duna idapase, gu bambatapai ní naidi kuti ni nga, Yekova Mbori nga ndikidi boro. Ka si du nga ani abingo Mbori nindikidi boro te, si rengbe ka sa rani ani mangi gbegberẽ pai nikina ipo. Ani wisigingo gupai namangi dagba ga Mbori aboro bakurukusayo. Yekova ayugu gu gbegberẽpai aboro aamangaha nigbuko fu gu nebi nangia Yezekere ki yaa: “Wiri boro, mo bi gu pai agu abaakumba nga ga ngbatunga aYisaraere yo amanga rogo bitimo, aboro ni ba sa sa du kpiaahe dimo kpuyo yo? Bambiko ya yo, ‘Yekova abi nga rani te, Yekova mbu ringara.’” (Yeze. 8:12) Oni ini gupai naafubee sa gi gbegberẽpai re? I aaidanga kuti gupai nga Yekova ima rugatiko naapa gu gbegberẽpai i aamangaha te. I aabingo Yekova nindikidi boro te.
15. Wai padu ani na nyanyaki idapase kuti Yekova abanda rani?
15 Ono ani makianga gu kpiapai nga ga Yosefa. Wa si avura du nga Yosefa adu tuturũu ti gako aborokporo na gako aboro, ko aima ká ka manga bäri na dia Potifaro. Tipagine ko aká ti ni? Ko ayaa: “Waĩ tie ka mi mangi gi bakere gbigbitapai re, ki ingi pai kuti Mbori?” (Bam. P. 39:7-9) Nirengo, ko aabi Yekova nindikidi boro. Ka ani abi Mbori nindikidi boro, ani bingo agu aũngbarago duni gbegberẽhe watadu biko kura ahe nigbuko nga gu nafu gberarago fu Mbori te. Gaani diaberã duwa kina ga bake apapara Atambuahe nga gu ko nabi bia ki yaa: “Mi ata vuru gi bambu yo na ziazia pai ku kpotoreyo; Mi amáa nga gbegberẽ he ku bara bangire wa sa te.”—Tam. 101:2, 3.
Oni Banda Ngbaduroniyo Nidu Oni na Rugatise
16, 17. (a) A wa duhe rogo Asanza, wai gu “paranga kumba naadu nga na rugatinapai ti ko ya” azi ti gbina? (b) A wa yuguyo kpiaha ti kpewaraga 26, wai rengbe pai wa kina gure ka manga paranga aboro na sosono aboro areme a?
16 Rugatise, nga yangada papara zuzu toro, nasa rani ani za tirani ti manga agu apai Mbori asogaha. Si ima rengba ka undo rani ani banda ngbadurani yo. (Snz. 4:23) Ani makianga gu pangbanga du rogo Asanza 7:6-23, nga gu nafura tipa wai debäri avudi “paranga kumba naadu nga na rugatinapai ti ko ya” na gari vuroro ko kini ti kuberi. Ko azi ti gari gbina tifuo ‘susa ko ti gene mbembedii pati tukpu gari bambu.’ Isoke ko andu ku pakpuri yo tipa ka bi rago. Agi apai amangi re nikina boro ipo, ka ko ainongo gupai nga ko ima mangapai nipamungo nga gu nangia ‘ũkpioko ya.’
17 Wai ka gi paranga kumba re ane gi gbegberẽ ingapai re? Ka ko anehe niirisoko gu zahe nga gu nayaa: “Ka oni ndú nga ngbuongbuo ngba gari agene ya.” (Snz. 7:25) Pai kinaho ani awirikaha ti gipai re, nga: Ka ani aida ka mbu ga Mbori toro si ningbe furani kumbatayo, si naida ani asadi ka ne agu apai rengbe ka sarani ani mangi ingapai. Gene sa rengbe boro ka ndu ngbuongbuo ngbaha wa gu “paranga kumba naadu nga na rugatinapai ti ko” re ya nga biko agu gbegberẽ ahe du rogo terevizioni, na weteka pai tua rogo Internet zanga wene nduhe. Ka boro amangapai wa gure, ní rengbe arengba ka kura bara agu asura nazingisa nyemu kodaba, ka si vura du nga ní aidanga ka bihe te. Si rengbe ka sani ní naabi agu asura re kindi si ki gberesi sangbakpotoniyo na gani ngbanya na Mbori a. Si rengbe arengba kadu niũkpioni a.—Oni gedi ARomo 8:5-8.
18. Gini apai si aida Kristano mangihe ka banda ngbaduniyo, na wai agi apai re akodapa du na rugatise?
18 Rengo ngaha nga, si naida ani rugutirani nimanga ani pai niipo ho gbegberẽ sura akura ni furani, na ani rengbe arengba ka mangaha wo. Ono gu ngba gbe nga ani ne gu bangiriba nakusa gu gbegberẽ asura re! (Snz. 22:3) Maa ngbanda kini ndu kuti ni nakodapa duna rugatise. Nikpiapai, maa kompiuta nga ga Internet watadu terevizioni rogo gu ba duadu gbaiga rengbe kadu niwene bandahe. Kura aboro bihe niwenepai ka mangasunge na Internet watadu ka bi terevizioni kinaho du aboro adu ni. Kura aboro diberã ka mbu weteka Internet. (Oni gedi Matayo 5:27-30.) Si angba gbe ka ani moi angbanda tipa ka bandatirani na gaani aborokporo tipa wa ka ani rengbe ka iriso Yekova na “gigiri ngbaduse yo, na wene sangba kpoto yo, na ndikidi idapase.”—1 Tim. 1:5.
19. Gini aundo du ti mbu ziazia toro si ningbe furani kumbatayo?
19 Gu zuzu he nakura mbiko gu mangapai nga ga ziazia toro naye na dungu aundo. Zera na hipai naye na zereda rogo dungurati. Weneringise na mangapase naye na ngbarago kurogo ramukporo. Idapase na rugatise naundo rani ani nye mbembedii na Yekova na kidu gigirii barabangiriko. Kurigure, AGaratio 6:8 nakido rani nga: “Gu ni narũ he fu Toro ni aké nyenye unga be Toro.” Nirengo, riimburu ga Yesu motumo tumorii, Yekova nika mangasunge na gako ziazia toro ka fu nyenye unga fu agu aboro mbu ga Mbori toro si ningbe fuyó kumbatayo.
Gaoni Karagapai Nga Gine?
• Wai zera na hipai nigbangaha aye na zereda kurogo dungurati?
• Ginipai rengbe ka undo aKristano i yugu weneringise na mangapase kporo?
• Wai idapase na rugatise aundo Kristano ní banda ngbaduniyo?
[Gu sura du ti kpewaraga 28]
Wai rengbe oni ka mbu sakapai mbata fu si rikpo kada ti paa?
[Gu sura du ti kpewaraga 29]
Wirika pai tipa zuzu toro ima rengba ka undo gaoni aborokporo
[Gu sura du ti kpewaraga 30]
Gini kereapai duho ani anehe nidu ani na idapase gbiati rugatise?