Awetekapai Tipa Waraga Dunguratise Nga ga Gaani Raka na Sunge
MARUNGU 2-8
AŨKUMUKO ROGO FUGO MBORI YO | BAMBATA PAI 22-23
“Mbori Aˈasadi Abarayama”
w12-E 1/1 kpe. 23 genewa. 4-6
Tipagine du Mbori Aya fu Abarayama ti ni Ko fu Wiriko ni Motumo?
Oni makianga afugo Yekova fu Abarayama: “Mo dí wiro, nga kina bangisa wiro nga gu ko mo akpi nyemu ko gbe, nga Yisaka . . . ki tumo na ko ni zozo motumo.” (Bambata Pai 22:2) Oni tingidi gupai nga Yekova afura tipa Yisaka nga gu wiro “mo akpi nyemu ko gbe.” Yekova aima ino pa wai Yisaka adu na nyanyakipa ko fu Abarayama. Mbori aima ino wai a ko aabi Wiriko nga Yesu na nyanyakipa ko. Yekova aima kpinyemu Yesu ni bakerehe gbe, si du ko afura ti ni ngbangbaturũ tipa Yesu nga, “mo nga Wire, nyemuro namanga re.”—Marako 1:11; 9:7.
Oni ini gupai a nga, rogo gu Ziazia Kekeapai nga New World Translation ho Yekova asana Abarayama ni ko amangisunge na gu fugo nga “mi nazungodi ro.” Wene bawirikipai sa tipa Ziazia Kekeapai agumba gupai nga pa manga Mbori sunge na gu fugo re nayugo gupai nga “GBIA nabipa nyaka gupai ko asanahe tipaha na nyanyakipaha.” A wa bi ani he, gu sanahe re aima imisa Abarayama ni bakerehe; wakina gure, Yekova aima du na bakere imisiri gbe ho ko aabi bangisa wiriko ni ko nirungo na ki kpi. Zanga kapa, si angia gu kere imisiri Yekova adu na ni na ko agbianga tiko berewe na imisiri wa gure te.
Wa vura duhe nga, ani arengbanga ka ida gupai Yekova asana Abarayama tipa ko mangihe te, si naida ani tingidi gupai nga Yekova aambunga gene fuko tipa ko ndu kumbatayo na gu motumo re te. Ko abanda Abarayama tipa gu kere imisiri rengbe ka manga vungugude; ko abanda Yisaka be kpio. Ono tie, Yekova aabandanga ‘Wiriko te ono ko afu ko tipa rani dũ.’ (ARomo 8:32) Tipagine du Yekova ambu tiko ti ni sa gi bakere imisiri re? Ko amangihe wo tipa “ani du ni ungarani.” (1 Yoane 4:9) Nairiwo wai gupai re atingida rani na pa ga Mbori nyemuse tipa rani! Ya mo gipai re asanga rani ani yugu nyemuse fuko te?
Oni Gisangba Mbori ki Gbia Undo be Agu Amokido Zunga Ko Paha
6 Tipa gu undo nga ga kpakpa rikaaboro, Yekova Mbori amangisunge amanga a na mozunga ni mangako sunge na ngbatunga agu afugo duwa “‘Wa du mi ni ungare,’ wo poi Gbia MBORI.” (Yeze. 17:16) Ziazia Kekeapai nafura tipa wai Yekova Mbori azungahe susi bara 40 ti aregbo ni bakiakia. Isoke, gu aboro naini paha gbe nga gu ko amangihe fu Abarayama. Tipa dungu agarã, Yekova amangi badungu amozunga watadu akidohe fu Abarayama. Vurube agi amokido re, Abarayama aima ino gupai nga gu tita dee i akido pako nika kura ngbatunga ko yo, rogo gu wiriko nga Yisaka. (Bam. P. 12:1-3, 7; 13:14-17; 15:5, 18; 21:12) Fuo agi apai re, Yekova afu kere asada fu Abarayama ni gumbako gupai fu Abarayama nga ko fu gu wiriko ko akpinyemuko gbe ni motumo. Zanga keesa, Abarayama amangipai na giasangba ki idi ka imo Yisaka ka fu ko ni motumo. Ono mbata fu ko imiko, ga Mbori maraika arugusi ko ti imo Yisaka. Fuo gure, Mbori amangi gi zungahe re fuko: “Mi ni tire zunga he . . . bambiko wa mangi mo gi pai re, ka mo aka nga na wiro be re nga kina bangisa wiro ya, mi afú maku foro ni rengo, ki ngeesi ngbatungaro wa kina akerekuru ngbangbaturũ yo na wa kina ngume pangba baime. Angbatungaro aróga ringara avurayo ni gayo, rogo ngbatunga ro i ka fu maku ni fu arikaaboro zegino dunduko, bambiko wa gi mo sangbare.”—Bam. P. 22:1-3, 9-12, 15-18.
Yekova Aya Tiko “Wene Badiare”
13 Mbata fu aAbarayama kparatiyo ti agu amoyambu nagasi yo, ko aya: ‘Oni nyé tigaoni erẽ na dongi; ani nandu na kina wire koyo, ka irisa Mbori yo, ki yega fuo roni berewe.’ (Bam. P. 22:5) Ginipai Abarayama aagumbaha na gipai re? Ya mo ko aananga gako amoyambu, ka ya fuyo Yisaka nika karagatiko akaraga baraho ko aima inoho ni nga ko nandu ka fu Yisaka ni motumo? Oó. Ziazia Kekeapai nape gupai furani naadu ri Abarayama yo. (Oni gedi AEbere 11:19.) Abarayama aima inoho ‘ya Mbori rengbe na zingisa [Yisaka azingisa] zavura be kpio.’ Nirengo, Abarayama aima du na idapase kuti zingabekpio. Ko aima inoho nga Yekova naasako ko na Sara i vungu ngba gbinza yo. (Eb. 11:11, 12, 18) Ko aima rugatiko na ni nga pai ho rengbe ka gasa Yekova te. Si du ko adu na kido ti ni nga ka kina ginipai vura manga rogo gu kpakarakpakara uru re vurũ, Mbori nika gasa wiriko agasa fuko tipa ga Yekova akidohe dunduko digisitihe. Si du si airiwongo ti ni ya ka bi gupai nga i nayamba Abarayama nga “ba fu agu yo dunduko naida pa Mbori”!
it-1-E kpe. 853 genewa. 5-6
Inopa Agu Apai du Kumbatayo
Sia ka inopa agu apai du kumbatayo. Gupai du kuba ino agu apai du kumbatayo, gu ome du Mbori na ni ka sia ka ino gupai du kumbatayo, si naida si nindu wa sa na gu gako ruru mangaapai na gupai ko nayuguhe tipa tiko rogo Fugoko yo. Dungu averesi nayugu gupai du kia tipa gupai aboro naidi kuti ni nibipa ino agu apai du kumbatayo, Mbori nawisigo gupai namanga ti gu regbo re na ki bi gu sangbanapai si narengbe ka ye na ni kumbatayo.
Sidu, i fura tipa Mbori rogo Bambata Pai 11:5-8 nga ko namaaberãko kurii kpotosende naabaha, ko aabi gupai abi naamanga Babera yo, na ti gu regbo re, ko adiberã ka gbarasa pa gu gbegberẽ sunge naamnga yo. Fuo gbegberẽpai tona Sodomo na Amora yo, Yekova agumba pa gako diaberã fu Abarayama nga ga wisigoho (vurube amaraika) tipa ka bi ‘si ngia i namanga pai rengbe na gu tawawa nga gu naye kono du mi ni; si ngia wo te, mi aína ha aina.’ (Bam. P 18:20-22; 19:1) Mbori afura tipa ‘ino Abarayama,’ na fuo Abarayama idi ka fu wiriko nga Yisaka ni motumo, Yekova aya, ‘Bambiko mi ini he awere ya mo nagunde ti Mbori, wa mo aka nga na wiro nga kina boro bangisa wiro, be re ya.’—Bam. P 18:19; 22:11, 12; oni ringbisihe na Nem 9:7, 8; Gara 4:9.
MARUNGU 9-15
AŨKUMUKO ROGO FUGO MBORI YO | BAMBATA PAI 24
wp16.3-E kpe. 14 genewa. 3
“Ani Naga na Ko”
Abarayama asa Eriezere ko zungahe fuko nga ko adianga dee fu Yisaka dagba agu adee naadu Kanana yo te. Tipagine? Bambiko aKanano anaairisongo Yekova Mbori te. Abarayama aima ino gupai nga Yekova aaberãpa fu mbusa fu agu aboro re tipa gayo gbegberẽ mangaapai. Abarayama aaidanga wiriko nga Yisaka zitiko kuti agu aboro re na gayo wasiwasi gene mangaapai te. Ko aima ino gupai a nga wiriko adu na nyanyakipa bangiriba rogo digiso ga Mbori akidohe.—Bambata Pai 15:16; 17:19; 24:2-4.
wp16.3-E kpe. 14 genewa. 4
“Ani Naga na Ko”
Eriezere ape gupai fuyo nga ho ko ada ni pati gu guga naadu Arana yo, ko akpari fu Yekova Mbori. Ko asana Yekova nga ko sia gu dee Yisaka nika dia ri. Wai du? Eriezere asana Mbori nga gu dee Ko aida Yisaka di ri nika ye ku guga yo. Ho Eriezere nika sanahe ni tipa ime, ri nika ida ka fu ime fuko ko mbiririhe na ki fuhe a fu gako akameri. (Bambata Pai 24:12-14) Da naye ki mangi kina gu bangisapai re? Rebeka! Oni berẽnga pa wai rago arengbe ka ngba ti ri ka ri agi gu pangba Eriezere aagumbaha fu gari aborokporo!
wp16.3-E kpe. 14 genewa. 6-7
“Ani Naga na Ko”
Rogo agu aposo naadu mbata fu Eriezere ndu, ko aasaka kina gu bangisa pai re na Abarayama, ko asanahe nga: “Na ka de aída nga ka pe fuo re ya?” Abarayama akaragapai nga: “Si du mo ki bati tie be ga zungahe fere.” (Bambata Pai 24:39, 41) Rogo gu ngbadimo kporo nga ga Betuere, gupai gu dee re aakpinyemuhe adu na nyanyakipaha. Eriezere adu na ngbarago tipa gako diabese, rogo gu wiso nangbe fuoho ko asanahe tipa ka karaga tiko na Rebeka ku Kanana yo. Ga Rebeka aborokporo aakpinyemu ri nye nayo tipa areme bawe. Ni yangaraha, i ambakadi gupai re wa gere: “Ani ayámba gi paranga de re ka gia pai ngba ri.”—Bambata Pai 24:57.
Gere angia nyanyakipa pai rogo ga Rebeka raka yo. Ginipai ri nika gumbaha? Ya mo ri nika zungudi bari gbiati kawiri tipa ka i mbunga ri ri ndu nunguro ku rogo gu ba ri ainongoho ya? Watadu ri nika bihe ni pa momu ka du rogo gupai Yekova aangbembatayo rogoho? Ho ri akaragapai ni, ri aima yugo gari bipai tipa gu ariapai naadu ni kpakarakpakaraha rogo gari raka na namangi ni kina ipiipihe re. Ri agumba gupai nga: “Ani Naga na Ko.”—Bambata Pai 24:58.
wp16.3-E kpe. 12-13
“Ani Naga na Ko”
Rogo nyemu sa, fuo hiso ri gari kambu, sosono kumba ki oro fuo ri. Ko agumba gupai furi nga: “Mi nakpara foro, mo fú ime fere toni rogo ga kambu mi mbíri he.” Ko azungodihe na umbasitise! Rebeka aima bihe nga gi kumba re naye rogo tuturu rago. Sidu, ri azogo gari kambu niipo ki fuhe fu gu kumba re ko mibiri he, angianga tipa ko mbirihe tooni gbua ya ono ko mbiri gu ime naadu ni zezerehe re wenengai na ki mbi behe. Ri abi gupai nga ko adu na akameri beko bawe nga agu ra nakuku sande na ti gu regbo re i aahisongo bakurungbu na ime te. Ri abi gupai nga ko nangana ri, sidu, ri aaida ka yugu wene sino wa omeri arẽ na ni. Sidu, ri agumba gupai nga: “Mi atú he fu gamo akameri a, daho ami ka mbira ha ni ki mbiki.”—Bambata Pai 24:17-19.
Oni bi gupai nga Rebeka aagumbanga kina pa fu ime fu akameri te ono ri agumba gupai nga ri nika fu ime fu ra da ho ami nika mbika ni. Ka si du nga kameri sa na bakere gomoro ime, u ima rengba ka mbira ime susi alitere 95! Ka si du nga agu akameri re dunduko bawe adu na bakere gomoro ime, Rebeka amangi sunge ni bakerehe tipa dungu asa. Awa apai aariatihe, si nangera wa agu akameri re aadunga na bakere gomoro ime te. Ono ya mo Rebeka aini gupai re ho ri asanahe ni tipa ka fu ime fura? Oó. Ri adu na nyemu ka manga sunge ni bakerehe tipa ka yugo wene sino fu gu sosono kumba ri aabingo ko mbata re ya. Ko aidi na gari undo. Fuoho, ko adua bangiriko tiri wa rii aora zaza ki ta tu ime kini ukaha ti mburu kuraha.—Bambata Pai 24:20, 21.
wp16.3-E kpe. 13, rukutu kekeapai
“Ani Naga na Ko”
Nyemu du naadu. Gu pangbanga re agumbanga gupai nga Rebeka anye guga yo tipa dungu asa te. Si ayugongo gupai nga gari aborokporo aima ra ti gu regbo ri anyasi tuda ime watadu boro aye fuori tipa ka ino ndu gupai ri aima ti ni te.
wp16.3-E kpe. 15 genewa. 3
“Ani Naga na Ko”
Ni yangaraha, gu uru re ada a wa ani nifura tipaha ti tonatona gi kekepai re. Wa i aandu i asusi pati Negebe na uru ki tona ka ti, Rebeka ki bi kumba ko nita ati yo. Ko aaberã dudunguro. Ani nageda gupai nga “ri ki gita ri kameri yo,”—si rengbe ka du nga ri aapidongo kameri u kuku sande te—na ri ki sana gu boro naayugo bara rago furi nga: “Gini kumba nga gi ko nata rogo ati re ka ngbisa rani?” Ho ri aini gupai nga Yisaka du, ri ki dadi riri na roko dadari. (Bambata Pai 24:62-65) Tipagine? Wa gopai ayugoho, gipai re aayugo irisa fu gu kumba nika dia ri. Aboro ima rengba ka bi gu ngbatunga ranigose re areme ni kurupai. Ka gumba rengo, akumba na adee ima rengba ka wirikapai ti ga Rebeka umbasitise. Da aidanga gu wene sino nga ga umbasitise re ya?
MARUNGU 16-22
AŨKUMUKO ROGO FUGO MBORI YO | BAMBATA PAI 25-26
“Esau Abagi Gako Padu Kuri Ũkumbo”
it-1-E kpe. 1242
Yakobo
Ko adu kia ti gu gude bako aakpinyemu ko gbe nga Esau, nga gu ko nangia ba ta nvuo yo ni bamangi anya, i fura tipa Yakobo nga ko adu ni “bayee [Pa-Ebere, tam] boro kini sungu rogo abamburoko,” gu kurako sa angia bamangi anya na gako sunge ki ngia ngerafuo anya, gu kurako sa, nako akpinyemu ko gbe. (Bam. P 25:27, 28) I mangisunge na kina gu pa-Ebere tipa ka fura tipa agu aboro Mbori naidi na yo. Ni kpiapai, “aboro nyemu uka kure nasoga gu ni asoga zanga pai ku ri ni,” ono Yekova nafu gu kidohe nga “wenepai adu fu [bayee] boro kumbatayo.” (Snz 29:10; Tam 37:37) Gu ruru kumba nangia Eyobo adu ni “ziazia kumba [Heb., tam] ni ruru ko.”—Eyo 1:1, 8; 2:3.
Tipagine si Aida Oni Naayugo Tambuahe Ti Ni?
11 Si nafu kina gberãrago nga, gu kura aboro kinaho du payo rogo Ziazia Kekeapai yo naayugonga tambuahe ya. Ni kpiapai, wa si avura du vurũ nga avungu Esau aima kpinyemu Yekova na kini irisiko, Esau aadunga na tambuahe tipa ziazia ahe te. (Oni gedi AEbere 12:16, NW.) Gako zanga du na tambuahe adu ni yuguyuguhe wai? Esau abagi gako pa dukurii ũkumbo fu tameko nangia Yakobo tipa riahe. (Bam. P. 25:30-34) Kusa, Esau adu na bakere zinga tipa gu siapai ko amangihe re. Ono ko aadunga na tambuahe tipa guhe naadu beko te, sidu, ndupai aadunga ho tipa ko kpakanahe tipa zanga ko agu amaku naadu fu bambata vungu te.
it-1-E kpe. 835
Bambata Vungu
Tona kina bakuru kusayo, bambata vungu adu na iriri bangiriba beni rogo ngbadimo kporo na ni nanaadia gu sunge nga ga barikporo. Ni anaadia kumbo ga bani ahe bara ue. (Pa Rug 21:17) Rubena asungu pati bako ti regbo riahe mbiko gu rengo ko adu na ni ni bambata vungu. (Bam. P 43:33) Ono Ziazia Kekeapai afuranga ti aregbo dunduko tipa bambata vungu ni tangaraha agude ti geneyo wai i avunguyo te. Si nafu bambata bangiriba fu gu gude i ainipai aino tipa ni kisusi watadu gu gude nadu niruru ni kisusi akurani kuba si fura tipa bambata vungu.—Bam. P 6:10; 1Peka 1:28; mo ringbisihe na Bam. P 11:26, 32; 12:4; mo bi BIRTHRIGHT; INHERITANCE.
Asanahe Be Agedihe
Awere, ani karaganga tirani ku rogo AEbere 12:16, nga gu naya: ‘Oni ningére wenengaĩ boro ka du ni irabäri, watadu ni irabasapai [abinga agu apai du ni ziaziaha na nyanyakipaha ya, NW], wa Esau, nga gu ko nabagi gako ũkumbo tipa riahe rengbe na ri he bara sa.’ Ginipai Pauro aaida ka pehe?
Gu mokedi nangia Pauro aafuranga tipa gu gene ngbatunga Masiya aye rogoho te. Ko aazungodi aKristano i ‘mbakadi ruru agene tipa nduyo.’ Rogo gi gene re, ka i ‘atinga bungudu ti gu undahe nga ga Mbori’ ya, nga gu gbegberẽpai naaima rengba ka manga ka i atona manga wasiwasi kodaba. (Eb. 12:12-16) Ka i amangipai wo, ka i adu wakina Esau. Ko “aabinga agu apai du niziaziaha na nyanyakipaha” te, NW, na ko afutiko tipa agu apai nga ga borose.
Esau araki ti agu aregbo bakumba anidu nga gbia kurii gani ngbatunga, na ko aima rengba kadu na gu momu nga ga fu motumo fu Mbori. (Bam. P. 8:20, 21; 12:7, 8; Eyo. 1:4, 5) Ono mbiko gupai nga Esau adu na gu nyemuapai nga ga borose berãko yo, ko agamu agu amomu re dunduko tipa rãrã abapu. Si ima rengba kadu nga ko aaida ka ne gu rungosiro i apepaha nga si nika ye kurii atita Abarayama. (Bam. P. 15:13) Esau ayuguhe nitiko a nga berãko adu tipa kina agu apai nga ga borose, ki zanga du na tambuahe tipa agu apai du ni ziaziaha na nyanyakipaha ni roga ko adee ue nga apagano, nga gupai naaima ba gberãrago ti avungu ko. (Bam. P. 26:34, 35) Nairiwo gu ba kparakparapai naadu dagbako na Yakobo, nga guko nadi gu dee naairiso ndikidi Mbori!—Bam. P. 28:6, 7; 29:10-12, 18.
it-2-E kpe. 245 genewa. 6
Ziree
Wa vura duhe nga Ziazia Kekeapai nazahe ti gbegberẽ gumba ziree, gure ayugongo gupai nga boro du wa ka ni gumba rengo fu agu aboro si arenga ni gumbaha fuyo ya te. Yesu Kristo afu zahe nga: “Ka oni fú nga gu he du ni ziazia ha fu aango ya, ka oni bá nga ambia fongo fu amukuru a ya, ami ka si he na ndura, ki sa tira ka yepa roni.” (Mt 7:6) Si nga ndu gupai Yesu anaaka ti ni ti kura aregbo ka pe apai ziazia watadu ka fu karagapai tipa kura asanahe ho ko abihe nga si ima rengba ka ye na gbegberẽ sangbanapai. (Mt 15:1-6; 21:23-27; Yo 7:3-10) Sidu tie, si naida ani bi ndu gupai Abarayama, Yisaka, Raba, na Erisa aka ti ni ka pe rengo fu agu aboro naairisongo Yekova ya kina ngba gu bangisa gene re.—Bam. P 12:10-19; kapi. 20; 26:1-10; Yos 2:1-6; Yak 2:25; 2Aba 6:11-23.
MARUNGU 23-29
AŨKUMUKO ROGO FUGO MBORI YO | BAMBATA PAI 27-28
“Yakobo Agbia gu Maku Naadu Tipa Ko”
w04-E 4/15 kpe. 11 genewa. 4-5
Rebeka Angia gu Dee Naagunde ti Mbori
Ziazia Kekeapai apengaha singia Yisaka aima inoho nga Esau nika ra fu Yakobo te. Ka si vura du kina wai vurũ, aRebeka na Yakobo aima inoho nga agu amaku re angia gako. Rebeka amangipai ho ri agihe ni nga Yisaka naida ka fu maku fu Esau ho ko nika ye ni na riahe fuko. Pa wai ri aamangapai niipo na zaaza mbu ri ni parangari aagonga te. Ri ki ‘rugu’ Yakobo tipa ko ye na wiri ameme ue furi. Ri nika mbakada gu riahe ningba angba ti kumbari gbe. Fuoho, Yakobo nika manga tiko nga Esau nga ko tipa ka gbia gu maku re. Yakobo ki ká gupai re. Ko abihe nga bako nika inopai tipa gu birĩ re na ki fu motiwa fuko! Rebeka ki kakuti gupai ki ya. “Wire, ga motiwa adú kina ku ri re.” Fuoho, ri amangi gu riahe re, ri ki vo Yakobo na gu roko nasako ko ni ngere wa Esau ki kedi ko fuo Yisaka.—Bambata Pai 27:1-17.
I apenga ndu gupai ri amangipai ti ni wa gure te. Dungu aboro nabihe nga gupai ri amangihe re adu ni gbegberẽhe, ono Ziazia Kekeapai apengaha wo te, zavura ho Yisaka abihe ni nga Yakobo du ko nafu maku fuko ko aabingoho ni gbegberẽpai te. Kuba gure, Yisaka afu kura amaku berewe. (Bambata Pai 27:29; 28:3, 4) Rebeka aima ino gupai Yekova agumbaha tipa awiiri kumbatayo. Sidu, ri amangipai tipa Yakobo di agu amaku naadu tipa kina ko. Gipai re amangi ringbisihe kuti gupai Yekova akpinyemuhe.—ARomo 9:6-13.
w07-E 10/1 kpe. 31 genewa. 2-3
Asanahe be Agedihe
Ziazia Kekeapai agumbanga futufutu apai dunduko tipa ndu gupai aRebeka na Yakobo amangipai ti ni wa gure te, ono si nagumba gupai nga gupai re amangi ni kina boro wiri ipo. Si naida ani ini gupai nga Ziazia Kekeapai afuranga wenengai watadu ni gbegberẽhe tipa gupai aRebeka na Yakobo amangihe re te, si afunga rengo fu boro ni pe ziree watadu ka mangapai ni biriki te. Ono Ziazia Kekeapai nafura tipa agu apai namangi.
Ni bambatapai, gu pangbapanga re napehe ziazia nga Yakobo du si aaida ko di ga bako amaku angianga Esau ya. Mbata kusayo, Yakobo aima ngbe gu rengo nga ga bambata vungu be gu unvura ko naadunga na tambuahe ya, nga gu ko nabagihe tipa riahe ka mbisa gako gomoro. Esau “apayasi pa gako dukuri ũkumbo.” (Bambata Pai 25:29-34) Sidu, niye Yakobo fuo bako, ko aagbata gu amaku naadu tipa kina ko.
it-1-E 341 genewa. 6
Amaku
Ti gu regbo kumba anaangbe mbatayo fu gako aborokporo, ba agude anaafu maku dedede fu awiriko ngbutuko mbata fu ko kpi. Gi pai re anidu na nyanyakipaha na aboro anabihe na paha kuari. Si du nga ndu gupai Yisaka afu maku ti ni fu Yakobo ni berãko gupai nga bambata wiriko du nga Esau. Yisaka agumba gupai nga apai ngba kubara Yakobo yo na ahe ki zugo fuko wenengai ki susi unvura ko nga Esau, zanga kapa, ko asana Yekova ku sa agi amaku re si mangi fu Yakobo, mbiko Yisaka aima vurari na ko aima gbinza. (Bam. P 27:1-4, 23-29; 28:1, 6; Eb 11:20; 12:16, 17) Kusa, Yisaka ata ino aino nifu kura amaku fuko berewe. (Bam. P 28:1-4) Mbata fu Yakobo kpi, ko afu maku fu agu awiri Yosefa naadu ue, fuoho tie, ko ki fu maku fu awiriko. (Bam. P 48:9, 20; 49:1-28; Eb 11:21) Wakina gure a, mbata fu Moize kpi, ko afu maku fu aYisaraere dunduko. (Pa Rug 33:1) Rogo agu abangiriaba re dunduko, i afura rogo sangbanebi yo. Ti kura regbo, gu boro nanaafu ngbatunga agi amaku re, ni anamaa beni kurii gu boro ni afu maku funi.—Bam. P 48:13, 14.
Aundo Tipa Fugodagbase na Gaoni Badiarogatise
Ya mo aYisaka na Rebeka asonosi wene abirĩ nga ga fugodagbase? Fuo gu wiriyo nangia Esau di awiri aEto ue ni adiako, nyanyakipai arikito kporo. Rebeka ‘anaaya’ fu Yisaka wee: “Omere bati . . . [be] awiri aEto nga ade. Ka [Yakobo, nga gu wiriyo nangia tame] di de dagba awiri aEto . . . rago wiri pa ngba waĩ ti re?” (Bambata Pai 26:34; 27:46) Si tie ziazia nga, ri agumbapa gari bakabangirise agumba gbaiga nzunzu
Yisaka aya fu gu tame Esau nangia siro rimoko angia Yakobo wee, ka ko dinga dee dagba agu adee nga ga Kanana yo ya. (Bambata Pai 28:1, 2) Rebeka aima gumba gari pai ziazia. Agi arogotise re anaafura afura ziazia dagbayo tipa nyanyakipa apai nga gu nangia ga aborokporo, na si nga wene kpiapai furani areme. Ono tie, ginipai ka mangi ka si du nga arogotise agianga tiyo riipa kurapai te? Ginipai ka i mangihe?
Memeapai Rogo gu Buku Nga Bambata Pai—Gu Ue Paparaha
28:12, 13—Gini nyanyakipa pai nadu rogo gu mosumo Yakobo arasihe nadu tipa “tanga”? Gi “tanga” re, nga gu navura du wa tangaratangara ambia nibadakpa, ayugu gupai nga, fugodagbase gu du kinaho dagba agu aboro du ngbangbaturũ yo na aguyo du auru kpotosende no. Pa dakpa amaraika ti gi tanga re kuari na kini zoro ayugu gupai nga, amaraika namanga nyanyakipa sunge dagba Yekova na agu aboro idi ko na gayo pai.—Yoane 1:51.
MARUNGU 30–ZEREKPE 5
AŨKUMUKO ROGO FUGO MBORI YO | BAMBATA PAI 29-30
“Yakobo Arogo Adee”
w03-E 10/15 kpe. 29 genewa. 6
Yakobo Adu na Tambuahe Tipa Agu Apai Nga ga Toro
Rogatise anaatona tingbafuo i tumo marã dee fu avungu ri. Kusa, ga Mozie Ndiko agumba gupai nga ka boro gbarasipa ngasu dee ni tumo na asekere feda 50. Gu Wene bawirikipai nga nga Gordon Wenham aidi kuti gupai nga “si nangia gu bakio gamahe boro anaafuhe tipa rogatise” ti kura aregbo “si anidu kusende ti ni.” (Pa Fu Rugute ni Ue he 22:28, 29) Yakobo aarengbanga ka mbakadapai tipa fu marã te. Ko agumba gupai fu Rabana nga ko nika mangasunge fuko tipa agarã saba. Wenham andu kumbatayo ki pe gupai nga, “Wa duhe nga abamangisunge anaazio sekere sa na beberehe wadadu sekere sa rogo diwi sa rogo gu Babera naadu bakuru kusayo (tona ti asekere 42 kuti 84 tipa agarã saba), Yakobo aafu wene gamahe tipa rogatise fu Rabana tipa Raere.” Rabana aima ida na ni.—Bambata Pai 29:19.
w07-E 10/1 kpe. 8-9
Adee ue ‘Angeesi Ngbatunga AYisaraere’
Ya mo Rea amangi mbakadapai tipa ka nanga Yakobo? Watadu ri adu ni ziziri tipa ka giasangba bari? Na Raere adu wari? Ya mo ri aini gupai naamanga? Ka si du nga ri aima inoho, ginipai ri aberẽhe tipa ha? Ya mo ri arengbe ka ka gupai bari aakpinyemuhe nga guko naadu na gu sino nga ga rũ andiko tipa gupai si aida boro mangihe? Ziazia Kekeapai afunga akaragapai kuti agu asanahe re te. Ka si vura ngia ginipai aRaere na Rea aberẽhe tipa gipa re, si aima ba gberarago ti Yakobo. Rago agbere ti Yakobo kuti Rabana angianga awiriko ya, ko ki ya: “Mi amanga nga sunge fo ro tipa Raere te? Tipagine biriki mo re ti ni?” Ginipai Rabana agumbaha? “A nga sinorani nga fu tame mbata fu unvuru te. Mo nyási ga gu ri poso re, ani ki fu kura ri foro a tipa gu sunge mo ka manga ha fere tipa kura garã saba.” (Bambata Pai 29:25-27) Ngba gi gene re, Yakobo arimi ku rogo gu rogatise du na ndungu adee rogoho si ki ye na bakere kpihe.
it-2-E kpe. 341 genewa. 3
Rogatise
Pumbo rogatise. Wa si avura du nga i anaamanga rogatise Yisaraere yo kuti gu gene mangaha i aima sigiraha te, aboro anaagbia bakere ngbarago agbia ti pumbo rogatise yo. Rogo uru rogatise, gu dee i anaye ka dia ri anambakada tiri wenengai kpuyo yo. Ni bambataha, ri anaambida ime na ki mbidi wene fuo nzeme. (Mo ringbisihe na Pa Rug 3:3; Eze 23:40.) Ti kura aregbo gu kura dee anaaundo ri tipa ri vo gari pusi gbanga roko nga gu naadu na afongo ti ni, ringbisihe kuti gu marã naadu beri. (Yere 2:32; Yugo 19:7, 8; Tam 45:13, 14) Ri anaakendega tiri na afongo, ka si du nga ri aima du na rengba tipa ka mangaha wo (Yes 49:18; 61:10; Yugo 21:2), na ki ukadi tiri na nzaranzara roko nga gu nanaatona ririyo ki da ti nduri. (Yes 3:19, 23) Gipai re nasaka ndu gupai Rabana arengbe ti ni tipa ka nanga Yakobo tipa ka ko iningongo ho nga ko nafu Rea fuko kuba Raere ya. (Bam. P 29:23, 25) Rebeka adadi riri ho ri ambedi ni ka gbia Yisaka. (Bam. P 24:65) Gipai re anaayugo ga nadikumba ranigose kuti ga kumbari pagbia.—1Kor 11:5, 10.
it-1-E kpe. 50
Ka Dia gu Gude ni Wiro Angianga Ndikidi Wiro Ya
Raere na Rea abi agu agude gayo akanga avungu yo fu Yakobo ni awiriyo, nga aguyo i avungu yo ‘ku auru arukusiyo.’ (Bam. P 30:3-8, 12, 13, 24) Agi agude re adikumbo wa sa na agu agude ndikidi adia Yakobo avungu yo. Agu agude re angia awiri ba, wa duhe nga aRaere na Rea naadu na pagbia kurii agi akanga re, i adu na rengo beyo tipa agu agude re.
Memeapai Rogo gu Buku Nga Bambata Pai—Gu Ue Paparaha
30:14, 15—Tipagine du Raere abagi gu momu naadu beri kadu na mobara ti ni tipa rindiseke? Ti agu aregbo nadu bakuru kusayo, aboro anamangasunge na rindiseke ni ziga tipa ka zeresa ngba-kaza nani na ka zeresa kaza andikita. I ayawee a gi rindi ngua re aduna ome ti ni ka zingisa nyemu kodaba ti boro na ka sa dee ri du na mobara. (Ga Soromo Bia 7:13) Ziazia Kekeapai apenga gupai fu rani Raere abagi kumbaari ti ni tipa rindiseke te, ono si nawiraha nga, ri avura berã ya si nika undo ri ri batika gude sidu gu gbarasa rimori nga ga irazangada ki go kusayo. Ono tie, bete agarã asusi asusa mbata Yekova nika “za ngba rukumburi” ri batika.—Bambata Pai 30:22-24.