Aundo Tipa Fugodagbase na Gaoni Badiarogatise

‘SI NAIDANGA mi gumba gupai re te.’ ‘Mi naafuranga wenengai te.’ Ya mo oni aberẽnga ngba gi gene re baraho oni naʹasadi ni ka fura na gaoni badiarogatise? Fugodagbase nga gu birĩ si aida boro sonosihe asonosa. Niduhe wa gu kura abirĩ, si nawira gupai nga bete kura aboro rengbe arengba ka inoho niipo, ono si fu gu kurayo nikpakarapai ka inoho niipo. Wa vura duhe wo, ka si vura du nga oni dagba agu aboro duhe fuyo nikpakarapai ka mangaha, oni rengbe arengba ka wirika wai ka fura tipa gaoni aberã ngba wene gene, kini fura na gaoni badiarogatise wenengai.

Ti kura aregbo, gu sino mangaapai nga ga angbatunga rengbe arengba ka maapai kurii aboro ho i amangapai ni na gayo badiarogatise. Ya ‘tipa boro du wa kumba,’ i aima ruga yo ringbisihe kuti asinoyo, ya ‘ka i naafuranga gbe ya.’ Ti kura aregbo, aboro nabi agu akumba nazada fugo nitorotiri ni agu aboro nga airamungo na ni airaziree. Rengo ngaha nga, Ziazia Kekeapai nayaa: “Aboro dunduko . . . ipisi tiyo ka gia pai, ki rõasi tiyo tipa gumba pai.” (Yakoba 1:19) Ono tie, gu rugute re fu akumba gbiati adee a, na si kini yugu gupai nga, fugodagbase nakodapa kura apai angianga kina fugo gbua ya. Aboro ue rengbe kaa fura dagbatiyo tipa gbanga regbo, ono ginipai ka mangi ka i adeganga tuyo wenengai tipa ka giarogo gupai guni agumbaha ya? Nirengo, si yugunga pa ndikidi fugodagbase te. Gu bakerepa papara wene fugodagbase nga gu nandu kumbatayo, a wa gu veresi du kuari re ayugopaha, si nga wene birĩ nga ga degatue.

Fugodagbase Kukiri

Rogo kura angbatunga, si aidanga adee naakusa agu apai du ngbaduyo yo fu akumbaayo te. Si naida akumba du sakparakpa nibipa agu apai nga ga aborokporo. Rogo ngbatunga ba wa gure, kumba na dee arengbanga ka ino gupai nzunzu gani badiarogatise aidaha ti aregbo nibasasa te. Bete kura adee kinaho rengbe kadu na wene birĩ tiyo tipa ka ino agu apai akumbaayo akpinyemuhe na i kini mangipai niʹipiʹipihe tipa ka nyasa na ga akumbaayo nyemupai. Ho du pai ni wa ngbatunga gure, fugodagbase kukiri namanga dagba kumba na diako. Wa vura duhe wo, kina bangisa boro namanga ngbatunga gi fugodagbase re susi kurani. Baraho dee aʹasada ni ka ino agu aberã watadu agu apai du ngbadu kumbaari yo, aboro amaanga bangiriyo ya kumbaari nika sonosa kina gu bangisa birĩ re na kini rugutiko na agu apai du ngbadu diako wa gu ri amangaha re te.

Rengo ngaha nga, rogo kura angbatunga, akumba ninaangera tipa agu apai adiayo akpinyemuhe na i kini asaditiyo ka nyasa nani. Wa vura duhe wo, zavura kina rogo agu asino re, dungu arogatise rengbe arengba ka gbia wenepai mbiko wene fugodagbase.

Fugodagbase Nga Nyanyakipa Pai

Gu fugodagbase du zukazuka, si rengbe arengba ka kiso gene be zanga giatise watadu giarogo apai yo ngba iraira gene. Bakuru kusayo rogo gu kuru pangbangaa nangia ga aYisaraere, agu angbatunga nangia ga Rubena, na ga Gada gbiati gu bebere ngbatunga nangia ga Manase, nga agu aboro naraki pavuru gu Di nga Yaradene ku Uroyo adua “bakere bamotumo tipa bi he” pavuru Yaradene yo. Gu kura angbatunga aduna zanga giarogopaiyo nibipa gayo mangapai. I aaberã gupai nga, agu awirinayo nadu mbiti Yaradene yo re, nangia ngbatunga Rubena, na ngbatunga Gada gbiati gu bebere ngbatunga nangia ga Manase asamungu kuti ndikidi pambori, sidu, agu angbatunga nadu ku dioyo kini mo ka mbakadatiyo tipa ka sovura na agu “aboro mungu” re. Mbata i nika tona vura, agu angbatunga nadu pavuru Yaradene yo ku Dioyo akedi aboro i ndu ka fura na agu angbatunga nadu ku Uroyo. Nairiwo gu mangaapai nitatamana i ada kuti ni re! I abi gupai tie kusa nga, gu bamotumo i amangihe re, si adunga tipa tumo na gu zozo amotumo watadu fuka amotumo nga agu naandunga kuti ga Mbori andiko ya te. Kuba gure, agu angbatunga nadu ku uroyo re aagunde agunde kini berẽhe ya kumbatayo, gu kura angbatunga nika ya aya fuyo rogo kura uru wee: “Oni adu nga na ũkumbo be Yekova te.” Bamotumo narengbe kadu nidezire ya, agu angbatunga nadu pavuru Yaradene yo ku uroyo re angia kina airisi Yekova a. (Yosua 22:10-29) I ayambu rimo gu bamotumo re nga Dezire, bambiko si anaamangasunge ni Dezire ya Yekova angia ndikidi Mbori fuyo.—Yosua 22:34.

Gayo sakarogoapaiyo aima rugusapai bangiri gu kura angbatunga re, na i ki mbupa ndu ka sovura kuti agu angbatunga ue na beberehe re. Ii, gu fugodagbase nadu gbaiga na kidu zukazuka, si nakisi gene be gu vura ka mangi. Kusa, ho aYisaraere asamungu ni kuti Yekova Mbori, nangia gu kumbaayo narukuba kurapai, ko agumbapai fuyo ki yawee ko nika ‘fura naayo yee.’ (Osea 2:14) Nga gu wene kpiapai fu arogotise! Ii, oni mangi nyanyakii asadatise tipa kaa fura tipa gaoni apai dagbaroni na gaoni badiarogatise tipa ni rengbe ka rugatini na agu apai du ngbaduroniyo. Gipai re ninyanyakipa pai, gbe, ho aboro afura ni tipa agu apai du ngbadu boro yo. Gu nakeke apangbangaa nga Pattie Mihalik du Amerika yo ayaa: “Bete kura aboro nayawee afugo nitaatapai tipa ka gumbaha, ono afugo rengbe arengba a kadu na kikii genoho ka i ringbisihe kuti guhe i angbehe na marã.” Wa vura duhe nikpakarapai fu bete kura aboro tipa ka gumba agu apai du ngbaduyo yo fu gayo abadiarogatise, ono ka i mangihe, sangbanaha rengbe kadu na kikiipaha susi gu marã rengbe kadu be boro baigo-marã yo.”

Oni Nisonosi Wene Abirĩ Nga ga Fugodagbase

Bete kura aboro rengbe ka yaa: ‘Gaani rogatise aima gbera tona ti kina tonatonaha.’ Gu kurayo rengbe ka digisopai ki yaa: ‘Gaani rogatise arengbenga ka ngba wagusa te.’ Bete arogotise rengbe ka berã gupai nga, si nikpakarapai tipa ka mbakada wene birĩ fugodagbase tingbafuo gayo rogatise. Wa vura duhe wo, oni berẽnga tipa agu aboro naraka rogo gu abadona nga ga agu aboro kina agume amanga mbakadapai rogoho tipa rogatise. Dungu aboro rogo ngbatunga agu asino re niyangaraha nasigira wene gene fugodagbase asigira rogo gayo rogatise yo.

Nikpiapai, arogotise ue rogo kura ringara sa Asia yo ku Uroyo nangia aYisaka na Rebeka adu nikodikodiyo rogo gu rogatise nadu nimbakadimbakadihe. Mbata fu gayo rogatise, i akedi moyambu ko ndu gbanga nunguro tipa ka gbata gu dee i aida ka diari fu Yisaka. Wa si avura du wo, agu arogatise naraki mbata fu agarã wa 4,000 kusayo re ayugupa bangua birĩ nga ga fugodagbase. Yisaka agbia gu moyambu i akedi ko re gbiati Rebeka nga gu dee i andu ka dia ri fuko re atiyo baraho i aaye ni. Gu moyambu i akedi ko re ‘agumba agu apai dunduko fu Yisaka ko amangihe.’ Gu pangbangaa nga ga Ziazia Kekeapai du tipa gi rogatise re nandu kindi kumbatayo kini yaa: “Yisaka ki ye na ri [Rebeka] ku rogo ga nako bamburoko yo, [gipai re nayugupa gupai nga ko adi ri kuti ndiko], ko ki di Rebeka, ri ki du ni diako. Ko ki nikpi nyemu ri gbe.”—Bambata Pai 24:62-67.

Oni kparia gupai nga, Yisaka agi gu tingidapai mbata gu moyambu re aye na ni, tingbafuoho, ko ki di Rebeka nidiako. Gu moyambu i akedi ko re angia gu moyambu rengbe boro ka kido kutiko, nga gu moyambu naima fu tiko fu Yekova Mbori, nangia gu Mbori Yisaka anaairiso ko. Yisaka aduna wene nduapai beko tipa ka kido kuti gi kumba re. Fuo gure ngbutuko, Yisaka ‘kini kpi nyemu Rebeka gbe,’ nga gu dee ko adi ri.

Ya mo aYisaka na Rebeka asonosi wene abirĩ nga ga fugodagbase? Fuo gu wiriyo nangia Esau di awiri aEto ue ni adiako, nyanyakipai arikito kporo. Rebeka ‘anaaya’ fu Yisaka wee: “Omere bati . . . [be] awiri aEto nga ade. Ka [Yakobo, nga gu wiriyo nangia tame] di de dagba awiri aEto . . . rago wiri pa ngba waĩ ti re?” (Bambata Pai 26:34; 27:46) Si tie ziazia nga, ri agumbapa gari bakabangirise agumba gbaiga nzunzu.

Yisaka aya fu gu tame Esau nangia siro rimoko angia Yakobo wee, ka ko dinga dee dagba agu adee nga ga Kanana yo ya. (Bambata Pai 28:1, 2) Rebeka aima gumba gari pai ziazia. Agi arogotise re anaafura afura ziazia dagbayo tipa nyanyakipa apai nga gu nangia ga aborokporo, na si nga wene kpiapai furani areme. Ono tie, ginipai ka mangi ka si du nga arogotise agianga tiyo riipa kurapai te? Ginipai ka i mangihe?

Ho Arogotise Agbiatiyo ni na Zanga Giatise

Ka singia oni gbiati gaoni badiarogatise na kere zanga giatise dagbaroni, ka boro ongonga kungba kurani ya. Gupai re rengbe ka yugo gupai ziazia nga: Oni na ngbarago tironi te, na oni kini idi ka sa gupai a nga gaoni badiarogatise du na kina gberarago. Si rengbe kadu nga, gaoni badiarogatise arengbanga ka inopai tipa agu apai oni akpinyemuhe gbiati gaoni aberãpai dunduko te.

Oni gbiati gaoni badiarogatise, si naida oni naafura tipa apai dagbaroni wenengai. Kangia pai ho ba gberarago ti kura badiarogatise, si arengbanga kadu nitaatapai tipa boro ongo aonga gbua ki zanga fura te. Avungu Yisaka, nangia Abarayama na Sara, agbiatiyo na kpakaraapai rogo kura uru. Bambiko wa Sara angia irazangada, kuti gu sino agu aboro nadu ti gu regbo re, ri afu gari moyambu nidee fu Abarayama, nangia Agara ni debadia tipa ri batika agude fuyo. Agara abatika kumbagude fu Abarayama, nangia Yisamaere. Ono tie, kusa, Sara aduna mobara, ri ki batika gude fu Abarayama, nangia Yisaka. Ho i ambedi ka mbu Yisaka ni ti mai, Sara akparia gupai nga Yisamaere aamoma wiiri. Sidu, fuo Sara ini gupai nga, kerepai adu gene naaye sa wiiri, ri aya fu Abarayama wee ko do gi kanga nidegude re gbiati wiiri nangia Yisamaere kusayo. Nirengo, Sara afura ziazia rogo wene gene yo tipa agu apai nadu ngbaduriyo. Ono gupai ri asana Abarayama tipaha re, si aba kina bakere rungo ti ko.

Wai i ambakadi gu zanga giatise re? Gu pangbangaa nga ga Ziazia Kekeapai nayaa: “Mbori . . . ki ya fu Abarayama: ‘Ka gu pai rúngosi nga ro tipa wiro na ga kanga re ya. Gu pai Sara ka gumba ha foro dunduko, mo ídi he ki mangi kina ha, bambiko kina rogo Yisaka yo i ka yamba ngbatungaro ni.’” Abarayama aidi kuti gu rugapai nangia ga Yekova Mbori, ko ki mangi a wa ko agumbaha.—Bambata Pai 16:1-4; 21:1-14.

Oni rengbe ka yawee: ‘Ka si du nga Mbori nika fura furani ngbangbaturũ yo wa gure, ani rengbe arengba ka gia tirani dagbarani niʹipo.’ Gupai re naye na ani kuti kura banguapai berewe nga gu nabipa wai rengbe arogotise ka mbakada agu atagbagapai kadu dagbayo. Arogotise rengbe arengba ka degatuyo koyo du Mbori ni. Wai tie rengbe yo ka degatuyo? Nigeda yo Fugo Mbori wa sa na kini idi kuti agu apai si agumbaha nga gu rugapai nga ga Mbori.—1 ATesaroniko 2:13.

Dee sa ni Kristano na nidiakumba nga guri naima nyaka rogo toroyo ayaa: “Bara dunguhe, ho paranga wirina nidegude niye ni ka sana re tipa arugute tipa gari rogatise, mi nisana ri singia i naawisigo Ziazia Kekeapai wa sa na kumbaari. Dungu agu aboro nidu na kpakaraapai rogo gayo rogatise yo, i na gu sino tiyo nga ga kodatiyo kuti wisigo Ziazia Kekeapai wa sa te.” (Tito 2:3-5) Ani rengbe arengba dunduko ka gbia wenepai ti gu gari bipai re. Oni nigedi Fugo Mbori na gaoni badiarogatise ti aregbo dunduko. Ngba gi gene re, oni nikaa ‘gia’ Fugo Mbori tipa wai oni kaa mangaapai rogo aʹuru nibasasa. (Yesaya 30:21) Sidu, oni rugutironi na gipai re: Ka oni manginga sunge na Ziazia Kekeapai nikpudu tipa ka ta gaoni badiarogatise nani ya, kini ringbisipai ti aregbo dunduko kuti agu averesi oni aberãha ya gaoni badiarogatise andunga kuti ni te ya. Kuba gure, oni asadi tironi ka bi wai rengbe oni tibaroni ue dunduko ka manga agu apai oni awirikaha rogo gaoni sino raka yo.

Ka singia oni na asada tironi ka mbakada kpakarapai, tipagine ka oni awisigonga agu abuku ti ni nayugobaraapai (Publications Indexa) tipa gaoni bakabangirise ya? Isoke si rengbe kadu nga oni nangerafuo sosono avunguroni, na si ki ngia gupai naye na tagbagapai kurogo gaoni rogatise. Kuba gupai nga oni naadarãkango tipa gupai rengbe gaoni badiarogatise ka mangaha watadu gupai si arengbanga ni mangihe ya, tipagine ka oni asunganga ti ni tibararoni ue ka wisigo agu abuku nayugobaraapai nga Index ya? Nibambatapai, oni bi bangua riipai wa gu nga “Parents (Avunguagude).” Si rengbe kadu nga oni naida ka ngera tii gu umba riiapai duwa ngbatunga gu nga, “caring for aged parents (ngerafuo sosono avunguroni).” Oni gedi agu apapara kekeapai pekeyo paha du rogo agu abuku nga ga aDezire Yekova. Si rengbe ka iriwo airiwo tironi ka bi wai rengbe oni gbiati gaoni badiarogatise ka gbia undo ti agu atingidapai du mburuhe rii Ziazia Kekeapai, nga gu naundo dungu kura aKristano nga aperengo.

Pa wisigo oni agu abuku re na kini gedihe tibararoni ue nika undo roni oni gbia gu ringbisapai du tipa gaoni kpakaraapai. Oni nika bi agu apai i arogodihe rogo Ziazia Kekeapai gbiati agu averesi keyo kina paha gbua nga gu nafu ga Mbori berã tipa gaoni kpakarapai. Oni bikihe rogo gaoni Ziazia Kekeapai yo, ki gedihe tibararoni ue dunduko. Ii, oni nika gia gupai agia Mbori agumbaha tipa gupai nafuda roni re!

Oni Banda Wene Fugodagbase

Ya mo oni aʹasadinga ka zaka gu ngbadimo bambu nga gu naima dia bete aregbo ka boro azakanga ha ya? Niʹasada oni tironi ka zaka gu ngbadimo angbazungaha aima de zaza re, si rengbe arengba ka zaka yee. Ono ginipai ka mangi ka si du nga i naazaka gu ngbadimo re azaka ti aregbo dunduko kini mai nzeme ti angbazungaha? Si rengbe kadu nitaatapai tipa ka zaka gu ngbadimo re. Kina gu bangisapai re du tipa gu ngbadimo nga ga fugodagbase. A wa pa maa nzeme ti angbazunga ngbadimo asaha nitaataha tipa si zaki, pa yugo oni gu nyemuse nga ga aKristano, nika sa fugodagbase si du taata furoni zavura ho du oni ni na kere zanga giatise vurũ.

Tipa boro duna wene birĩ, si ayenga niʹipo te, si kini yugu gupai nga, si naida bakere asadatise gbiati ngara tipa ka gbia wene sangbanaha. Wa vura duhe nga fugodagbase naida bakere asadatise, oni asaditironi asada ka mangaha. Fuo gure, oni rengbe arengba kadu na wene pagume niyangaraha dagbaroni na gaoni badiarogatise, sangbanaha kidu nga nyenye giatise dagbase.

[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 7]

Ho ka oni gbiatironi ni na zanga giatise, ya mo oni agbata gu rugapai nga ga Mbori?