Ka Oni ‘Ngerenga Kusayo’ Ya

‘Anga guni sa ka di sunge ku beni ki ngere kusayo, ka rẽ na rima kurogo ga Mbori ngbi yo te.’—RUKA 9:62.

GAONI KARAGAPAI NGA GINE?

Tipagine si aida ani “tíngidi pa dia Roto” ti ni?

Gini apai biata si aidanga ani berãkuriihe ya?

Wai rengbe ani kaa ndu kina sa na ga Yekova riigbu?

1. Gini zahe Yesu afuhe na gini sanahe si akusaha?

“ONI tíngidi pa dia roto.” (Ruka 17:32) Gi zahe Yesu Kristo afuhe agarã 2,000 kusayo re, paha ima nyaka awere kisusi gu regbo ko apehe ti ni. Ginipai Yesu aida ka gumbaha na gi nyanyakipa zahe re? Agu aYudo naadu ti gu regbo re, si aidanga i sakirogo gipai re asaka fuyo te. I aima ino gupai namangi dia Roto. Ho ri aoro ni na gari aborokporo Sodomo yo, ri abasasangba na ki ngere kusayo na ki sa ti ri ni mbia tikpo.—Oni gedi Bambata Pai 19:17, 26.

2. Ginipai narengbe ka sa dia Roto ri ngere kusayo, na gu gari zanga gisangba re aye na ginipai kuriri?

² Ono tipagine dia Roto angere ti ni kusayo? Ya mo ri aida ka ino gupai naamanga kusayo? Ya mo zanga idapase watadu tikö du nasari ri ngere kusayo? Ya mo si rengbe kadu nga ri aʹaria tiri tipa ka bi agu ahe ri ambuhe Sodomo yo? (Ruka 17:31) Ka si vura du nga gini ngbatunga ndupai du naadu vurũ, ri aima tumo na unga ri tipa gari basasangba. Oni bingo kina bibihe tigaoni! Ri akpi ti bangisa regbo na gu gbegberẽ aboro naadu Sodomo yo na Amora yo. Si du nga ndu gupai nasa Yesu ko yaa: “Oni tíngidi pa dia Roto”!

3. Wai gu Yesu anyakasi gupai nga si aidanga ani naangera kusayo tipa agu ahe ani ambuhe kusayo te?

³ Ani naraka ti gu regbo si aidanga ani ngere tipa agu apai ani ambuhe kusayo ya. Yesu anyakasi gipai re ho ko akaragapai ni fu gu kumba naaida ka ndu ka fu sene fu gako aborokporo mbata fu ko da niga Yesu bawiriki. Yesu ayaa: ‘Anga guni sa ka di sunge ku beni ki ngere kusayo, ka rẽ na rima kurogo ga Mbori ngbi yo te.’ (Ruka 9:62) Ya mo gi ga Yesu karagapai re adu nigbegberẽhe? Oó, ko aima inoho nga gu kumba re aagbata gene gbua tipa ka ora be sunge abawiriki. Yesu aringbisi ngbatunga gu gbisiga pa apai kumbatayo re kuti ‘ngera kusayo.’ Ya mo gbegberẽpai du ngaha nga boro ta kehe kini ngere kusayo watadu ní mbu kehe na ki aria tiní tipa ka ngera kusayo? Wa duhe dunduko ue re, si nagbe berãni kusayo ti gupai ka ní naamangaha, na si rengbe arengba ka gbarasapa gani sunge.

4. Ginipai si aida ani moiberã rani tipaha?

⁴ Kuba gupai nga ani moiberã rani kuti agu apai ani ambuhe sayo, si naida ani moiberã rani sa agu apai du kumbatayo. Oni kparianga wai furayo tipa gipai re rogo Asanza 4:25 ki yaa: “Bangiro ningere ku mbata yo diiri, mo ki ningere ku mbata yo bara bangiro.”

5. Tipagine si aidanga ti ni ani ngere kuti agu apai ani ambuhe sayo ya?

⁵ Wene ndupai kinaho si aidanga ti ni ani ngere kuti agu apai ani aima mbuhe sayo ya. Gu ndupai re nga gine? Ani naraka rogo “kusa rago.” (2 Tim. 3:1) Anga kina gbegberẽ agbata ue i nika gbarasaha te, ono gi gbegberẽ zegino re naabaha. Ginipai rengbe ka undo rani ani bandatirani ti gupai namangi dia Roto? Si naida ani ini bete agu apai ani ambuhe sayo nga gu rengbe ani ka tona kaa ngera tipaha. (2 Kor. 2:11) Sidu, ani wisigingo bete agu apai rengbe ka sarani ani tona kaa ngera kusayo tipaha na wai rengbe ani ka zanga maa berãrani fuoho.

WAI APAI ADUMBATA NIWENEHE

6. Tipagine si aidanga ti ni ani tona kaa berãpa wai apai adumbata furani ya?

⁶ Gu kere gbegberẽ bipai rengbe ani ka tona du nani nga kaa berã nga apai adumbata niwenehe furani baraho si aadunga ni wo ya. Zanga rugatirani nani, ani ima rengba kaa berã gupai nga apai angbaangba furani mbata na ani aduadu na ngbarago. Bangirani rengbe ka go ti agu akpakarapai nadumbata tirani ani ki tona kaa durugosipa kina pa ngbarago tipa wa ka si du nga apai aima ngba furani baraho apai adunga ni wo ya. Gi ngbatunga iraira bipai re rengbe ka sarani ani tona kpinyemu agu apai nadumbata. Ono Ziazia Kekeapai nazahe nga: ‘Ka mo yá nga, ‘Ginipai bambata arame angba ti ni gbe ti agi arame re ya? Bambiko mo asananga he ni tatamana tipa gipai te re.’ (Batu. 7:10) Tipagine gberẽ ngbatunga gu bipai re ti ni?

7-9. (a) Ginipai namangi aYisaraere Ezipeta yo? (b) Ginipai nasa aYisaraere i du na ngbarago? (d) Gini he aYisaraere atona ka kpakanahe tipaha?

⁷ Oni kparianga gupai namangi aYisaraere ti regbo Moize. Wa si avura du nga aboro anaabi aYisaraere wakina ayeaye ringara Ezipeta yo, fuo kpio Yosefa, aEzipeto ‘aringbisi abanyakasi pasunge i nirungosi aYisaraere arungosi na sunge mbugo.’ (Gate 1:11) Faro aida ka runosi ngbatunga gi ga Mbori aboro re dunduko kusayo. (Gate 1:15, 16, 22) Si du si airiwonga ti ni ka bi gupai Yekova agumbaha fu Moize ki yaa: “Mi bi gu imisiri nga ga gimi aboro du Ezipeta yo ni rengo, ki gi gayo kpe be gayo abanyakasi pa sunge, bambiko mi ini pa gayo aima” ya.—Gate 3:7.

⁸ Oni berẽnga pa gu ngbarago aYisaraere adu nani ti gu regbo i aguari kusayo tii sunge kanga! I aima bi ga Yekova iiriwo ome ho ko aye ni na agu Ambusa Nadu Bawe kurii gu irarukö nangia Faro na gako aboro. (Oni gedi Gate 6:1, 6, 7.) Nirengo, aEzipeto aidihe niyangaraha fu aYisaraere i guari na ki zungodi yó tipa i ndu, na ki fu dahabu gbiati feda nidunguhe si ki du wa ga Mbori aboro ‘agbu ahe be aEzipeto.’ (Gate 12:33-36) AYisaraere adu na ngbarago ka bi gupai nga Mbori ima gbarasa Faro na gako abanzengere Zamba Baima yo. (Gate 14:30, 31) Nairiwo wai gayo idapase anyaki fuo bi yó gi iiriwopai namangi re!

⁹ Ono wa si avura du wo, ngbutuko fuo Mbori kusiyo ngba iiriwo gene, i atona ka kpakanahe. Gine i akpakanahe tipaha? Riahe! Rago aangbanga tiyo na gu riahe Yekova afuhe fuyo te. I akpakanahe niyaa: “Ani tingidi pa atĩo, nga agu ra ani anari ra Ezipeta yo gbua, na akoforo, zuzuhe wa apaipai, na abaro, na amatangburu, na rukutu amatangburu fũ afũ gbe; Ono awere ome ti mbisimorani wa sa te; he ho be rani fuo kina gi manu ani angera fuo ho te re.” (Geda 11:5, 6) Ii, gayo bipai aima ariatihe mbiko i aida ka karagatiyo kurogo gu ringara i adu rogoho ni akanga. (Geda. 14:2-4) AYisaraere aberẽpa agu ahe i mbuhe sayo na ki garaka ga Yekova zinga kuriyo.—Geda. 11:10.

10. Ginipai ani awirikaha ti gu kpiapai nangia ga aYisaraere?

¹⁰ Ginipai ani awirikaha ti vuro gipai re areme? Ho du ani ni rogo fudifudiapai na akpakarapai, si aidanga ani tona kaa berãpa agu apai ani abihe nga si nangia weneapai mbata te, isoke, si rengbe kadu nga agu apai ani anaamangaha mbata fu ino ani rengo. Wa vura duhe nga gberẽnga ha ka berãkurii agu apai ani nawirikihe ti agu apai ani amangihe kusayo te, si naida ani bandatirani ki zanga rõa kina kubani kisusi, na kini bi agu apai nadumbata kina wai si adu nzunzu. Ka si adunga wo ya, rago rengbe ka gberã tirani na gu raka ani arakaha awere, si ki sa gupai nga ani karagatirani kurogo gaani kuru sino raka.—Oni gedi 2 Petero 2:20-22.

AGU AHE ANI AMBUPAHA KUSAYO

11. Wai kura aboro abi agu ahe i mbupaha bakuru kusayo?

¹¹ Si nafu kina gberarago ka bi gupai nga, kura aboro nangera ka bi agu ahe i ambupaha kusayo si ki du bangiriyo wa i aima zanga wene amomu. Si rengbe ka du nga oni aima du na momu beroni tipa ka ndu ku yunivasiti yo, ka da ninyanyakipa boro, ka gbia bakere marã, ono oni ki diberã ka mbupa agu apai re dunduko. Badungu awirinarani kinaho naambu agu asunge i azio bakere marã ti ni, aũngbarago, wirikapai, watadu ngi ambaro. Agarã ima susa nidunguhe wa i amangi gipai re, ono digido zegino ata danga te. Ya mo oni naawakana agu apai ka mangi furoni ka si adu nga oni amanganga gu diaberã re te?

12. Gini bipai Pauro adu nani tipa agu ahe ko asaha nigiiko?

¹² Pauro ambupa dungu apai tipa ka da nipekefuo Kristo. (Frp. 3:4-6) Gini berã naadu riko yo tipa agu ahe ko ambupaha? Ko ayaa: “Agu ahe nakiisi pa re, si adu nga bangire ni he te, mbiko Kristo.” Tipagine? Ko ayaa: ‘Nirengo, ahe dunduko si adu nga bangire ni he te mbiko gu wenepai nga inida Kristo Yesu gi Gbia. Mbiko ko ahe aingi be re dunduko si ki du bangire wakina mirĩ ahe, ya mi bi Kristo.’a (Frp. 3:7, 8) A wa boro niba biriko ku gugudo yo zanga ní berãpaha berewe, Pauro abiranga tiko tipa agu amomu sunge ko asaha nigiiko te. Paha aanyakanga berewe bangiriko te.

13, 14. Wai rengbe ani ka pekafuo gu kpiapai Pauro amoihe?

¹³ Ginipai rengbe ka undo rani ka si du nga ani tona kaa berãpa agu amomu ani ambupaha? Ani pekefuo ga Pauro kpiapai. Rogo gini gene? Oni kparianga pa nyakapa gu he du beroni awere. Oni na wene pagume na Yekova na oni ima du niruru roni fuko tipa gbanga regbo. (Eb. 6:10) Gini wenepai rengbe aũzegino ka fuhe furani nga gu susi agu amaku nga ga toro ani agbiaha awere na gu ani nika gbiaha kumbatayo?—Oni gedi Marako 10:28-30.

¹⁴ Pauro afura berewe tipa gu kurapai rengbe ka undo rani ani ndu kumbatayo niruru rani. Ko ayawee ko ‘atingidanga pa agu ahe naadu sayo te, ono ko aandu kumbatayo sa agu ahe du kumbatayo.’ (Frp. 3:13) Oni kparia gupai nga, Pauro afura tipa nyanyakipa apai ane ue. Bambataha nga, si naida bangirani go ti agu ahe ani ambuhe, na ki zanga gbarasa gaani ome na regbo tipa kaa bakabangirani tipaha. Uehe nga, a wa baoro ato abaangira naamanga ome ho ní ambeda ni ka digisoho, kinawo a si aida ani mangi ome tipa ka ndu kumbatayo na kini moiberã rani kuti gu he du mbatayo.

15. Gini undo ani agbiaha ho ani aberã ni kurii gu kpiapai nga ga ga Mbori ruru amoyambu?

¹⁵ Ho ani aberã ni kurii gu kpiapai nangia ga gu ga Mbori amoyambu nadumbata na aguyo du awere, si nafu ome furani ani ndu kina kumbatayo zanga ngera nigiirani. Nikpiapai, ka aAbarayama na Sara aaberãpa Ura aberã kindi, ‘ka gene aduadu nizazaha fuyo i karaga tiyo koyo.’ (Eb. 11:13-15) Ono i akaraganga tiyo koyo te. Moize ambu dungu weneapai Ezipeta yo kisusi gu kura aYisaraere ambuhe. Ono wa si avura duwo, pai ho rogo Ziazia Kekeapai nayugo gupai nga ko akpinyemu ka karaga tiko tipaha te. Kuba gure, Ziazia Kekeapai nagumba gupai furani nga, ko ‘aringbisi gu gbarasarimo nga ga Kristo nibakere ũkumuko susi agu aũkumuko nangia ga Ezipeta, bambiko ko angera tipa gu mosoro i ka fuhe.’—Eb. 11:26.

AGU AKPAKARAPAI NADUMBATA KUSAYO

16. Wai rengbe agu apai naima susa kadu na maapai kurirani?

¹⁶ Anga agu apai dunduko namangi furani mbata kusayo rengbe kadu niwenehe te. Si rengbe kadu nga ani nifudifudi rani ho ani atingidapa gu ingapai watadu gu irairapai ni ani amangihe kusayo. (Tam. 51:3) Ani rengbe kadu na gberarago mbiko gu nyanyaki rugute i afuhe furani. (Eb. 12:11) Ani ima rengba kaa tingidapa gu iraira sarangbanga namangi rani watadu gupai ani abihe nga si angia iraira sarangbanga. (Tam. 55:2) Ginipai rengbe ani ka mangaha tipa ka bandatirani ti berãkurii ngbatunga agu apai naima susa re? Ani bingo akpiapai biata?

17. (a) Tipagine Pauro aya ti ni wee ‘pako umba aumba susi kura ga Mbori aboro dũ’? (b) Gini he naundo Pauro ka ko nyenga kuti berã gbegberẽ aberã ya?

¹⁷ Agu aingahe naima susa. Pauro afura tipa tiko ki ya, “pa re umba aumba susi kura ga Mbori aboro dũ.” (Ef. 3:8) Tipagine ko abi tiko ti ni wa gure? Ko ayaa, “Bambiko mi arungosi ga Mbori kanisa.” (1 Kor. 15:9) Oni berẽnga pa wai Pauro abi tiko ti agu aregbo ko anaagbiatiko na agu aboro ko anaarungosi yó! Ono tie, kuba gupai nga Pauro mbu gu gbegberẽ berã re si nifudi ko, ko amoiberã ko kuti gu weneringise arẽnga aboro tipaha ya nga gu i ayuguhe fuko. (1 Tim. 1:12-16) Gu bakere tambuahe ko adu nani afõngbadu ko yo ko fu tiko sa sunge tungusapai. Gu gbegberẽ apai ko anaamangaha kusayo, si adu dagba agu apai yo ko aida bangiriko go ti ni. Ka ani aberãkurii gu inapai Yekova nayuguhe furani, ani ambunga agu apai ani aima mangaha kusayo si batasi omerani te. Ani mangisunge amanga na gu ome du tirani tipa gu sunge si aida ani mangihe awere.

18. (a) Ginipai rengbe ka manga ka si du nga rago angbanga tirani na agu arugute i afuhe furani te? (b) Wai rengbe ani ka mangasunge na agu afugo Soromo du tipa arugute?

¹⁸ Iigira rugute. Na ginipai rengbe ka manga ka si du nga ngbadurani tona ka ima tipa gu rugute i afuhe furani? Anga kina imisiri sa ka si fuhe furani te, ono si rengbe ka sa gupai a nga “he máki” rani. (Eb. 12:5) Kangia ani asogo gu rugute i afuhe furani mbiko ani abihe “ni toni he” watadu ani adihe adia mbata kugume kusa ani kini ru ka sogaha, si dunduko nayugo gupai nga ani aambunga gu rugute re si undo rani na ki kpuruwa rani te. Si angbaangba ka ani degeturani kuti agu afugo Soromo nayaa: “Mo ká kuti rugute nyanyaki, ka mo nimbú nga ha si merẽ ya; mo nibánda pa ha bambiko si nga ungaro.” (Snz. 4:13) Kina wai wene bagbe tarambiri nairisa agu arugute nga ga gene, si naida ani di agu arugute i nafuhe furani kugume, na ki mangisunge kutini zanga nye kina rogo bangisa barani sa.—Snz. 4:26, 27; oni gedi AEbere 12:12, 13.

19. Wai rengbe ani ka wirika gu idapase naadu ti Abakuka na Yeremaya?

¹⁹ Iraira sarangbanga watadu gupai nawiraha. Ti kura regbo, ani ima rengba kadu wakina gu nebi nangia Abakuka nakpari fu Yekova tipa ruru sarangbanga zanga ko ini ndu gupai Yekova ambugene ti ni fu kura gbegberẽ apai si nimangi. (Abak. 1:2, 3) Nairiwo wai ngbaha furani tipa ka wirika gu idapase naadu ti gu nebi re, ko ayaa: “Ono mi tigimi, mi angí rogo Yekova yo, mi adú na ngbarago rogo Mbori yo nga gi bata.” (Abak. 3:18) A wa si adu tipa Yeremaya, ka ani ‘amaabangirani’ kuti Yekova rogo idapase yo mbiko wangia ko Mbori rurupai, ani duadu naa kido nga apai aʹariatihe aʹaria ho regboho kada ni.—Kpe. 3:19-24.

20. Wai rengbe ani ka yugo nani nga ani ‘natingidi pa dia Roto atingida’?

²⁰ Ani naraka ti nyanyakipa regbo. Dungu weneapai namanga awere na badunguhe nika manga kumbatayo. Ani ndunga andu dunduko nibasasa kina sa na ga Yekova riigbu. Ani degenga turani adega kuti gu rugute Ziazia Kekeapai afuhe furani nga ani ngere kina kumbatayo angianga kusayo ya. Si nika sarani ani yugu gupai nga ani ‘natingidi pa dia Roto atingida’!

[Footnote]