Watchtower UMTAPO OKUYI-INTHANETHI
Watchtower
UMTAPO OKUYI-INTHANETHI
IsiZulu
  • IBHAYIBHELI
  • IZINCWADI
  • IMIHLANGANO
  • g 2/14 kk. 12-13
  • UConstantine

Ayikho ividiyo kulokhu okukhethile.

Uxolo, kube nenkinga ekufakeni ividiyo oyifunayo.

  • UConstantine
  • I-Phaphama!—2014
  • Izihlokwana
  • Indaba Ethi Ayifane
  • AMASONTO​—AGUNYAZWA ABE ESEXHASHAZWA
  • KWABA UHLOBO OLUNJANI LOBUKRISTU?
  • UConstantine Omkhulu—Ingabe Wayesekela UbuKristu?
    INqabayokulinda Ememezela UMbuso KaJehova-1998
  • Ukuguquka KukaConstantine—Waguqukelaphi?
    INqabayokulinda Ememezela UMbuso KaJehova Ka-1990
  • Indlela ELobukholwa Elaba Ngayo Yingxenye Yalelizwe
    INqabayokulinda Ememezela UMbuso KaJehova-1993
  • Ukuhlubuka—Indlela Eya KuNkulunkulu Iyavinjwa
    Ukufuna Kwesintu UNkulunkulu
Bheka Okunye
I-Phaphama!—2014
g 2/14 kk. 12-13
Isithombe esenziwe ngethusi sikaConstantine

EZASENDULO

UConstantine

UConstantine waba umbusi wokuqala waseRoma owazibiza ngomKristu. Ngokwenza kanjalo wawuthonya kakhulu umlando wezwe. Wamukela inkolo eyayishushiswa ngaphambili futhi wafaka isandla ekwakhekeni kwamaSonto. Ngokwe-Encyclopædia Britannica, “umphakathi nabezombangazwe bayisebenzisa kakhulu” inkolo yobuKristu ekulawuleni umlando wezwe.

KUNGANI kufanele ube nendaba nombusi waseRoma yasendulo? Uma unendaba nobuKristu, kufanele wazi ukuthi izenzo zobuqili zikaConstantine kwezombangazwe nakwezenkolo zazithonya izinkolelo nemikhuba yamasonto amaningi asekhona ngisho nanamuhla. Ake sibone ukuthi kanjani.

AMASONTO​—AGUNYAZWA ABE ESEXHASHAZWA

Ngonyaka ka-313  C.E., uConstantine wayebusa eMbusweni waseRoma oseNtshonalanga kuyilapho uLicinius noMaximinus bebusa ingxenye eseMpumalanga. UConstantine noLicinius banikeza wonke umuntu inkululeko yokukhulekela, kuhlanganise namaKristu. UConstantine wavikela inkolo yobuKristu, ekholelwa ukuthi yayiyoletha ubumbano embusweni wakhe.a

Ngakho-ke, kwamphazamisa uConstantine ukuthola ukuthi amasonto ayehlukaniswa yizingxabano. Elangazelela ukuba kube nobunye, wafuna ukusungula imfundiso “eqondile” nokuyenza yamukelwe. Kwadingeka ukuba ababhishobhi bayekethise ezindabeni zenkolo ukuze uConstantine abathande, futhi labo abayekethisa bakhululwa ekukhokheni intela futhi banikwa neholo. Isazi-mlando uCharles Freeman sithi “ukuthola imfundiso ‘efanele’ yobuKristu kwakungeyona indaba yokukhulekela nje kuphela kodwa futhi nokuthola umnotho wezwe.” Abefundisi baba abantu abavelele ezindabeni zezwe. Isazi-mlando u-A.H.M. Jones sithi “Isonto lase lithole umvikeli kodwa futhi lase lithole nomlawuli.”

“Isonto lase lithole umvikeli kodwa futhi lase lithole nomlawuli.” ​—U-A.H.M. Jones, isazi-mlando

KWABA UHLOBO OLUNJANI LOBUKRISTU?

Umphumela wombimbi lukaConstantine nababhishobhi kwaba yinkolo enezimfundiso ezixube ubuKristu nezinkolelo zamanga. Kwakungenakuba ngenye indlela ngoba inhloso yalo mbusi kwakuwukuvumela zonke izinkolo, hhayi ukufuna inkolo yeqiniso. Kakade wayengumbusi wombuso okhulekela onkulunkulu bamanga. Ukuze ajabulise womabili amaqembu enkolo, waqala “ukungacaci ukuthi uyiliphi endleleni enza ngayo nabusa ngayo,” kubhala esinye isazi-mlando.

Nakuba ayezibiza ngomKristu wokuqina, uConstantine wagxamalazela nasenkolweni yamanga. Ngokwesibonelo, wayebhula ngezinkanyezi futhi enza iziphonso​—izenzo zokusebenzelana nemimoya ezingavumelani neBhayibheli. (Duteronomi 18:​10-12) Ekhothameni likaConstantine eliseRoma, ubonakala emdwebeni enikela umhlatshelo konkulunkulu bamanga. Waqhubeka ehlonipha unkulunkulu welanga ngokumqopha ezinhlamvwini zemali nokukhuthaza imikhuba yokumkhulekela. Ngasekupheleni kokuphila kwakhe, uConstantine waze ngisho wavumela idolobhana lase-Umbria, e-Italy, ukuba lakhe ithempeli lokukhulekela yena nomndeni wakhe nokuba kumiswe abapristi ababezokhonza kulo.

UConstantine wayelokhu ekuhlehlisa ukubhapathizwa kwakhe “njengomKristu” kwaze kwaba sezinsukwini ezimbalwa ngaphambi kokufa kwakhe ngo-337 C.E. Izazi eziningi zikholelwa ukuthi wayehudula izinyawo ukuze aqhubeke ethola ukusekelwa kwezombangazwe okuvela kumaKristu nakulabo abangewona amaKristu ababesembusweni wakhe. Ngempela, umlando wokuphila kwakhe nokwephuza kwakhe ukubhapathizwa kwenza kungabazeke ukuthi wayeqotho lapho ethi uyakholelwa kuKristu. Nokho, kunento eyodwa esiqiniseka ngayo: Isonto elagunyazwa uConstantine laba yinhlangano yenkolo neyezombangazwe enamandla kakhulu, eyafulathela uKristu yase inamathela ezweni. UJesu wathi ngokuqondene nabalandeli bakhe: ‘Abayona ingxenye yezwe, njengoba nje nami ngingeyona ingxenye yezwe.’ (Johane 17:14) Amaqembu amaningi enkolo avela kuleli sonto manje elase liyingxenye yezwe.

Kusho ukuthini kithi konke lokhu? Kusho ukuthi akufanele sizithathe kalula izimfundiso zanoma yiliphi isonto kodwa kufanele sizihlole sisebenzisa iBhayibheli.​—1 Johane 4:1.

a Kuye kwaphikiswana kakhulu ngokuba qotho kukaConstantine ezinkolelweni zobuKristu ngenxa “yokuvumela kwakhe imikhuba yenkolo yamanga, ngisho nasekupheleni kokubusa kwakhe,” kusho enye incwadi.

AMAZWIBELA

  • Ngo-306 C.E., uCostantine waba umbusi woMbuso waseRoma oseNtshonalanga futhi kusukela ngo-324 kuya ku-337 C.E., waba ukuphela kombusi wengxenye eseMpumalanga neseNtshonalanga.

  • UConstantine wathi uNkulunkulu wamaKristu wamqinisekisa ngephupho noma ngombono ukuthi wayeyomsiza anqobe empini.

  • Ebonisa ukuthi wayesizwe uNkulunkulu ukuze anqobe empini ethile, ngokushesha uConstantine “wayala” ukuba kubekwe umkhonto owenziwe sasiphambano esandleni somfanekiso wakhe “osendaweni ephithizelayo eRoma.”​—kusho isazi-mlando uPaul Keresztes.

  • UConstantine wayenesikhundla sokuba umpristi omkhulu enkolweni yamanga, futhi wayezibheka njengombusi wazo zonke izinkolo ezazisembusweni wakhe.

Ikhothama likaConstantine

Ikhothama likaConstantine liyisikhumbuzo sokunqoba kwakhe empini

  • “Umbusi okahle​—ngisho nomKristu oqotho​—wayeyozithola kufanele akhethe phakathi kokulahlekelwa umusa kaNkulunkulu nokulahlekelwa amandla ombuso. Njengoba ayesanda kuqala ukubusa, uConstantine wayengakez’ ukuwadedela amandla ombuso, engeke futhi ayeke ukwenza izono ezazidingeka ukuze aqhubeke ebusa.”​—URichard Rubenstein, uprofesa wokuxazululwa kwezingxabano nezindaba zomphakathi.

  • “Akungatshazwa ukuthi uConstantine waba umKristu okungenani lapho esezokufa, uma nje singacabangeli ubuqotho bakhe ebuKristwini.”​—UPaul Keresztes, uprofesa womlando wamaGreki nowamaRoma.

    Zulu Publications (1975-2025)
    Phuma
    Ngena
    • IsiZulu
    • Thumela
    • Okukhethayo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Imibandela Yokusebenzisa Le Webusayithi
    • Imithetho Yokugcinwa Kwemininingwane Eyimfihlo
    • Amasethingi Okugcinwa Kwemininingwane Eyimfihlo
    • JW.ORG
    • Ngena
    Thumela