Ubuhle Bobuntu BobuKristu

“Nembathe umuntu omusha owadalwa ngokukaNkulunkulu ekulungeni nasebungcweleni beqiniso.”—EFESU 4:24.

1. Ibuphi ubuhle esifisa ukubuchaza lapha?

KUNESISHO sesiNgisi esithi ‘ubuhle busemehlweni alowo obukelayo,’ okusho ukuthi ubuhle buxhomeke kumuntu ngamunye. Buyini ubuhle bendoda engumKristu noma owesifazane? Yilokho esifuna ukuxoxa ngakho manje.

Ukuchaza Ubuhle Endodeni EngumKristu

2. Kungani izimfanelo ezingokomzimba zizodwa zehluleka ukwenza indoda engumuntu kaNkulunkulu?

² Ake siqale ngokucabangela izimfanelo ezinikeza indoda engumKristu isimo esijabulisayo esiyobangela abanye ukuba bakujabulele ukuba nayo. Izimfanelo ezingokomzimba zizodwa azimenzi “umuntu kaNkulunkulu.” (1 Thimothewu 6:11) Ukubukeka kwangaphandle kwendoda, njengoba kungase kube kuhle, akusho lutho uma ingenayo ingqondo ehluzekile. Uma iqhosha, inonya, ingajwayeleki, noma ingazi lutho, ayikhangi—iyacasula. Uma imikhuba yayo iyibonisa njengengenakho ukwazisa, ngokuqinisekile ingabangela ukukhubeka kwabanye. Uma izikhathalela yona kuphela ukuthi ibukeka kanjani nokuthi ibahlaba kanjani abanye umxhwele, ngeke ibe uhlobo lomuntu abanye abangathanda ukwenza ubudlelwano naye.

3, 4. (a) Iziphi ezinye zezimfanelo zendoda engumuntu kaNkulunkulu njengoba ziye zaboniswa indoda uKristu Jesu? (b) Ungazichaza kanjani ezinye zezici zendoda engumuntu kaNkulunkulu?

³ Kunalokho, indoda engumuntu kaNkulunkulu iyohlakulela izimfanelo zokulunga, ububele, uthando, nomusa. UJesu Kristu wayengaziwa ngomzimba wakhe ophelele kodwa ngobuqotho bakhe ezimisweni naseqinisweni. Indlela yakhe yokufundisa yambonakalisa njengalowo owayekhuluma ngegunya likaNkulunkulu. (Mathewu 7:28, 29; Johane 7:46) Indoda engumuntu kaNkulunkulu ngeke yonakaliswe ukufisela amandla noma udumo. Amalungelo esikhundla esithile ngeke ayonakalise. Iyindoda ethanda ukusiza. Iyakuthanda ukuthobeka futhi ngeke iqambe amanga. Ibonisa ukumesaba okuphilayo uJehova. (IzAga 22:4) Lezi ezinye zezimfanelo okumelwe zifunyanwe endodeni engumuntu kaNkulunkulu.

⁴ Indoda engumuntu kaNkulunkulu inonembeza, inhliziyo enhle, nesisusa esihle. (1 Thimothewu 1:5; IzAga 4:23) Ngeke yenze izinto ezingavumelani nonembeza wayo, ingazinaki izimiso zokulunga. Ngokuba nenhliziyo enhle nesisusa esifanelekile, ngeke isebenzise izindlela ezingalungile ekusebenzelaneni kwayo nabanye. (Heberu 13:18) Ngeke ivumele izisusa zayo ezinhle zonakaliswe ukuziphatha okubi nezenzo. (Hoseya 4:11) Ihlala izikhuza njalo ukuba inhliziyo yayo ingabi ngekhohlisayo. Ngezwi nangesenzo ibonisa ukuthi iyindoda enezimiso.—IHubo 15:1, 2.

5. Iyiphi indima efezwa ububele ekuphileni kwendoda engumuntu kaNkulunkulu?

⁵ Indoda engumuntu kaNkulunkulu iyabazwela abanye, iyaxolela futhi inomusa. Indoda enozwela iyindoda enesihawu. Ingabonisa isihe nokucabangela lapho abanye benezinkinga okunzima ukubhekana nazo futhi ezibangela ukukhathazeka. Ngaphezu kwalokho, ingase ithethelele lapho yoniwa ngomunye. Ingawunqoba umuzwa wemvelo wokuphindisela okubi ngokubi nokuthuka ngokuthuka. Ngempela ifanelana kahle namazwi akweyoku-1 Petru 3:8, 9. Ngokubusisa kunokuba iqalekise, izibonakalisa ingenomusa, futhi ikwazi ukuzithiba kulezozifiso ezimbi ezitholakala endodeni engenabubele, indoda engakwazi ukubonisa uzwela, ukuthethelela, nomusa kwabanye.—Efesu 4:31, 32.

6. (a) Iziphi ezinye izimfanelo ezivelele zendoda engumuntu kaNkulunkulu ezikhona futhi zisho ukuthini? (b) Imuphi umbono umfazi nabantwana bendoda enjalo abayoba nawo?

⁶ Enye imfanelo evelele etholakala endodeni engumuntu kaNkulunkulu eyokuba ngephanayo. Futhi uma ishadile, iyindoda yeqiniso nobaba oqotho. Esikhundleni sayo njengomuntu oshadile, indoda engumuntu kaNkulunkulu inethuba elikhulu kakhulu lokuba ithonya nokuba isibonelo esihle kokubili kumkayo nakubantwana bayo. (Kolose 3:19, 21) Endabeni yokuba ngephanayo, indoda enjalo ilandela iseluleko esihle seNkosi uJesu Kristu, eyathi: “Yiphani, khona niyakuphiwa; bayakunipha esifubeni senu isilinganiso esihle, esigxushiweyo, esigqishiweyo, esichichimayo; ngokuba ngesilinganiso enilinganisa ngaso nani niyakulinganiselwa ngaso.” (Luka 6:38) Ebuhlotsheni bayo bomkhaya, indoda enjalo ngempela iyobanakekela abendlu yayo. Kodwa futhi iyolandela iseluleko esihle esikwabase-Efesu 4:28, esithi “akhuthale asebenze okuhle ngezandla zakhe, ukuze abe nokwabela osweleyo.” Njengendoda yangempela, indoda engumuntu kaNkulunkulu iyoba nokwethembeka elungiselelweni lomshado. Umkayo uyokwazi ukuyethemba ngokuphelele njengomuntu abamunye naye esibophweni somshado. (IzAga 5:18, 19) Ngaphezu kwalokho, uma kunabantwana, iyozibonakalisa ingubaba oqotho, ongakhohlisi noma ongathembekile ekusebenzelaneni nabanye. Ngaleyondlela, iyotshala izimiso zokwethembeka kubantwana bayo. (IzAga 4:1-5) Yeka isibonelo esihle indoda enjalo eyiso ezingqondweni ezibambayo zabantwana bayo! Bayokwazi ukuyibheka njengendoda ethembekile, egcina ubuqotho.—IzAga 11:3, 4.

7. Imuphi umbono olinganiselwe ngezikweleti oyothathwa yindoda engumuntu kaNkulunkulu?

⁷ Futhi, ngokuqondene nalokhu, indoda engumuntu kaNkulunkulu iyoqaphela ukuthi yona nomkhaya wayo abanqwabelanisi izikweleti eziwumthwalo, yazi ukuthi lokhu kungaholela ezinkingeni ezinzima. Eqinisweni, lokhu kusho ukuthi ngeke izivumele yona nomkhaya wayo baphile ngaphezu kwamandla abo. Ingumuntu oyobala izindleko ngaphambi kokuqala okuthile. (Luka 14:28-30) Ingazidela yona ngokwayo esikhathini samanje ngenxa yesikhathi esizayo futhi ikwazi ukudela okubonwayo ngenxa yokungabonwayo, ngendlela engokomfanekiso. (Qhathanisa namaHeberu 11:8-10.) Ukuphila ngalendlela kuyosiza indoda engumuntu kaNkulunkulu ilondoloze ukulinganisela kwayo kobuKristu ekuphileni kwayo kwansuku zonke.

8. Indoda enjalo iyobhekana kanjani nezimo ezingajabulisi ekuphileni kwayo?

⁸ Ekuphileni kwaso sonke isintu, ngenxa yesono nokungapheleli, kudingekile ngezinye izikhathi ukubhekana nezimo ezingajabulisi. Kodwa indoda engumuntu kaNkulunkulu iyoba nesibindi futhi ibe nezimiso ezimweni ezinjalo, ilandele isibonelo sikaJesu. (Johane 16:33) Ngamandla kaNkulunkulu wayo, uJehova, iyobhekana nezinkinga ezinzima ngesibindi, incika kuJehova ngosizo nokuqondisa.—IzAga 18:10.

9. Ungakuchaza kanjani ukuphila okufanelekile kwendoda efuna ukuthokozisa uNkulunkulu?

⁹ Indoda engumuntu kaNkulunkulu ngempela iyinkosi yomzimba wayo. Okusho ukuthi, igcina izifiso nezinkanuko zayo zingaphansi kokuqondiswa, iyaqaphela ukuthi umzimba wayo uyisisebenzi esihle kodwa uyinkosi embi. Ikhumbula njalo amazwi aphefumlelwe kamphostoli uPawulu: “Ngiyawutuba umzimba wami, ngiwenza isigqila.” (1 Korinte 9:27) Ngakho-ke, ifuna ngaso sonke isikhathi ukuhlakulela leso ‘sithelo somoya . . . ukuzithiba,’ igwema lezozinto eziyoyonakalisa. (Galathiya 5:22, 23) Ihlakaniphile ngokwazi ukuthi ukucabanga ngokubi kungaholela esenzweni esibi. Nalapha, ithembele kuNkulunkulu, uJehova, namandla awanikezayo.—Filipi 4:13.

10, 11. (a) Iyiphi imfanelo elungisayo eboniswa yindoda engumuntu kaNkulunkulu lapho yenza amaphutha ekwahluleleni? (b) Isiphi isibonelo okumelwe izinhloko zemikhaya zisilandele ngokuqondene nesifundo somkhaya?

¹⁰ Futhi okokugcina, indoda engumuntu kaNkulunkulu ingawavuma amaphutha ayo, isho ukuthi iyaxolisa, ibonise ukuzisola okunjalo kumngane wayo womshado nakwabanye okungenzeka ibone noma ibalimaze ngandlela-thile ngenxa yokungapheleli kwayo. Ingaya kuJehova futhi ngenhliziyo ehlanzekile icele ukuba ithethelelwe izono zayo ngoba iye yacela umkayo, umakhelwane wayo, abantwana bayo, ukuba bayixolele. Ukukwazi ukuthi “ngiyaxolisa, ngenze iphutha” ngempela kuwuphawu lwendoda yangempela, ikakhulukazi lwendoda engumuntu kaNkulunkulu.—Mathewu 18:21, 22; Marku 11:25.

¹¹ Awunakusho yini ukuthi indoda, ubaba, walolohlobo ubeyothola usizo lukaJehova? (IHubo 54:4) Ngempela, ubeyohlonyiswa ukuba abhekane nezinkinga izwe lamanje eliziletha kithi sonke ngenxa yamacebo kaSathane nenjongo yokonakalisa konke okuhle, kuhlanganise umshado nomkhaya ojabulisayo. Ubeyolinakekela kahle ingokomoya lamalungu omkhaya, ewahola ekutadishweni kwasikhathi sonke kweZwi likaNkulunkulu nasekukhulekeni, elandela isibonelo sezinceku ezithembekile zikaNkulunkulu ngezikhathi zeBhayibheli.—Duteronomi 11:18-21; IzAga 7:13.

12. Iyiphi indima ebalulekile esizoyicabangela ngokulandelayo?

¹² Kodwa kunokwengeziwe kokucatshangelwa. Kunengxenye futhi efezwa umfazi ekubhekaneni nezinkinga emkhayeni. Manje ake sicabangele lezozimfanelo ayofuna ukuzihlakulela ekuphileni kwakhe.—IzAga 19:14.

Ukuchaza Ubuhle Kowesifazane OngumKristu

13, 14. Iziphi izinyathelo owesifazane angazithatha ukuze azuze ukuvunyelwa uJehova nomkhaya wakhe uma eshadile, futhi sasiyini iseluleko somphostoli uPetro kwabesifazane kweyoku-1 Petru 3:1-5?

¹³ Incwadi yezAga isitshela okuthile ngowesifazane ongumuntu kaNkulunkulu: “Ubuhle buyinkohliso, nokubukeka kuyize, kepha owesifazane owesaba uJehova uyakudunyiswa.” (IzAga 31:30) Khona-ke, owesifazane uzizuza kanjani lezozimfanelo ezimenza athandeke kumyeni wakhe nakubantwana bakhe, noma kwabanye uma engashadile, futhi zimenze abe umuntu abanye abakujabulelayo ukuba seduze kwakhe? Okokuqala, owesifazane ongumuntu kaNkulunkulu ungumuntu onenhliziyo evulekile, okusho ukuthi uyaphana, uyakufisela ukusiza abanye ngazo zonke izindlela angenza ngazo, ngokwenyama noma ngokomoya. Uma kukhona abasweleyo, uphakathi kwabokuqala abafuna ukusiza, enesithakazelo sangempela ezidingweni zabanye. Kodwa, yebo, ulinganisela isithakazelo esinjalo nlokunakekela kanye nokukhathalela amelwe akunikeze umkhaya wakhe, uma eshadile.—Thithu 2:3-5.

¹⁴ Ngaphezu kwalokho, owesifazane onjalo unomoya wokuzithoba, akazithwali; unomusa, akanyukubali; uyinono akalona inuku, unozwela akanalo uchuku. Futhi uma eshadile ulwela ukulandela iseluleko esinikezwa umphostoli kweyoku-1 Petro 3:1-5.

15. (a) Imuphi umgomo owesifazane ongumuntu kaNkulunkulu angase awuzuze? (b) Uyisekela kanjani indoda yakhe? (c) Kungani eqhubeka ethandeka kuwo wonke umkhaya?

¹⁵ Ngekungaphezulu, owesifazane ongumuntu kaNkulunkulu akuhlakaniphile ngokwezwe, kodwa ulwela ukuhlakulela isimo esingokomoya. Ungumfundi oqotho weBhayibheli futhi unesithakazelo sokusebenzisa izimiso zalo ekuphileni kwakhe. (IHubo 119:66) Lokhu akwenziwa ngenxa yesithakazelo sobugovu, sokuzifunela yena ulwazi, kodwa, kunalokho, ucabanga ngokuhlanganyela nabanye izinto ezinhle azifundayo, kokubili enkonzweni yobuKristu nasekubonaneni kwakhe nsuku zonke nomakhelwane, izihlobo, nabangane. Indoda engumKristu iyamjabulela umfazi engaxoxa naye izindaba ezingokomoya, njengomsizi wayo, umuntu naye ozazisayo izinto ezingokomoya nofuna ukuhlanganyela nayo ekwazini uJehova kangcono. (IzAga 9:9, 10) Ngakho-ke owesifazane ongumuntu kaNkulunkulu uhlakaniphile futhi unozwela. Uma eshadile uyayiqaphela indima yakhe njengomsizi wendoda yakhe. Uyayisekela indoda yakhe ekunikezeni imfundo engokomoya kubantwana, ikakhulukazi lapho ingekho ekhaya. (Qhathanisa neyesi-2 Thimothewu 1:2, 5; 2 Johane 1, 2.) Uyoqhubeka ebonisa uthando futhi ethandeka kuwo wonke umkhaya ngisho nalapho ubuhle bakhe bobuntombi kungenzeka sebaphela. Umyeni wakhe angathembela kuye ngalokho akuphawulayo okuhle nokufanelekile, imibono enengqondo nesikhuthazo sobuqotho, ngenxa yokuthi umnene futhi unengqondo. (IzAga 25:11) Kwakungesikhathi uAbigayili enza isenzo sokuhlakanipha nemfanelo yokuphuthuma lapho uDavide athi: “Makubusiswe ukuhlakanipha kwakho.”—1 Samuweli 25:32, 33.

16. Imaphi amazwi nezenzo ezibonakalisa owesifazane ongumuntu kaNkulunkulu?

¹⁶ Ithonya elinesizotha lokuhle umfazi alisebenzisayo ekusekeleni indoda yakhe ngeke libe elamazwi ahlabayo, abuhlungu noma abhinqayo. Ukuthandwa kuzuzwa ngokubheka komusa, amazwi akhulunywa ngesikhathi esifanelekile, izenzo ezinhle zothando, inkuthalo, ngomusa wokuthobeka nangozwela olujulile. (Qhathanisa nezAga 25:11; 31:10-28; 1 Thesalonika 2:7.) Ukuthobeka, ukholo, isizotha, lezi izinto ezizuza ukuthandwa okuhlala njalo kowesifazane ongumuntu kaNkulunkulu.—IHubo 37:11; Heberu 11:11, 31, 35; IzAga 11:2.

17. Imfanelo yothando inayiphi inzuzo kowesifazane ongumuntu kaNkulunkulu?

¹⁷ Enye imfanelo evelele yowesifazane ongumuntu kaNkulunkulu ikhono lakhe lokubonisa isihawu nothando. (Roma 12:10) Imvunulo yakhe enhle kakhulu uthando, oluyomvimbela ekubeni angacasulwa izinto ezincane. Yeka indlela loluthando oluchazwe kahle ngayo kweyoku-1 Korinte 13:4-7. NgokweThe New English Bible, ifundeka kanje: “Uthando luyabekezela; uthando lunomusa futhi alunamona namuntu. Uthando aluzigabisi neze, aluzikhukhumezi, alunalo unya; alunabo neze ubugovu, alusheshi lucunuke. Uthando alunamagqubu; aluthokozi ngezono zabanye abantu, kodwa luthokozela iqiniso. Ayikho into uthando olungeke lubhekane nayo; ukholo lwalo, ithemba lalo, nokubekezela kwalo, akunamingcele.”

Yini Thina Esiyiyo?

18. Imiphi imibuzo yomuntu siqu ngamunye wethu abhekene nayo manje, futhi yini eyokwenziwa ukuzihlola?

¹⁸ Umbuzo omkhulu manje uwukuthi: Ingabe ngamunye wethu angachazwa yini njengomuntu ongumKristu, sishadile noma singashadile? Zikhona yini izindawo lapho singabona khona isidingo sokwenza ukulungisa okwengeziwe njengoba sifuna ukuthokozisa uJehova nabanye abantu esinabo? Ngokungangabazeki, noma ikuphi ukuzihlola esikwenzayo kuyobonisa izindawo lapho kumelwe sithuthukise khona, kodwa yeka injabulo okuyiyo ukubona intuthuko enjalo kithi, futhi, ngaphezu kwalokho, ukubona abanye bephawula futhi bekhuluma ngoshintsho esilwenzayo ngenxa yokulandela kwethu eduze iZwi likaNkulunkulu nezimfundiso zalo!—2 Korinte 13:5; 1 Thimothewu 4:15, 16.

19. Singazixazulula kanjani izinkinga esibhekana nazo ekuphishekeleni ukuphila okunokuthula kokwesaba uNkulunkulu?

¹⁹ Ekuphishekeleni ukuphila kokuhlala engashadile, umuntu angalwela ukuhlakulela lezimfanelo. (1 Korinte 7:32) Futhi uma kwenzeka kufike usuku lapho umuntu enquma ukushada, izimfanelo ezinjalo ngokuqinisekile ziyomsebenzela kahle umuntu oye wazihlakulela. Phakathi kwalabo abashadile, ukuqhubeka nokuhlakulela izimiso ezinhle zobuKristu kuyophumela entokozweni nasenjabulweni enkulu. (Filipi 4:8, 9) Ukuxazulula izinkinga kudinga umzamo wabo bobabili abangane elungiselelweni lomshado. Ukuzimisela ukuqaphela nokushintsha imikhuba yakho engathandeki kungase kusize kakhulu ekwembatheni ubuntu obujabulisayo bobuKristu. (Kolose 3:8-10) Futhi, khumbula, uphawu lwendoda engumKristu noma owesifazane engumKristu luwukukwazi ukuthi, “Ngiyaxolisa, ngicela ungixolele.” Sonke siyawenza amaphutha. Uma siwavuma, sinikeza ubufakazi bokuhlakulela izimfanelo ezicebile zesizotha nokuthobeka.—Mika 6:8; Jakobe 3:2.

20. Imaphi amazwi afaneleka kahle omphostoli uPawulu kwabaseKolose 3:12-17 awusizo nafaneleka kithi sonke?

²⁰ Yeka indlela afaneleke ngayo lamazwi kaPawulu ayewaqondise ebandleni laseKolose: “Ngakho-ke njengabakhethiweyo bakaNkulunkulu, abangcwele nabathandekayo, yembathani ububele benhliziyo, nesisa, nokuzithoba, nobumnene, nokubhekakade, nibekezelelane, nithethelelane, uma umuntu enensolo komunye; njengokuba neNkosi yanithethelela, yenzani njalo nani. Kepha phezu kwakho konke lokho yembathani uthando oluyisibopho sokuphelela. Ukuthula kukaKristu makubuse ezinhliziyweni zenu, enabizelwa futhi kukho emzimbeni munye; futhi yibani-ngababongayo. Izwi likaKristu alihlale phakathi kwenu, livame, nifundisane ngokuhlakanipha konke, niyalane ngamahubo, nangezihlabelelo, nangamaculo okomoya nimhubele uNkulunkulu ezinhliziyweni zenu ngokubonga. Konke enikwenzayo, noma kungezwi noma kungomsebenzi, kwenzeni konke egameni leNkosi uJesu, nimbonge uNkulunkulu uYise ngaye.”—Kolose 3:12-17.

21. Kungabakhuthaza kanjani abanye ukuziphatha kwethu nesikwenzayo?

²¹ Izibonelo ezinhle eziseBhayibhelini, nezisebandleni lobuKristu kulelikhulu lama-20, kumelwe zibe isikhuthazo kithi sonke ukuba siqhubeke sembatha ubuntu obusha. (Efesu 4:22-24) Ngokwenza lokhu, siyoba isibusiso kubo bonke labo esijwayelana nabo. Ngaphezu kwalokho, abaningi abanye esiyisa isigijimi soMbuso kubo bayohlabeka umxhwele futhi bakhuthazeke, hhayi kuphela ngamazwi ethu, kodwa futhi nangentshiseko nokuziphatha okuhle abakubonayo emkhayeni wembulunga yonke woFakazi BakaJehova.—Johane 13:34, 35.

Ekubukezeni okungenhla, ungathini?

◻ Iziphi izimfanelo okumelwe zihlakulelwe indoda engumuntu kaNkulunkulu?

◻ Indoda engumKristu ingamnakekela kanjani umkayo nomkhaya?

◻ Owesifazane engumKristu ubonakala ngaziphi izimfanelo?

◻ Abantu abangashadile bangalakhela kanjani ikusasa ngokuhlakanipha?

[Isithombe ekhasini 22]

Indoda engokomoya ibonisa izimfanelo ezikhangayo kwabanye

[Isithombe ekhasini 24]

Owesifazane owesaba uNkulunkulu unothando futhi uyathandwa

[Isithombe ekhasini 26]

AmaKristu angashadile angahlakulela ubuntu obusha ukuze abe nokuphila okugcwele nokujabulisayo