Indlela Enganqoba Ngayo Isifiso Sami Esinamandla
Njengoba ilandiswa nguWaikato Gray
UKUZALWA kwami ngoDecember 2, 1928, kwakunesici esibalulekile. Ngabelethwa ngokuphuma kwesingezansi kuqala okwacishe kwabulala mina nomama. Ngokomphumela, ngazalwa nginezinyawo ezisontekile. Ngenhlanhla, ugogo wangisiza futhi ekugcineni wazelula. Usizo lwakhe lwaba olubaluleke kakhulu, ngenxa yokuphila engangizokuphila njengomMaori eNew Zealand.
Ubaba, uClark Gray, wayengowesizwe samaNgati-Tuwharetoa Maori futhi umama, uHore Teree, wayevela esizweni samaNgati-Kahungunu. Ngokohlu lozalo lwasendulo lwamaMaori, nganginefa elihle, njengoba ngadabuka emakhosini amabili ayenesifiso esikhulu. Isifiso saba futhi amandla ashukumisayo ekuphileni kwami.
Ukuphumelela Naphezu Kobumpofu
Ngangingowesithathu emkhayeni okwathi ngokuhamba kwesikhathi waba nabantwana abayisishiyagalombili. Kwakungesikhathi soKucindezeleka Okukhulu, futhi abazali bami babempofu kakhulu. Sasihlala siyishumi endlini enamakamelo amabili eBay View, eduze kwaseNapier, esiQhingini esiseNyakatho, eNew Zealand. Ukuqoqa izinkuni osebeni lolwandle nokuthwala amanzi angamalitha ayi-15 ngomgqomo kaphalafini emthonjeni kamakhelwane kwakuyimisebenzi yansuku zonke engiyikhumbula kahle. Sasihamba amakhilomitha ayi-8 siya esikoleni singafake zicathulo, ehlobo nasebusika.
Lobumpofu bakhulisa isifiso sami sokuzakhela ikusasa elingcono—ukuthola imfundo engcono nokuba ngothile. Kwakumelwe ngiqale esikoleni. Ngesikhathi ngiqhubeka nezifundo zami zesikole, ngangingovelele futhi ekugijimeni nasekudlaleni ibhola lombhoxo. Ngaba umgijimi ovelele esikoleni sethu esiphakeme futhi ngokushesha ngenziwa ilungu leqembu lebhola lombhoxo. Lapho ngisesesikoleni, udumo lwami njengomdlali wangemuva ophambili lwasakazeka kuso sonke isiQhingi saseNyakatho.
Lapho ngiqeda esikoleni ngaya ekholiji lokuqeqeshelwa ubuthishela eWellington futhi ngafunda unyaka eYunivesithi yaseVictoria ngaphambi kokuba ngiyofundisa eSikoleni Esiphakeme sesiFunda saseManutahi. Ngesikhathi ngilapho, ngakhethwa njengomdlali olingwayo weqembu lebhola lombhoxo leMaori All Blacks. Ukudlalela iqembu lebhola lombhoxo lesizwe saseNew Zealand kuyiphupho lamaMaori amaningi. Kwakuwudumo ngempela kimi ukuba nengxenye kulemidlalo yokulingwa.
Izinso zami zazigcwaliseka. Nganginguthisha ongumMaori futhi ngaleyondlela ngangiye ngafinyelela ukuqashelwa kokubili kwezemfundo ephakeme nakwezemidlalo. Ubumpofu bancipha—yeka umehluko omkhulu ukusuka kumfanyana ompofu ongumMaori ngawo-1930!
Ingabe Uyalazi Igama LikaNkulunkulu?
Lapho ngisekholiji, ngaba nesizathu sokubhekisisa inkolo. Ngangikhuliswe njengomSheshi. Eqinisweni, izinkonzo zesonto ngesinye isikhathi zake zaqhutshelwa ekhaya. Uvivinyo loqobo lwafika lapho ubaba efa. Ngangilokhu ngizibuza isizathu sokuba uNkulunkulu athathe ubaba lapho umama nabantwana bakhe abayisishiyagalombili babemdinga kakhulu kangaka. Kwabonakala kungalungile.
Cishe ngalesikhathi umama wayeqala ukuya ezifundweni zeBhayibheli ezaziqhutshwa oFakazi BakaJehova nomakhelwane abathile. Ngathukuthela. Sasinenkolo yethu, ngakho kungani kwakudingeka azikhathaze ngalaboFakazi?
Khona-ke ngolunye usuku uRudolph Rawiri, uFakazi wakuleyondawo, wangivakashela. Nganquma ukuthi ngangizombeka endaweni yakhe. Kodwa ukumamatheka kwakhe nesizotha kwangiqeda amandla. Wangibuza umbuzo olula, “Ingabe uyalazi igama likaNkulunkulu?” Ngaphendula, “uJesu.” Wangimemela ukuba ngivule eBhayibhelini lami lenguqulo kaKing James iHubo 83:18. Yeka ukumangala! Kwakunegama likaNkulunkulu eBhayibhelini lami siqu: “Bazi ukuthi nguwe wedwa ogama lakho linguJehova; ungoPhezukonke emhlabeni wonke.”
Ngahlabeka umxhwele. Kungani isonto lami lingazange ligcizelele lelogama elingcwele? Kamuva omunye uFakazi ongumMaori, uCharles Tareha, weza ekhaya futhi wasiqhubela isifundo seBhayibheli sasikhathi sonke. Sakuqaphela ukuncencetha kweqiniso leBhayibheli futhi sanqamula bonke ubuhlobo neSonto laseSheshi. Ngaba uFakazi obhapathiziwe ngo-1955.
Isizathu Esenza Ukuba Iqiniso Lingikhange
Njengoba ngangikhuliswe njengomSheshi, kungani ngakhangwa yizimfundiso zoFakazi BakaJehova? Njengoba babechaza iZwi likaNkulunkulu, ngahlatshwa umxhwele incazelo yabo elula nenengqondo. Yebo, ngabantu abaningi lobo bulula buyisithiyo ngokwabo. Kodwa ngaqala ukubona ukuthi iBhayibheli linezimiso eziyisisekelo, imithetho, neziqondiso nganoma iyiphi inkinga engase iphakame ekuphileni.—Qhathanisa neHubo 119.
Lokhu kwaba njalo ikakhulukazi ekuphileni komshado. EBhayibhelini, ngathola iziqondiso zomshado ephumelelayo. Langisiza ukuba ngibone lapho ngingathuthukisa khona njengomyeni nobaba ngokwamukela imithwalo yami yemfanelo. Yebo, ngaba nenhlanhla enkulu ngokuthola inkosikazi enhle kangaka njengoHinewaka, weSizwe samaNgati-Porou esisoGwini lwaseMpumalanga. Sashada ngo-1954. Walamukela kalula iqiniso leBhayibheli, futhi siye sabambisana ekusebenziseni izimiso zeZwi likaNkulunkulu.—Bheka izAga 31:10-31.
Okunye futhi okwangihlaba umxhwele kakhulu kwakuyizindinganiso eziphakeme zokuziphatha ezazilandelwa oFakazi. Ukuze ube nokuma okuhle noJehova, kudingeka uyeke konke ukuziphatha okubi—ubufebe, ukuphinga, ukuqamba amanga, ukweba, ubudlova, ukubulala, inzondo, nobuzwe konke okulahlwa yiZwi likaNkulunkulu. Ngangizibona izinzuzo zokuziphatha okuhle kimi nakwabanye. Zazingekho izithelo ezimbi ezazingenza ngizisole.—1 Korinte 6:9, 10.
Ukukhululwa Ekukholelweni Ezeni
Izinkolelo eziyize zamaMaori zihambisana nefa lamaMaori. Sasiyesaba kakhulu imiphefumulo yabafileyo, futhi izimfundiso zaseSheshi zokungafi komphefumulo zasiza ekukhuliseni ukwesaba kwami kwamaMaori. Nokho, lapho ngiqala ukutadisha iBhayibheli noFakazi, ngafunda ukuthi uJesu wathi: “Niyakulazi iqiniso, neqiniso liyakunikhulula.” (Johane 8:32) Yebo, ulwazi oluqondile ngeZwi likaNkulunkulu lwangikhulula ebugqilini bokukholelwa ezeni kwamaMaori.
Ngikhumbula isibonelo esibonisa lokhu. Umkhulu wafa, futhi phakathi namahora angama-48 ugogo naye wafa ngenxa yenhliziyo ebuhlungu. Walaliswa phansi ekamelweni lokuphumula, eduze kukamkhulu owayesebhokisini. AmaMaori amaningi amadala ayemi ezungeze isidumbu, kodwa lapho umngcwabi ecela ukuba bamsize ukufaka ugogo ebhokisini, bonke banyamalala kulelokamelo! Kodwa ukuba ngangingenalo ulwazi lweqiniso, nami ngangiyobaleka. Ngokwazi ukuthi abafileyo bamane balele ekufeni, angizange ngikungabaze ukusiza ekuphakamiseni isidumbu sikagogo wami othandekayo ngisifake ebhokisini lakhe.
Kusukela lapho, njengesikhonzi soFakazi BakaJehova, ngiye ngenza izinkonzo zomngcwabo eziningi futhi ngakwazi ukududuza abaningi ngemfundiso elula yeBhayibheli ngabafileyo. Ngicabanga ukuthi ukuba lula kwendaba ekuJohane 11:11-44 ngempela kucacisa impikiswano. UJesu wafanisa ukufa nokulala. Akukho ukuhlushwa, kumane kuwukulindela uvuko, njengokungathi usebuthongweni.
Ukuvivinywa Kobuqotho
Ulwazi olujulile lweBhayibheli nolwesibonelo sikaKristu lwaqala ukungibeka ovivinyweni. Isifiso sasilokhu singamandla angishukumisayo. Umsebenzi wami wokufundisa nezemidlalo kwakukade kunikeza konke umuntu akufunayo. Kodwa manje kwakumelwe ngikhethe phakathi kokuphila ukuphila okuphansi okuvamile kukafakazi kaJehova ongumKristu, noma ukuzama ukuhlanganisa izifiso zami nenkolo engangisanda kuyithola.
Ngo-1957 ngabhekana nokwenza isinqumo esinzima, uvivinyo lwangempela lobuqotho bami kuNkulunkulu. Nganikezwa isabelo sokunikeza inkulumo yeBhayibheli emhlanganweni wesigodi woFakazi BakaJehova owawuzoba seLower Hutt. Kodwa njengothisha, kwakudingeka ukuba ngicele isikhathi sokuphumula esikhethekile ukuze ngiye emhlanganweni. IsiGungu Sezemfundo saseChwebeni iHawke sasenqaba isicelo sami.
Ngangisempambanandlela—ingabe ngangizohlala esikoleni futhi ngenqabe isabelo somhlangano? Noma ngangizozifaka engozini yokulahlekelwa umsebenzi wami futhi ngiye emhlanganweni ngaphandle kwemvume? Kwakungelula ukwenza isinqumo. Ngangikuthanda ukufundisa, futhi abantwana nabazali babethembele kimi. Uthisha-nhloko wangincenga ukuba ngihlale esikoleni. Kodwa ngakhumbula amazwi kaJesu athi: “Nongathabathi isiphambano sakhe, angilandele, kangifanele.” (Mathewu 10:38) Ingabe ngangizimisele ukuzidela ezintweni ezibonakalayo ukuze ngithole izibusiso ezingokomoya? Noma ingabe isifiso sami esinamandla sasiyongivimbela?
Ngadela isifiso sokuphila kwami nomsebenzi engangiwuthanda, wokufundisa abantwana. Ngaya emhlanganweni wobuKristu futhi ngalahlekelwa umsebenzi wami wokufundisa. Nokho, lapho ngibheka emuva ngabona ukuthi kwakuyisinqumo esifanele. Ngayeka ukufundisa abantwana, kodwa ekugcineni kwangiholela ekufundiseni asebekhulile ngokwezinga elibanzi. Ukuze ngondle umkhaya wami, ngenza umsebenzi wokuhlanza nowokusebenza izingadi. Ekugcineni ngenza umsebenzi wamatoho wasehhovisi nowasesitolo, owanginikeza ithuba lokusebenza isikhathi esengeziwe enkonzweni.
Uvivinyo Olunzima Olungokwempilo
Ngesinye isikhathi, ngadumazeka ngempela. Njengomgijimi, ngangiwunakekela njalo umzimba wami. Khona-ke, kwathi ngingazelele, ngahlaselwa ubhubhane—isifo sofuba. Ngalaliswa esibhedlela eWaipukurau ngomzamo wokwelapha ukugula kwami. Iphaphu lami lehluleka ukwelapheka. Isinqumo sikadokotela sasiwukuthi ngangizohlinzwa ukuze kukhishwe ingxenye engaphezulu yephaphu ngakwesobunxele. Udokotela wokuhlinza wayengenakungihlinza ngaphandle kokumpontshelwa igazi. Izimiso zami zeBhayibheli zazingenakungivumela ukuba ngamukele igazi lomunye umuntu emithanjeni yami. (IzEnzo 15:28, 29) Ngasikisela ukuba udokotela ampompele izakhi ezimelele igazi engangizimisele ukuzamukela. Wakwenqaba lokho. Ngayisa indaba kuJehova ngomthandazo.
Odokotela banquma ukuba banqamule konke ukungelapha ngemithi. Kunalokho, ngelashwa ngendlela yokunyakazisa umzimba engayenza ngokuhamba amasonto amabili. Ngemva kwalokho ngahlolwa ngeX-ray futhi ngabizelwa ehhovisi lomphathi wesibhedlela ngiyozwa umphumela. Yeka injabulo! Wathi, “Iphaphu lakho liphilile. Ungaya ekhaya.” Umthandazo wami wawuphenduliwe, futhi ngabuyela ekhaya kumkami nomntanami.
Ukwaneliswa Inkonzo Hhayi Isifiso
Njengoba ngangithuthuka njengoFakazi, ngaqala ukwaneliswa izinto ezibalulekile ekuphileni kunokuba ngibe nesifiso sezinto ezibonakalayo zokuphumelela okungokwezwe. Ngakhonza njengomdala eBandleni laseWairoa loFakazi BakaJehova iminyaka engama-28. IWairoa iyidolobha elinezakhamuzi eziyizi-5 000 kuphela, nabantu abahlala emaphandleni abengeziwe abangaba yizi-7 000. Abaningi bangamaMaori, futhi njengabo bonke abantu basePolynesia, banobungane, ububele, nokuphana. Lomoya wawuboniswa ebandleni lethu, elakhula laba nabamemezeli abashisekayo bezindaba ezilungileyo abangama-90.
Ingxenye ebalulekile yenkonzo yami yayingeyokusiza amadoda angakholwa. Enye enjalo kwakunguJohn McAndrew, owayebhema futhi ephuza kakhulu, owayaziwa njengomuntu oyisiqhwaga nonamandla kulelodolobhana. Nokho iqiniso leBhayibheli lamguqula, futhi manje ukhonza njengombonisi owengamele eBandleni laseWairoa.
Enye indoda engakholwa kwakunguJohn Salmon, usomabhizinisi, owathuthela eWairoa ukuze ahlukanise umkakhe noFakazi. Lapho ngihlangana naye, wayezimisele ukukhuluma kuphela uma ngizosebenzisa iBhayibheli lenguqulo kaKing James. Eqinisweni lokho kwakungeyona inkinga. Kakade, kwakuyinguqulo eyinhloko eyayisetshenziswa oFakazi BakaJehova ngaphambi kuka-1950, ngaphambi kokuba iNew World Translation ikhishwe okokuqala. Ngakho, wasizwa ukuba abone futhi amukele iqiniso, ngeBhayibheli lakhe siqu.
Omunye ovelele kwakunguTutura Waihape, umMaori osemusha oshadile owayenekusasa elihle lebhola lombhoxo phambi kwakhe. Lapho ngiqala ukutadisha naye iBhayibheli, wayenezinwele ezinde kunazo zonke engake ngazibona endodeni. Njengoba ayethuthuka olwazini lukaJehova noKristu Jesu, isimo sakhe sashintsha. Uthando lwakhe ngeqiniso lwalubaluleke ngaphezu kokuvelela ngenxa yezinwele zakhe ezinde, futhi wazigunda. Namuhla, ukhonza ebandleni njengenceku ekhonzayo.
Umsebenzi Wokufundisa Wesikhathi Esigcwele
Eminyakeni eyishumi edlule, ngiye ngakhonza njengesikhonzi esiyiphayona elivamile, nginikela enkonzweni isilinganiso samahora angama-90 ngenyanga. Umkami uye waba yiphayona iminyaka eyi-15, futhi abantwana bami abathathu nabo banambitha ukuphayona lapho beqeda esikoleni.
Njengomvuthwandaba wenkonzo yethu kuJehova, mina nomkami manje sikhonza lapho indingeko inkulu khona esiQhingini iNiue. Lesi isiqhingi esikude enyakatho New Zealand, ngaphandle ePacific. Siye sathola ukuthi abantu abayidlanzana cishe abayizakhamuzi eziyizi-2 800 bathambekele ngasenkolweni, futhi abaningi bathanda ukuxoxa ngeBhayibheli. Njengoba silapha, siye sasiza futhi ibandla elincane ukuba lihleleke kangcono.
Isifiso sami esinamandla sokuzithuthukisa ngokwami nodumo siye sanyamalala. Ngiye ngaqaphela ukuthi inkazimulo abantu okumelwe bayinikeze uJehova uNkulunkulu ibaluleke kakhulu. Kunjengoba iNkosi uDavide yakusho: “Mnikeni uJehova nina-mindeni yabantu, mnikeni uJehova inkazimulo namandla. Mnikeni uJehova inkazimulo yegama lakhe.” Yilokho kanye esizama ukukwenza, lapha esiqhinganeni sethu iNiue.—1 IziKronike 16:28, 29.
[Isithombe ekhasini 12]
Ngembethe izingubo zabomdabu abangamaMaori