Ukunika UJehova Okumfanele

NJENGOBA ILANDISWA UTIMOLEON VASILIOU

Ngangiboshelwe ukufundisa ngeBha-yibheli edolobhaneni lase-Aidhonochori. Amaphoyisa angikhumula izicathulo aye-sengishaya ematheni ezinyawo. Njengoba ayeqhubeka engishaya, izinyawo zami zaba ndikindiki futhi angibange ngisezwa buhlungu. Ngaphambi kokuba ngichaze ukuthi yini eyaholela kulokho kuphathwa kabi, ngaleso sikhathi okwakuvamile eGreece, ake ngilandise ukuthi ngaqala kanjani ukufundisa ngeBhayibheli.

NGEMVA nje kokuba ngizelwe ngo-1921, umkhaya wakithi wathuthela edolobheni laseRodholívos, enyakatho yeGreece. Ebusheni bami, ngangiphila ukuphila kokungalawuleki. Lapho ngineminyaka engu-11, ngaqala ukubhema. Kamuva, ngaphuza kakhulu, futhi ngangiya emaphathini angalawuleki cishe njalo ebusuku. Nganginesiphiwo somculo, ngakho ngajoyina iqembu lomculo lendawo. Cishe ngemva konyaka, ngase ngikwazi ukudlala eziningi zezinsimbi zomculo zaleli qembu. Nokho, ngesikhathi esifanayo, ngangikukhuthalele ukufunda futhi ngibuthanda ubulungisa.

Ekuqaleni kuka-1940, lapho iMpi Yezwe II isabhidlangile, iqembu lethu lomculo lamenyelwa ukuyodlala umculo emngcwabeni wentombazanyana ethile. Emathuneni, izihlobo nabangane babekhala ngosizi, bengenakuzibamba. Ukuphelelwa kwabo ithemba ngokuphelele kwagxila kakhulu kimi. Ngaqala ukuzibuza, ‘Kungani sifa? Ingabe kukhona okwengeziwe ekuphileni kunalokhu kuba khona kwethu isikhathi esifushane? Ngingazitholaphi izimpendulo?’

Ngemva kwezinsuku ezimbalwa, ngabona ikhophi yeTestamente Elisha eshalofini lasekhaya. Ngayikhipha futhi ngaqala ukuyifunda. Lapho ngifunda amazwi kaJesu kuMathewu 24:7 mayelana nokuthi impi ehlanganisa ingxenye enkulu iyingxenye yesibonakalisa sokuba khona kwakhe, kwangikhanyela ukuthi amazwi akhe kumelwe ukuba asebenza esikhathini sethu. Emasontweni alandela, ngayifunda kaningana le khophi yemiBhalo YamaKristu YesiGreki.

Khona-ke, ngo-December 1940 ngavakashela umkhaya esasakhelene nawo—umfelokazi nezingane zakhe ezinhlanu. Egunjini eliphezulu ngasophahleni, phakathi kwenqwaba yezincwajana, ngathola enye enesihloko esithi A Desirable Government, eyanyatheliswa i-Watch Tower Bible and Tract Society. Ngahlala kulelo gumbi, ngayifunda yonke leyo ncwajana. Ngokwalokho engangikufunda, ngaqiniseka ngokuphelele ukuthi ngempela siphila kulokho iBhayibheli elikubiza ngokuthi ‘izinsuku zokugcina’ nokuthi uJehova uNkulunkulu ngokushesha uzosiqeda lesi simiso sezinto bese esikhundleni saso alethe izwe elisha elinokulunga.—2 Thimothewu 3:1-5; 2 Petru 3:13.

Okwangihlaba umxhwele ngokukhethekile kwakuwubufakazi obungokomBhalo bokuthi abathembekileyo bayophila phakade emhlabeni oyipharadesi futhi ukuhlupheka nokufa ngeke kusaba khona kulelo zwe elisha ngaphansi kokubusa koMbuso kaNkulunkulu. (IHubo 37:9-11, 29; IsAmbulo 21:3, 4) Njengoba ngangifunda, ngangibonga uNkulunkulu ngomthandazo ngalezi zinto, futhi ngimcela ukuba angibonise ukuthi ziyini izimfuneko zakhe. Kwaba sobala kimi ukuthi uJehova uNkulunkulu uyakufanelekela ukuba ngizinikele kuye ngomphefumulo wami wonke.—Mathewu 22:37.

Ukwenza Ngokuvumelana Nalokho Engikufundile

Kusukela ngaleso sikhathi, ngayeka ukubhema, ukudakwa nokugembula. Ngaqoqela ndawonye izingane ezinhlanu zalo mfelokazi nabafowethu nodadewethu abathathu abancane, futhi ngabachazela lokho engangikufunde kule ncwajana. Ngokushesha saqala ukusakaza lokho okuncane esasikwazi. Saziwa njengoFakazi BakaJehova emphakathini, nakuba sasingakaze sihlangane nabo. Zisuka nje, ngasebenza amahora angaphezu kwekhulu inyanga ngayinye, ngitshela abanye ngezinto ezimangalisayo engangizifundile.

Omunye wabapristi bendawo besonto lamaGreki Obu-Orthodox waya emeyeni wayokhononda ngathi. Kodwa ezinsukwini ezithile ngaphambili, uFakazi othile wayethole ihhashi elilahlekile walibuyisela kumninilo, kodwa thina sasingazi ngalokho. Ngenxa yalokho kwethembeka, imeya yabahlonipha oFakazi, futhi yenqaba ukumlalela umpristi.

Ngolunye usuku cishe ngo-October 1941, lapho ngifakaza emakethe, othile wakhuluma ngomunye woFakazi BakaJehova owayehlala edolobheni eliseduze nalapho. KwakunguChristos Triantafillou owayeyiphoyisa ngaphambili. Ngahamba ngayombona futhi ngathola ukuthi wayebe nguFakazi kusukela ngo-1932. Yeka indlela engajabula ngayo lapho enginika izincwadi eziningi ezindala ze-Watch Tower Society! Lezi zincwadi zangisiza kakhulu ukuba ngithuthuke ngokomoya.

Ngo-1943, ngabonakalisa ukuzinikezela kwami kuNkulunkulu ngobhapathizo lwamanzi. Ngaleso sikhathi ngangiqhuba izifundo zeBhayibheli emadolobhaneni amathathu aseduze—eDhravískos, ePalaeokomi naseMavrolofos. Ngasebenzisa incwadi ethi The Harp of God njengensiza-kufundisa iBhayibheli. Ekugcineni, ngaba nelungelo lokubona amabandla amane oFakazi BakaJehova emiswa kule ndawo.

Ukushumayela Naphezu Kwezithiyo

Ngo-1944, iGreece yakhululeka kumaJalimane ayeyithathile, futhi ngemva kwesikhathi esithile, sakwazi ukuxhumana nehhovisi legatsha le-Watch Tower Society e-Athens. Ihhovisi legatsha langinxusa ukuba ngihlanganyele ekushumayeleni ensimini lapho kungekho muntu owake wezwa ngesigijimi soMbuso. Ngemva kokuthuthela lapho, ngasebenza epulazini izinyanga ezintathu, ngabe sengisebenza ingxenye esele yonyaka enkonzweni.

Ngalowo nyaka ngathola isibusiso sokubona umama kanye nomfelokazi nezingane zakhe bebhapathizwa, ngaphandle kwendodakazi yakhe encane kunazo zonke, uMarianthi, eyabhapathizwa ngo-1943 futhi yaba umkami othandekayo ngo-November walowo nyaka. Eminyakeni engu-30 kamuva, ngo-1974, ubaba ongizalayo naye waba uFakazi obhapathiziwe.

Ekuqaleni kuka-1945 sathola ikhophi yokuqala ye-Nqabayokulinda enyatheliswe nge-mimeograph ivela ehhovisi legatsha. Ngaphandle yayinesihloko esithi “Hambani, Yenzani Zonke Izizwe Abafundi.” (Mathewu 28:19, The Emphatic Diaglott) Ngemva nje kwalokho, mina noMarianthi sashiya umuzi wethu sayosebenza emasimini akude, empumalanga yeStrymon River. Salandelwa abanye oFakazi kamuva.

Sasivame ukushaya ngoCetshwayo ukuze sifinyelele edolobhaneni, sihamba amakhilomitha amaningi sinqamula imihosha siqombola nezintaba. Lokho sasikwenzela ukonga izicathulo zethu ngoba sasingenazo ezinye uma lezo ziguga. Phakathi neminyaka esuka ku-1946 kuya ku-1949, impi yombango yayilonakalisa ngonya elaseGreece, futhi kuyingozi kakhulu ukuhamba. Kwakungekhona okungavamile ukubona izidumbu zidindilize emgwaqweni.

Kunokuba sidikibaliswe yilobo bunzima, saqhubeka sikhonza ngentshiseko. Ezikhathini eziningi ngangizizwa njengomhubi owabhala: “Noma ngihamba esigodini sethunzi lokufa, angesabi okubi, ngokuba wena unami, intonga yakho nodondolo lwakho ziyangiduduza.” (IHubo 23:4) Phakathi nalesi sikhathi sasivame ukungabi bikho ekhaya amasonto amaningi, futhi ngezinye izikhathi ngangisebenza amahora angu-250 ngenyanga enkonzweni.

Inkonzo Yethu E-Aidhonochori

Elinye lamadolobhana esasiwahambela ngo-1946 kwakuyi-Aidhonochori, ephezulu entabeni. Lapho, sahlangana nendoda eyasitshela ukuthi kwakunamadoda amabili kulelo dolobhana ayefuna ukuzwa isigijimi seBhayibheli. Nokho, ngenxa yokwesaba omakhelwane bayo, le ndoda yayingazimisele ukusilayela kuwo. Noma kunjalo, sayithola imizi yawo futhi samukelwa ngokufudumele. Eqinisweni, ngemva kwemizuzu embalwa, igumbi lokuhlala lase ligcwele abantu! Kwakuyizihlobo nabangane abasondelene nawo. Kwangimangaza kakhulu ukubona indlela ababehleli besilalelisise ngayo. Ngokushesha sathola ukuthi ayekulindele ngokulangazela ukuxhumana noFakazi BakaJehova, kodwa phakathi nesikhathi lapho izwe lisathathwe amaJalimane, babengekho oFakazi kuleyo ndawo. Yini eyayenze aba nesithakazelo?

Izinhloko ezimbili zemikhaya zazivelele eqenjini lamaKhomanisi lendawo, futhi yizo ezazazise abantu ngemibono yobuKhomanisi. Kodwa zathola ikhophi yencwadi ethi Government, enyatheliswe i-Watch Tower Society. Ngenxa yokufunda leyo ncwadi, zakholiseka ukuthi ukuphela kwethemba lokuba nohulumeni ophelele nonokulunga kwakuwuMbuso kaNkulunkulu.

Saxoxa nala madoda nabangane bawo kwaze kwaba phakathi kwamabili. Ayeneliseke ngokuphelele ngezimpendulo zemibuzo yawo ezisekelwe eBhayibhelini. Nokho, ngemva nje kwalokho, amaKhomanisi kulelo dolobha akha uzungu lokungibulala ngenxa yokuthi ngangibhekwa njengoguqule labo obekungabaholi bawo. Phakathi kwalabo ababekhona ngalobo busuku kwakukhona nale ndoda eyayingitshele ngabantu abathakazelayo abakulelo dolobhana. Ekugcineni yathuthuka olwazini lweBhayibheli, yabhapathizwa, futhi kamuva yaba ngumdala ongumKristu.

Ukushushiswa Okunonya

Kwakungakabi isikhathi esitheni ngihlangane nalaba ababengamaKhomanisi lapho amaphoyisa amabili etheleka endlini esasiqhubela kuyo umhlangano. Abopha abane kithi asiqhuba ngezibhamu asiyisa esiteshini samaphoyisa. Lapho, isikhulu samaphoyisa, esasijwayelene kakhulu nomfundisi wamaGreki Obu-Orthodox, sasithethisa. Ekugcineni, sabuza, “Ngizonenzani?”

Amaphoyisa ayemi ngemva kwethu amemeza ngazwilinye athi: “Masibatitinyeni!”

Ngaleso sikhathi kwase kusebusuku kakhulu. Lawo maphoyisa asivalela egunjini elingaphansi futhi aya eshibhini elalakhelene nalapho. Lapho esedakwe kakhulu, abuya futhi ngayiswa egunjini elingaphezulu.

Lapho ngibona isimo ayekuso, ngaqaphela ukuthi ayengase angibulale noma nini. Ngakho ngathandaza kuNkulunkulu ukuba anginike amandla okukhuthazelela noma yikuphi ukuhlupheka engangingase ngibhekane nakho. Athatha amapulangwe, njengoba ngilandise esingenisweni, angishaya ngawo ematheni ezinyawo. Ngemva kwalokho angishaya kuwo wonke umzimba, abe esengibuyisela egunjini elingaphansi. Ngemva kwalokho, akhipha esinye isisulu asishaya.

Phakathi naleso sikhathi, ngasebenzisa lelo thuba ukuba ngiqinise laba abanye oFakazi ababili abasebasha ukuze babhekane novivinyo olwaluza. Kodwa amaphoyisa akhetha ukubuyisela mina egunjini elingaphezulu. Angihlubula, futhi womahlanu angishaya cishe ihora, engigxoba ekhanda ngamabhuzu awo asempini. Abe esengiphonsa egumbini elingezansi, lapho ngalala khona ngiqulekile amahora angaba ngu-12.

Lapho ekugcineni sikhululwa, umkhaya othile wakulelo dolobhana wasingenisa ubusuku obubodwa futhi wasinakekela. Ngosuku olulandelayo, sahamba sesibuyela ekhaya. Sasitubekile futhi sikhathele ngenxa yokushaywa kangangokuthi lolo hambo, ngokuvamile oluthatha amahora amabili ngezinyawo, lwasithatha amahora angu-8. Ngangivuvukele ngenxa yokushaywa kangangokuthi uMarianthi wayengasangiboni.

Ukwanda Naphezu Kokuphikiswa

Ngo-1949, phakathi nempi yombango, sathuthela eThessalonica. Ngabelwa ukukhonza njengomsizi wenceku yebandla kwelinye lamabandla amane akulelo dolobha. Ngemva konyaka lelo bandla lakhula kangangokuthi samisa elinye, futhi ngamiswa njengenceku yebandla, noma umbonisi owengamele. Ngemva konyaka lelo bandla elisha lase licishé laphindeka kabili ngobukhulu, kwamiswa elinye futhi!

Abaphikisi kwakubathukuthelisa ukwanda koFakazi BakaJehova eThessalonica. Ngolunye usuku ngo-1952 lapho ngibuya ekhaya ngivela emsebenzini, ngathola indlu yethu ishe yangqongqa. UMarianthi wayephume ngesamagundane. Emhlanganweni ngalobo busuku, kwadingeka sichaze ukuthi kungani sasifike ngezingubo ezingcolile—sasilahlekelwe yikho konke. Abafowethu abangamaKristu bazwelana kakhulu nathi futhi basisekela.

Ngo-1961, ngabelwa emsebenzini wokujikeleza, ngihambela ibandla elihlukile isonto ngalinye ukuze ngiqinise abafowethu ngokomoya. Eminyakeni engu-27 eyalandela, mina noMarianthi sahambela izifunda nezigodi eMacedonia, eThrace naseThessaly. Nakuba uMarianthi wami othandekayo ayengasaboni kusukela ngo-1948, wakhonza kanye nami ngesibindi, ekhuthazelela uvivinyo lokholo oluningi. Naye waboshwa, waquliswa amacala futhi wagqunywa ejele izikhathi eziningi. Impilo yakhe yabe isiqala ukuwohloka, futhi washona ngo-1988 ngemva kokulwa isikhathi eside nomdlavuza.

Ngalowo nyaka, ngamiswa ukuba ngikhonze njengephayona elikhethekile eThessalonica. Manje, ngemva kweminyaka engaphezu kuka-56 enkonzweni kaJehova, ngisakwazi ukusebenza kanzima futhi ngihlanganyele kuzo zonke izici zenkonzo. Ngezinye izikhathi, ngiye ngaqhuba izifundo zeBhayibheli ezingu-20 nabantu abathakazelayo isonto ngalinye.

Ngiye ngaqaphela ukuthi empeleni sisekuqaleni kwesimiso esikhulu sokufundisa esiyoqhubekela ezweni elisha likaJehova kuze kube yiminyaka eyinkulungwane. Nokho, nginomuzwa wokuthi lesi akusona isikhathi sokuthatha izinto kalula, sihlehlise izinto noma sichithe isikhathi sethu sanelisa izifiso zethu ezingokwenyama. Ngiyambonga uNkulunkulu ngokungisiza ngigcine isithembiso engasenza ekuqaleni ngoba ngempela uJehova uyakufanelekela ukuba sizinikele kuye futhi simkhonze ngomphefumulo wonke.

[Isithombe ekhasini 24]

Nginikeza inkulumo ngesikhathi umsebenzi wethu wokushumayela uvinjelwe

[Isithombe ekhasini 25]

Nginomkami, uMarianthi