Aḍighaạgh AZihova I/kper

1. Ika kụ idị aMozis aḍeenhaan mọ odị aḍuom ni olhoghi aZihova mem mọ odị aḍiemhiom bọ we phọ Izrạl amiteom Ijipt?

ONIIN oye dị amhoọgh omheeraam dị aḍinyạ phọ aHibru eghaạph eghol pọ aMozis, omheeraam mọ odị aḍighan ni elhegh. (Hib. 3:​2-5; 11:​23-25) Odị aḍeenhaan ni omheeraam mem mọ odị aḍiemhiom bọ we phọ Izrạl amiteom Ijipt. Odị o/mheera mọ aFero r’awe eghạm mọ odị ookperemhi nyodị. Odị aḍuom olhoghi aZihova kụ aḍiemhiom we phọ Izrạl aḅeenyẹ Ophiịny Igbilha phọ, kụ aḅilhẹ aḍiemhiom bidị asiemhi epẹ edalạ phọ. (Hib. 11:​27-29) Ibadị abuọ Izrạl phọ umhiigh ni omhoọgh iikia mughumọ aZihova katue ni apogh bidị, kuolọ aMozis aghiọm ni ghisigh aḍuom olhoghi aZihova Enhaạn phọ odị. Asuọ arọl li loor iduọn aMozis aḍeenhaan bọ omheeraam. Enhaạn amiteom ni eten iiḍaạny eḍien r’amuụm angọ we phọ epẹ edalạ phọ.a—Ex. 15:​22-25; Ps. 78:​23-25.

2. Eeghe kụ iḍighi kụ Enhaạn apuru bọ Mozis mọ: “Aḍighaạgh aZihova ekper ri ḍughụm”? (Numbers 11:​21-23)

² Etigheri iduọn aMozis amhoọgh bọ ni omheeraam dị akpạr, alhạ reten, mem mọ aZihova atagharạn bọ we phọ Izrạl, aMozis aakia ni mughumọ aZihova katue ni angọ we phọ Izrạl inhạm aạny. Esi aMozis ighịgh mudị aZihova ka/tue amiteom inhạm aạny dị kegbaanyạn irubal awe phọ orọl bọ epẹ edalạ phọ. AZihova apuru Mozis mọ: “Aḍighaạgh aZihova ekper ri ḍughụm?” (Bạl Numbers 11:​21-23.) Siẹn phọ, ekpo-onhụ phọ “aḍighaạgh aZihova” remạ ghan uwaloor iigbia phọ obobọ iikpọ phọ aZihova raḍighinhom ghan bọ oḍighi. Iduọn phọ po, aZihova rapuru ghan Mozis mọ, ‘Nạ ragbi mọ mị ka/tue aḍighi iphẹn mị aghaạph bọ ḍughụm?’

3. Eeghe kụ iḍighi kụ ekpẹ bọ dị yira kooḅeghiọn ipẹ emitenhaan bọ Mozis r’awe phọ Izrạl?

³ Nạ maakia ghan ni mughumọ aZihova katue ni amiteom angọ nyinhạ raraạr orolhọm mọ nạ r’eghunotu anạ omhoghi bọ ḍughụm? Mughumọ nạ maakia ghan ni obobọ koo/kia ghan, yira kooḅeghiọn eḍeenhaan phọ aMozis r’awe phọ Izrạl, oroph bọ oḍuom olhoghi phọ abidị mọ aZihova katue ni apogh bidị. Yira kooḅeghiọn kẹn riisi aBaibul dị kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh okuphom owol mọ aḍighaạgh aZihova i/kper.

TUUGHẠ IYAẠR ESI AMOZIS R’AWE PHỌ IZRẠL

4. Eeghe kụ iḍighi kụ ibadị awe phọ Izrạl omhiigh bọ ookia mughumọ aZihova katue ni amiteom angọ bidị?

⁴ Eeghe kụ iḍighi kụ ibadị abuọ Izrạl phọ omhiigh bọ ookia mughumọ aZihova katue ni amiteom angọ bidị? Ooḅeghiọn sidọl phọ eeghironhom bọ. Eelhe phọ Izrạl r’abunhọn awe dị u/ḍighi aani buọ Izrạl morọl li obia siphẹ edalạ phọ, iduọn bidị oḍuạ bọ Ijipt rokị De Oguanhaan phọ. (Ex. 12:38; Deut. 8:15) Buphẹ u/ḍighi bọ buọ Izrạl umhiigh ni okunumạ mọ olhe ghan ogina aManạ phọ maphẹr bidị, kụ abuọ Izrạl phọ odaphạn aani omhiigh okunumạ. (Num. 11:​4-6) Kụ awe phọ omhiigh oghaạph mọ bidị oḅilhẹ olhe aani inhọn ariiḍien dị bidị olhe ghan epẹ Ijipt. Awe phọ ukpaariọm ni Mozis dị tutụ aMozis amhiigh ootughiạn mọ odị kụ kamiteom inhạm angọ bidị, kuolọ odị o/lhegheri ilọ oḍighi.—Num. 11:​13, 14.

5-6. Itir ika we phọ Izrạl iduọn abuphẹ u/ḍighi aani bọ buọ Izrạl u/moọgh bọ eegharạ osereghiạn, kụ yira otuughạ eeghe?

⁵ Aḍita abuphẹ u/ḍighi aani bọ buọ Izrạl u/sereghiạn raraạr phọ aZihova amiteom bọ angọ bidị. Awe phọ Izrạl umhiigh ni otuughaạny aani eegharạ phọ abidị ephẹn phọ. Rodon, yira otue ni otuughaạny aani we dị ro/ḍeenhaan ghan eegharạ osereghiạn, bịn eḍighi idị yira ko/moọgh ghan mun ogbaanyạn araraạr phọ ipẹ aZihova rungọ ghan bọ iyira. Iphẹn phọ kemite mem dị yira ootughiạn ghan ilọ araraạr dị yira omhoọgh ghan epẹ omhạn obobọ omiigh ogbeghe araraạr dị abunhọn omhoọgh. Kuolọ, yira komoọgh ghụn oḅaạl olhoghi eḍighi maạr dị yira omhoọgh ogbaanyạn etigheri sidọl phọ ayira.

⁶ Minighẹ ghụn dị awe phọ Izrạl muutughiạn mọ Enhaạn mangọ ni bidị okuphom owol mọ bidị kokelhọm ni ibadị araraạr mem dị bidị osi epẹ ade oguanhaan phọ. Oguan phọ ophọn kamunughan mem dị bidị osi De Oguanhaan phọ, ki/siphẹ edalạ phọ. Rodon, kparipẹ rogbon araraạr dị yira ko/moọgh siẹn aḅirinhi phọ ophọn rape bọ, ogbon ghụn raraạr phọ ipẹ aZihova maguanhaan bọ ongọ ayira siphẹ omhoom aḅirinhi phọ. Ogbirima ghan kẹn riisi aBaibul dị kebughẹ oḍuom olhoghi phọ ayira esi aZihova.

7. Eeghe kụ iḍighi kụ yira kokuphom bọ ni owol mọ aḍighaạgh phọ aZihova i/kper?

⁷ Eeni nạ atue ni aakia iyaạr phọ eḍighi bọ kụ Enhaạn apuru bọ Mozis mọ: “Aḍighaạgh phọ aZihova ekper ri ḍughụm?” Siẹn phọ, eeni aZihova alhoghonhaạn ghan ḍighaạgh Mozis ootughiạn mọ iikpọ phọ odị i/moọgh esi dị ekpọ ukpe, kụ mọ odị katue ni asighẹ aḍighinhom torobọ ekpisi. Etigheri iduọn awe phọ Izrạl orọl bọ ni edalạ, Enhaạn amiteom ni inhạm aạny engọ bidị. “R’igbagarạ araghaạgh phọ odị” Enhaạn iḍeenhaan ni iikpọ phọ odị. (Ps. 136:​11, 12) Esi iduọn phọ, mem dị yira osoman iiḅaghamhị, ku/moọgh iikia mughumọ aḍighaạgh phọ aZihova ketue ni iteẹny iyira olhoghonhaạn ayira ḍighaạgh.—Ps. 138:​6, 7.

8. Yira koḍighi eeghe kụ ko/piomạn aani idiphọ ibadị opiomạn bọ epẹ edalạ phọ? (Miịn kẹn afoto phọ.)

⁸ AZihova aḍighi ni ipẹ odị aguanhaan bọ, odị angọ ni we phọ ruukumude aạny. Kuọlo, awe phọ Izrạl u/sẹph Enhaạn esi iiḍaạny phọ iphẹn phọ. Kparipẹ ghụn, ibadị umhoọgh ekpooko kụ omhiigh osiphi aruukumude dị bidị ko/tue obạ omạn. AZihova aghaghạm ni olhoghi buphẹ omhoọgh bọ “ikarạph aruuphuạ” phọ, kụ alhiọm bidị. (Num. 11:​31-34) Yira otuughạ eeghe esi eḍeenhaan phọ ephẹn phọ? Ewạ dị yira kogona loor pidị yira ko/moọgh ekpooko omhoọgh iboom araraạr. Mughumọ yira omeel eelạ obobọ omeel ekulhom, ewạ dị yira kooko eelạ phọ ayira ‘oseerean epẹ k’akẹ’ esi omhoọgh asiya dị ekpulhạn r’aZihova ḅilhẹ r’aZizọs. (Mat. 6:​19, 20; Luk 16:9) Yira oḍighi iduọn phọ, pọ okuphom ni owol mọ aZihova kungọ ni iyira raraạr phọ ipẹ yira omoghi bọ.

9. Eeghe iyaạr kụ idị yira okuphom owol ilọ olhoghonhaạn aḍighaạgh phọ aZihova?

⁹ Rodon, aZihova agbutọn ni ḍighaạgh phọ odị olhoghonhaạn aḍighaạgh we phọ odị. Toroboiperolbọ, iphẹn phọ re/mạ ghan mọ yira ko/tue otoph raraạr emhoọgh ayira, ḅilhẹ mọ ikpoki r’eḍien olhe iyira kii/ḅaghamhị.b Kuolọ r’amem r’amem aZihova iyira ku/ḅitonhaạn. Odị kulhoghonhaạn ni iyira ḍighaạgh mem dị yira osoman iiḅaghamhị. Ika kụ idị yira koḍeenhaan mọ yira oḍuom ni olhoghi mọ aZihova kamiteom ni ungọ iyira raraạr orolhọm lọ yira omhoghi? Ooḅeghiọn iyạl asidọl dị kemoghi oḍeenhaan mọ yira oḍuom ni olhoghi aZihova: (1) mem dị yira osoman iiḅaghamhị ikpoki (2) mem dị yira rogbiighi ipẹ yira komoọgh bọ raraạr orolhọm ghisigh.

MEM DỊ YIRA OSOMAN IIḄAGHAMHỊ IKPOKI

10. Eeghe asidọl kụ ketue ekọm idị ikpoki kikuom iyira?

¹⁰ Iduọn aḅirinhi phọ rasi bọ eekunha, asidọl awe phọ kebeeph ni bịn eloghorị. Igbaragbarạ, araaghạm, ekperenhom iiḅaghamhị, obobọ egbagarạ ezẹgh dị reetenheghian kemite ni dị eeni kekọm idị awe kotoph iiḍighi, raraạr emhoọgh, obobọ otu abidị. Eeni kewạ ni mọ owạ omhoom oḍighi ekpisi phọ yira odi bọ obobọ ophạm eghunotu ayira oghimọm enhọn ekpisi dị yira kotue opogh bidị. Eeghe kụ kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh osopha osopha dị kaḍeenhaan mọ yira oḍuom ni olhoghi mọ aZihova kulhoghonhaạn ni iyira ḍighaạgh?

11. Eeghe kụ kelhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh okaran iiḅaghamhị ikpoki? (Luk 12:​29-31)

¹¹ Ekpanhạ iyaạr dị kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh pọ oḅenhị aZihova iiḅaghamhị phọ ayira. (Prov. 16:3) Lọm odị angọ nyinhạ osụ-olhoghi orue osopha ogey osopha ḅilhẹ r’ekpom dị ephọ pidị nạ kaa/ḅaghamhiạn ghan loor iboom ilọ iyaạr olhe r’ophughọl. (Bạl Luk 12:​29-31.) Lọm odị alhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh dị ipẹ nạ amhoọgh bọ kegbaanyạn ghan nyinhạ. (1 Tim. 6:​7, 8) Waaghị kẹn raraạr siphẹ arinyạ phọ ayira dị eghaạph ilọ okaran iiḅaghamhị ikpoki. Ibadị momhooghọm ni suọ raraạr phọ omiteom bọ siphẹ jw.org, eghaạph bọ ilọ okaran iiḅaghamhị ikpoki.

12. Eeghe asipuru kụ keloghonhaạn ḍighaạgh onyọ aKristẹn orue osopha osopha dị kaloghonhaạn ḍighaạgh eghunotu phọ odị?

¹² Ibadị mosighẹ ni iiḍighi dị ekọm idị bidị okelhạn eghunotu abidị, kuolọ epẹ eekunha phọ omhiịn mọ osopha phọ abidị o/ḍighi olọ osụ-olhoghi. Kụ nạ agbi osighẹ omhoom oḍighi dị nạ amhiịn, ka/kem ghan aatughiạn ilọ iboom ikpoki dị kokpẹ nyinhạ bịn, tuutughiạn kẹn idị ketir siya phọ anạ r’aZihova ḅilhẹ r’eghunotu phọ anạ. (Luk 14:28) Puruan loor mọ: ‘Mị akelhạn olom obobọ anhịr amhị, ketir ika pinien phọ ayoor? Oḍighi phọ ophọn phọ kameera ni mọ mị ugbor ghan ukị ituughạ, umite epẹ erugh phọ, ḅilhẹ mị uuḅughonhaan bumor r’abumaranhi phọ ḍughụm?’ Eḍighi maạr dị nạ amhoọgh ibạm anmụny, pọ puruan loor anạ ḍipuru phọ aḍiẹn emhạn bọ ni maạr: ‘Mị katue ni “aakonomom bidị oroma [phọ aZihova],” eḍighi maạr dị mị akelhạn bidị ḍughụm?’ (Efẹ. 6:4) Mem dị nạ rawạ osopha, ka/meera aḍiitughiạn eghunotu obobọ arighirị anạ dị ro/dạph sinhị-iilhogh aBaibul phọ kụ eeḅakị nyinhạ.c Onyọ umor dị oghol mọ Tony dị odi ghan epẹ western Asia, amhoọgh ni eepoogh oḍigh oḍighi enhọn eelhe. Toroboiperolbọ, mem dị odị aaḅereghị bọ ilọ ipẹ phọ kụ aḅilhẹ aghaaphạn anhịr odị, odị asopha ni owilhẹ oḍighi phọ kụ akparaghạ ghụn oghomhe amaleom eghunotu phọ abidị. ATony aḅẹm mọ: “Loor osopha phọ amhị, mị mamhoọgh eepoogh olhoghonhaạn aḍighaạgh ibadị awe orue olhegheri aZihova. Kụ ibạm anmụny phọ amhị momhoọgh kẹn oophugh ilọ igey phọ. Eghunotu phọ amhị molhegheri mọ eḍighi maạr dị yoor odaphạn ni ikpo-onhụ phọ edi bọ Matiu 6:​33, pọ aZihova kakiọm ni ghisigh uphogh iyoor.”

MEM DỊ YIRA ROGBIIGHI IPẸ YIRA KOMOỌGH BỌ RARAẠR OROLHỌM GHISIGH

13. Eeghe araraạr kụ kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh omhoọgh araraạr orolhọm ghisigh?

¹³ Ewạ ni dị yira koḍeenhaan oḍuom olhoghi esi aZihova mem dị yira omhoọgh ooḅaghamhiạn aloor ilọ araraạr orolhọm mem dị yira mokpọ. ABaibul phọ uroma iyira mọ okpạr ḍighaạgh pidị yira omoọgh raraạr orolhọm ghisigh. (Prov. 6:​6-11) Odaphạn okuru phọ ayira, eḍighi ni iyaạr osụ-olhoghi oseerian ghan ikpoki pidị ilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh ghisigh. (Eccl. 7:12) Toroboiperolbọ, owạ ikpoki r’ophorogh aruphua kụ ki/ḍighi ekpanhạ iyaạr siphẹ aghuḍum mọ ayira.

14. Hibru 13:5 kilhoghonhaạn iyira ika ḍighaạgh mem dị yira rogbiighi ilọ oseerian araraạr orolhọm ghisigh?

¹⁴ AZizọs adogh ni ḍidogh dị eḍeenhaan mọ eḍighi ni elologhi okpolhoghi eelạ ‘kụ oḍighi uwekulom ghisigh Enaạn.’ (Luk 12:​16-21) Onyọ ayira o/lho dị alhegheri ipẹ iḍue ketọl bọ. (Prov. 23:​4, 5; Jems 4:​13-15) Torobọ onyọ aKristẹn amoọgh ni ipaanhaạn. Ipaanhaạn phọ pọ owilhẹ oomo araraạr ayira pidị yira otue oḍighi bumatuạn aZizọs. (Luk 14:33) Iphẹn kụ imitenhaan Kristẹn oḅẹl okuron asiạ phọ orọl bọ epẹ Judia. Etigheri iduọn araraạr abidị epheeghu bọ, bidị u/toph ibo phọ abidị. (Hib. 10:34) Rodon, ibadị abumor moroph ni raraạr abidị r’aruutu abidị loor esi dị u/meera uḍighan imirighan itooghị. (Ogan. 13:​16, 17) Eeghe kụ reloghonhaạn bidị ḍighaạgh orue orọl adọl asạm? Bidị oḍuom olhoghi r’oomo ekpom abidị oguan phọ aZihova aḅẹm bọ mọ: “Mị inyina ki/wilẹ. Mị inyina ki/ghel.” (Bạl Hibru 13:5.) Yira roḍighi ghan ni oomo ipẹ yira kotue bọ oseerian araraạr orolhọm ilọ aghisigh phọ, kụ mem dị araraạr dị yira u/seere olhoghi emite, yira oḍuom ni olhoghi mọ aZihova kubakị ni iyira.

15. Eeghe ephoghom dị eeleeny kụ edị ewạ dị aburudẹ r’aburunhiin dị oḍighi Kristẹn komoọgh okị esi ibạm anmụny phọ abidị? (Miịn kẹn afoto phọ.)

¹⁵ Iniin areelhe, olom r’anhịr romạr ghan ibạm anmụny loor esi dị bidị rowạ dị anmụny phọ abidị kongọ ghan bidị ikpoki orolhọm mem dị bidị okpọ. ABaibul akaạph mọ aburudẹ r’aburunhiin kụ ongọ ghan ibạm anmụny abidị raraạr phọ bidị omhoghi bọ. (2 Kọr. 12:14) Ii i/beeph dị ibạm anmụny kologhonhaạn ḍighaạgh burudẹ r’aburunhiin abidị idiphọ asiạ phọ abidị rekị bọ. Ibadị ibạm anmụny roḍighi ghan ni iphẹn phọ r’oḅaạl olhoghi. (1 Tim. 5:4) Kuolọ, aburudẹ r’aburunhiin dị oḍighi Kristẹn olọgh elhegh mọ bidị komoọgh ibo mem dị bidị olhoghonhaạn ḍighaạgh ibạm anmụny phọ abidị oḍighi arebenhẹ aZihova, ka/mem dị bidị ookonhom ibạm anmụny phọ abidị omhoọgh igbogh asidọl pidị ongọ ghan bidị ikpoki mem dị bidị okpọ.—3 Jọn 4.

16. Ika kụ idị aburudẹ r’aburunhiin kotue ologhonhaạn ḍighaạgh ibạm anmụny abidị pidị mem dị bidị omhanhạm omoọgh ikpoki orolhọm? (Efesọs 4:28)

¹⁶ Burudẹ r’aburunhiin, isighẹ eḍeenhaan phọ anyinha etughemhiọm ibạm anmụny phọ anyinha oḍuom olhoghi aZihova, kụ elhoghonhaạn bidị ḍighaạgh dị bidị komoọgh iyaạr oḍighi ophoghaam aloor abidị. Tughemhị bidị ilọ okpạr aḍighaạgh k’amem dị bidị oḍighi iḍoọgh. (Prov. 29:21; bạl Efesọs 4:28.) Iduọn bidị romanhạm bọ, loghonhaạn bidị ḍighaạgh otuughạ ghan aḍinyạ pidị bidị oḍighi agey epẹ askul phọ abidị. Ewạ ni dị aburudẹ r’aburunhiin kowaaghị sinhị iilhogh aBaibul dị keloghonhaạn ḍighaạgh ibạm anmụny abidị osopha iyaạr dị bidị kotuughạ epẹ askul phọ, kụ keloghonhaạn bidị ḍighaạgh omhoọgh oḍighi r’ophinomaam abin rukumuan epẹ erugh phọ.

17. Eeghe iyaạr kụ edị yira okuphom owol?

¹⁷ Arebenhẹ aZihova kotue ni okuphom owol mọ aZihova kamiteom ni angọ bidị raraạr orolhọm. Iduọn aḅirinhi phọ rasi bọ eekunha, kemoghi ni dị yira koḍuom olhoghi aZihova. Torobọ ipẹ kemite bọ, oḍuom ni olhoghi mọ aZihova kasighẹ ni iikpọ phọ odị aḍighinhom omiteom ongọ ayira raraạr orolhọm. Yira kotue ni okuphom owol mọ aḍighaạgh iikpọ phọ aZihova i/kper bọ kiteẹny ni iyira olhoghonhaạn ayira ḍighaạgh, torobọ ekpisi dị yira odi.