EMHUOGHAẠPH ITUUGHẠ PHỌ 45
AḌUỌR PHỌ 138 Beauty in Gray-Headedness
Iyaạr Otuughạ Esi Ikpo-Onhụ Dị Awe Dị Okpẹ Oḍuomolhoghi Oḅạ Osughanham Omhạn
“Ikumor awe omoọgh ni olhegheri iyaạr, awe dị asiạ meghị kotue ni opogh iyaạr bịn olegheri.”—JOB 12:12.
EGBON
Idị onhaghanhạn aZihova kingọ iyira ḍisẹph nyiidiphọ r’aghuḍum k’agee-pọ epẹ ghisigh.
1. Eeghe kụ iḍighi kụ ewạ bọ dị yira kotuughạ iyaạr ḍighaạgh abuphẹ asiạ phọ meghị bọ anyụ?
OOMO ayira omoghi ni iiḅakiọm orue osopha osopha dị amhạn maạr iboom siẹn aghuḍum mọ ayira. Yira kotue ni omoọgh iiḅakiọm mọ iphẹn phọ ḍighaạgh ikumor awe ookpomhoghan phọ ḅilhẹ r’abumor r’abumaranhi dị mosi omhanhanhaạm. Eḍighi maạr dị bidị kụ oḍighi ikumor awe ayira, yira ku/ḅẹm mọ opọ phọ oroma ageedidi bịn ophogh ogunhọm. AZihova akạr rawạ mọ yira otuughạ iyaạr ḍighaạgh abuphẹ asiạ phọ meghị bọ anyụ. Bidị kụ momhiịn raraạr, oḅilhẹ omoọgh onhaghanhạn aḍughụm r’osụ olhoghi upu iyira.—Job 12:12.
2. Yira kooḅeghiọn eeghe siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ?
2 Mem aBaibul phọ, aZihova asighẹ ni we dị okpẹ oḍuomolhoghi akparamhiọm aḅilhẹ aaḅakiọm we phọ odị. Esi omaạm, Mozis, Devid, ḅilhẹ r’otelhedom mọ Jọn. Bidị urọl li simem dị egbaranhaạn, kụ asidọl phọ abidị igbaranhaạn kẹn ni. Rekpụl bọ dị bidị komugh, bidị ungọ ni iḍoọgh phọ oromha dị aḍighi olọ osụ-olhoghi. Torobọ onyọ abidị aghaạph ghan odọ idị onhaghanhạn Enhaạn emhạn maạr. AZihova aako ni ikpo-onhụ osụ-olhoghi phọ abidị pidị yira osighẹ otuughaạm iyaạr. Mughumọ asiạ ayira meghị obobọ yira oḍighi ni iḍoọgh, yira kotue ni omooghọm suọ ooḅeghiọn ghan oromha phọ abidị. (Rom. 15:4; 2 Tim. 3:16) Siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ, yira kooḅeghiọn ikpo-onhụ dị iraạr phọ awe phọ abuẹn phọ oḅạ osughanham omhạn ḅilhẹ r’araraạr dị yira kotuughạ esi ikpo-onhụ phọ abidị.
“NẠ KATỌL LI ABIA”
3. Ighẹn iiḍighi kụ edị aMozis aḍighinhaan aZihova r’awe phọ Izrạl?
3 AMozis akạr kụ akuọm loor aZihova. Odị akumuan ni idiphọ oyil, oogboom iiruẹn, oḍiemhiom, ḅilhẹ r’ogeeghiạ. Loor ibadị iiḍighi phọ odị aphạm ghan bọ, aMozis alhegheri ni ibadị araraạr siphẹ aghuḍum mọ odị! Odị aḍiemhiom eelhe phọ Izrạl amiteom dọl arebenhẹ phọ bidị orọl bọ epẹ Ijipt, aḅilhẹ kẹn amhiịn r’aloor iiḍaạny kirokirọ phọ aZihova aḍighi bọ. AZihova asighẹ nyodị kụ ageọm iḅẹl oogh arinyạ aBaibul phọ, eḅarạm bọ Psalm 90, r’eeni Psalm 91. Eeni kẹn odị kụ agẹ bọ ḍinyạ aJob.
4. Abuọ anhiạn kụ edị aMozis angọ bọ oromha phọ, kụ atụ eeghe?
4 Kụ odị agbi bọ omhugh phọ, mem dị odị r’omhạn 120 asiạ, aMozis aakpomhoghi ni eelhe phọ Izrạl kụ aghiọm bidị olhoghi ilọ araraạr phọ bidị momhiịn bọ oḅilhẹ osomhan bọ kẹn. Ibadị asiạ epẹ omhạn, aḍita abidị umhiịn ni iiḍaạny kirokirọ dị aZihova aḍighi yogh ḅilhẹ r’ipẹ odị alhiọm bọ we phọ Ijipt. (Ex. 7:3, 4) Bidị urelhe oḅeẹny siphẹ ophiịny Igbila phọ aZihova aḍi bọ ekpo amuụm mọ, oḅilhẹ kẹn ni omhiịn ipẹ odị aphiemhi bọ we eghạm mọ aFero. (Ex. 14:29-31) AZihova amhaạr ri aphogh kụ aḅilhẹ aaḅakị bidị epẹ edalạ phọ. (Deut. 8:3, 4) Moọny amem awe phọ Izrạl koḍigh De Oguanhaan phọ. Esi iduọn phọ, kụ aMozis agbi bọ omhugh phọ, odị aḅạ ni ikpo onhụ okparamhị aḅenhị bidị.a
5. Ikpo onhụ phọ aMozis aḅạ bọ asughanham omhạn edi bọ Deuteronomy 30:19, 20 ingọ we phọ Izrạl eeghe okuphom owol?
5 AMozis aghaạph eeghe? (Bạl Deuteronomy 30:19, 20.) Odị aatughianhạm we phọ Izrạl mọ bidị omoọgh ni imạ araraạr oghelhọm epẹ ghisigh. R’aḍisẹph aZihova, awe phọ Izrạl kotue ni otọl obia siphẹ ade phọ odị maguanhaan bọ bidị. Ade phọ iḍighi de oosaạr kụ emaạr kẹn enhighẹ! AMozis aghaạph iduọn ilọ ade phọ: “Ingọ inyinha ramhạ dị ebụgh kụ enhighẹ, ramhạ dị nyinha kụ i/lọgh r’aruutu dị oomo igey araraạr ku imuza r’asighuḍia dị nyinha kụ i/guphogh, iizo avain r’ireeny oliv dị nyinha kụ i/zuphọgh.”—Deut. 6:10, 11.
6. Eeghe kụ iḍighi kụ Enhaạn emheera bọ mọ inhọn areelhe okpạr opu Izrạl?
6 AMozis aḅilhẹ kẹn ni angọ iphụr arurụ we phọ Izrạl. Iwạ ni dị bidị konaghanhạn itọ phọ aZihova orue oghiọm aghisigh orọl isiphẹ imạ Ade Oguanhaan phọ. AMozis akpaariọm bidị mọ bidị “osaḅạr ghuḍum” esi onhaghanhạn aZihova ḅilhẹ ‘r’oḅạr odị.’ Toroboiperolbọ, awe phọ Izrạl u/naghanhạn aZihova. Esi iduọn phọ, esighẹ rekị bịn Enhaạn emheera mọ awe Assyria phọ okpạr opu bidị. Ḅilhẹ kẹn awe aBabilọn okpạr opu bidị osighẹ bidị ogheelhom dọl arebenhẹ.—2 Ki. 17:6-8, 13, 14; 2 Chron. 36:15-17, 20.
7. Yira otuughạ eeghe esi ikpo onhụ phọ aMozis? (Miịn kẹn afoto phọ.)
7 Eeghe kụ iyaạr ituughạ phọ? Onhaghanhạn aZihova rapẹl ghan ghuḍum. Idiphọ awe phọ Izrạl rowạ bọ oḍigh siphẹ Ade Oguanhaan phọ, yira kẹn morọl ropogh oḍigh omhoom aḅirinhi phọ Enhaạn aguanhaan bọ, siphẹ phọ koselhemhi bọ de phọ oḍighi Paradais. (Isa. 35:1; Luk 23:43) Eru phọ r’ikarạph aruwaloor phọ odị ko/tọl mun. (Ogan. 20:2, 3) Aruukụ iiḅereghị okpẹ phọ rookelheghi ghan bọ we kosighẹ esi aZihova ko/tọl mun. (Ogan. 17:16) Itooghị awe rokpiloghọm ghan bọ buẹn odi bọ eeḍiạn abidị ko/tọl mun. (Ogan. 19:19, 20) Awe iḅạph ko/moọgh esi orọl siphẹ Paradaịs. (Ps. 37:10, 11) Oomo awe phọ konaghanhạn ghan iilhogh phọ aZihova eḍighi bọ elọ elhiom eḍighinhom iyaạr, remiteom ghan bọ muḅọph r’eephọ. Iduọn phọ pọ, torobọ oye kapomoghiạn kụ aḅilhẹ aḍuom olhoghi ophoriphọ. (Isa. 11:9) P’eeghe ookiạ aghisigh dị yira rogon omhiịn! Eḍighi maạr dị yira onhaghanhạn ghan aZihova, pọ yira kotọl li de phọ aḍiphẹ phọ keḍighi bọ paradaịs phọ, k/iyạl ikpo asiạ bịn kuolọ k’agee-pọ.—Ps. 37:29; Jọn 3:16.
Eḍighi maạr dị yira onhaghanhạn aZihova yira ko/tọl rukuron asiạ bịn, kuolọ k’agee-pọ siphẹ paradaịs (Miịn ekpịgh phọ 7)
8. Ika kụ idị oguan aghuḍum k’agee-pọ alhoghonhaạn ḍighaạgh onyọ umor dị makumuan idiphọ onyọ amisonarị esi ibadị asiạ? (Jud 20, 21)
8 Eḍighi maạr dị yira osighẹ oguan aghuḍum k’agee-pọ phọ Enhaạn oseere siphẹ olhoghi ayira, pọ yira kokiọm ni ghisigh oḅạr nyodị etigheri torobọ iiḅaghamhị lọ yira osoman. (Bạl Jud 20, 21.) Oguan phọ opọ phọ kunyaamhị iyira oolemhi ariisi lọ yira osughanham. Ephẹn Africa, onyọ amisonarị dị eenhan ghan r’aḍidugh iphulhupul aḅẹm mọ: “Ootughiạn ghan mọ mị ka/tọl k’agee-pọ siphẹ aParadaịs phọ aZihova maguanhaan bọ lọ mị u/naghanhạn nyodị, ilhoghonhaạn imhị ḍighaạgh oghiọm aghisigh eenhan iiḅaghamhị phọ amhị kụ ogbor ghan oghol ooḅereghị. Kụ r’olhoghonhaạn aḍighaạgh aZihova, mị urue ni akpạr apu.”
“NẠ KAMOỌGH NI EKOL”
9. Eeghe iiḅaghamhị kụ edị aDevid asoman siphẹ aghuḍum mọ odị?
9 ADevid aḍighi ghan ogbogh uw-emhạ. Odị aḍighi ghan kẹn omoọr suọr, ogeọm asuọr, ophelhegbe eghạm, ḅilhẹ r’oyil. Odị asoman ni iiḅaghamhị kirokirọ. Esi ibadị asiạ, odị arọl dọl iisokụ, aghiilhaan ighạgh ilhoghi Uw-emhạ phọ Saul asuma. Mem mọ aDevid aḍighi bọ uw-emhạ phọ, odị aghiil kẹn asuma oghoph aghuḍum mọ odị mem mọ Absalom oọny phọ odị awạ bọ aạr odị agadạ itooghị phọ. Etigheri iiḅaghamhị phọ r’ikarạph phọ odị aḍighi yogh bọ, aDevid aḅạr ri Enhaạn tutụ k’aḍuugh. AZihova aghaạph ilọ aDevid mọ odị “aḍighi oye ologhi [onọ].” Ekpeanhaạn ni olher ghan arurụ ongọ ikpo onhụ oromha phọ aDevid!—Iiḍ. 13:22; 1 Ki. 15:5.
10. Eeghe kụ iḍighi kụ emhoghi bọ ni dị aDevid katoma oọny phọ odị, Solomon?
10 Esi omaạm, ooḅeghiọn oroma phọ aDevid angọ bọ oọny phọ odị, Solomon, asighẹ bọ esi phọ odị. AZihova mamạ Solomon oghiọm aghisigh olhọgh ophophe iserereẹny iiseeny r’olhọgh otu iiḅereghị dị kakuenhi nyodị. (1 Chron. 22:5) ASolomon kasoman ni ipaanhaạn. ADevid kangọ eeghe oromha nyodị? Uguạ omhiịn.
11. Odaphạn 1 Kings 2:2, 3, eeghe oroma kụ edị aDevid angọ Solomon, kụ eeghe kụ imite mem mọ odị adạph bọ oromha phọ? (Miịn kẹn afoto phọ.)
11 ADevid aghaạph eeghe? (Bạl 1 Kings 2:2, 3.) ADevid aḅenhị oọny phọ odị mọ eḍighi maạr dị odị anhaghanhạn aZihova, pọ odị kamoọgh ni ekol. Esi ibadị asiạ, aSolomon amhoọgh ni ekol. (1 Chron. 29:23-25) Odị alhọgh ni ookiạ otu iiḅereghị aḅilhẹ agẹ iniin arinyạ siphẹ aBaibul phọ. Odị aalheghaan ni loor osụ olhoghi phọ r’eelạ phọ odị. (1 Ki. 4:34) Kuolọ idiphọ aDevid aḅenhị bọ nyodị, aSolomon kakiọm ghisigh amoọgh ekol eru maạr lọ odị anhaghanhạn aZihova Enhaạn phọ. Dị eeph ni iboom, esighẹ rekị bịn aSolomon amhiigh ooḅereghị inhọn arumhụgh. AZihova asighẹ ni kuuḅi aghisigh phọ odị, bịn aSolomon aroph osụ olhoghi osighẹ elhiom eḍighinhom iyaạr, r’elhiom ooruẹn otooghiọm eelhe phọ.—1 Ki. 11:9, 10; 12:4.
Ikpo onhụ osughanham omhạn phọ aDevid aḅạ bọ aḅenhị Solomon ilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh omhiịn mọ eḍighi maạr dị yira onhaghanhạn aZihova, pọ Odị kungọ ni iyira osụ olhoghi osopha ghan ogey osopha (Miịn siikpịgh phọ 11-12)b
12. Yira kotuughạ eeghe esi ikpo onhụ phọ aDevid?
12 Yira otuughạ eeghe? Onhaghanhạn raḍighi ghan iyaạr dị oye ramoọgh ghan ekol. (Ps. 1:1-3) Ii aZihova iyira u/guanhaan mọ odị kungọ iyira eelạ r’arughuenhian phọ aSolomon amhoọgh bọ. Kuolọ eḍighi maạr dị yira onhaghanhạn Enhaạn, pọ odị kungọ ni iyira osụ olhoghi osopha ghan osopha dị anhighẹ. (Prov. 2:6, 7; Jems 1:5) Asinhị iilhogh phọ odị ketue ni iiḅakị iyira olhegheri odọ oḍighi dị anhighẹ oḍighi, askul oghị, ozaamiạn aloor dị anhighẹ, ḅilhẹ r’ikpoki. Yira oḍighinhom ghan osụ olhoghi phọ odị pọ kighoph ni iyira esighẹ esi araraạr dị ketue ni ikpophonhom iyira. (Prov. 2:10, 11) Asiya ayira r’abunhọn kekpạr kẹn, ḅilhẹ eghunotu phọ ayira omoọgh oḅaạl olhoghi.
13. Ika kụ idị aCarmen arue amhoọgh ekol siphẹ aghuḍum mọ odị?
13 ACarmen epẹ Mozambique, aatughiạn ghan mọ oghị ogbogh askul kụ ekpanhạ iyaạr dị keḍighi iyaạr dị oye kamoọgh ekol. Loor iduọn phọ, odị aḍigh ni ogbogh askul otuughạ ilọ odorọ ghan aruutu. Odị aḅẹm mọ, “iyaạr phọ mị ratuughạ bọ iḅeraạn imhị agey. Kuolọ isighẹ ghan muboom amem r’inyaạm amhị. Mị ughị ghan askul 7:30 ḍiroọr kụ mị atọl ateẹny 6:00 dulhe. Bịn eru ikparanhaạn imhị oghị ghan ituughạ ḅilhẹ asiya phọ amhị r’aZihova emhiigh oophoọm. Siphẹ olhoghi amhị, mị ulhoghoma mọ mị mamhiigh radạph iyạl aburudẹ otu.” (Mat. 6:24) Odị atuạn ni iphẹn phọ aaḅereghị aZihova, aguphogh raraạr awaaghị siphẹ arinyạ phọ ayira. ACarmen aḅilhẹ aḅẹm mọ: “Mem dị abumor dị osi omhanhanhaạm siẹn ookpomhoghan phọ ḅilhẹ r’onhiin amhị uromha imhị, mị uwilhẹ ni ogbogh askul phọ kụ mị akuọm oomo amem amhị okumu aZihova. Iphẹn phọ milhoghonhaạn imhị ḍighaạgh osopha ogey osopha siẹn adọl aghuḍum mọ amhị. Kụ mị ko/ḅẹm ghan mọ saị, eeghe kụ isu bọ imhị.”
14. Eeghe kụ ekpanhạ adom oromha phọ aMozis r’aDevid?
14 AMozis r’aDevid uphomhoghiạn aZihova agey, kụ omhaghamhị kẹn maạr oḍighi ghan idị eḅeraạn nyodị. Siphẹ ikpo onhụ osughanham omhạn phọ abidị, bidị ukparamhị ni buẹn bidị oromha bọ mọ bidị otuughaạny eḍeenhaan phọ abidị esi onhaghanhạn ghan aZihova Enhaạn phọ abidị. Iyạl phọ abidị uphụr kẹn iyira rurụ mọ oye dị awilhẹ aZihova katoph ni kuuḅi aghisigh phọ odị r’aZihova, ḅilhẹ kẹn r’aḍisẹph kirokirọ phọ odị maguanhaan bọ. Oroma phọ abidị amoọgh ni maạr oḍighinhom esi ayira rodon. Arukuron asiạ reten, onhọn ebenhẹ aZihova aḅilhẹ kẹn aḍeenhaan odọ idị orọl adọl dị ekpẹ oḍuomolhoghi oghị esi Enhaạn emhạn maạr.
“OḄAẠL OLOGHI DỊ APU . . .O/LO”
15. Eeghe araraạr kụ edị otelhedom mọ aJọn amhiịn dị emiteghu siphẹ aghuḍum mọ odị?
15 AJọn aḍighi ghan ogbogh oyaghirị r’otelhedom aZizọs aKraist. (Mat. 10:2; Jọn 19:26) AJọn adạph ni Zizọs siphẹ oomo arukumuan phọ odị, amhiịn iiḍaạny phọ odị aḍighi yogh bọ, aḅilhẹ aḅạr nyodị mem iiḅaghamhị. Odị amhiịn ni mem mọ rokiigh bọ Zizọs r’amem mọ oḅeton bọ nyodị. Odị aḅilhẹ kẹn ni amhiịn mem mọ ookpomhoghan aKristẹn phọ ratarạ bọ ḅilhẹ r’ipẹ moghaạph bọ iiḅi iinhaghạn phọ ‘oleenye oomo aḅirini phọ.’—Kọl. 1:23.
16. Abuọ anhiạn kụ momhooghọm suọ rinyạ phọ aJọn agẹ bọ?
16 Mem mọ aghuḍum mọ odị rasi bọ eekunha, aJọn amhoọgh ni eepoogh ogẹ aani iniin arinyạ aBaibul phọ. Odị kụ agẹ bọ ḍinyạ Ogananami phọ. (Ogan. 1:1) AJọn kụ agẹ ḍinyạ aBaibul phọ ogholhom bọ ḍien odị, eghaạph aani bọ ilọ iiḍighi phọ aZizọs. Odị agẹ kẹn ni inhọn iraạr arinyạ. Odị agẹ omhunhenhiom iraạr aḍinyạ phọ odị aghiomaạn onyọ aKristẹn dị akpẹ oḍuomolhoghi dị oghol mọ Gayọs. Odị asighẹ Gayọs idiphọ oọny odị siẹn ookpomhoghan phọ. (3 Jọn 1) Ii, aJọn amhoọgh ni ibadị abumor siẹn ookpomhoghan phọ dị odị aphomhoghiạn aḅilhẹ asighẹ idiphọ anmụny odị. Iphẹn okumor oye phọ ophọn akpẹ bọ oḍuomolhoghi phọ agẹ bọ mekparamhị ni budaphạm mọ aZizọs k’aḍio arodon.
17. Odaphạn 3 Jọn 4, eeghe kụ rengọ ghan oḅaạl olhoghi?
17 AJọn phọ agẹ ilọ eeghe? (Bạl 3 Jọn 4.) AJọn agẹ ilọ oḅaạl olhoghi phọ onhaghanhạn Enhaạn rangọ ghan bọ. Mem mọ aJọn ragẹ bọ omhunhenhiom iraạr aḍinyạ phọ odị, abuniin awe momhiigh rotughemhị raraạr dị i/tu inẹ dị rekọm madia siphẹ ookpomhoghan phọ. Toroboiperolbọ, abuniin abidị urọl li r’igey phọ. Bidị unhaghanhạn ni aZihova kụ “ooko ghan iilogh phọ odị.” (2 Jọn 4, 6) AKristẹn phọ abuẹn phọ okpẹ bọ oḍuomolhoghi phọ ungọ ni aZihova ibo, kụ olhoghi Jọn aḅaạl kẹn.—Prov. 27:11.
18. Eeghe kụ edị yira kotue otuughạ esi ikpo onhụ phọ aJọn?
18 Eeghe kụ iyaạr ituughạ phọ? Orọl adọl dị ekpẹ oḍuomolhoghi rengọ ghan oḅaạl olhoghi. (1 Jọn 5:3) Esi omaạm, olhoghi ayira raḅaạl ghan ni mem dị yira olhegheri mọ yira roḍighi ni idị eḅeraạn aZihova. Olhoghi aZihova raḅaạl ghan ni mem dị odị amhiịn dị yira okpạr opu odẹgh ophogh kụ ophamhanhạm igey phọ. (Prov. 23:15) Aruukpaạny phọ kẹn robo aani ghan ni. (Luk 15:10) Olhoghi ayira raḅaạl aani ghan kẹn mem dị yira omhiịn dị abumor r’abumaranhi phọ ayira odimom r’adọl dị ekpẹ oḍuomolhoghi, ekạr nuụn ekpaariọm mem dị bidị osoman odẹgh ophogh r’iiḅaghamhị kụ ophamhanhạm ni omheeraam mọ abidị. (2 Tẹs. 1:4) Kụ mem dị aḅirinhi phọ ophọn roten, yira komoọgh ni ogbaanyạn r’oḅaạl olhoghi mem dị yira olhegheri mọ yira uḅạr ri aZihova, aḅirinhi dị aSetan kụ atooghị ghan.
19. Umaranhi phọ Rachel aghaạph eeghe ilọ otughemhị aani ghan abunhọn igey phọ? (Miịn kẹn afoto phọ.)
19 Yira romoọgh ghan kẹn oḅaạl olhoghi mem dị yira otughemhị bunhọn igey phọ. ARachel, dị arugh epẹ Dominican Republic, amhiịn mọ eḍighi ni eboom eepoogh otughemhị aani oye ilọ aZihova. Mem dị odị aatughiạn ilọ awe dị odị matughemhị igey phọ, odị aḅẹm mọ: “Anem ke/tue ekaạph ibo phọ mị ramoọgh ghan bọ mem dị mị amhiịn dị buphẹ mị atughemhị bọ ophoph oghị ghisigh ophomhoghiạn aZihova kụ obeḍenhọm nyodị, kụ oḅilhẹ oolemhi raraạr siphẹ aghuḍum mọ abidị. Ibo phọ ipẹ phọ epu torobọ ikuph r’arikiạ dị mị aphinyọn otughemhị abidị.”
Yira romoọgh ghan ni ibo mem dị yira otughemhị bunhọn ophomhoghiạn r’onhaghanhạn aani aZihova (Miịn ekpịgh phọ 19)
DẠPH NI IKPO ONHỤ PHỌ AWE PHỌ OKPẸ BỌ OḌUOMOLHOGHI OḄẠ BỌ OSUGHANHAM OMHẠN
20. Eeghe kụ iniin araraạr dị aMozis, Devid, r’aJọn oḅọph r’ayira?
20 Orụgh phọ abuọ aMozis, Devid, r’aJọn egbatanhaạn ni r’orụgh phọ ayira. Kuolọ bidị r’ayira oḅophạn ni iniin araraạr. Bidị ukumu ghan aZihova, kụ yira kẹn rokumu ghan aZihova. Idiphọ abidị, yira rooḅereghị ghan aZihova, obeḍenhọm nyodị, oḅilhẹ rodạph ghan iiḅakiọm mọ odị. Idiphọ abidị, yira okuphom ni owol mọ aZihova rasẹph ghan ni eten dị ebalabalạ buphẹ onhaghanhạn bọ nyodị.
21. Eeghe aḍisẹph kụ edianhaan buphẹ rodạph bọ oromha awe phọ okpẹ bọ oḍuomolhoghi idiphọ aMozis, Devid, ḅilhẹ r’aJọn?
21 Esi iduọn phọ, odaphạn ikpo onhụ osughanham omhạn phọ awe phọ okpẹ bọ oḍuomolhoghi phọ oḅạ bọ, esi odạph iilhogh phọ aZihova. Bịn yira komoọgh ghan ni ekol torobọ iyaạr dị yira roḍighi. Yira komoọgh kẹn ghuḍum oḅilhẹ “otọl obia,” ii, yira kotọl k’agee-pọ! (Deut. 30:20) Opumom isiẹn, yira komoọgh kẹn ibo phọ reḍuạ ghan bọ keru esi oḍighi araraạr dị eḅeraạn Odẹ k’akẹ phọ ayira, opọ ramuneni ghan bọ oomo aruguanhaan phọ odị reten dị yira ko/tue ootughiạn osi.—Efẹ. 3:20.
AḌUỌR PHỌ 129 We Will Keep Enduring
a Ogbogh opol awe phọ Izrạl omhiịn bọ iiḍaạny phọ aZihova aḍighi bọ siphẹ Ophiịny Igbila phọ u/tọl uteẹny omhiịn aani Ade Oguanhaan phọ. (Num. 14:22, 23) AZihova atọ mọ buphẹ momhạn bọ 20 asiạ kụ eghị dị mogbi ni, komugh ni siphẹ eḍalạ phọ. (Num. 14:29) Toroboiperolbọ, aJoshua, Caleb, ḅilhẹ r’abulọ k”omhạn 20 asiạ mem mọ opọ phọ r’eghun phọ aLivai ukpetenhaan ni oḅilhẹ omhiịn mem mọ awe phọ Izrạl oḅeẹny bọ Ophiịny aJordan oḍigh de phọ aKena.—Deut. 1:24-40.
b ILỌ AFOTO: Ekeeny: ADevid rangọ ghan oọny phọ odị Solomon oromha dị asughanham omhạn. Elhiom: Abumor r’abumaranhi dị odi Askul Abukọy Eten kụ rokelhọm itughemhị phọ aZihova.