NÍ KASEMI 12
LA 119 E Sa Nɛ Wa Ná Hemi Kɛ Yemi
Yaa Nɔ Nɛ O Nyɛɛ Ngɛ Hemi Kɛ Yemi Nya
“Wa ngɛ nyɛɛe ngɛ hemi kɛ yemi nya, se pi ngɛ níhi nɛ a naa a nya.”—2 KOR. 5:7.
OTI NƐ NGƐ NÍ KASEMI Ɔ MI
Wa maa na bɔ nɛ wa ma plɛ kɛ nyɛɛ ngɛ hemi kɛ yemi nya ha be fɛɛ be ke wa ngɛ yi mi kpɔhi nɛ a he hia a mwɔe.
1. Mɛni he je nɛ bɔfo Paulo bua jɔ bɔ nɛ e ba e je mi ha a he ɔ?
E BA su be ko ɔ, bɔfo Paulo yɔse kaa e be kɛe nɛ a maa gbe lɛ, se kɛ̃ ɔ, e bua jɔ wawɛɛ kaa e ba e je mi saminya. Benɛ e susu níhi nɛ ya nɔ ngɛ e si himi mi ɔ he ɔ, e de ke: “I tu fo ɔ kɛ gbe nya, i nyɛɛ ngɛ hemi kɛ yemi ɔ nya.” (2 Tim. 4:6-8) Paulo mwɔ yi mi kpɔ nɛ nile ngɛ mi kaa e ma sɔmɔ Yehowa, nɛ e ná nɔ mi mami kaa Yehowa bua jɔ e he wawɛɛ. Wɔ hu wa suɔ nɛ waa mwɔ yi mi kpɔhi nɛ da ngɛ si himi mi konɛ Mawu nɛ kplɛɛ wa nɔ. Mɛni maa ye bua wɔ konɛ waa pee jã?
2. Ke a ke waa nyɛɛ ngɛ hemi kɛ yemi nya a, mɛni e tsɔɔ?
2 Paulo de ngɛ lɛ nitsɛ kɛ Kristofohi kpahi nɛ a ye anɔkuale ɔ a he ke: “Wa ngɛ nyɛɛe ngɛ hemi kɛ yemi nya, se pi ngɛ níhi nɛ a naa a nya.” (2 Kor. 5:7) Mɛni Paulo ngɛ tsɔɔe ɔ? Ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ, ke a kɛ munyungu nɛ ji “nyɛɛe” ɔ tsu ní ɔ, be komɛ ɔ, e tsɔɔ bɔ nɛ nɔ ko baa e je mi ha. Nihi nɛ a be hemi kɛ yemi ngɛ Yehowa mi ɔ daa níhi nɛ a naa, níhi nɛ a nuɔ, kɛ a he numi pɛ nɔ kɛ mwɔɔ yi mi kpɔhi. Se nɔ nɛ nyɛɛɔ ngɛ hemi kɛ yemi nya a lɛɛ, e mwɔɔ yi mi kpɔhi nɛ maa sa Yehowa hɛ mi, akɛnɛ e ngɛ hemi kɛ yemi ngɛ Yehowa Mawu mi ɔ he je. E kɛ e ní peepee tsɔɔ kaa e le kaa Mawu maa jɔɔ lɛ, nɛ e le kaa ke e ngɔ Yehowa ga womi nɛ ngɛ e Munyu ɔ mi ɔ kɛ tsu ní ɔ, e maa jɔɔ lɛ.—La 119:66; Heb. 11:6.
3. Ke wa nyɛɛɔ ngɛ hemi kɛ yemi nya a, kɛ wa ma ná he se ha kɛɛ? (2 Korinto Bi 4:18)
3 Ngɛ anɔkuale mi ɔ, be komɛ ɔ, wɔ tsuo wa daa nɔ́ nɛ wa naa, nɔ́ nɛ wa nuɔ, kɛ wa he numi nɔ kɛ mwɔɔ yi mi kpɔhi. Se ke wa daa ní nɛ ɔmɛ a nɔ pɛ kɛ mwɔɔ yi mi kpɔhi nɛ a he hia a, e ma nyɛ maa ngɔ nyagbahi kɛ ba wa nɔ. Mɛni he je? Ejakaa níhi nɛ wa naa, kɛ níhi nɛ wa nuɔ ɔ ma nyɛ maa mlɔɔ wɔ. Ke wa da níhi nɛ wa naa kɛ níhi nɛ wa nuɔ ɔ nɔ kɛ mwɔɔ yi mi kpɔ ɔ, eko ɔ, wa maa pee nɔ́ ko nɛ Yehowa sume kaa waa pee. (Fiɛɛ. 11:9; Mat. 24:37-39) Se ke wa nyɛɛɔ ngɛ hemi kɛ yemi nya a, e ngɛ heii kaa wa maa mwɔ yi mi kpɔhi nɛ maa “sa Nyɔmtsɛ ɔ hɛ mi.” (Efe. 5:10) Ke waa kɛ Mawu ga womihi tsu ní ɔ, wa tue mi maa jɔ wɔ nɛ wa ma ná bua jɔmi nitsɛnitsɛ. (La 16:8, 9; Yes. 48:17, 18) Nɛ ke wa ya nɔ nɛ wa nyɛɛ ngɛ hemi kɛ yemi nya a, hwɔɔ se ɔ, wa ma ná neneene wami.—Kane 2 Korinto Bi 4:18.
4. Kɛ nɔ ko ma plɛ kɛ le kaa e ngɛ nyɛɛe ngɛ hemi kɛ yemi nya loo e nyɛɛ we ngɛ hemi kɛ yemi nya ha kɛɛ?
4 Kɛ wa ma plɛ kɛ le kaa wa ngɛ nyɛɛe ngɛ hemi kɛ yemi nya loo wa nyɛɛ we ngɛ hemi kɛ yemi nya ha kɛɛ? E he hia nɛ wɔ tsuo wa bi wa he ke: “Mɛni nɔ i daa kɛ mwɔɔ yi mi kpɔhi? Anɛ i daa níhi nɛ i naa a nɔ kɛ mwɔɔ ye yi mi kpɔ aloo i haa nɛ Yehowa blɔ tsɔɔmi kudɔɔ mi?” Wa maa hyɛ si fɔfɔɛ etɛ komɛ a mi nɛ wa ma nyɛ maa ya nɔ maa ngɔ wa hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ. Lɔ ɔmɛ ji: Ke wa ngɛ ní tsumi hlae, ke wa ngɛ nɔ ko hlae nɛ waa kɛ lɛ nɛ sɛ gba si himi mi kɛ jehanɛ hu ɔ, ke asafo ɔ ngɔ blɔ tsɔɔmihi kɛ ha wɔ ɔ. Ngɛ eko fɛɛ eko blɔ fa mi ɔ, wa maa hyɛ níhi nɛ maa ye bua wɔ konɛ wa nyɛ nɛ waa mwɔ yi mi kpɔhi nɛ da.
KE WA NGƐ NÍ TSUMI HLAE
5. Ke wa ngɛ ní tsumi hlae ɔ, mɛni he e sa nɛ wa susu?
5 Wa ti nɔ fɛɛ nɔ suɔ kaa e ma ná lɛ nitsɛ kɛ e weku ɔ hiami níhi. (Fiɛɛ. 7:12; 1 Tim. 5:8) Ní tsumi komɛ ngɛ nɛ a hiɔwo hi pe ekpahi, nɛ e ma nyɛ ha nɛ ní tsulɔ ɔ nɛ e nyɛ nɛ e hyɛ e weku ɔ nɔ, nɛ e to nɔ́ ko si kɛ ha hwɔɔ se hulɔ. Se ní tsumi komɛ hu haa nɛ ní tsuli ɔmɛ náa sika kɛ tsuɔ a weku ɔ hiami níhi pɛ a he ní. Ke wa ngɛ yi mi kpɔ mwɔe ngɛ ní tsumi nɛ wa ma tsu ɔ he ɔ, ngɛ anɔkuale mi ɔ, e sa nɛ waa hyɛ kaa hiɔwo ɔ hi lo. Se ke nɔ ko da hiɔwo ɔ pɛ nɔ kɛ hla ní tsumi ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa e ngɛ nyɛɛe ngɛ níhi nɛ e naa a nya.
6. Ke wa ngɛ ní tsumi hlae ɔ, mɛni wa ma nyɛ maa pee kɛ tsɔɔ kaa wa nyɛɛɔ ngɛ hemi kɛ yemi nya? (Hebri Bi 13:5)
6 Ke wa nyɛɛɔ ngɛ hemi kɛ yemi nya a, wa ma susu bɔ nɛ ní tsumi ɔ ma nyɛ maa sa huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ Yehowa wa kpɛti ɔ he. Wa ma nyɛ ma bi wa he ke: ‘Anɛ ní tsumi nɛ ɔ ma bi nɛ ma pee ní komɛ nɛ Yehowa sume lo?’ (Abɛ 6:16-19) ‘Anɛ e maa sa ye Mawu jami he, nɛ e ma je mi kɛ je ye weku ɔ he be kɛkɛɛ lo?’ (Filip. 1:10) Ke heto ɔ ji ee ɔ, lɛɛ nile ngɛ mi kaa o be ní tsumi ko kaa jã a nɔ kplɛɛe, ke e he wa kaa o ma ná ní tsumi po. Akɛnɛ wa nyɛɛɔ ngɛ hemi kɛ yemi nya he je ɔ, wa mwɔɔ yi mi kpɔhi nɛ tsɔɔ kaa wa ngɛ nɔ mi mami kaa Yehowa ma ha wɔ wa hiami níhi.—Mat. 6:33; kane Hebri Bi 13:5.
7-8. Mɛni blɔ nɔ nɛ nyɛminyumu ko nɛ ngɛ South America a nyɛɛ ngɛ hemi kɛ yemi nya? (Hyɛ foni ɔ hulɔ.)
7 Nyɛminyumu ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Javier,a nɛ e ngɛ South America a na kaa e he hia nɛ e nyɛɛ ngɛ hemi kɛ yemi nya. E de ke: “I nyɛɛ ní tsumi ko nɛ e hiɔwo ɔ kle kulaa pe ní tsumi nɛ i tsu kɛ be ɔ he. Ní tsumi nɛ ɔ ma ha nɛ ye si himi nɛ pee gbɔjɔɔ.” Se Javier suɔ kaa e ma tsu daa blɔ gbami ní tsumi ɔ hulɔ. E de hu ke: “A tsɛ mi ke ma ba interview. Loko ma ya interview ɔ, i sɔle konɛ Yehowa nɛ ye bua mi ejakaa e le nɔ́ nɛ hi kɛ ha mi. I suɔ nɛ a ngɔ blɔ nya ní tsumi fuu kɛ wo ye dɛ ngɛ ní tsumi nɛ ɔ mi, se i sume nɛ ní tsumi nɛ ɔ nɛ tsi mi blɔ nɛ ma ko su mumi mi otihi nɛ i kɛ ma ye hɛ mi ɔ he.”
8 Javier de hu ke: “Benɛ i ya interview ɔ, ní tsumi nɔ hyɛlɔ ɔ de mi ke e he maa hia nɛ ma tsu ní overtime daa ligbi. Se i je he si bami mi nɛ i de lɛ kaa i be nyɛe ma pee jã ngɛ ye jami ɔ he je.” Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Javier kplɛɛ we kaa e ma tsu jamɛ a ní tsumi ɔ. Otsi enyɔ se ɔ, e je blɔ gbami ní tsumi ɔ sisi. Nɛ pee se ngɛ jamɛ a jeha a mi nɔuu ɔ, e ná ní tsumi ko nɛ e maa ngɔ ligbi komɛ pɛ kɛ tsu ngɛ o tsi ɔ mi. E de ke: “Yehowa ha ye sɔlemi ɔ heto, nɛ i ná ní tsumi nɛ ma ha nɛ ma tsu blɔ gbami ní tsumi ɔ. Ye bua jɔ wawɛɛ kaa i ná ní tsumi nɛ maa ye bua mi nɛ ma ngɔ ye be fuu kɛ sɔmɔ Yehowa kɛ ye nyɛmimɛ ɔmɛ.”
Ke a fɔ o konɔ kpã ngɛ o ní tsumi mi ɔ, anɛ o maa mwɔ yi mi kpɔ nɛ maa tsɔɔ kaa o ngɛ nɔ mi mami kaa Yehowa le nɔ́ nɛ hi kɛ ha mo lo? (Hyɛ kuku 7-8)
9. Mɛni o kase ngɛ nyɛminyumu Trésor níhi a si kpami ɔ mi?
9 Nɛ ke wa yɔse hu kaa nɔ́ nɛ wa ngɛ tsue ɔ ngmɛ́ wɔ blɔ konɛ waa nyɛɛ ngɛ hemi kɛ yemi nya a nɛɛ? Mo susu nyɛminyumu Trésor, nɛ e je Congo ɔ níhi a si kpami ɔ he nɛ o hyɛ. E de ke: “Ní tsumi ehe nɛ i ná nɛ i ngɛ tsue ɔ ji ní tsumi ko nɛ se be. Hiɔwo nɛ a haa mi ɔ hyɛ kulaa pe hiɔwo nɛ i ná ngɛ ye ní tsumi momo ɔ mi ɔ si etɛ.” Se Trésor pɔɔ asafo mi kpehi a mi pomi ejakaa e peeɔ overtime. Be komɛ ɔ, ke nihi ngɛ nɔ́ nɛ dɛ pee ɔ, a nyɛɔ e nɔ konɛ e laa nɔ loo e ma e nya. Trésor suɔ nɛ e kpa ní tsumi ɔ, se kɛ̃ ɔ, e yeɔ tsui kaa e be ní tsumi kpa ko náe. Mɛni ye bua lɛ? E de ke: “Habakuk 3:17-19 ɔ ye bua mi nɛ i na kaa ke ye ní tsumi je ye dɛ po ɔ, Yehowa maa hyɛ ye nɔ kɛ̃. Enɛ ɔ he ɔ, i kpa ní tsumi ɔ.” E de hu ke: “Ní tsuli ɔmɛ fuu susu kaa akɛnɛ hiɔwo ɔ hi saminya he je ɔ, e sa nɛ a ngɔ nɔ́ fɛɛ nɔ́, nɛ weku kɛ Mawu jami po piɛɛ he ɔ kɛ sã afɔle. Ye bua jɔ kaa i po huɛ bɔmi kpakpa nɛ ngɛ i kɛ Yehowa kɛ ye weku ɔ wa kpɛti ɔ he piɛ. Jeha kake se ɔ, Yehowa ye bua mi nɛ i ná ní tsumi nɛ ma ha nɛ ma pee ye si himi kpokploo, nɛ ma ná be fuu kɛ sɔmɔ Yehowa. Ke waa kɛ Yehowa sɔmɔmi pee nɔ́ titli ngɛ wa si himi mi ɔ, be komɛ ɔ, wa be lɛ náe gbɔjɔɔ ngɛ sika blɔ fa mi mohu lɛɛ, se Yehowa maa hyɛ wa nɔ kɛ̃.” Ngɛ anɔkuale mi ɔ, ke wa ngɔ wa hɛ kɛ fɔ Yehowa blɔ tsɔɔmihi kɛ e si womi ɔmɛ a nɔ ɔ, wa maa ya nɔ maa nyɛɛ ngɛ hemi kɛ yemi nya nɛ Yehowa maa jɔɔ wɔ.
KE O NGƐ NƆ KO HLAE NƐ O KƐ LƐ NƐ SƐ GBA SI HIMI MI
10. Mɛni ma nyɛ ma ha nɛ nɔ ko nɛ e nyɛɛ ngɛ níhi nɛ e naa a nya ke e ngɛ nɔ ko nɛ e kɛ lɛ maa sɛ gba si himi mi ɔ hlae?
10 Gba si himi ji nike ní nɛ je Yehowa ngɔ, nɛ tɔmi ko be he kaa nɔ ko maa sɛ gba si himi mi. Ke nyɛmiyo ko suɔ nɛ e kɛ nyɛminyumu ko nɛ sɛ gba si himi mi ɔ, eko ɔ, e maa hyɛ bɔ nɛ e he ngɛ fɛu ha, bɔ nɛ e peeɔ e ní ha, bɔ nɛ nihi naa lɛ ha, kɛ bɔ nɛ e kɛ sika tsuɔ ní ha. Jehanɛ hu ɔ, e hyɛɛ ke ji e he maa hia nɛ nyɛminyumu ɔ nɛ e hyɛ e wekuli ɔmɛ a nɔ, loo ke ji e haa nɛ lɛ nyɛmiyo ɔ e bua jɔɔ lo.b E ngɛ mi kaa ní nɛ ɔmɛ tsuo a he hia mohu lɛɛ, se ke e ngɔ e juɛmi kɛ ma lɔ ɔmɛ pɛ a nɔ ɔ, lɛɛ e ngɛ nyɛɛe ngɛ níhi nɛ e naa a nya.
11. Ke wa ngɛ nɔ ko hlae nɛ waa kɛ lɛ maa sɛ gba si himi mi ɔ, mɛni wa ma nyɛ maa pee kɛ tsɔɔ kaa wa ngɛ nyɛɛe ngɛ hemi kɛ yemi nya? (1 Korinto Bi 7:39)
11 Yehowa bua jɔɔ wa nyɛmimɛ nɛ a kɛ e ga womihi tsuɔ ní ke a ngɛ nɔ ko nɛ a kɛ lɛ maa sɛ gba si himi mi hlae ɔ a he! Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, a kɛ ga womi nɛ ngmami ɔ kɛ ha kaa a “be nihewi a we akɔnɔ be ɔ nya” a he ɔ tsuɔ ní loko a kɛ nɔ ko jeɔ nyɛɛmi sisi. (1 Kor. 7:36) Nɛ a kɛ a juɛmi maa su kpakpahi nɛ Yehowa tsɔɔ kaa huno kpakpa loo yo kpakpa nɛ je kpo ɔ nɔ titli. (Abɛ 31:10-13, 26-28; Efe. 5:33; 1 Tim. 5:8) Jehanɛ hu ɔ, a suɔ kaa a kɛ ga womi nɛ ngɛ 1 Korinto Bi 7:39 ɔ nɛ tsɔɔ kaa e sa nɛ waa sɛ gba si himi mi “ngɛ Nyɔmtsɛ ɔ mi pɛ” ɔ nɛ tsu ní. (Kane.) Enɛ ɔ he ɔ, ke nɔ ko nɛ tsa pi Odasefono ji lɛ ɔ ná a he suɔmi ɔ, a kuaa kaa a kɛ lɛ maa nyɛɛ. A yaa nɔ nɛ a nyɛɛɔ ngɛ hemi kɛ yemi nya, ejakaa a ngɛ nɔ mi mami kaa Yehowa maa ye bua mɛ be fɛɛ be.—La 55:22.
12. Mɛni o kase ngɛ Rosa níhi a si kpami ɔ mi?
12 Mo susu nyɛmiyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Rosa, nɛ e ji blɔ gbalɔ ngɛ Colombia a níhi a si kpami ɔ he nɛ o hyɛ. Nyumu ko nɛ tsa pi Odasefono ji lɛ nɛ e kɛ lɛ tsuɔ ní ɔ bɔni e he suɔmi nami. Rosa hu bua jɔ nyumu ɔ he. Rosa de ke: “E ngɛ kaa nɔ́ nɛ nyumu nɛ ɔ ji nɔmlɔ kpakpa, ejakaa e yeɔ buaa nihi ngɛ e kpɔ ɔ mi, nɛ e jeɔ mi mi jɔmi kpo kɛ tsɔɔ mi hulɔ. Jinɛ nyumu ko kaa jã nɛ i ngɛ hlae nɛ ma kɛ sɛ gba si himi mi, se kɛ̃ ɔ, pi Odasefono ji lɛ.” Rosa de hu ke: “E he wa ha mi kaa ma de lɛ ke i kɛ lɛ be nyɛɛe, ejakaa ngɛ anɔkuale mi ɔ, ye bua jɔ e he. Jamɛ a be ɔ mi ɔ, i nu he kaa i hia nɔ ko nɛ i kɛ lɛ maa sɛ gba si himi mi, se i nɛ nɔ ko ngɛ asafo ɔ mi.” Se kɛ̃ ɔ, Rosa ngɔɛ e juɛmi kɛ ma nɔ́ nɛ e naa pɛ nɔ. E susu bɔ nɛ yi mi kpɔ nɛ e maa mwɔ ɔ maa sa huɛ bɔmi nɛ ngɛ e kɛ Yehowa a kpɛti ɔ hu he. Enɛ ɔ he ɔ, e kɛ nyumu ɔ kpa bɔmi kulaa, nɛ e ya nɔ nɛ e kɛ e he wo Yehowa sɔmɔmi mi vii. E kɛ we nɛ a fɔ Rosa nine kaa e ya Sukuu Kɛ Ha Matsɛ Yemi Sane Kpakpa Fiɛɛli ɔ eko, nɛ amlɔ nɛ ɔ, e ngɛ sɔmɔe kaa blɔ gbalɔ klɛdɛɛ. Rosa de ke: “Yehowa jɔɔ mi babauu nɛ ye bua jɔ saminya.” Ngɛ anɔkuale mi ɔ, e be gbɔjɔɔ kaa nɔ ko maa nyɛɛ ngɛ hemi kɛ yemi nya, titli ke nɔ ɔ buɔ jɔ nɔ́ ko nɛ Yehowa sume kaa e pee ɔ he. Se ke wa ha nɛ Yehowa susumi kudɔ wɔ be fɛɛ be ɔ, wa ma ná he se wawɛɛ.
KE ASAFO Ɔ NGƆ BLƆ TSƆƆMI KƐ HA WƆ
13. Kɛ wa ma nyɛ maa pee wa ní ha kɛɛ be komɛ ke wa nine su blɔ tsɔɔmi nɔ kɛ je Yehowa asafo ɔ ngɔ?
13 Behi fuu ɔ, wa nine suɔ blɔ tsɔɔmi nɔ kɛ jeɔ asafo mi nikɔtɔma amɛ, kpɔ mi nɔ hyɛli, asafo ɔ ní tsumi kɔni ɔ, kɛ Blɔ Tsɔɔmi Ajla Toli ɔmɛ a ngɔ konɛ wa nyɛ nɛ wa sɔmɔ Yehowa kɛ pi si. Se ke wa nui blɔ tsɔɔmi ko nɛ a kɛ ha wɔ ɔ sisi hu nɛɛ? Eko ɔ, wa ma susu kaa nile be blɔ tsɔɔmi nɛ a kɛ ha wɔ ɔ mi. E ma nyɛ maa ba kaa wa maa ngɔ wa juɛmi kɛ ma mluku nɛ nyɛmimɛ nɛ ɔmɛ nɛ a kɛ blɔ tsɔɔmi ɔ ha wɔ ɔ yi ɔ nɔ.
14. Mɛni maa ye bua wɔ konɛ waa nyɛɛ ngɛ hemi kɛ yemi nya ke wa nine su blɔ tsɔɔmi ko nɔ kɛ je Yehowa asafo ɔ ngɔ? (Hebri Bi 13:17)
14 Ke wa nyɛɛɔ ngɛ hemi kɛ yemi nya a, e haa nɛ wa yɔseɔ kaa Yehowa lɛ ngɛ asafo ɔ kudɔe, nɛ e le si fɔfɔɛ mi nɛ wa ngɛ. Enɛ ɔ he ɔ, ke a kɛ blɔ tsɔɔmi ha wɔ ɔ, wa buɔ tue nɛ waa kɛ tsuɔ ní oya nɔuu. (Kane Hebri Bi 13:17.) Wa le kaa blɔ tsɔɔmihi nɛ waa kɛ tsuɔ ní ɔ yeɔ buaa nɛ kake peemi hiɔ asafo ɔ mi. (Efe. 4:2, 3) E ngɛ mi kaa nyɛmimɛ nyumuhi nɛ a ngɛ asafo ɔ hɛ mi nyɛɛe ɔ yi mluku mohu lɛɛ, se wa ngɛ nɔ mi mami kaa ke wa bu mɛ tue ɔ, Yehowa maa jɔɔ wɔ. (1 Sam. 15:22) Jehanɛ hu ɔ, ke e he hia kaa a pee tsakemi ngɛ blɔ tsɔɔmi ko he ɔ, wa ngɛ nɔ mi mami kaa Yehowa maa pee jã ngɛ be nɛ sa mi.—Mika 7:7.
15-16. E ngɛ mi kaa Kevin yi mi pee lɛ enyɔɔnyɔ ngɛ blɔ tsɔɔmi nɛ a nine su nɔ ɔ he mohu lɛɛ, se mɛni ye bua lɛ nɛ e nyɛɛ ngɛ hemi kɛ yemi nya? (Hyɛ foni ɔ hulɔ.)
15 Níhi a si kpami nɛ nyɛɛ se ɔ tsɔɔ kaa ke wa bu blɔ tsɔɔmi nɛ jeɔ Yehowa asafo ɔ ngɔ ɔ tue ɔ, wa ma ná he se. E ngɛ mi kaa gbi nɛ a pɔɔ tumi ngɛ Peru ɔ ji Spanish mohu lɛɛ, se nihi fuu tuɔ a je gbi ɔ wawɛɛ ngɛ we mi. Gbi nɛ ɔmɛ a kpɛti kake ji Quechua. Nyɛmimɛ nɛ a tuɔ Quechua gbi ɔ kɛ jehahi babauu hla nihi nɛ a tuɔ gbi nɛ ɔ se blɔ ngɛ a zugba kpɔ ɔ mi. Se bɔ nɛ pee nɛ asafo ɔ nɛ ye mlaahi nɛ amlaalo ɔ wo ɔ nɔ ɔ, a pee tsakemi ngɛ blɔ nɔ nɛ a guɔ kɛ fiɛɛɔ ha a he. (Rom. 13:1) Enɛ ɔ he ɔ, nyɛmimɛ komɛ susu kaa fiɛɛmi ní tsumi ɔ be yiblii woe. Se akɛnɛ nyɛmimɛ ɔmɛ kplɛɛ tsakemi ɔ nɔ he je ɔ, Yehowa jɔɔ a mɔde bɔmi ɔ nɔ, nɛ a nine su nihi fuu nɛ a tuɔ Quechua gbi ɔ nɔ.
16 Asafo mi nɔkɔtɔma ko nɛ a tsɛɛ lɛ Kevin ɔ hu ngɛ asafo nɛ a tuɔ Quechua gbi ɔ ngɛ mi ɔ mi. Sisije ɔ, e piɛɛ nihi nɛ a hao ngɛ blɔ tsɔɔmi ɔ he ɔ he. E de ke: “I bi ye he ke, ‘Kɛ wa ma plɛ kɛ na nihi nɛ a tuɔ Quechua gbi ɔ nɛ waa fiɛɛ ha mɛ kɛɛ?’” Mɛni Kevin pee? E de ke: “I kai ngmami nɛ ngɛ Abɛ 3:5 ɔ, nɛ i susu Mose nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ he. Yehowa kɛ blɔ tsɔɔmi nɛ e ngɛ kaa nɔ́ nɛ nile be mi ɔ ha Mose. E de lɛ kaa e nyɛɛ Israelbi ɔmɛ a hɛ mi kɛ je Egipt kɛ ya su Wo Tsu ɔ he. Benɛ a ya su lejɛ ɔ, e ngɛ kaa nɔ́ nɛ a be nyɛɛe maa tu Egiptbi ɔmɛ a nya fo. Se kɛ̃ ɔ, Mose bu Yehowa tue, nɛ Yehowa hu gu nyakpɛ blɔ nɔ kɛ he a yi wami.” (2 Mose 14:1, 2, 9-11, 21, 22) Kevin pee klaalo kaa e maa pee tsakemi ngɛ e fiɛɛmi ní tsumi ɔ mi. Mɛni je mi kɛ ba? Kevin de ke: “Bɔ nɛ Yehowa jɔɔ wa ní tsumi ɔ nɔ ha a pee mi nyakpɛ. Be ko nɛ be ɔ, wa nyɛɛɔ hluu loko wa naa nɔ kake loo nɔ enyɔ nɛ e tuɔ Quechua gbi ɔ. Se amlɔ nɛ ɔ, waa kɛ wa juɛmi ma zugba kpɔhi nɛ nihi tuɔ Quechua gbi ɔ ngɛ mi ɔ a nɔ, nɛ wa fiɛɛɔ kɛ haa mɛ. Waa kɛ nihi fuu jeɔ ní sɛɛmi sisi, wa kpaleɔ ya slaa mɛ, nɛ waa kɛ mɛ kaseɔ Baiblo ɔ. Enɛ ɔ ha nɛ nihi fuu baa asafo mi kpe.” Niinɛ, ke wa nyɛɛ ngɛ hemi kɛ yemi nya a, Yehowa maa jɔɔ wɔ wawɛɛ.
Nihi fuu tsɔɔ nyɛmimɛ ɔmɛ hehi nɛ a ma nyɛ maa na nihi nɛ a tuɔ Quechua gbi ɔ ngɛ (Hyɛ kuku 15-16)
17. Mɛni o kase ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi?
17 Wa susu ní komɛ nɛ maa ye bua wɔ konɛ waa ya nɔ nɛ waa nyɛɛ ngɛ hemi kɛ yemi nya ngɛ si fɔfɔɛ etɛ komɛ a mi ɔ he. Se pi si fɔfɔɛ nɛ ɔmɛ a mi pɛ nɛ e sa kaa waa pee jã ngɛ, e sa nɛ waa ya nɔ nɛ waa pee jã ngɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ mi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke wa maa hla hɛja jemi loo wa maa mwɔ yi mi kpɔ ngɛ sukuu yami loo ngɛ bi tsɔsemi he ɔ, e sa nɛ waa nyɛɛ ngɛ hemi kɛ yemi nya. Ke wa maa mwɔ yi mi kpɔ ko ɔ, e sɛ nɛ waa da níhi nɛ wa naa pɛ nɔ kɛ pee jã, mohu ɔ, e sa nɛ wa susu huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ Yehowa wa kpɛti, kɛ e ga womi ɔmɛ, kɛ si nɛ e wo kaa e maa hyɛ wa nɔ ɔ he. Ke wa pee jã a, wa ma nyɛ “maa nyɛɛ ngɛ Yehowa wa Mawu ɔ biɛ mi kɛ ya neneene.”—Mika 4:5.
LA 156 I Ngɛ Hemi Kɛ Yemi
a A tsake biɛ ɔmɛ ekomɛ.
b Ngɛ kuku nɛ ɔ mi ɔ, a ngɔ nyɛmiyo ko nɛ e ngɛ huno hlae ɔ kɛ tsu ní. Se ga womi nɛ ngɛ mi ɔ kɔɔ nyɛmimɛ nyumuhi nɛ a ngɛ nɔ ko hlae nɛ a kɛ lɛ nɛ sɛ gba si himi mi ɔ hu a he.