Tabakmoraliteit?

“B.A.T. [British American Tobacco] Uganda 1984 Ltd., is dit nie daarmee eens dat die rook van sigarette skadelik vir die gesondheid is nie.” Hierdie verklaring wat gedoen is in ’n brief aan die Departement van Gesondheid in Entebbe, Uganda, het ’n uitbarsting in Brittanje veroorsaak te midde van beskuldigings oor twyfelagtige sake-etiek en dubbele standaarde. Hoe so?

In Westerse lande, waar die rookgewoonte nou met 1 persent per jaar afneem, moet gesondheidswaarskuwings deur die regering op sigaretpakkies verskyn. In ontwikkelende lande bestaan daar egter gewoonlik nie sulke wetlike vereistes nie, en waar hulle wel bestaan, word hulle dikwels nie deur rokers opgemerk wat sigarette een-een eerder as in ’n pakkie koop nie. In daardie lande neem verkope tans met 2 persent per jaar toe. Maar dit is slegs ’n deel van die probleem. Volgens dr. Roberto Masironi, hoof van die Tabak-of-Gesondheidsprogram van die WGO (Wêreldgesondheidsorganisasie), word hoëteertabak “wat te gevaarlik is vir hulle [Europese lande] om self te rook” van Europa na Afrika en ander ontwikkelende lande uitgevoer.

Aggressiewe bemarking bevorder ook nuwe, sterker en goedkoper soorte. In Zimbabwe, waar die helfte van die bevolking onder 16 is en daar geen ouderdomsbeperking op die koop van tabak is nie, word gevrees dat jong kinders aan die rookgewoonte verslaaf sal raak. Dr. Timothy Stamps, Zimbabwe se minister van gesondheid, het ook kommer uitgespreek oor die “subtiele boodskappe wat op jong vroue gerig is” om hulle verslaaf te laat raak aan nikotien, wat al beskryf is as die “snels werkende dwelm in die Westerse wêreld”. In ’n toespraak tydens ’n WGO-kongres het Brittanje se hoof- mediese beampte gesê: “Ek kan nie verstaan hoe enigiemand kan aanhou om hierdie dodelike gewoonte te bevorder nie.”

Waarom wankel die veldtog om verkope te verhoog dan nie onder sulke druk nie? Daar is twee basiese redes. Eerstens, as dit gebeur, sal duisende werksgeleenthede in Europa se tabaknywerheid verlore gaan. Tweedens raak dit die ekonomieë van die lande waar die tabak verkoop word. Kenia verdien byvoorbeeld 5 persent van sy totale staatsinkomste uit aksyns- en winsbelasting op tabakverkope. ’n Verdere bydrae tot die groei in tabakverkope spruit voort uit die geldelike steun wat tabakmaatskappye aan sportbedrywighede gee.

Intussen is die gesondheidsprobleme van die Westerse wêreld besig om Afrikalande binne te dring. Terwyl hulle die geveg teen malaria en ’n menigte endemiese siektes voortsit, word hulle beperkte bronne ooreis in ’n poging om rookverwante siektes te behandel.

Asië is die volgende mark waarna tabakmaatskappye nou mik. ’n Verhoging in sigaretverkope van minstens 18 persent oor die volgende tien jaar word hier in die vooruitsig gestel. Na verwagting sal China uiteindelik die deure vir Westerse tabak oopmaak. Dit is reeds bekend dat 30 persent van die wêreld se sigarette deur die Chinese gerook word. Volgens The Sunday Times van Londen voorspel ’n Britse kankerdeskundige, professor Richard Peto, dat 50 miljoen van al die Chinese kinders wat vandag leef uiteindelik aan tabakverwante siektes sal sterf.

Een van die kenmerke wat Jehovah se Getuies onderskei—sowat viermiljoen wêreldwyd—is dat hulle nie tabak gebruik nie. Nogtans was baie van hulle voorheen strawwe rokers. Hulle het opgehou toe hulle besef het dat die rookgewoonte nie met die Christelike geloof strook nie (Mattheüs 22:39; 2 Korinthiërs 7:1). As jy werklik vry wil wees van verslawing aan tabak kan jy gerus enigeen van hulle om hulp en raad vra. Hulle sal dit met graagte gee.