Ons beskou die wêreld
Te min, te laat
Afrika het weer eens voor ’n hongersnood te staan gekom—dalk die grootste hongersnood wat daar nog in Afrika was, volgens die Paryse koerant Le Figaro. Na raming word 20 tot 29 miljoen mense deur verhongering bedreig. Die direkteur van die Verenigde Nasies se kinderfonds sê dat 285 miljoen rand nodig is om in die aanvraag na voedsel te voorsien. Die oproep om hulp het maar ’n geringe uitwerking gehad omdat dit uitgestuur is toe die wêreld se aandag grotendeels op die onlangse vyandelikhede tydens die oorlog in die Persiese Golf gevestig was. Gevolglik daag te min hulp te laat op. Die Franse tydskrif Le Nouvel Observateur berig dat die algemene publiek so gewoond daaraan geraak het om foto’s van verhongerde mense te sien dat dit lyk asof die tragedie van hongersnood byna iets alledaags geword het.
Evolusie onder verhoor
Phillip Johnson, ’n professor in die strafreg aan die Universiteit van Kalifornië in Berkeley in die Verenigde State, is al lank gefassineer deur die manier waarop bioloë die evolusieteorie verdedig. Hulle kom so verdedigend en dogmaties voor oor die onderwerp dat Johnson besluit het om uit te vind “wat die kwesbare punte is wat hulle probeer beskerm”. Die gevolg van sy navorsing is ’n boek, Darwin on Trial, wat deur The Sacramento Bee beskryf is as “’n regsgeleerde se deeglike ondersoek van die logika van en die getuienis vir die evolusieteorie”. Die koerant som op: “Darwin druip.” Johnson sê dat hy gevind het dat baie geleerdes, wat bioloë insluit, bang is om hulle in die openbaar teen evolusie uit te spreek. “Een van die dinge wat ek uit hierdie ondervinding geleer het”, het hy vir die San Francisco Chronicle gesê, “is dat ’n mens nie konsentrasiekampe of geheime polisie nodig het om ’n intellektuele ortodoksie tot stand te bring en dit bo kritiek verhewe te hou nie. Al wat jy moet doen, is om vir iemand te sê dat mense vir hom sal lag en dat hy sy aansien sal verloor. Dit het ’n ontsaglike uitwerking in die akademiese wêreld.”
Finland se drankprobleem
Finland het die wêreld se hoogste drankverbruik per capita. Volgens die koerant The European “neem alkoholverwante verkeersongelukke [in Finland] toe en toon polisierekords dat dronkenskap die hoofoorsaak is van gewelddadige gedrag, wat wissel van vroueslanery tot straatgevegte”. In 1990 het Finland, wat ’n bevolking van sowat vyfmiljoen mense het, 250 miljoen liter alkohol verbruik. Dit sluit nie die 50 miljoen liter belastingvrye alkohol in wat op bootreise en op veerbote in die Oossee gekoop of verbruik is nie. The European het gesê dat “baie Finne strawwe drinkery beskou as ’n manier om te oorleef in ’n land wat bykans die helfte van die jaar koud en donker is”.
[Kaart op bladsy 28]
(Sien publikasie vir oorspronklike teksuitleg)
FINLAND
Die prys van die selibaat
As priesters gedwing word om ongetroud te bly “lei dit tot regsgedinge oor vaderskap, tot minnaresse, tot ’n toename in homoseksualiteit onder geestelikes en seminariste, tot eensaamheid en in party gevalle tot pedofilie”. Volgens die National Catholic Reporter is dit die kern van die waarskuwing wat Joe Sternak, ’n gewese Katolieke priester van die aartsbisdom van Chicago in die Verenigde State, by ’n onlangse jaarvergadering oor die onderwerp van die selibaat uitgespreek het. Sternak, wat tans ’n boek skryf oor pedofilie, beweer dat bisdomme in meer as 20 state donasies aan die kerk gebruik om vir regsgedinge en skikkings te betaal in sake waarby priesters wat kinders seksueel misbruik het betrokke is.
Selfmoord onder homoseksuele
’n Onlangse mediese studie het gevind dat die selfmoordsyfer onder jong homoseksuele mans besonder hoog is, het The Boston Globe onlangs berig. Daar was 137 homoseksuele en biseksuele mans tussen die ouderdomme van 14 en 21 wat in die noordweste van die Verenigde State woon by die studie betrokke. Sowat 30 persent van hierdie persone het selfmoord probeer pleeg—baie deur ’n oordosis dwelms te neem of hulle polse te sny. Van daardie 30 persent het die helfte meer as een keer probeer om hulle lewe te neem. Volgens die navorsers is hierdie selfmoordsyfer sowat twee tot drie keer hoër as dié onder heteroseksuele. Hoewel die navorsers geen enkele rede vir hierdie vlak van selfvernietiging gegee het nie, het hulle opgemerk dat baie van diegene wat tydens die studie waargeneem is, gekwel word deur die feit dat hulle homoseksueel is. Ander is as kinders seksueel misbruik en nog ander het dwelmprobleme gehad.
Vigs in Malawi
Volgens The Daily Telegraph van Londen het die Wêreldgesondheidsorganisasie onlangs berig dat 37 persent van Malawi se bevolking met HIV, die virus wat vigs veroorsaak, besmet is. Dit beteken dat byna driemiljoen mense die virus dra; meer as seweduisend is reeds aan vigs dood. ’n Verslaggewer van die Telegraph skryf uit Blantyre, Malawi, dat 90 persent van die land se prostitute blykbaar besmet is, asook 75 persent van die land se weermag en polisie en ongeveer 60 persent van die moeders in stedelike gebiede wat geboorte gee aan babas. Die Telegraph se verslaggewer het een hospitaal in die suide van Malawi besoek waar die helfte van die pasiënte aan vigs-verwante siektes ly. Sy skryf: “Omdat daar net een verpleegster vir elke 100 pasiënte is, word die slagoffers grotendeels aan hulle eie lot oorgelaat.”
’n Nugtere les
In die Verenigde State, waar dronkbestuur elke 23 minute ’n lewe eis, het die polisie streng maatreëls getref om die erns van hierdie misdaad by jong oortreders tuis te bring. Hulle neem die jeugdiges na die lykhuis. Die program is al etlike jare lank in werking in die Los Angeles-distrik, Kalifornië, waar bedwelming en dronkenskap ’n rol speel in meer as ’n derde van die noodlottige motorongelukke waarby jeugdiges betrokke is. Nadat hulle die lykhuis en die hospitaal se ongevalleafdeling besoek het en na ’n grusame video oor motorongelukke gekyk het, sien baie jeugdiges eindelik die verband tussen die verminkte lyke van ongelukslagoffers en hulle eie optrede. Nie een van die 375 jeugdiges wat hierdie program gevolg het, het weer in die hof beland nie. Daar word beplan om hierdie program dwarsdeur die land uit te brei.
Ongelukke met winkelwaentjies
Die jongste jaarverslag van die Consumer Product Safety Commission in die Verenigde State toon dat 32 866 mense in ongelukke beseer is waarby kruidenierswinkelwaentjies betrokke was. Meer as 58 persent van hulle was kinders. Volgens The New York Times “moes meer as 19 000 kinders van 4 en jonger noodhulp vir beserings ontvang”. Navorsers het gevind dat die meeste beserings by kinders plaasvind wanneer ouers hulle kinders sonder toesig by of in winkelwaentjies laat.
Ivoor van mammoete
Toe olifante op die lys van bedreigde spesies geplaas is, het die wêreld se ivoormark in duie gestort. In plaas van self uit te sterf het die ivoorhandelaars ’n ander bron van die materiaal gevind: die mammoet. Hierdie tamaai, harige dier het volop in noordelike streke voorgekom voordat hy duisende jare gelede uitgewis is. Maar volgens The Wall Street Journal dink kenners dat ongeveer tienmiljoen mammoete in die ys en ysgrond van Siberië bevrore gebly het; dit is nie ongewoon dat hulle nog ongeskonde loskom uit rivieroewers wat wegspoel en uit bewegende Arktiese ys nie. Ivoorkerwers raap nou mammoettande op en die prys van mammoetivoor het die hoogte ingeskiet. Maar bewaringsgesindes is bekommerd dat dit die oorblywende lewende olifante net verder in gevaar sal stel as die ivoormark so lewend gehou word.
Kan tieners besluit?
Is jong tieners volwasse genoeg om besluite te neem oor hulle eie mediese behandeling? Hierdie vraag word dikwels geopper wanneer adolessente Getuies van Jehovah bloedoortappings weier. Terwyl sommige beroepsmense in die regte en die geneeskunde dalk aanneem dat die antwoord gewoonlik nee is, kom ’n onlangse studie deur die Carnegie Council on Adolescent Development tot ’n ander gevolgtrekking. Volgens die tydskrif Science het sewe studies vergelyk hoe adolessente en jong volwassenes ware sowel as hipotetiese mediese situasies hanteer. Die navorsers het gevind dat daar min verskil is tussen die besluitnemingsvermoë van “adolessente so jonk as 14 of 15 jaar” en dié van jong volwassenes (van 18 tot 25 jaar). Die studie het getoon dat hulle dieselfde “deeglikheid en ‘gehalte’ van redenering” as hulle ouer eweknieë getoon het.
Hepatitis van bloed
’n Onlangse studie in Japan het die gevaar bevestig dat hepatitis C deur ’n bloedoortapping opgedoen kan word. Blykbaar veroorsaak hierdie soort virus die helfte van alle gevalle van lewerkanker en sirrose van die lewer in Japan. Van 962 mense wat bloedoortappings ontvang het, was 8,3 persent volgens die studie draers van hepatitis C-virusse, terwyl slegs 0,7 persent van 1 870 mense wat nog nooit oortappings ontvang het nie draers was. Vreemd genoeg, die virus is by 40 persent van draers nie opgespoor toe hulle die bloedtoets ondergaan het wat deur die Japannese Rooi Kruisvereniging gebruik word nie.