As ék gewig verloor het, kan enigiemand dit doen!

VERAFSKU jy jou badkamerskaal? Ek het. Ek onthou dat ek verlede jaar met afgryse gesien het hoe die wyser al weer hoër geklim het—tot byna 110 kilogram. Ek het gedink: ‘Ek weeg meer as die wêreld se swaargewigbokskampioen en meer as talle professionele Amerikaanse voetbalspelers. Dit is nie net belaglik nie. Dit raak gevaarlik!’

Miskien ken jy iemand soos ek—’n manlike kantoorwerker in sy vroeë middeljare wat tydens sy jeug fisies aktief was, maar nou net af en toe oefeninge doen wanneer hy nie koerant lees nie. Bloeddruk aan die hoë kant, serumcholesterolwaarde “effens” hoog, 20 kilogram oorgewig en ek glo steeds dat die probleem nie so ernstig is nie.

Wel, die probleem is ernstig. Mense soos ek sterf elke dag aan hartaanvalle—baie mense kry hartaanvalle. Ek kan statistieke aanhaal oor die gevare verbonde aan elke ekstra kilogram, maar statistieke is nie die probleem nie. Die probleem is, om dit prontuit te stel, weduwees en wese. Die probleem is kinders, soos my twee dogtertjies, wat sonder hulle pa grootword.

Pa’s, julle moet daaraan dink.

Nadat ek besluit het om gewig te verloor, het ek die uitstekende inligting in die reeks “Is gewig verloor ’n vergeefse stryd?” in die Ontwaak! van 22 Mei 1989 onthou—veral die “Vier maniere om te wen” in die stryd teen die vetrolletjies. Die vier maniere wat aan die hand gedoen is, is: (1) die regte kos, (2) op die regte tyd, (3) die regte hoeveelheid, (4) met die regte oefening.

Daardie riglyne werk! Ek het 30 kilogram verloor deur dit te volg, en jy kan ook gewig verloor. Ek het terselfdertyd ’n paar dinge geleer wat jou kan help.

Gewigsverlies begin by jou denke

Die meeste van ons wat oorgewig is, het langsaam gewig aangesit, ’n paar kilogram per jaar, wat dikwels in ons dertigerjare begin. Ons is van tyd tot tyd op ’n dieet en verloor ’n paar kilogram, wat ons net later weer met rente terugkry. Elke keer as dit met my gebeur het, het dit ’n soort aangeleerde hulpeloosheid tot gevolg gehad—’n gevoel dat niks sal slaag nie, waarom dus probeer?

Om hierdie kringloop van aangeleerde hulpeloosheid te verbreek, moet jou dieet nie by jou middellyf begin nie, maar by jou denke, aangesien jy jou beskouing van kos sal moet verander. Dit sal dalk genadelose openhartigheid verg, maar daarsonder is jou dieet waarskynlik van die staanspoor af tot mislukking gedoem.

In my geval was dit ’n openbaring om ’n week lank te let op alles wat ek geëet en gedrink het. Ek het nou wel gewoonlik min tydens maaltye geëet, maar ’n voortdurende gepeusel saans het alles wat ek bedags deur selfbeheersing bereik het ongedaan gemaak. Nadat ek die kilojoules van al die kaas, neute, grondboontjiebotter en koekies bymekaar getel het wat ek na aandete verslind het, was ek verstom. Wat nog erger was, was dat daardie peuselhappies hope vet en suiker bevat. Vir my sou geen dieet suksesvol wees tensy ek saans ophou peusel het nie. Klink dit bekend?

Nog iets pynliks wat ek besef het, was dat ek nie gewig sou verloor sonder om dit weer aan te sit tensy ek alle sterk drank uit my daaglikse dieet gesny het nie. Alkohol bevat nie net baie kilojoules en sit maklik om in vet nie, maar ’n glas wyn saans is al wat nodig is om my my selfbeheersing te laat verloor en my voorneme om nie te peusel nie, te ondermyn. ’n Glas wyn bly nie net by ’n glas wyn nie. Vir my is dit as ’t ware ook ses koekies en ’n bak neute! Ek het agtergekom dat kruietee ’n uitstekende plaasvervanger kan wees. Nou, selfs nadat ek my ideale gewig bereik het, drink ek minder alkohol as vantevore.

Hierdie eerlike beskouing van die saak het my gedurende my dieet van die waarde van twee streng riglyne oortuig.

1. Vermy alle peuselhappies saans.

2. Vermy alle sterk drank.

Ken jou swak punte!

Die Franse het ’n gesegde En mangeant, l’appetit vient wat beteken hoe meer jy eet, hoe hongerder raak jy. Vir baie van ons is dit werklik waar. Ons is dalk nie honger wanneer ons gaan aansit om ons geliefkoosde maaltyd te eet nie, maar skielik verander alles as ons eers begin eet, en ons is meteens doodhonger. Derhalwe eet ons ons trommeldik totdat al die kos op is of totdat ons seer mae ons ná vier porsies eindelik smeek om op te hou. Wat het gebeur?

In my geval was brood die probleem, veral tuisgebakte brood. My geduldige vrou, wat heerlike brood bak, moes ’n tyd lank ophou bak. ’n Man kan net soveel versoeking weerstaan! Jou probleem is dalk sjokolade of iets anders. Die punt is dat jy jou vyand moet ken. Maak ’n lys van die kosse wat jou honger maak wanneer jy dit eet en vermy daardie kosse. Daar is talle ander dinge wat jy kan eet. Ek het gevind dat slaaie en gestoomde groente lekker smaak en my honger stil sonder dat ek vir meer lus het.

Die opdraande stryd

Jojo-diëte, wanneer jy gewig verloor net om dit weer aan te sit, is iets waarop net ’n liggelowige gaan en hy bereik niks nie behalwe dat hy die dieetbedryf verryk wat in die meeste ontwikkelde Westerse lande floreer. Aangesien ek my deel van jojo-diëte gehad het, was ek vasbeslote dat dit hierdie keer anders sou wees. Maar hoe?

Moenie skaam wees om hulp te vra nie. Praat met jou dokter. Soek mense wat jou elke week sal prys en aanmoedig namate jy die kilogramme verloor. Dit kan ’n vriend wees wat ook op ’n dieet is, ’n familielid of die mense by ’n hoog aangeskrewe dieetkliniek. Spanwerk en aanmoediging sal jou met die opdraande stryd help—verby die stadium waar jou pogings om gewig te verloor vantevore misluk het. Teen daardie tyd sal jy beter voel, en mense sal jou begin komplimenteer op jou voorkoms. Van dan af tel die sielkundige faktore vír jou pleks van téén jou.

Nog ’n faktor wat jou met die opdraande stryd sal help, is om ’n redelike dieet te hê wat jou nie doodhonger laat word en jou laat dink dat jy iets ontsê word nie. Ek het gevind dat die beste dieetkundige raad wat ek kon kry net verder uitgewei het oor die punte wat in daardie Ontwaak! van 22 Mei 1989 oor die regte kosse verskyn het. My dieet bestaan uit graankosse of ’n muffin met ’n lae vetinhoud en ’n halwe pomelo vir ontbyt, heelwat slaai en ’n slaaisous met ’n lae vetinhoud vir middagete en gestoomde groente en maer vleis vir aandete, sonder brood of nagereg. Die dieet van 5000 tot 6300 kilojoules per dag is wel streng, maar beslis nie drakonies nie. ’n Appel is ’n lekker versnapering in die middel van die dag, en vir daardie seldsame tye wanneer die hongerpyne nie geïgnoreer kan word nie, gebruik ek altyd een van my geheime wapens, ’n wonderlike verslankersgeheim waarvan jy ook behoort te weet.

Geheime wapens

Wat is daardie geheim? Dit is iets wat goed is vir jou, jou honger feitlik dadelik stil, hoegenaamd geen kilojoules bevat nie en wat goedkoop is! Water. Dit is verbasend wat ses tot agt glase water daagliks sal doen om jou te help sodat jou dieet kan slaag. Sodra jou liggaam agterkom dat ’n glas water jou vasbeslote manier is om hongerpyne teë te werk, begin hulle afneem. Dit was hoofsaaklik water wat my gehelp het om my lewenslange gewoonte af te leer om saans te peusel.

Nog ’n geheime wapen vir langdurige gewigsbeheer is gereelde oefening. Almal het natuurlik al gehoor dat oefening help om gewig te verloor, maar wat is die geheim? In hierdie geval is die geheim die geweldige sielkundige aansporing wat jy kry omdat jy beter voel en lyk. Dit vergoed meer as genoeg vir die feit dat jy sekere kosse nie mag eet nie. Dit help jou om aan te hou en om ander nie eers te beny wanneer hulle almal sjokolademousse eet en jy gevriesde druiwe moet eet nie.

Dieet en oefening vul mekaar baie goed aan. Jy hoef nie siek te lyk wanneer jy gewig verloor nie. Gereelde oefening sal jou ’n blos op jou wange gee en sal jou spiere versterk. Trouens, omdat my spiere ’n beter vorm aangeneem het, het dit ander laat dink dat ek vinniger gewig verloor het as wat werklik die geval was! Ek het gevind dat ek sport wat ek saam met iemand kon geniet, soos tennis, moes kombineer met oefeninge wat ek te eniger tyd op my eie kon doen, soos gewigoptel. Net soos die oefening dit laat lyk het asof die dieet werk, het die dieet dit laat lyk asof die oefening baie doeltreffend is, want dit het spiere laat uitkom wat onder tien jaar se vetrolletjies weggesteek was. Namate my gewig van 110 kilogram tot 80 kilogram gedaal het, het ek gevind dat ek daarna uitsien om saam met ’n paar gesonde tieners in die buurt oefeninge te doen om te sien of hulle kan byhou!

As jy so lank soos ek oorgewig was, het jy dalk al gewoond geraak om elke oggend bedruk en uitgeput op te staan, jouself heeldag lank voort te sleep en saans op die gemakstoel in te sluimer. ’n Ekstra 20 of 30 kilogram is ’n onnodige las om saam met jou te dra! Ek kon werklik nie onthou hoe dit voel om soggens uit die bed uit op te spring en gretig te wees om op te staan en heeldag lank oorgenoeg energie te hê nie. Nou weet ek.

Die nimmereindigende stryd

Dit is soos om ’n langdurige stryd te wen wanneer jy eers jou ideale gewig bereik het. Maar hoewel daardie eerste stryd moontlik verby is, het die werklike stryd nog net begin. Diegene wat middeljarig is en werk doen waar hulle meestal sit, sal altyd moet let op wat hulle eet as hulle nie weer die gewig wil aansit wat hulle so moeilik verloor het nie. Die geheim is om jou dieet as ’n lewenslange projek te beskou. Dit kan aangepas word om gewig laag te hou pleks van te verloor, maar dit is nooit regtig verby nie. As jy jou vorige eetgewoontes hervat, sal jy weer gewig aansit.

Wanneer jy jou ideale gewig bereik het, kan jy dit gerus vier deur nuwe klere te kry. Oorweeg dit dan om van die ou klere ontslae te raak. As jy daardie ou, sakkerige klere hou, net in geval jy dit dalk nodig kry, is dit asof jy vir ’n mislukking beplan. Dra klere wat nie te los sit nie, en hulle sal jou gou waarsku as jy weer ongewenste sentimeters begin aansit. Hoewel jou dieet om jou gewig laag te hou ’n groter verskeidenheid sal bevat as jou dieet om gewig te verloor, moet jy sorg dat jy permanent na kosse met ’n lae vet- en suikerinhoud oorskakel. Moet ook nie ophou om gereeld te oefen nie. Dit is belangrik as jy goed wil voel.—Bygedra.