Slagoffers of martelare—Wat is die verskil?
DEUR die geskiedenis heen het die mensdom se wreedheid teenoor mans, vrouens en kinders oneindige lyding veroorsaak en miljoene slagoffers tot gevolg gehad. Hetsy om politieke, nasionalistiese, rassistiese of godsdienstige redes, onskuldige bloed is in die verlede vergiet en word vandag steeds vergiet. Haat heers oor liefde en begrip. Vooroordeel smoor verdraagsaamheid. En die slagting duur voort.
In vorige eeue het oorloë leërs teen mekaar in die veld gebring, en daar was taamlik min burgerlike betrokkenheid. In ons 20ste eeu, met die koms van lugbombardering, langafstandartillerie en -missiele, was burgerlike sterftes so hoog dat een studie sê: “Burgerlikes maak nou verreweg die grootste deel van oorlogslagoffers uit. In hierdie eeu het baie meer ongewapende burgerlikes as beroepsoldate in oorloë gesterf”. Onskuldige mense was kanonvoer vir die oorloë wat deur politieke leiers aan die gang gesit is. Net in ons eeu het die aantal oorlogslagoffers die hoogte ingeskiet, met meer as ’n honderdmiljoen wat dood is en honderdmiljoene wat weens beserings en die verlies van geliefdes ly.
Benewens die slagoffers van hedendaagse konflikte was daar ook die martelare.a Wat is die verskil? Miljoene—Jode, Slawe, Sigeuners, homoseksuele en ander—het as slagoffers in Nazi-Duitsland gesterf bloot weens wie hulle was. Hulle het geen toevlug, geen alternatief gehad nie. Onder daardie bose regime was hulle dood onvermydelik. Vir sommige was dit egter nie nodig om te sterf nie. Daar was vir hulle ’n uitweg, en tog het hulle vanweë hulle beginsels besluit om dit nie te doen nie.
Een bekende voorbeeld was dié van die Katolieke priester Maximilian Kolbe, wat Joodse vlugtelinge gedurende die Tweede Wêreldoorlog gehelp het. Hy is in 1941 “weggestuur na [die Nazi-konsentrasiekamp by] Auschwitz, waar hy sy lewe aangebied het in die plek van die veroordeelde gevangene Franciszek Gajowniczek. Hy is eers uitgehonger en toe eindelik met fenol ingespuit en veras” (Encyclopædia Britannica). Hy het ’n selfopofferende martelaar geword—’n uitsondering op die algemene reël wat die Protestantse en Katolieke godsdiens betref.
Gedurende die Nazi-tydperk in Duitsland (1933-45) het Jehovah se Getuies verskriklike vervolging verduur omdat hulle dit gewaag het om neutraal te bly en omdat hulle geweier het om in Hitler se oorlogspoging te dien. Duisende is na die gevreesde konsentrasiekampe gestuur waar baie tereggestel is en ander as gevolg van mishandeling gesterf het. En tog was dit nie nodig dat hulle moes ly en sterf nie. Hulle het ’n keuse gehad. Hulle het ’n uitweg gehad. As hulle net ’n vorm wou onderteken waarin hulle hulle geloof versaak, kon hulle vry wees. Die meeste het gekies om dit nie te onderteken nie en het daardeur nie net slagoffers van die Nazi-skrikbewind geword nie, maar ook martelare. Terwyl alle martelare dus slagoffers is, was net ’n paar slagoffers voor die keuse gestel om martelare te word, en dit was wel hulle keuse. Hulle het in die aangesig van die dood geseëvier.
Onpartydige getuienis van baie wat nie Getuies is nie, staaf hierdie feit. “Die Switserse pastoor Bruppacher het in 1939 opgemerk: ‘Terwyl manne wat hulleself Christene noem in die beslissende toetse misluk het, weier hierdie onbekende getuies van Jehovah as Christenmartelare volstrek om hulle gewete te skend en heidense afgodediens te beoefen . . . Hulle word aan vervolging en die dood onderwerp omdat hulle as Jehovah se getuies en kandidate vir Christus se Koninkryk weier om Hitler en die Swastika te aanbid.’”
Maar dit is nie net in Nazi-Duitsland dat Jehovah se Getuies hulle onkreukbaarheid in die aangesig van die dood gehandhaaf het nie. Hulle moes al moedig wees in die aangesig van Kommunisme, Fascisme en ander vorme van politieke tirannie, asook godsdienstige teëstand. Selfs in die sogenaamd demokratiese Westerse lande het die Getuies voor geweld te staan gekom. Ons volgende artikel sal meer besonderhede verstrek van ’n paar gevalle waarby Getuies in die aangesig van die dood geseëvier het.
[Voetnoot]
a ’n Slagoffer word omskryf as “iemand wat deur ’n ander leed aangedoen of doodgemaak word . . . Iemand wat as gevolg van ’n daad, omstandigheid, mag of toestand leed aangedoen word of lyding ondervind.” Daarenteen is ’n martelaar “iemand wat die dood verkies eerder as om godsdienstige beginsels prys te gee. . . . Iemand wat iets van groot belang opoffer of baie lyding verduur om ’n sienswyse, saak of beginsel te bevorder.”—The American Heritage Dictionary of the English Language, derde uitgawe.
[Prent op bladsy 3]
Ná die Tweede Wêreldoorlog het Oos-Duitse howe Jehovah se Getuies verkeerdelik as Amerikaanse spioene skuldig bevind
[Erkenning]
Neue Berliner Illustrierte