Oorlog samel ’n jong oes in
’N MENS se kinderjare is veronderstel om ’n gelukkige tyd te wees. ’n Tyd waarin jy gekoester en beskerm moet word. ’n Tyd van onskuld. Daar word van jongmense verwag om te speel, te leer en om eienskappe te ontwikkel wat hulle sal help om verantwoordelike volwassenes te word. Kinders is nie veronderstel om doodgemaak te word nie, en hulle is beslis nie veronderstel om ander dood te maak nie. Maar in oorlogstyd gebeur baie dinge wat nie veronderstel is om te gebeur nie.
Ongelukkig is oorlog regoor die wêreld iets algemeens, en dit samel ’n jong oes in terwyl dit kinders sowel as kinderjare verwoes. In 1993 het groot konflikte in 42 lande gewoed terwyl politieke geweld in 37 ander uitgebreek het. In elkeen van hierdie 79 lande woon daar kinders.
Baie jongmense van vandag het nog nooit vrede geken nie. Teen die einde van 1995 was daar al meer as 30 jaar lank gevegte in Angola, 17 jaar in Afganistan, 11 jaar in Sri Lanka en 7 jaar in Somalië. In die een plek na die ander het politici vol vertroue van “die vredesproses” gepraat, maar die onversetlike oorlogsproses hou aan om menselewens te verwoes.
Oorlogvoering het kinders nog altyd beseer, maar omdat oorlogvoering in onlangse tye verander het, het dit ’n toenemende aantal burgerlike sterfgevalle tot gevolg gehad, wat kinders insluit. Gedurende die konflikte van die 18de en 19de eeu en gedurende die vroeë deel van hierdie eeu was ongeveer die helfte van die oorlogslagoffers burgerlikes. In die Tweede Wêreldoorlog, wat van 1939 tot 1945 geduur het, het burgerlike sterfgevalle tot twee derdes van die oorlogslagoffers toegeneem, gedeeltelik as gevolg van die hewige bombardering van stede.
Teen die einde van die tagtigerjare het burgerlike sterfgevalle in oorlog die hoogte ingeskiet tot byna 90 persent! Een rede hiervoor is dat oorloë ingewikkelder geraak het. Leërs kom nie meer net op ’n slagveld teenoor mekaar te staan nie. Vandag is die meeste konflikte nie tussen lande nie, maar wel in hulle. Daarbenewens vind gevegte in dorpe of stede plaas, en te midde van hierdie wreedheid en agterdog word daar nie juis ’n onderskeid tussen die vyand en onskuldige bystanders gemaak nie.
Die dodetal onder kinders is baie hoog. Volgens die Verenigde Nasies-kinderfonds het oorlog na raming gedurende die afgelope tien jaar alleen tweemiljoen kinderlewens geëis en vier- tot vyfmiljoen ander vermink. Oorlog het meer as eenmiljoen kinders wees gemaak en 12 miljoen sonder ’n huis gelaat. Weens oorlog ervaar sowat tienmiljoen kinders sielkundige trauma.
Biblioteke is vol boeke oor oorlogvoering. Dit bespreek hoe en waarom stryde gevoer is; dit beskryf die wapens en strategieë wat gebruik is; dit herdenk die generaals wat die slagting aangevoer het. Rolprente beklemtoon die opwinding van oorlog en verklein die smart daarvan. Sulke boeke en rolprente sê nie veel omtrent die onskuldige slagoffers nie. Die volgende artikels kyk na hoe kinders as soldate uitgebuit is, hoe hulle die kwesbaarste van alle slagoffers is en waarom ons sê dat kinders wat vandag leef ’n waarlik rooskleurige toekoms kan hê.