Hulle kan jou identiteit steel!
DIE jong vrou het vuil boodskappe van verskeie mans op haar antwoordmasjien begin kry. Toe het ’n man haar gebel en gesê dat hy op die onsedelike uitnodigings reageer wat sy op die Internet gesit het. Maar sy het nie eers ’n rekenaar besit nie. Dit het haar ’n tydjie geneem om uit te vind dat iemand haar identiteit op die netruimte aangeneem het en die uitnodigings op die Internet gesit het. Daarbenewens het die onbekende bedrieër haar adres, aanwysings na haar huis en selfs instruksies oor hoe om haar huis se alarm buite werking te stel, aan ander gestuur!
Die meeste van ons neem ons identiteit as iets vanselfsprekend aan. Ons weet wie ons is, en wanneer ons identiteit in twyfel getrek word, kan ons dit bewys. Maar die dokumente wat ons dikwels as bewys van ons identiteit gebruik—geboortesertifikaat, identifikasienommera, bestuurderslisensie, paspoort, identifikasiekaarte en so meer—is nou so maklik om te vervals of te steel dat ’n nuwe misdaadterm ontstaan het, naamlik “identiteitsdiefstal”.
’n Epidemie van bedrog
Hierdie soort misdaad is ingewikkeld, gemeen en potensieel verwoestend. Slagoffers ontdek skielik dat iemand in hulle naam ’n ontsaglike hoeveelheid skuld maak, krediteure bedrieg en ander skade aanrig. In party lande beskerm die wet die slagoffers sodat hulle nie hierdie skuld hoef te betaal nie, maar hulle kan op die ou end ’n swak reputasie en slegte skuld hê.
Wetstoepassingsinstansies, kredietagentskappe en verbruikersgroepe erken oor die algemeen dat identiteitsdiefstal jaarlikse verliese van miljarde rande veroorsaak. Daar is geen manier om presies te weet hoeveel mense deur identiteitsdiefstal bedrieg word nie. Een van die grootste probleme is dat iemand dalk eers maande later uitvind dat sy identiteit gesteel is. Sommige wetstoepassingsowerhede noem identiteitsdiefstal die snelgroeiendste misdaad in die Verenigde State. Soortgelyke probleme word in ander lande gerapporteer.
Om sake te vererger, weet diewe dat identiteitsbedrog moeilik is om te ondersoek en dat hulle selde vervolg word. “Vir misdadigers is dit ’n onpersoonlike misdaad”, sê Cheryl Smith, ’n spesiale ondersoekbeampte. “Die slagoffer is ’n bank of ’n afdelingswinkel. Hulle beskou dit nie as skade aan ’n individu nie.”
Hulle misbruik jou naam
Identiteitsdiewe steel gewoonlik een of meer belangrike dele van jou persoonlike gegewens, soos ’n identifikasienommer of ’n bestuurderslisensie. Dan gebruik hulle dit en gee voor dat jy die kredietrekeninge oopmaak. Terselfdertyd laat hulle die dokumente na hulle eie posadres stuur. Hulle bestee soveel as wat hulle kan en so vinnig as wat hulle kan. Jy is nie bewus wat gebeur nie totdat die skuldinvorderingsagentskap jou begin besoek.
Hoe steel hierdie gewetenlose mense sulke persoonlike inligting? Dit is baie maklik. Dit begin gewoonlik met die verkryging van persoonlike gegewens wat baie mense gereeld op kredietaansoeke of aan telefoonbemarkers gee. Party skelms word ‘asblikgrouers’ wat in jou vullisblik na bank-, verband- of kredietverslae soek. Ander haal pos wat met jou geldsake te doen het, uit posbusse. Party skelms gebruik kameras of verkykers om oor hulle slagoffers se skouer te kyk terwyl hulle nommers by outomatiese tellermasjiene (OTM) of openbare telefone insleutel. In sommige lande is heelwat persoonlike gegewens geredelik beskikbaar by howe, in openbare dokumente of op die Internet.
Hulle steel jou goeie naam
Sodra die skelm jou identifikasienommer het, moet hy dalk ook ander inligting oor jou kry, soos jou geboortedatum en jou adres en telefoonnommer. Met hierdie inligting en miskien ’n vervalste bestuurderslisensie met sy foto daarop, kan die dief met die misdaad begin. ’n Dief sal self of deur die pos om kitskrediet aansoek doen, en voorgee dat dit jy is. Hy gee gewoonlik sy eie adres en beweer dat hy getrek het. Omdat kredietinspekteurs oorhaastig krediet verskaf, maak hulle nie altyd seker dat inligting of adresse reg is nie.
Sodra die bedrieër dus die eerste rekening oopmaak, kan hy hierdie nuwe rekening tesame met ander inligting aangaande jou gebruik om tot sy geloofwaardigheid by te dra. Dit vergemaklik die uitbreiding van die bedrog verder. Nou is die skelm vinnig op pad na rykdom, terwyl hy besig is om jou kredietwaardigheid en goeie naam te vernietig.
Om die skade te herstel, kan moeilik, tydrowend en frustrerend wees. Mari Frank, ’n prokureur van Kalifornië, het uitgevind hoe moeilik dit kan wees toe ’n bedrieër skuld ter waarde van R760 000 in haar naam gemaak het. “Ek moes 90 briewe skryf en 500 uur lank daaraan werk om my naam van blaam te suiwer”, sê sy. “Dit is ’n stryd om jou goeie naam en jou geestesgesondheid. . . . Jy weet meestal nie wie dit doen nie, en die skuldiges word nooit gevang nie.”
Wat om te doen
As jy die slagoffer van ’n identiteitsdief is, is daar ’n paar stappe wat jy kan neem. Eerstens word daar aanbeveel dat jy die bedrogafdelings van die kredietburo’s in jou omgewing skakel en hulle hiervan in kennis stel. Voer dit dan verder met ’n skriftelike verklaring, en vra dat hulle met jou in verbinding moet tree om toekomstige kredietaansoeke te bevestig.
Dien vervolgens ’n klag by die polisie in. Maak seker dat jy ’n afskrif van die polisieverslag kry, want jy kry dit dalk nodig om krediteure hiervan te verwittig.
Jy moet ook die banke en die kredietkaartmaatskappye waarmee jy sake doen, inlig. Selfs al gebruik die dief gesteelde inligting om nuwe kredietkaarte uit te reik, sal dit die veiligste wees as jy al jou kredietkaarte weer laat uitreik. As jou tjek- en spaarrekening ook misbruik is, moet jy dalk nuwes oopmaak. Daarbenewens moet jy dalk ook nuwe OTM-kaarte en nuwe persoonlike identifikasienommers kry.
Is daar enige oplossings in die vooruitsig?
Staatsinstellings, wetstoepassingsinstansies en kredietinstellings is op soek na maniere om identiteitsdiefstal te voorkom. In sommige gebiede is wetsontwerpe aangeneem wat hierdie bedrywighede ’n misdaad maak en wat persoonlike gegewens beter beskerm. Ander hipertegnologiese maatreëls is al voorgestel. Dit sluit in digitale vingerafdrukke wat op kaarte gekodeer word, OTM-kaarte wat ’n palmafdruk of ’n stempatroon herken, ’n vlokkiekaart wat persoonlike inligting soos jou bloedgroep en vingerafdrukke kan stoor en kaarte met ’n tekenstrook wat nie uitgewis kan word nie.
Buiten sulke gesofistikeerde voorkomende maatreëls is daar praktiese dinge wat jy kan doen om jouself te beskerm. (Sien die venster “Hoe om jou teen identiteitsdiefstal te beskerm”.) Met ’n bietjie voorsorg en sorgvuldige beplanning kan jy help om die risiko van identiteitsdiefstal te verminder!
[Voetnoot]
a In baie lande word burgers en inwoners die een of ander soort identifikasienommer gegee. Dit kan vir persoonlike identifikasie gebruik word, sowel as vir belasting en mediese sorg. In die Verenigde State ontvang burgers ’n nommer wat hulle ’n Bestaansorgnommer noem. Die term vir sulke identifikasienommers verskil van land tot land.
[Venster op bladsy 21]
Hoe om jou teen identiteitsdiefstal te beskerm
● Verstrek jou identifikasienommer net wanneer dit absoluut nodig is.
● Moenie ekstra kredietkaarte, jou identifikasiekaart, geboortesertifikaat of jou paspoort in jou handsak of beursie saamdra, behalwe wanneer dit nodig is nie.
● Sny of skeur voorafgoedgekeurde kredietaansoeke op voordat jy dit weggooi. Doen dieselfde met bankstate, telefoonrekeninge, kredietkaartkwitansies en so meer.
● Gebruik jou hand as ’n skerm wanneer jy ’n outomatiese tellermasjien gebruik of wanneer jy hooflynoproepe met jou telefoonkaart maak. Daar kan skelms met ’n verkyker of ’n kamera daar naby wees.
● Kry ’n posbus wat kan sluit om posdiefstal te verminder.
● Gaan haal nuwe tjeks by die bank, pleks van dit deur die pos na jou te laat stuur.
● Hou ’n lys of ’n afskrif van alle kredietrekeningnommers, en bêre dit op ’n veilige plek.
● Moet nooit jou kredietkaartnommer of ander persoonlike gegewens oor die telefoon verstrek, tensy jy ’n vertroude sakebetrekking met die maatskappy het en jy die oproep gemaak het nie.
● Memoriseer jou wagwoorde. Moenie jou wagwoorde neerskryf en in jou handsak of beursie hou nie.
● Kry gereeld ’n afskrif van jou kredietwaardigheidsverslag indien moontlik.
● Laat jou naam van promosielyste afhaal wat deur kredietinformasieburo’s en diegene wat krediet verleen, gebruik word.
[Prent op bladsy 20]
Skelms loer oor hulle slagoffers se skouer terwyl hulle nommers by openbare telefone of outomatiese tellermasjiene insleutel
[Prent op bladsy 21]
‘Asblikgrouers’ krap in vullis om persoonlike gegewens te steel