Ons beskou die wêreld
Bome verminder stedelike besoedeling
“Kenners kan vir die eerste keer meet hoe verskillende boomsoorte besoedeling kan verminder”, berig The Sunday Times van Londen. In ’n drie jaar lange studie in die Westelike Middellande het wetenskaplikes van Engeland en Skotland grondmonsters gemeet wat naby sowat 32 000 bome geneem is, om te sien watter soorte die meeste skadelike deeltjies geabsorbeer het. Die navorsers het ook deeltjies in die atmosfeer en osoonvlakke gemeet. Die es, lariks en Skotse den het die beste gevaar; die eik, wilger en populier was die ondoeltreffendste. Die studie het getoon dat “bome tot drie keer meer besoedeling uit die atmosfeer verwyder as grasveld”. Trouens, ’n rekenaarprojeksie het getoon dat as net die helfte van die Westelike Middellande se oop gebiede met bome beplant was, lugbesoedeling weens deeltjies met 20 persent sou afneem.
Nuwe spesies ontdek
Die primatoloog Marc van Roosmalen het per toeval twee nuwe aapspesies in die Amasonereënwoud ontdek, buiten die agt spesies wat sedert 1990 in die gebied ontdek is. In ’n onderhoud in National Geographic Today het Van Roosmalen gesê: “Totdat ek al hierdie nuwe diere begin vind het, het ek nie besef dat daar so min omtrent die Amasone bekend is nie.” Die soektog na ongeïdentifiseerde spesies het “min met ondervinding te doen”, voeg Van Roosmalen by, wat al sedert 1996 vyf nuwe primate ontdek het. Baie spesies is gevind deur bloot besoek af te lê in afgeleë Indianedorpies en na hulle troeteldiere te kyk. Anthony Rylands, ’n dierkundige, het in Brasilië se Folha de S. Paulo oor hierdie nuwe ontdekkings kommentaar gelewer en gesê: “Met die vernietiging van habitats in die Amasone is dit moontlik dat ander spesies sal uitsterf selfs voor hulle ontdek is.”
Godsdiensonverdraag-saamheid verskerp in Georgië
“Jehovah se Getuies het beplan om vandag ’n someropwekkingsdiens hier in ’n veld langs ’n spruit te hou, maar ’n oproerige skare het die vorige aand gekom”, sê ’n berig in The New York Times. “Meer as twintig mans wat kruise van die Georgies-Ortodokse Kerk gedra het, het met busse opgedaag en die huis van die gasheer, Oesjangi Boentoeri, geplunder. Hulle het Bybels, godsdienspamflette en mnr. Boentoeri se besittings in die erf op ’n hoop gegooi en dit verbrand . . . Hulle het die doopbad vol diesel gegooi. Die polisie was ook daar, insluitende die plaaslike polisiehoof . . . Niemand is in hegtenis geneem nie. . . . Dit was duidelik dat die aanvalle deeglik beplan is.” Hoewel daar godsdiensspanning is “in baie van die voormalige republieke van die Sowjetunie, insluitende Rusland”, sê die Times, “is Georgië uniek wat die intensiteit van die geweld teen godsdiensminderhede betref asook die ooglopende betrokkenheid van die owerheid by die aanvalle. Godsdiensvryheid word beskerm in Georgië se Grondwet wat opgestel is ná die verbrokkeling van die Sowjetunie. Maar terwyl die geweld toegeneem het, was daar tientalle aanvalle deur oproerige skares, wat brandstigting en aanrandings ingesluit het.”
Jongmense stroom na “Pretkerk”
Onder die opskrif “Jongmense sê ja vir ‘Pretkerk’”, het die Duitse koerant Nassauische Neue Presse berig oor die eerste Kerkjeugfees wat deur die Protestantse kerk in Hesse en Nassau georganiseer is. Ongeveer 4 400 het die vyfdaagse fees bygewoon. Die program het werkswinkels en groepbesprekings, aanddienste by kerslig en met sang, asook baie sport, partytjies en lewendige musiek ingesluit. “Onder die meer as 220 items op die program was daar hoegenaamd geen konvensionele Bybelstudie en tradisionele kerkdienste nie”, het die koerant gesê. Een jeugpastoor was heeltemal verbaas “dat party jongmense, van alle dinge, vir Bybelstudies gevra het, wat oor die algemeen as iets verveligs beskou word”. Een tiener het gesê: “Eintlik het die program nie veel met die kerk te doen nie, maar daar is ’n lekker atmosfeer.”
Godsdiens en oorlog
“Die bloedigste en gevaarlikste geskille van vandag . . . draai om godsdiens”, sê die koerant USA Today. Dit is ook baie moeilik om oplossings vir hierdie geskille te vind. “Die standaardinstrumente van diplomasie—byvoorbeeld, ’n bereidwilligheid om ’n kompromis aan te gaan en om ou griewe te vergewe—kan baie moeiliker wees om te gebruik wanneer stryders beweer dat God aan hulle kant is”, voeg die koerant by. “Dit is waar selfs wanneer godsdiens nie die oorsaak van ’n konflik is nie, maar gebruik word as ’n instrument om ondersteuning te werf wanneer die konflik moontlik oor minder geestelike kwessies soos grondgebied en mag handel.” Godsdiensverskille maak dit selfs moeilik om ’n tydelike skietstilstand teweeg te bring. ’n Voorbeeld is die onlangse oorlog in Kosovo. ’n Skietstilstand gedurende Paasfees is oorweeg, maar dit kon nie geïmplementeer word nie omdat die datums waarop die Katolieke en die Ortodokse kerk Paasfees vier, verskil. “Uiteindelik was daar geen skietstilstand nie”, sê USA Today.
MIV/vigs-epidemie “buite beheer”
“Regoor die wêreld is 40 miljoen mense met MIV besmet, het 20 miljoen al aan vigs gesterf, en elke jaar word 750 000 babas gebore wat met MIV besmet is”, berig die Britse mediese tydskrif The Lancet. In die jaar 2001 alleen was daar vyfmiljoen nuwe besmettings en driemiljoen sterftes weens vigs. Volgens Peter Piot, uitvoerende direkteur van die Verenigde Nasies se Gesamentlike MIV/vigs-program, is die epidemie “buite beheer”, al is dit nog in die “vroeë stadiums”. Hy skat dat 70 miljoen mense in die volgende 20 jaar aan vigs sal sterf. In Afrika suid van die Sahara is tussen 30 en 50 persent van die bevolking in party stede MIV-positief. Aangesien soveel jong volwassenes aan vigs sterf, word daar gevrees dat 25 persent van die arbeidsmag teen 2020 dood sal wees. “Die uitwerking op kinders het die ernstigste implikasies vir toekomstige ekonomiese herstel”, sê The Lancet. In Zimbabwe “kan een uit vyf verwag om ten minste een ouer te verloor teen die tyd dat hulle vroeë adolessensie bereik”.
Voordele van borsvoeding
“Daar is eenvoudig geen beter voedsel vir pasgeborenes” as moedersmelk nie, skryf die neurochirurg dr. Sanjay Gupta in die tydskrif Time. “Babas wat geborsvoed word, word minder in die hospitaal opgeneem, kry minder oorinfeksie, diarree, veluitslae, allergieë en ander mediese probleme as bottelbabas.” Borsvoeding beskerm babas blykbaar ook teen asemhalingsiektes. ’n Deense studie het bevind dat “volwassenes wat as babas sewe tot nege maande lank geborsvoed is, hoër IK’s het as diegene wat twee weke of minder geborsvoed is”. Die Amerikaanse Akademie vir Kindergeneeskunde stel voor dat ’n kind ses maande lank en indien moontlik ’n jaar of langer gesoog word. “Dit lyk of babas nie die enigstes is wat baat vind by borsvoeding nie”, sê die U.S.News & World Report. ’n Studie van 150 000 vroue in 30 lande het getoon dat “’n vrou elke jaar wat sy borsvoed, die risiko om in haar leeftyd borskanker te kry, met 4,3 persent verminder”. En tog “borsvoed net die helfte van Amerikaanse moeders ’n gemiddelde van twee tot drie maande lank”.
Goeie gesinsverhoudings kan dwelmmisbruik help voorkom
’n Studie van tieners in Brittanje, Duitsland, Ierland, Italië en Nederland “toon dat die gehalte van die gesinslewe, of vir baie jongmense eerder die gebrek daaraan, die hoofoorsaak van die dwelmprobleem in die Westerse samelewing is”, het die navorser dr. Paul McArdle van die Universiteit van Newcastle, Engeland, gesê. The Daily Telegraph van Londen het berig dat net 16,6 persent van jongmense wat by albei ouers woon en goeie gesinsverhoudings het, veral met hulle moeders, dwelms begin gebruik. Maar wanneer hierdie faktore afwesig was, het 42,3 persent dwelms gebruik. “Ons spel die gevare van dwelmmisbruik vir kinders op TV uit en reël programme teen dwelms in skole, maar dit lyk of niemand werklik die kwessie van ouerlike verantwoordelikheid aanspreek nie”, het McArdle gesê. “Ek glo dat die doeltreffende voorkoming van dwelmgebruik meer met gesinsverhoudings te doen het as met enige ander faktor.”