Ons beskou die wêreld
Ou Egiptiese tandepastaformule
“Die wêreld se oudste bekende tandepastaformule, wat gebruik is meer as 1 500 jaar voordat Colgate in 1873 die eerste kommersiële tandepasta begin bemark het, is op ’n stowwerige stuk papirus in die kelderverdieping van ’n Weense museum ontdek”, berig die Electronic Telegraph. “’n Egiptiese skrywer van die ou tyd het in verbleikte swart ink van roet en Arabiese gom wat met water gemeng is, sorgvuldig beskryf wat hy ’n ‘poeier vir wit en volmaakte tande’ noem. Wanneer dit met speeksel in die mond gemeng word, is dit ’n ‘skoon tandepasta’.” Hierdie geskrif wat uit die vierde eeu G.J. dateer, gee die bestanddele aan as klipsout, kruisement, gedroogde irisblom en peperkorrels—wat alles fyngemaak en gemeng is. Die ontdekking het opspraak gewek by ’n tandheelkundige kongres wat in Wene gehou is. “Niemand in die tandheelkundige professie het enigsins besef dat so ’n ou en tog gevorderde tandepastaformule bestaan het nie”, het dr. Heinz Neuman gesê, wat dit probeer het en gevind het dat sy “mond vars en skoon voel”. Die artikel sê: “Tandartse het onlangs die nuttige eienskappe van die iris ontdek, wat doeltreffend is teen tandvleissiekte en nou kommersieel gebruik word.”
’n Langer raklewe vir vrugte
“Die inhoud van jou vrugtebak kan binnekort baie langer vars bly—danksy ’n stof wat as een van die heilsame bestanddele van rooiwyn beskou word”, berig New Scientist. “Appels wat in ’n oplossing van trans-resveratrol, ’n anti-oksidant wat in druiwe gevind word, gedoop is, se raklewe is van twee weke tot drie maande verleng. Druiwe wat in dieselfde oplossing gedoop is, het nie so goed gevaar nie, maar hulle raklewe het nogtans tot twee weke verdubbel.” Die navorsers het gevind dat slegs klein hoeveelhede van die anti-oksidant nodig is om kneusing en die vorming van swamme en skimmel te voorkom, wat baie vrugte laat verlep. “Tydens verdere navorsing het die span ook ander produkte se raklewe verleng, wat tamaties, avokado’s en soetrissies ingesluit het”, het die tydskrif gesê. “Hulle soek nou na goedkoper maniere om trans-resveratrol te vervaardig.”
Gesondheidsgevare van videospeletjies
Ouers besef moontlik nie hoeveel gevaar videospeletjies vir hulle kinders se gesondheid kan inhou nie, berig die koerant El Universal van Mexikostad. Volgens Antonio González Hermosillo, voorsitter van die Mexikaanse Kardiologievereniging, sal tot 40 persent van kinders wat aanhoudend videospeletjies speel, uiteindelik aan hoë bloeddruk ly. Waarom? Want die kinders kry nie net min oefening nie, maar raak ook gespanne omdat hulle hulle in situasies inleef wat as gevaarlik beskou word, soos aanvalle, virtuele gevegte en ander konflikte. “Die spesialis het gewaarsku dat dit gevalle van hartvatsiekte, die vernaamste doodsoorsaak in Mexiko, die hoogte sal laat inskiet in die land”, het die koerant gesê.
‘Fundamenteel verkeerd’
“Daar is iets fundamenteels verkeerd met die manier waarop ons wêreld bestuur word”, sê dr. Jacques Diouf, direkteur-generaal van die VN se Voedsel- en Landbou-organisasie. Diouf het die Kennedy-fakulteit van Staatkunde van die Harvard-universiteit, VSA, toegespreek en gesê: “Een van die groot suksesse van die twintigste eeu was ’n toename in voedselproduksie wat die ongeëwenaarde bevolkingsaanwas ver oortref het. . . . Ons het die vermoë om genoeg voedsel te produseer sodat almal op die planeet genoeg sal hê om te eet.” Nogtans kry 800 miljoen mense in die ontwikkelende wêreld alleen nie genoeg om te eet nie, en sowat 6 miljoen kinders onder die ouderdom van vyf sterf elke jaar van ondervoeding en honger. “Baie van hulle sterf aan siektes soos diarree, malaria of masels, maar kon dit oorleef het as hulle beter gevoed is”, het Diouf gesê. “Dit is duidelik dat die wêreld se voedselprobleem polities is, nie tegnies nie.” Hy het bygevoeg: “Tensy daar op politieke vlak opgetree word, is daar geen waarborg dat die situasie in die toekoms anders sal wees nie.”
Buite-egtelike kinders
In die Europese Unie “word 25 persent van alle kinders buite die huwelik gebore”, berig die Spaanse koerant La Vanguardia. Namate tradisionele waardes verander, “neem buite-egtelike geboortes regoor Europa toe”. Volgens die Statistiekkantoor van die Europese Gemeenskappe is Swede, Denemarke en Frankryk boaan die lys met onderskeidelik 54 persent, 46 persent en 39 persent. Dan volg Finland en Groot-Brittanje, waar 37 persent van die kinders buite die huwelik gebore word. Dieselfde neiging word in lande om die Middellandse See waargeneem, waar sterk familietradisies altyd die norm was. Onlangse syfers vir Spanje toon byvoorbeeld dat 19 persent van die kinders buite-egtelik gebore word, en in party gebiede, soos Katalonië, is die syfer 22 persent—’n toename van 100 persent in net tien jaar.
Die helfte van die aarde is ’n wildernis
“Ondanks ’n eeu van toenemende bedreigings vir die omgewing is 46 persent van die aarde se landoppervlak nog grotendeels ongerepte wildernis”, berig die publikasie World Watch. Volgens ’n studie waarby 200 wetenskaplikes wêreldwyd betrokke was, “kan 68 miljoen vierkante kilometer van die landoppervlak as ‘wildernis’ geklassifiseer word, wat beteken dat dit ten minste 70 persent van die oorspronklike plantegroei het, dat daar minder as vyf mense per vierkante kilometer buite stadsgebiede woon en dat dit nie kleiner as 10 000 vierkante kilometer is nie”. In die 37 wildernisgebiede woon daar slegs 2,4 persent van die aarde se bevolking—144 miljoen mense, buiten stadsgebiede—tog is dit gelyk aan die totale landmassa van die ses grootste lande saam: Australië, Brasilië, China, Kanada, Rusland en die Verenigde State. Maar World Watch sê dat “meer as een derde van die wildernis Suidpoolys of Noordpooltoendra is en net 5 van die 37 gebiede prioriteitsbewaringsgebiede is—wat beteken dat daar in elkeen meer as 1 500 inheemse spesies en groot biodiversiteit is”.
Hoogste gevangenesyfer in Wes-Europa
“Brittanje het nou die hoogste gevangenesyfer in Wes-Europa, met gemiddeld 139 gevangenes vir elke 100 000 van die bevolking in Engeland en Wallis”, sê die Guardian Weekly. “Die tronkbevolking het van 42 000 in 1991 tot 72 000 gestyg.” Britse howe stuur nie net meer mense tronk toe nie, maar gee hulle ook langer vonnisse. In 1992 is 45 persent van die gevonniste volwassenes tronk toe gestuur in vergelyking met 64 persent in 2001. Maar in party ander lande is die gevangenesyfer baie hoër. Trouens, ongeveer die helfte van die nagenoeg 8,75 miljoen mense in tronke regoor die wêreld word in net drie lande gevind: die Verenigde State (1,96 miljoen), China (1,4 miljoen) en Rusland (900 000).
Die gevaar van oorgewig
“Daar is ’n groot moontlikheid dat mense wat op 40 oorgewig is, ten minste drie jaar vroeër sal doodgaan as diegene wat slank is, wat beteken dat oorgewig gedurende die middeljare die lewensverwagting net soveel kan verlaag as rook”, berig The New York Times. “As jy teen jou middeldertiger- tot middelveertigerjare oorgewig is, loop jy volgens hierdie studie nog steeds ’n groter gevaar om te sterf, al verloor jy later gewig”, het dr. Serge Jabbour, hoof van ’n hospitaal se gewigsverlieskliniek, gesê. “Die boodskap is dat jy vroeg na jou gewig moet begin kyk. As jy te lank wag, kan die skade klaar gedoen wees.” Gewigsverlies kan ook kankersterftes voorkom. Ná ’n 16 jaar lange studie van 900 000 mense het die Amerikaanse Kankervereniging tot die slotsom gekom dat “oorgewig moontlik verantwoordelik is vir 14 persent van kankersterftes onder mans en 20 persent van dié onder vroue”, het die Times gesê. Studies het oorgewig al met baie soorte kanker verbind.