Swart pêrels—Juwele uit die Suidsee
DEUR ONTWAAK!-MEDEWERKER IN NIEU-SEELAND
“Werkers benodig op pêrelplaas in Manihiki”, het ’n advertensie in die “Cook Islands News” gesê. Jy wonder dalk: ‘Hoe word daar met pêrels geboer? En waar is Manihiki in elk geval?’
MANIHIKI, ’n afgeleë ringeiland, is een van 15 eilande wat saam bekend staan as die Cook-eilande en 2 600 kilometer noordoos van Nieu-Seeland geleë is. Volgens sommige bronne is daar in die vroeë 1970’s met eksperimente begin om swart pêrels te kweek. Vandag is daar tientalle winsgewende swartpêrelplase oral in die strandmere van Manihiki.
Swartpêrelboerdery verg handearbeid, maar tegniese kundigheid is ook noodsaaklik. Die proses begin deur geskikte swartlippêreloesters noukeurig uit te soek. Dié wat gekies word, word versigtig oopgemaak, en ’n snit word op kundige wyse met ’n ontleedmes in die oester se vleis gemaak. Daarna word ’n klein ronde kern, of kraletjie, ingeplant saam met ’n klein stukkie weefsel van ’n lewende oester se mantel, die voering aan die binnekant van die skulp. Dan neem werkers die oesters terug na die strandmeer waar hulle dit goed versorg deur enige alge of eendmossels te verwyder.
Die ingeplante mantelweefsel groei geleidelik om die kern en bedek dit laag vir laag met ’n glansende pêrelagtige stof wat perlemoen genoem word. As die inplanting nie verwerp word nie, word ’n pêrel binne een en ’n half tot twee jaar gevorm. Die hele proses is al “’n merkwaardige simbiose tussen die mens en die natuur” genoem.
Swart pêrels—Hulle waarde
Die swart pêrels van die Stille Suidsee is van die wêreld se skaarste pêrels, en gevolglik van die waardevolste. In werklikheid kom swart pêrels in ’n verskeidenheid skitterende kleure voor, van silwerwit tot gitswart. Party is pienk, goud, brons, koper, metaalgroen, blou, pers of variasies van glimmende grys. ’n Mens kan selfs kleurkombinasies kry, soos lig- en donkerpienk, groen en goud, groen en swart, blou en swart en pers en swart.
Wanneer die waarde van ’n pêrel bepaal word, is een kleur nie noodwendig waardevoller as ’n ander nie. Wat werklik die waarde van ’n individuele pêrel verhoog, is die egaligheid of eweredigheid van sy kleur. Daar is ander faktore wat ’n pêrel se waarde kan bepaal—sy grootte, vorm, oppervlak en glans.
Wanneer ’n juwelier van ’n pêrel se grootte praat, verwys hy na die deursnee. Die grootte wissel gewoonlik tussen 8 en 12 millimeter, en in uitsonderlike gevalle is dit 18 millimeter of meer. Hoewel grootte nie die heel belangrikste faktor is nie, beïnvloed die gewig of deursnee van die pêrel oor die algemeen wel die prys.
Soos met die kleur is daar ook ’n verskeidenheid vorms. Mense heg gewoonlik die meeste waarde aan ronde pêrels. Maar druppel-, of traanvormige pêrels maak pragtige hangertjies en oorbelle. Daar is ook ringpêrels, wat duidelike ringe of groewe reg rondom die pêrel het. As jy van ’n knopievormige pêrel hoor, verwys dit na ’n pêrel wat aan die een kant rond en aan die ander kant plat is. Dan is daar ook barokpêrels, dié met ’n onreëlmatige vorm.
’n Pêrel met ’n vlekkelose oppervlak is skaars en duur. Uitwendige defekte, wat algemeen is, kan duike, knoppe, rimpels, krappe, merke of vlekke insluit—wat alles natuurlik ontstaan. As daar min defekte is of as dit net op ’n klein deel van die pêrel voorkom, kan dit moontlik in ’n ornamentele montering weggesteek word.
Wat jou beslis sal opval, is die pêrel se glans, wat van die dikte van die perlemoen afhang. Nog ’n oorweging is die pêrel se kleurespel, of die mate waarin dit lig weerkaats, wat aan die pêrel sy aantreklike warmte gee. Party meen dat dit die glans is—en nie soseer die kleur, grootte, vorm of oppervlak nie—wat dit so pragtig maak.
Pêrels het sorg nodig
In teenstelling met ander kosbare juwele, soos diamante of robyne, word pêrels as “sag” beskryf. Hulle kan gekrap word as hulle in kontak kom met ander juwele of harde voorwerpe. As jy pêrels het, moet jy dus versigtig wees wanneer jy hulle dra of bêre.
Sure, ook dié in ’n mens se sweet, kan pêrels beskadig, en so ook skoonmaakmiddels, parfuum en ander skoonheidsmiddels. ’n Vooraanstaande juwelier op die Cook-eilande stel die volgende skoonmaakproses voor: “Maak ’n oplossing van water en sagte skottelgoedseep in ’n klein bakkie. Laat die water skuim en skrop dan die montering en die pêrel liggies met ’n sagte tandeborsel. Spoel met skoon water af en maak met ’n sagte lap droog.”
Pêrels in die geskiedenis
Pêrels is van die vroegste kosbare juwele wat mense as versiering gebruik het, en dit is in antieke literatuur besing. Mense in die Midde-Ooste en Asië het groot waarde aan pêrels geheg en het dit blykbaar as simbole van reinheid en deug beskou.
In eertydse Rome is daar soveel waarde aan pêrels geheg dat slegs mense van ’n sekere stand toegelaat is om dit te dra. Plinius die Ouere, ’n eerste-eeuse natuurkenner en filosoof, het pêrels geprys as “die voortreflikste handelsware ter wêreld”. En toe Jesus die kosbaarheid van die Koninkryk van die hemele toegelig het, het hy van “een pêrel” gepraat wat so waardevol was dat ’n reisende koopman wat goeie pêrels gesoek het, ‘dadelik alles verkoop het wat hy gehad het, en dit gekoop het’.—Matteus 13:45, 46.
Jesus se verwysing na pêrels toon ongetwyfeld hoe pragtig en waardevol dit is. Hoe dankbaar kan ons tog wees teenoor Jehovah, die Skepper van hierdie juwele, insluitende dié wat in die Suidsee gevind word!
[Prente op bladsy 26]
Swart pêrels (vergroot om detail te toon)