Hulle durf die golwe aan op riete

DEUR ONTWAAK!-MEDEWERKER IN PERU

’n Ongewone branderrykompetisie lok mense na ’n strand naby die stad Trujillo, Peru. In plaas daarvan dat die deelnemers op die bekende Hawaise branderplanke ry, gebruik hulle “seeperde” of caballitos del mar. Hierdie vaartuigies word van bondels totora-riete gemaak, wat hier groei. Elke vaartuig lyk amper soos ’n kajak, maar het ’n lang boeg wat opwaarts buig en die “seeperd” in staat stel om as ’t ware oor die branders te spring. Die branderryers hurk soos perderuiters op hulle bootjies terwyl hulle hulle met bamboesroeispane deur die brekende golwe voortdryf. Van die toeskouers sê dat hulle soos jokkies lyk wat oor die heinings in ’n hinderniswedren spring. Wat is die oorsprong van hierdie vreemde vaartuie?

In ’n plek soos dié, waar die woestyn tot teenaan die see strek, is daar min bome, en gevolglik is daar min hout om bote mee te bou. Plaaslike vakmanne het by hulle voorvaders geleer hoe om ’n “seeperd” in net ’n paar minute aanmekaar te sit. Hulle begin met die gepunte boog van die boeg deur bondels totoras saam te bind. Die vaartuig eindig in ’n stomp agterstewe met ’n klein kompartement vir visvanggereedskap sowel as ’n plek om die vangs in te bêre. Hierdie riete is waterdig aan die buitekant, maar sponsagtig aan die binnekant wat dit laat dryf, en daarom is dit ’n goeie keuse om bote mee te bou. Maar ná ’n jaar raak die bote deurweek met water en moet dit weggegooi word.

Plaaslike vissers durf die kragtige golwe van die Stille Oseaan reeds eeue lank op hierdie handgemaakte “seeperde” aan. Nou is hierdie aspek van hulle kultuur besig om te verdwyn. Treilers wat industriële visvangmetodes gebruik, het die see oorbevis, en dit dwing tradisionele vissers partykeer om kilometers van die kus af na vis te gaan soek. Maar ’n paar nakomelinge van die inheemse stamme gebruik nog steeds “seeperde” om vis huis toe te bring, veral wanneer dit finansieel nie goed gaan nie en dit miskien die enigste manier is om kos op die tafel te kry.

Intussen skep die gebruik van “seeperde” vir sport steeds werk vir tradisionele bootbouers en lok dit toeriste wat in die antieke kultuur belangstel, wat kamers in die plaaslike hotelle volmaak. Besoekers sê dikwels dat dit beslis die moeite werd is om die “seeperd”-regatta by Huanchaco-strand te sien.

[Prent op bladsy 18]

Erdewerk wat uit die pre-Inkatydperk dateer en ’n visser op ’n totora-rietboot uitbeeld

[Erkenning]

Museo Rafael Larco Herrera/Lima, Perú