Jongmense vra

Hoe kan ek die dood van ’n ouer verwerk?

“Toe my ma oorlede is, het ek heeltemal verlore en leeg gevoel. Sy was die gom wat ons gesin aanmekaargehou het.”—Karyn.a

DAAR is min dinge in die lewe wat jou dieper sal raak as die dood van ’n ouer. Nie net moet jy die intense pyn van die verlies verduur nie, maar jy staar ook ’n toekoms in die gesig wat waarskynlik baie anders sal wees as wat jy verwag het.

Dalk het jy gehoop dat jou geliefde ma of pa daar sou wees wanneer jy uiteindelik ’n bestuurslisensie kry of met skool klaarmaak of dat hy of sy in die vreugde van jou troudag sou deel. Nou lê hierdie verwagtinge aan skerwe, en jy voel hartseer, gefrustreerd of selfs kwaad. Hoe kan jy die vloedgolf van emosies verwerk wat ’n mens ervaar wanneer jy ’n ouer aan die dood afstaan?

‘Is ek normaal?’

Wanneer die werklikheid van jou ma of pa se dood jou die eerste keer tref, sal jy dalk ’n verskeidenheid emosies die hoof moet bied wat jy nog nooit tevore ondervind het nie. Brian, wat maar 13 was toe sy pa aan ’n hartaanval dood is, sê: “Al wat ons kon doen die aand wat ons uitgevind het, was om te huil en mekaar vas te hou.” Natalie, wat tien was toe haar pa aan kanker dood is, sê: “Ek het nie geweet wat om te voel nie. Ek het dus niks gevoel nie. Ek het geen emosies gehad nie.”

Die dood het op elke persoon ’n ander uitwerking. Trouens, die Bybel sê dat “elkeen . . . sy eie plaag en sy eie pyn” het (2 Kronieke 6:29). Met dit in gedagte, neem ’n oomblik om te dink aan hoe jou ouer se dood jou geraak het. Beskryf hieronder (1) hoe jy gevoel het toe jy die eerste keer van jou ouer se dood gehoor het en (2) hoe jy nou voel.b

(1) ․․․․․

(2) ․․․․․

Jou antwoorde toon dalk dat jou emosies, ten minste in ’n mate, begin stabiliseer. Dit is normaal. Dit beteken nie dat jy jou ouer vergeet het nie. Aan die ander kant vind jy dalk dat jou emosies nog dieselfde of selfs intenser is. Dalk voel dit asof jou droefheid soos golwe kom en gaan en dan op onverwagte oomblikke “op die strand breek”. Ook dit is normaal—al gebeur dit jare ná jou ouer se dood. Die vraag is: Hoe kan jy jou droefheid verwerk—watter vorm dit ook al aanneem?

Maniere om dit te verwerk

Moenie die trane keer nie! As ’n mens huil, help dit om die pyn van droefheid te verlig. Maar dalk voel jy soos Alicia gevoel het, wat 19 was toe haar ma oorlede is. Sy sê: “Ek het gevoel dat dit vir ander sou lyk asof ek ’n gebrek aan geloof het as ek te veel emosie toon.” Maar dink hieraan: Jesus Christus was ’n volmaakte man wat sterk geloof in God gehad het. Nogtans het hy “trane gestort” oor die dood van sy geliefde vriend Lasarus (Johannes 11:35). Moet dus nie bang wees om te huil nie. Dit beteken nie dat jy ’n gebrek aan geloof het nie! Alicia sê: “Uiteindelik het ek gehuil. Baie. Elke dag.”c

Praat oor skuldgevoelens. “Ek het altyd na my ma toe gegaan om haar nag te soen”, sê Karyn, wat 13 was toe haar ma dood is. “Daar was een keer dat ek dit nie gedoen het nie. My ma is die volgende oggend oorlede. Al klink dit hoe onrealisties, ek voel skuldig dat ek haar nie daardie laaste aand gesien het nie—en oor wat die volgende oggend gebeur het. My pa het op ’n sakereis vertrek en wou hê dat ek en my suster by my ma moes inloer. Maar ons het laat geslaap. Toe ek in die slaapkamer ingaan, het my ma nie asemgehaal nie. Ek het aaklig gevoel, want sy het niks makeer toe my pa vertrek het nie!”

Soos Karyn, voel jy dalk in ’n mate skuldig oor dinge wat jy nie gedoen het nie. Jy pynig jou dalk selfs deur te dink “as ek maar net . . . ”. ‘As ek maar net daarop aangedring het dat my pa dokter toe gaan.’ ‘As ek maar net vroeër by my ma ingeloer het.’ As sulke gedagtes jou teister, onthou: Dit is normaal om spyt te voel oor dinge wat jy wens jy anders gedoen het. Die feit is, jy sou dinge anders gedoen het as jy geweet het wat sou gebeur. Maar jy het nie geweet nie. Skuldgevoelens is dus ongepas. Jy is nie vir jou ouer se dood verantwoordelik nie!d

Praat oor jou gevoelens. Spreuke 12:25 sê: “Liefdevolle woorde sal jou opbeur” (Today’s English Version). Om jou gevoelens op te krop, kan dit vir jou moeilik maak om jou droefheid te verwerk. Maar as jy jou gevoelens bespreek met iemand wat jy vertrou, sal dit vir jou moontlik wees om “liefdevolle woorde” van bemoediging te ontvang wanneer jy dit die nodigste het. Probeer dus gerus een of meer van die volgende wenke.

Praat met jou oorlewende ouer. Hoewel jou oorlewende ma of pa nou deur ’n moeilike tyd gaan, sal hy of sy ongetwyfeld nog steeds vir jou die hulp wil gee wat jy nodig het. Vertel hom of haar dus hoe jy voel. Sulke gesprekke sal beslis help om jou droefheid in ’n mate te verlig en sal julle nader aan mekaar bring.

Om ’n gesprek te begin, kan jy hierdie oefening probeer: Dink aan twee of drie dinge wat jy graag oor jou oorlede pa of ma wil weet, en vra jou oorlewende ouer dan of julle oor een kan praat.e

․․․․․

Praat met goeie vriende. Die Bybel sê dat ware metgeselle “gebore word vir die tyd wanneer daar benoudheid is” (Spreuke 17:17). “Die persoon van wie jy dit die minste verwag, is dalk die een wat jou sal help”, sê Alicia. “Moet dus nie bang wees om daaroor te praat nie.” Sulke gesprekke kan wel ’n bietjie ongemaklik wees wanneer jy en jou vriend sukkel om die regte woorde te vind. Maar op die lange duur sal dit jou goed doen om met ander oor jou droefheid te praat. David, wat maar net nege jaar oud was toe sy pa aan ’n hartaanval dood is, sê: “Ek het al my gevoelens in my opgekrop. Dit sou vir my gesondheid beter gewees het as ek meer daaroor gepraat het. Ek sou dit beter kon verwerk het.”

Praat met God. Jy sal waarskynlik baie beter voel nadat jy ‘jou hart uitgestort het’ voor Jehovah God in gebed (Psalm 62:8). Dit is nie net ‘goed-voel-terapie’ nie. Wanneer jy bid, wend jy jou tot “die God van alle vertroosting . . . wat ons in al ons verdrukking vertroos”.—2 Korintiërs 1:3, 4.

Een manier waarop God vertroosting bied, is deur middel van sy heilige gees. Dit kan jou “krag wat bo die normale is”, gee sodat jy die pyn van droefheid kan verduur (2 Korintiërs 4:7). God voorsien ook die “vertroosting van die Skrif” (Romeine 15:4). Vra God dus vir sy gees, en sit tyd opsy om die aanmoediging te lees wat in sy Woord, die Bybel, gevind word (2 Tessalonisense 2:16, 17). Hou gerus ’n lys tekste byderhand wat jy veral vertroostend vind.f

Sal die pyn ooit ophou?

Die treurproses verg tyd. “Dis nie asof ’n mens net soos altyd kan voortgaan nie”, sê Brianne, wat haar ma verloor het toe sy 16 was. “Daar is dae wanneer ek my eenvoudig aan die slaap huil. Ander kere probeer ek om nie op my verlies te konsentreer nie, maar eerder op Jehovah se beloftes vir die toekoms wat ek saam met my ma in die Paradys sal geniet.”

Aangaande die Paradys waarna Brianne verwys, verseker die Bybel ons: “Die dood sal daar nie meer wees nie, en ook verdriet en angsgeroep en pyn sal daar nie meer wees nie” (Openbaring 21:3, 4). Dalk sal dit jou ook help om die verlies van jou ouer te verwerk as jy oor sulke beloftes nadink.

Nog artikels uit die reeks “Jongmense vra” kan gevind word op die webwerf www.watchtower.org/ype

[Voetnote]

IETS OM OOR TE DINK

◼ Watter wenke in hierdie artikel sal jy gebruik? ․․․․․

◼ Maak hieronder ’n lys van ’n paar tekste wat jou sal vertroos wanneer dit voel asof droefheid jou oorweldig. ․․․․․

[Venster op bladsy 11]

DAAR IS NIKS MEE VERKEERD OM TE HUIL NIE . . . HULLE HET!

Abraham—Genesis 23:2.

Josef—Genesis 50:1.

Dawid—2 Samuel 1:11, 12; 18:33.

Maria, die suster van Lasarus —Johannes 11:32, 33.

Jesus—Johannes 11:35.

Maria Magdalena—Johannes 20:11.

[Venster/Prent op bladsy 12]

HOU ’N DAGBOEK

Dit kan jou baie help om jou droefheid te verwerk as jy jou gedagtes oor die ouer wat jy verloor het, neerskryf. Daar is baie dinge waaroor jy kan skryf. Hieronder is ’n paar wenke.

◼ Skryf ’n paar aangename herinneringe neer wat jy van jou ouer het.

◼ Skryf neer wat jy wens jy vir jou ouer kon gesê het, terwyl hy of sy nog gelewe het.

◼ Stel jou voor dat jy ’n boetie of sussie het wat sukkel met skuldgevoelens oor die dood van julle ouer. Skryf neer wat jy sou sê om hom of haar te vertroos. Dít kan jou help om jou eie skuldgevoelens in perspektief te plaas.

[Venster op bladsy 13]

’N WOORDJIE AAN DIE OORLEWENDE OUER

Die verlies van ’n huweliksmaat is ’n pynlike ondervinding. Dit het egter gekom op ’n tyd wat jou adolessent jou hulp nodig het. Hoe kan jy hom help om sy droefheid te verwerk sonder om jou eie te ignoreer?g

Weerstaan die neiging om jou gevoelens weg te steek. Jou kind het baie van sy waardevolste lesse in die lewe geleer deur te kyk na wat jy doen. Dit is ook hoe hy sal leer hoe om droefheid die hoof te bied. Moet dus nie voel dat jy vir jou kind sterk moet wees deur al jou droefheid vir hom weg te steek nie. Dit sal jou adolessent dalk net leer om dieselfde te doen. Maar wanneer jy aan jou emosionele pyn uiting gee, leer hy dat dit dikwels beter is om gevoelens uit te druk as om dit te onderdruk en dat dit normaal is as hy hartseer, gefrustreerd of selfs kwaad voel.

Moedig jou adolessent aan om te praat. Sonder om jou adolessent onder druk te plaas, moet jy hom aanmoedig om te praat oor wat in sy hart is. As dit lyk of hy huiwerig is, kan julle dalk hierdie artikel saam bespreek. Praat ook oor al die goeie herinneringe wat jy van jou oorlede maat het. Erken hoe moeilik dit vir jou sal wees om met die lewe voort te gaan. As jou adolessent hoor hoe jy jou gevoelens uitdruk, sal dit hom help om te leer hoe hy dit ook kan doen.

Besef dat jy beperkings het. Dit is te verstane dat jy jou adolessent tydens hierdie moeilike tyd onfeilbare ondersteuning wil gee. Maar onthou, die verlies van jou geliefde maat is vir jou ’n groot slag. Jy sal dus ’n tyd lank moontlik minder emosionele, verstandelike en fisiese stamina hê (Spreuke 24:10). Gevolglik sal jy dalk ander volwasse familielede en ryp vriende vir ondersteuning moet vra. Om hulp te vra, is ’n teken van wysheid. Spreuke 11:2 sê: “Wysheid is by die beskeidenes.”

Die beste ondersteuning wat jy kan kry, kom van Jehovah God self, wat sy aanbidders belowe: “Ek, Jehovah jou God, gryp jou regterhand vas, ek wat vir jou sê: ‘Moenie bang wees nie. Ek sal jou help.’”—Jesaja 41:13.

[Voetnoot]

[Prent op bladsy 11]

Droefheid kan soos golwe wees wat op onverwagte oomblikke op die strand breek