Die druk om oneerlik te wees

“Eerlikheid in die sakewêreld is iets van die verlede, en diegene wat eerlik probeer wees, is tot mislukking gedoem.”—Stephen, VSA.

STEM jy saam met hierdie negatiewe mening? Dit is wel so dat oneerlikheid dikwels voordele inhou—ten minste op die kort termyn. Gevolglik ervaar diegene wat eerlik probeer wees, groot druk op die volgende gebiede.

Versoekings. Wie sal dit nie geniet om meer geld of nog ’n paar luukshede te hê nie? Wanneer die geleentheid hom voordoen om op ’n oneerlike wyse geld te maak, kan dit moeilik wees om nee te sê.

● “Ek ken kontrakte toe namens my maatskappy. Mense probeer my dikwels omkoop. Die versoeking om ’n vinnige geldjie te maak, is groot.”—Franz, Midde-Ooste.

Druk om winste te vergroot. In onlangse jare het sakeondernemings regoor die wêreld met moeilike ekonomiese toestande te kampe gehad. Boonop moet hulle probeer byhou met vinnig veranderende tegnologie en groter mededinging op plaaslike en internasionale vlak. Werknemers voel moontlik dat hulle die doelwitte wat hulle werkgewers en bestuurders vir hulle stel, slegs kan bereik deur oneerlik te wees.

● “Ons het gedink dat ons geen ander keuse het nie. . . . Anders sou ons die maatskappy laat ondergaan het.”—Reinhard Siekaczek, wat in hegtenis geneem is weens omkopery.—The New York Times.

Druk van ander. Werksmaats of kliënte sal soms voorstel, of selfs eis, dat jy saam met hulle oneerlik moet wees.

● “Die bestuurder van ’n groot firma het my genader en gesê dat ek sy firma as kliënt sal verloor as ek hom nie ‘kommissie’—oftewel omkoopgeld—betaal nie.”—Johan, Suid-Afrika.

Kultuur. In party kulture is dit gebruiklik om geskenke uit te ruil wanneer ’n transaksie aangegaan word. Afhangende van die waarde van die geskenk en die omstandighede waaronder dit gegee word, kan die skeidslyn tussen eerlike en oneerlike sakegebruike maklik vertroebel raak. In baie lande eis korrupte amptenare geld voordat hulle hulle werk doen en is hulle heel gewillig om betaling in ruil vir spesiale behandeling te ontvang.

● “Dit is altyd moeilik om tussen ’n fooitjie en omkoopgeld te onderskei.”—William, Colombia.

Omstandighede. Diegene wat in volslae armoede lewe of in lande waar daar geen wet en orde is nie, kom voor die grootste druk te staan. In sulke gemeenskappe kan diegene wat nie bereid is om oneerlik te wees of te steel nie, as slegte broodwinners beskou word.

● “Oneerlikheid word as normaal, noodsaaklik en aanvaarbaar beskou solank jy nie gevang word nie.”—Tomasi, Kongo-Kinshasa.

Hoe eerlikheid ondermyn word

Die druk om oneerlik te wees, is baie kragtig. Volgens ’n opname wat in Australië gedoen is, beskou 9 uit 10 sakebestuurders omkopery en korrupsie as “verkeerd maar onvermydelik”. Hulle het gesê dat hulle gewillig sal wees om hulle beginsels prys te gee om ’n kontrak te kry of om hulle maatskappy te bevoordeel.

Maar selfs dié wat oneerlik is, beskou hulleself dikwels as eerlik. Hoe versoen hulle hulle selfbeeld met hulle gedrag? Die Journal of Marketing Research berig: “Mense tree oneerlik genoeg op om daaruit voordeel te trek, maar eerlik genoeg om hulleself wys te maak dat hulle wel eerlik is.” Om hulle gewetenswroeging te verlig, vind hulle verskeie maniere om oneerlikheid te verskoon, te regverdig of as onbelangrik af te maak.

Oneerlikheid kan byvoorbeeld op ’n manier beskryf word wat minder afstootlik klink. Wanneer mense leuens vertel of bedrieglik is, sê hulle dat hulle “kortpad kies” of “mededingend” is. Omkoopgeld word moontlik beskryf as “’n guns” of “’n fooitjie om dinge te bespoedig”.

Ander verskoon twyfelagtige gedrag deur hulle definisie van eerlikheid te verslap. Tom, wat in die finansiële bedryf werk, sê: “Eerlikheid gaan vir mense nie soseer oor wat werklik die waarheid is nie, maar oor dit waarmee hulle voor die wet kan wegkom.” David, ’n voormalige sakebestuurder, sê: “Hoewel oneerlikheid afgekeur word wanneer dit aan die lig kom, word dit as aanvaarbaar beskou as jy daarmee kan wegkom. Mense wat daarmee wegkom, word as slim beskou weens hulle ‘vindingrykheid’.”

Baie beweer selfs dat ’n mens oneerlik moet wees om sukses te behaal. ’n Ervare sakeman sê: “’n Mededingende gesindheid beweeg mense dikwels om te sê: ‘Jy moet doen wat ook al nodig is om die werk te kry.’” Maar is dit waar? Of is diegene wat oneerlikheid probeer regverdig, eintlik besig om hulle “met valse redenering [te] bedrieg”? (Jakobus 1:22). Kyk na die praktiese voordele van eerlikheid wat in die volgende artikel bespreek word.

[Lokteks op bladsy 5]

“Eerlikheid gaan vir mense nie soseer oor wat werklik die waarheid is nie, maar oor dit waarmee hulle voor die wet kan wegkom”

[Prent op bladsy 5]

Baie beweer dat ’n mens oneerlik moet wees om sukses te behaal