Waarom is daar soveel woede?

DIE oorsake van woede is kompleks. Selfs wetenskaplikes erken dat hulle woede nie heeltemal verstaan nie. Maar deskundiges op die gebied van geestesgesondheid stem oor die algemeen saam dat elkeen van ons reageer op sekere “woedesnellers”, oftewel dinge wat woede in ons laat opkom.

’n Woedesneller kan iets wees wat ’n mens frustreer of irriteer. Onregverdigheid is dikwels die oorsaak daarvan. Woede kan ook in ons opwel wanneer iemand ons aanstoot gee, deur ons byvoorbeeld te beledig of disrespekvol te behandel, of as ons dink dat ons gesag of reputasie bedreig word.

“Woedesnellers” verskil natuurlik van persoon tot persoon. Ouderdom, geslag en selfs kultuur speel ’n groot rol. Mense reageer ook verskillend op “woedesnellers”. Party raak selde kwaad en koel gou af, terwyl ander maklik kwaad raak en dalk dae, weke, maande of selfs langer kwaad bly.

In ons omgewing is daar baie dinge wat tot woede aanleiding kan gee. En ook is mense al hoe meer geneig om kort van draad te wees. Waarom? Een rede is die onbedagsame, ek-eerste-gesindheid wat ons vandag oral sien. Die Bybel verduidelik: “In die laaste dae . . . sal [mense] liefhebbers van hulleself wees, liefhebbers van geld, aanmatigend, hoogmoedig, . . . eiesinnig, opgeblase van trots” (2 Timoteus 3:1-5). Is dit nie ’n juiste beskrywing van die gesindhede wat baie mense vandag het nie?

Ja, wanneer egosentriese mense nie hulle sin kry nie, raak hulle dikwels kwaad. Daar is ook verskeie ander redes waarom die probleem van woede moontlik al hoe groter word. Kyk na ’n paar.

Ouers se voorbeeld

Gedurende die kinderjare en adolessensie het ouers ’n diepgaande invloed op die ontwikkeling van ’n kind se persoonlikheid. Die sielkundige Harry L. Mills verduidelik: “Van kleins af leer mense hoe om aan woede uiting te gee deur die woedende optrede van die mense om hulle na te boots.”

As ’n kind grootword in ’n huis waar humeure opvlam oor onbenullighede, word die kind as ’t ware geleer om met woede op probleme in die lewe te reageer. ’n Mens kan die kind se situasie vergelyk met dié van ’n plant wat besoedelde water gegee word. Die plant sal miskien groei, maar die ontwikkeling daarvan kan belemmer word, en dit kan selfs permanente skade opdoen. Net so is woede soos besoedelde water, en kinders wat daaraan blootgestel word, is meer geneig om as volwassenes probleme met woede te hê.

Oorbevolkte stede

In die jaar 1800 het omtrent 3 persent van die wêreld se bevolking in stedelike gebiede gewoon. In 2008 het die syfer tot 50 persent gestyg, en daar word geraam dat dit teen 2050 tot 70 persent sal styg. Aangesien al hoe meer mense hulle in oorbevolkte stede vestig, sal woede en frustrasie waarskynlik toeneem. Mexikostad is byvoorbeeld een van die grootste en volste stede in die wêreld. Verkeersknope is ’n groot bron van stres. Daar is sowat 18 miljoen mense en sesmiljoen motors in Mexikostad, wat dit “heel moontlik die hoofstad met die hoogste stresvlakke in die wêreld” maak, berig ’n joernalis. “Die verkeer is baie druk en laat humeure maklik ontvlam.”

In oorbevolkte stede is daar ook ander oorsake van stres, soos lug- en geraasbesoedeling, te min behuising, kultuurbotsings en hoë misdaadsyfers. Aangesien die oorsake van stres toeneem, raak mense gouer gefrustreerd, kwaad en ongeduldig.

Ekonomiese probleme

Die wêreld se ekonomiese krisis het wydverspreide stres en angs tot gevolg gehad. ’n Verslag wat in 2010 deur die Internasionale Monetêre Fonds en die Verenigde Nasies se Internasionale Arbeidsorganisasie (IAO) opgestel is, sê: “Volgens skatting is daar regoor die wêreld meer as 210 miljoen mense wat werkloos is.” Ongelukkig het die meeste van diegene wat hulle werk verloor het, nie genoeg spaargeld of werkloosheidsversekering nie.

Diegene wat wel werk het, vaar nie veel beter nie. Volgens die IAO is werkverwante stres ’n “wêreldwye epidemie”. “Mense is bang dat hulle hulle werk gaan verloor en is gou om die ergste te verwag”, sê Lorne Curtis, ’n bestuurskonsultant in Ontario, Kanada, en hy voeg by dat hulle dus “op die verdediging is en meer geneig is om met hulle bestuurder of ander werknemers te stry”.

Vooroordeel en ongeregtigheid

Stel jou voor hoe jy sou voel as jy vir ’n wedloop ingeskryf het en uitvind dat jy die enigste een is wat met voetboeie moet hardloop. Miljoene mense voel so wanneer hulle rassevooroordeel of ander soorte diskriminasie moet verduur. Mense raak kwaad wanneer hulle voor versperrings te staan kom wat hulle toegang tot werk, opvoeding, behuising en ander basiese behoeftes beperk.

Daar is ook ander vorme van ongeregtigheid wat ’n persoon se gees kan breek en groot emosionele pyn kan meebring. Ongelukkig is die meeste van ons al die een of ander tyd onregverdig behandel. Meer as drieduisend jaar gelede het die wyse koning Salomo gesê: “Kyk! die trane van die onderdruktes, maar hulle het geen vertrooster gehad nie” (Prediker 4:1). Wanneer ongeregtigheid algemeen voorkom en daar geen vertroosting is nie, kan woede maklik in ’n mens se hart opkom.

Die vermaaklikheidsbedryf

Meer as duisend studies is al gedoen om vas te stel watter uitwerking dit op kinders het wanneer hulle blootgestel word aan geweld op televisie en in ander media. James P. Steyer, die stigter van Common Sense Media, sê: “’n Geslag wat herhaaldelik blootgestel is aan hewige, realistiese geweld, aanvaar aggressie makliker, is minder gekant teen wreedheid en toon minder medelye.”

Die meeste jongmense wat gereeld aan gewelddade op televisie blootgestel word, word nou wel nie wrede misdadigers nie. Maar die vermaaklikheidsmedia beeld gewelddadige woede dikwels uit as ’n aanvaarbare manier om probleme te hanteer, en daar het nou ’n nuwe geslag te voorskyn gekom wat ongevoelig is vir geweld.

Die invloed van bose geeste

Die Bybel openbaar dat ’n onsigbare mag verantwoordelik is vir baie van die skadelike woede wat vandag in die wêreld voorkom. Hoe so? Aan die begin van die mensdom se geskiedenis het ’n opstandige geesskepsel teen God die Almagtige gedraai. Hierdie bose geesskepsel word Satan genoem, wat in Hebreeus “Teenstander” beteken (Genesis 3:1-13). Later het Satan ander engele oorgehaal om saam met hom in opstand te kom.

Hierdie ongehoorsame engele, wat demone of bose geeste genoem word, is tot die omgewing van die aarde beperk (Openbaring 12:9, 10, 12). En hulle het “groot toorn” omdat hulle weet dat hulle net ’n kort tydjie oorhet. Hoewel ons hierdie bose geeste nie kan sien nie, ervaar ons die gevolge van hulle bedrywighede. Hoe?

Satan en sy demoonhordes buit ons sondige neigings uit deur ons in die versoeking te bring om betrokke te raak by “vyandskappe, twis, jaloesie, vlae van toorn, rusies, verdeeldhede, . . . swelgerye en soortgelyke dinge”.—Galasiërs 5:19-21.

Weerstaan die versoeking

Ja, as ons dink aan al hierdie probleme, druk en sorge, verstaan ons waarom mense gefrustreerd raak wanneer hulle hulle daaglikse verantwoordelikhede probeer nakom.

Die versoeking om aan woede uiting te gee, kan oorweldigend wees! Die volgende artikel sal ons help om te sien hoe om woede te beheers.

[Venster op bladsy 5]

JY HET MOONTLIK ’N ERNSTIGE PROBLEEM AS . . . 

▶ Jy kwaad raak as jy by ’n winkel in ’n tou moet staan.

▶ Jy dikwels met werksmaats stry.

▶ Jy soms snags wakker lê en tob oor dinge wat jou gedurende die dag ontstel het.

▶ Dit vir jou moeilik is om mense te vergewe wat jou aanstoot gegee het.

▶ Jy dikwels beheer oor jou emosies verloor.

▶ Jy dikwels skaam of spyt voel nadat jy aan jou woede uiting gegee het.a

[Voetnoot]

[Venster op bladsy 6]

STATISTIEK IN VERBAND MET WOEDE

Die Stigting vir Geestesgesondheid van Londen, Engeland, het ’n verslag gepubliseer met die titel Boiling Point—Problem Anger and What We Can Do About It. Belangrike feite in die verslag sluit die volgende statistiek in:

84% voel nou meer gespanne by die werk as vyf jaar gelede.

65% van kantoorwerkers het al kantoorwoede ondervind.

45% van personeel verloor gereeld hulle humeur by die werk.

Tot 60% van afwesigheid van die werk word deur stres veroorsaak.

33% van Britte is kwaaivriende met hulle bure.

64% het aangedui dat hulle saamstem of beslis saamstem dat mense oor die algemeen al hoe meer geneig is tot woede.

32% sê dat hulle ’n hegte vriend of gesinslid het wat sukkel om [sy of haar] woede te beheers.

[Prent op bladsy 5]

Watter uitwerking kan dit op jou kinders hê as jy woedeuitbarstings het?

[Prent op bladsy 6]

Beïnvloed die vermaaklikheidsbedryf jou beskouing van woede en aggressie?