Aristoteles

Hy het ’n verskeidenheid belangstellings gehad

Aristoteles het geskryf oor kuns, die sterrekunde, biologie, die etiek, taal, die regte, die logika, magnetisme, metafisika, beweging, plesier, digkuns, die politiek, sielkunde en retorika, sowel as die siel, wat hy as sterflik beskou het. Maar sy beroemdheid is hoofsaaklik te danke aan sy werk in biologie en die logika.

Om die natuurlike wêreld te verduidelik, het eertydse Griekse geleerdes staatgemaak op hulle vermoë om waar te neem, gevolgtrekkings te maak en logies te redeneer. Hulle het geglo dat hulle tot die regte gevolgtrekkings sou kom as hulle noukeurig redeneer oor dinge wat volgens hulle duidelike waarhede was.

Op grond van hierdie filosofie het hulle wel ’n aantal regte gevolgtrekkings gemaak—een daarvan was dat daar onderliggende orde in die heelal is. Maar daar was ’n groot probleem. Hulle waarnemingsvermoëns was beperk tot hulle blote sinne—’n beperking wat talle merkwaardige mans, insluitende Aristoteles, op ’n dwaalspoor gebring het. Hulle het byvoorbeeld geglo dat die planete en sterre om die aarde draai. Op daardie stadium is dit as ’n onbetwyfelbare waarheid beskou. “Hulle redenasie en ondervinding het blykbaar die Griekse beskouing bevestig dat die aarde die middelpunt van die heelal is”, sê die boek The Closing of the Western Mind.

Hierdie verkeerde beskouing sou van min belang gewees het as dit net in die wetenskap gebly het. Maar dit het nie.

Katolisisme neem Aristoteles se leerstellings aan

In middeleeuse “Christelike” Europa, is party van Aristoteles se leerstellings algemeen aanvaar as die waarheid. Rooms-Katolieke teoloë—veral Tomas Aquino (ca. 1224-1274)—het Aristoteles se werke by hulle teologie ingesluit. Aristoteles se idee dat ’n stilstaande aarde die middelpunt van die heelal is, het sodoende Katolieke dogma geword. Hierdie leerstelling is ook aangeneem deur Protestantse leiers, soos Calvyn en Luther, wat gesê het dat die leerstelling uit die Bybel kom.—Sien die venster “Hulle het te veel uit die Bybel afgelei”.

“Op sekere gebiede kon [Aristoteles se leerstellings] en Katolisisme amper nie meer van mekaar onderskei word nie”, het die skrywer Charles Freeman gesê. Daarom is daar gesê dat Aquino Aristoteles in die Katolieke geloof “gedoop” het. Maar in werklikheid “is Aquino tot Aristotelianisme bekeer”, het Freeman geskryf. En tot ’n sekere mate, kan ons byvoeg, is die kerk ook. Die Italiaanse sterrekundige en wiskundige Galileo, wat dit gewaag het om op grond van sy waarnemings bewyse voor te lê dat die aarde om die son draai, is gevolglik versoek om voor die Inkwisisie te verskyn en is gedwing om sy bewering te herroep.a Ironies genoeg het Aristoteles besef dat wetenskaplike kennis progressief en onderhewig aan verandering is. As die kerke maar net dieselfde beskouing aangeneem het!