Stemgehalte

MENSE word nie net grootliks beïnvloed deur wat gesê word nie, maar ook deur hoe dit gesê word. Is jy nie meer geneig om met belangstelling te luister na iemand wat ’n aangename, hartlike en vriendelike stem het as na iemand wat ’n koue of onvriendelike stem het nie?

Om ’n aangename stemgehalte te ontwikkel, hou nie net met stembeheer verband nie. Jou persoonlikheid kan ook ’n rol speel. Wanneer iemand se kennis van Bybelwaarheid uitbrei en hy dit tot ’n groter mate toepas, dui die manier waarop hy praat aan dat hy besig is om te verander. Godvrugtige eienskappe soos liefde, vreugde en goedhartigheid is in sy stem waarneembaar (Gal. 5:22, 23). Wanneer hy opreg besorg is oor ander, toon sy stem dit. Wanneer ’n klaende gees in iemand deur dankbaarheid vervang word, word dit in sy woorde en stemtoon weerspieël (Klaagl. 3:39-42; 1 Tim. 1:12; Jud. 16). As een persoon verwaand, onverdraagsaam, krities en onvriendelik klink en iemand anders klink nederig, geduldig, vriendelik en liefdevol, is dit maklik om die verskil agter te kom, al verstaan jy nie die taal wat gepraat word nie.

Soms het iemand ’n probleem met die gehalte van sy stem weens ’n siekte wat sy larinks beskadig het of weens ’n aangebore fisiese gebrek. Sulke probleme kan so ernstig wees dat dit nie in hierdie stelsel van dinge heeltemal sal regkom nie. Maar gewoonlik kan ’n mens verbeter as jy leer om jou spraakorgane reg te gebruik.

Dit is belangrik om uit die staanspoor te besef dat die kenmerke van die stem van persoon tot persoon verskil. Jou doel moenie wees om iemand anders se stem na te boots nie. Ontwikkel eerder die potensiaal van jou eie stem, met sy unieke kenmerke. Wat kan jou help om dit te doen? Daar is twee sleutelfaktore.

Behoorlike asemhalingsbeheer. Om jou stem ten beste te benut, het jy genoeg lug nodig en moet jy jou asemhaling behoorlik kan beheer. Anders sal jou stem dalk swak klink en sal jou aanbieding dalk horterig wees.

Die grootste deel van die longe is nie bo in die borskas nie; die skouerbene laat hierdie gedeelte net groter lyk. Eintlik is die wydste deel van die longe net bokant die diafragma. Die diafragma, wat aan die onderste ribbebene geheg is, skei die borskas van die buikholte.

As jy slegs die boonste deel van jou longe vul wanneer jy inasem, sal jy gou uitasem wees. Jou stem sal swak wees, en jy sal gou moeg word. Om reg te kan asemhaal, moet jy regop sit of staan en jou skouers terugtrek. Wend ’n bewuste poging aan om nie net die boonste deel van jou borskas te laat beweeg wanneer jy inasem om te praat nie. Vul eers die onderste deel van jou longe. Wanneer hierdie deel gevul word, sal die onderste deel van jou ribbekas sywaarts uitsit. Terselfdertyd sal die diafragma af beweeg en die maag en ingewande liggies afdruk, sodat jy die drukking van jou belt of ander klere op jou maag kan voel. Maar die longe is nie daar onder nie; dit is in die ribbekas. Om jouself te toets, kan jy jou hande aan weerskante van die onderste deel van jou ribbekas sit. Haal nou diep asem. As jy reg asemhaal, sal jy nie jou maag intrek en jou skouers oplig nie. Jy sal eerder voel hoe jou ribbes effens op en uit beweeg.

Skenk nou aandag aan hoe jy uitasem. Moenie die lug mors deur dit vinnig uit te blaas nie. Asem dit geleidelik uit. Moet dit nie probeer beheer deur jou keel styf te trek nie. Dit sal jou stem gou gespanne laat klink of ’n abnormaal hoë toon gee. Druk van die maagspiere en van die tussenribspiere stoot die lug uit, terwyl die diafragma ook ’n uitwerking het op hoe vinnig dit uitgeasem word.

Net soos ’n hardloper vir ’n wedloop oefen, kan ’n spreker goeie asemhalingsbeheer deur oefening ontwikkel. Staan regop en trek jou skouers terug, haal asem sodat jy die onderste deel van die longe vul en asem geleidelik uit terwyl jy teen ’n stadige en eweredige tempo so ver tel as wat jy in een asem kan kom. Oefen dan om hardop te lees terwyl jy so asemhaal.

Ontspan gespanne spiere. Nog iets wat noodsaaklik is vir goeie stemgehalte, is om te ontspan. Dit is werklik verbasend hoeveel jy kan verbeter deur te leer om te ontspan wanneer jy praat. Die verstand sowel as die liggaam moet ontspanne wees, want verstandelike spanning veroorsaak spierspanning.

Jy kan verstandelike spanning verlig deur die regte beskouing te verkry van dié wat na jou luister. As dit mense is wat jy in die veldbediening ontmoet, moet jy onthou dat jy waardevolle dinge in verband met Jehovah se voorneme weet waarvan jy hulle kan vertel, selfs al bestudeer jy die Bybel nog net ’n paar maande. En jy besoek hulle omdat hulle hulp nodig het, of hulle dit nou besef of nie. Maar as jy ’n toespraak by die Koninkryksaal hou, is die meeste persone in jou gehoor knegte van Jehovah. Hulle is jou vriende, en hulle wil hê dat jy sukses moet behaal. Niemand anders praat voor so ’n vriendelike en liefdevolle gehoor soos wat ons gereeld doen nie.

Ontspan jou keelspiere deur aan daardie spiere te dink en dit doelbewus minder gespanne te maak. Onthou dat jou stembande vibreer wanneer lug daaroor beweeg. Jou stemtoon verander wanneer jou keelspiere styf trek of ontspan, net soos die toon van ’n kitaarsnaar of ’n vioolsnaar verander wanneer dit stywer of losser gedraai word. Wanneer jy jou stembande laat ontspan, word jou stemtoon laer. As ’n mens jou keelspiere laat ontspan, help dit ook om jou neusgange oop te hou, en dit sal ’n waarneembare uitwerking op die gehalte van jou stem hê.

Laat jou hele liggaam ontspan—jou knieë, jou hande, jou skouers, jou nek. Dit sal bydra tot die resonansie wat nodig is om jou stem te laat dra. Resonansie word voortgebring wanneer die hele liggaam as ’n klankbord dien, maar dit word deur spanning belemmer. Stemgeluide, wat in die larinks voortgebring word, weerklink nie net in die neusholtes nie, maar ook teen die benerige struktuur van die borskas, die tande, die verhemelte en die sinusse. Dit kan alles tot die gehalte van die resonansie bydra. As jy ’n gewig op die klankbord van ’n kitaar sit, sal die klank heeltemal gedemp word; die klankbord moet kan vibreer om behoorlik te kan resoneer. Dit geld ook vir die benerige dele van ons liggaam, wat deur die spiere in posisie gehou word. Resonansie sal jou help om jou stem reg te kan buig en fyn verskille in gevoel uit te druk. Jy sal met ’n groot gehoor kan praat sonder om jou stem te ooreis.