Wat het van wêreldeenheid geword?

“Vir die eerste keer sedert die Tweede Wêreldoorlog is die internasionale gemeenskap verenig. . . . Die wêreld kan dus hierdie geleentheid aangryp om die langverwagte belofte van ’n nuwe wêreldorde te vervul.”

DIT is wat ’n president van die Verenigde State in die laaste dekade van die 20ste eeu gesê het. Destyds het internasionale gebeure dit laat lyk of wêreldeenheid op hande is. Die een totalitêre regering na die ander het geval. Die Berlynse Muur is afgebreek, wat ’n nuwe tydperk vir Europa ingelui het. Die Sowjetunie, wat deur baie in die Weste as ’n aanstigter van konflikte regoor die wêreld beskou is, het voor die oë van ’n verbaasde wêreld verdwyn. Die Koue Oorlog het tot ’n einde gekom, en daar is hoopvol gepraat van ontwapening, met inbegrip van kernontwapening. Oorlog het weliswaar in die Persiese Golf uitgebreek, maar dit het gelyk na net ’n tydelike haakplek wat ’n groot deel van die wêreld vasbeslotener gemaak het om ’n vreedsame bedeling na te streef.

Positiewe tekens kon nie net in die politiek gesien word nie, maar ook op ander lewensterreine. Die lewenstandaard het in baie wêrelddele verbeter. Vooruitgang op mediese gebied het dit vir dokters moontlik gemaak om dinge te doen wat mense net ’n paar dekades vroeër wonderwerke sou genoem het. In baie lande het die ekonomie so vinnig gegroei dat dit gelyk het of daar wêreldwye voorspoed sou wees. Dit het gelyk of dinge in die regte rigting beweeg.

Vandag, net ’n paar jaar later, kan ons nie anders nie as om te vra: ‘Wat het gebeur? Waar is die beloofde wêreldeenheid?’ Dit lyk eerder of die wêreld in die teenoorgestelde rigting beweeg. Selfmoordbomaanvalle, terreuraanvalle, die beweerde vermeerdering van wapens vir massavernietiging en ander verontrustende verwikkelinge is gereeld in die nuus. Dit wil voorkom asof hierdie gebeure eenheid al hoe verder buite die bereik van die wêreld plaas. ’n Vooraanstaande finansier het onlangs gesê: “Ons word in ’n wrede kringloop van toenemende geweld vasgevang.”

Wêreldeenheid of wêreldversplintering?

Toe die Verenigde Nasies gestig is, was een van die verklaarde doelwitte “om vriendskaplike betrekkinge tussen nasies tot stand te bring wat gegrond is op respek vir die beginsel van gelyke regte en selfbeskikking van volke”. Is hierdie verhewe doelwit ná byna 60 jaar verwesenlik? Glad nie! Dit lyk eerder of die nasies meer in “selfbeskikking” belangstel as in “vriendskaplike betrekkinge”. Volke en etniese groepe wat ’n stryd voer om hulle eie identiteit en soewereiniteit te bevestig, verdeel die wêreld al hoe meer. Toe die Verenigde Nasies gestig is, het dit 51 lidlande gehad. Vandag is daar 191.

Soos ons gesien het, het mense aan die einde van die 20ste eeu hoop op wêreldeenheid gekoester. Sedertdien het daardie hoop in moedeloosheid verander, aangesien die mensdom gesien het hoe die wêreldgemeenskap al hoe meer versplinter. Die gewelddadige verbrokkeling van Joego-Slawië, die botsings tussen Tsjetsjnja en Rusland, die oorlog in Irak en die voortdurende slagting in die Midde-Ooste—dit alles lewer bewys dat die wêreld al hoe meer verdeeld raak.

Baie van die vredespogings was ongetwyfeld opreg en goed bedoel. Tog lyk dit of wêreldeenheid onbereikbaar is. Dit laat baie mense wonder: ‘Waarom bly wêreldeenheid so ontwykend? Waarop stuur die wêreld af?’

[Foto-erkennings op bladsy 3]

AP Photo/Lionel Cironneau

Arlo K. Abrahamson/AFP/ Getty Images