’n Nie-Bybelse verwysing na ’n volk met die naam Israel
IN DIE Kaïro-museum in Egipte is daar ’n granietsuil ter herinnering aan die oorwinnings van farao Merneptah. Geleerdes skat dat hierdie 13de seun van Ramses ll tussen omstreeks 1212 en 1202 v.G.J. geheers het—teen die einde van die tydperk van die Rigters in eertydse Israel. Die laaste twee reëls van Merneptah se suil sê: “Kanaän is geplunder en aan baie ontberinge onderwerp. Askelon is ingeneem, Geser verower [en] Janoam heeltemal vernietig. Israel is verwoes, sy saad bestaan nie meer nie.”
Wat word in hierdie konteks met die woord “Israel” bedoel? In hiëroglifiese skrif is sekere onuitgesproke tekens, wat bepalingstekens genoem word, by die spelling gevoeg om te toon tot watter groep die woorde behoort. Die publikasie The Rise of Ancient Israel verduidelik: “By drie van die vier woorde—Askelon, Geser en Janoam—is daar ’n bepalingsteken wat vir ons sê dat dit stede is. . . . Maar die bepalingsteken by Israel is vir ’n volk.”—Ons kursiveer.
Van watter belang is hierdie teks? Hershel Shanks, redakteur en skrywer, antwoord: “Die Merneptah-suil toon dat ’n volk met die naam Israel in 1212 v.G.J. bestaan het en dat die farao van Egipte nie net van hulle geweet het nie, maar ook gedink het dat dit die moeite werd is om daaroor te spog dat hy hulle in die oorlog verslaan het.” William G. Dever, professor van Nabye-Oosterse argeologie, sê: “Die Merneptah-suil sê beslis vir ons: Daar bestaan ’n volk in Kanaän wat hulleself ‘Israel’ noem en dus ‘Israel’ genoem word deur die Egiptenare—wat immers nie die Bybel waar wil bewys nie, en hulle kon nie so ’n spesifieke en unieke volk soos ‘Israel’ vir hulle eie propagandadoeleindes versin het nie.”
In die Bybel word Israel eers gemeld as ’n naam wat aan die aartsvader Jakob gegee is. Die nakomelinge van Jakob se 12 seuns het as “die kinders van Israel” bekend gestaan (Genesis 32:22–28, 32; 35:9, 10). Jare later het die profeet Moses sowel as die Farao van Egipte die woord “Israel” gebruik wanneer hulle na hierdie nakomelinge van Jakob verwys het (Eksodus 5:1, 2). Die Merneptah-suil is die vroegste nie-Bybelse verwysing na ’n volk met die naam Israel wat aan ons bekend is.
[Prente op bladsy 24]
Merneptah-suil
Die kombinasie van die laaste drie tekens (van regs na links)—’n gooistok en ’n sittende man en vrou—toon dat Israel ’n vreemde volk is
[Erkenning]
Egyptian National Museum, Cairo, Egypt/Giraudon/The Bridgeman Art Library