Ons beskou die wêreld
Die wêreld se dodelikste siektes
“Op ’n wêreldskaal is siektes wat deur virusse, bakterieë en parasiete veroorsaak word, nog steeds die vernaamste oorsaak van sterftes”, sê die Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung. Weens net drie siektes—vigs, malaria en tering—“word etlike honderdmiljoene mense elke jaar besmet, met byna 10 miljoen verwante sterfgevalle”. Die koerant verduidelik: “Teen die middel van die 20ste eeu was selfs talle deskundiges daarvan oortuig dat aansteeklike siektes binnekort nie meer ’n bedreiging sou wees nie. Maar die gevaar wat besmetlike kieme vir mens en dier inhou, is [nog steeds] ’n bittere werklikheid, soos dit maar alte duidelik gesien kan word sedert vigs, malbeessiekte en, nou onlangs, bek-en-klou-seer uitgebreek het. . . . Op verskillende plekke regoor die wêreld het uiters gevaarlike virusse en bakterieë heeltemal onverwags verskyn.” Hoewel dit dikwels die aard van die mikro-organismes is wat die oorsaak is, dra die mens se lewenswyse en gedrag ook tot die verskyning en verspreiding van siekteverwekkende agense by.
Godsdiensvoorwerpe word buitgemaak
“Ondanks strenger wetgewing is daar nie ’n afname in die diefstal en verhandeling van godsdiensvoorwerpe in Europa nie”, sê die Franse Katolieke koerant La Croix. Voorwerpe wat gesteel word, sluit kruise, meubels, goue en silwervoorwerpe, beelde, skilderye en selfs altare in. Volgens die Internasionale Raad van Museums is tussen 30 000 en 40 000 voorwerpe in onlangse jare in die Tsjeggiese Republiek gesteel, en meer as 88 000 in Italië. Frankryk, wat 87 katedrale het, is ook ’n vername teiken van diewe. Tussen 1907 en 1996 is sowat 2 000 voorwerpe wat as “historiese gedenkwaardighede” beskou word, uit godsdiensinstellings in Frankryk gesteel, en minder as 10 persent daarvan is teruggekry. Dit is moeilik om hierdie plundering te keer, veral aangesien mense maklik in kerke kan inkom en dit dikwels nie goed genoeg bewaak word nie.
Londen se gevaarlik hoë watervlak
In Londen “word boorgate gesink om die water uit te pomp wat dreig om [die stad] van onder af te verswelg”, berig The Economist. Die watertafel het nou tot 40 meter onder die grondvlak van Trafalgar Square gestyg. Vroeër in die vorige eeu toe die nywerheidswese miljoene liters water uitgepomp het, was die watertafel na raming 93 meter onder die plein. Dit styg ongeveer drie meter per jaar en kan rampspoedig wees vir Londen se moltreinstelsel, die ondergrondse kabels wat kilometers lank is en die fondamente van baie van die geboue. Na raming sal ongeveer 50 boorgate gesink moet word. “Die Omgewingsagentskap skat dat daar tans ’n totaal van ongeveer [50 miljoen liter] water per dag onder Londen uitgepomp word”, sê die tydskrif, maar daardie syfer sal binne tien jaar moet verdubbel om die situasie te stabiliseer.
‘Ons is toe nie so spesiaal nie’
“Ons is verneder soos nog nooit tevore nie”, sê die New Scientist. “Terwyl ons onsself gelukwens met die belangrike prestasie om die volgorde van die menslike genoom te bepaal, laat die einste genoom ons besef dat ons toe nie so spesiaal is nie. Daar is bevind dat ons net vyf keer meer gene as ’n bakterie het, ’n derde meer as ’n wurm en ongeveer twee keer soveel as ’n vlieg.” Daarbenewens “is om en by 40 persent van ons gene soortgelyk aan dié in rondewurms, 60 persent is soortgelyk aan dié in vrugtevlieë en 90 persent is soortgelyk aan dié in muise”. Die tydskrif sê dat kennis van die menslike genoom ook ons beskouing van rasse verander. Twee mense kan eenders lyk en van dieselfde ras wees, en tog is hulle geneties moontlik heeltemal anders as twee mense van etniese groepe wat baie van mekaar verskil. Luigi Cavalli-Sforza van die Stanford-universiteit sê: “Die verskille tussen mense van dieselfde ras is so groot dat dit belaglik is om te dink dat rasse verskillend is—of selfs bestaan.”
Die pornografiebedryf
“Pornografie is ’n groter bedryf as professionele voetbal, basketbal en bofbal saam. In ’n jaar betaal mense meer geld vir pornografie in Amerika as wat hulle vir fliekkaartjies en al die uitvoerende kunste saam betaal”, sê The New York Times Magazine. “Daar word geskat dat die omset van die pornografiebedryf jaarliks tussen $10 miljard [R82 miljard] en $14 miljard [R115 miljard] in die Verenigde State beloop wanneer pornografienetwerke en betaal-en-kyk-flieks op kabel- en satelliettelevisie, Internetwebwerwe, flieks in hotelkamers, telefoonseks, seksspeelgoed en . . . tydskrifte daarby ingesluit word.” Die artikel sê verder: “Teen $10 miljard [R82 miljard] is pornografie nie meer ’n byvertoning in vergelyking met die hoofstroom soos byvoorbeeld die Broadway-teaterbedryf van $600 miljoen [R5 miljard] nie—dit is die hoofstroom.” Hollywood het verlede jaar byvoorbeeld 400 vrystellings uitgereik, terwyl die pornografiebedryf ’n verstommende 11 000 pornografiese video’s vervaardig het. Tog sal bitter min Amerikaners erken dat hulle daarna kyk. “Daar is geen bedryf soos die pornografiebedryf nie”, sê die Times. “Pornografie is die een vorm van vermaak waarna niemand kyk nie, maar wat, verbasend genoeg, nooit ondergaan nie.”
Die Vatikaanse radiostasie verminder sy seinsterkte
“Die Vatikaanse radiostasie het ingestem om sy leweringsvermoë te verminder in antwoord op vrese oor die moontlike gesondheidsgevare wat sy kragtige radiosenders inhou.” So sê die tydskrif New Scientist. Die tyd van mediumgolfuitsending sal gehalveer word, en die seinsterkte sal verminder word. Die uitsendings word elke dag regoor die aarde in 60 tale en in ’n groot verskeidenheid frekwensies uitgesaai. Toe die stasie se 33 antennas 50 jaar gelede opgerig is, was dit in ’n redelik onbewoonde gebied buite Rome geleë. Vandag woon ongeveer 100 000 mense daar naby, en daar bestaan vrese dat die kragtige uitsendings verantwoordelik is vir plaaslike gevalle van leukemie. Die stasie het geen oorsese heruitsaaistasies om die seine te versterk nie. Nadat Italië nuwe stralingstandaarde in 1998 vasgestel het, het dit ’n beroep op die Vatikaan gedoen om die stasie se seinsterkte te verminder. Hoewel die Vatikaan ontken dat daar enige gesondheidsgevare bestaan en dat Italië enige beheer oor hulle as ’n onafhanklike staat het, het hulle besluit om die seinsterkte te verminder as “’n daad van welwillendheid”, sê die New Scientist.
Gebottelde water versus kraanwater
“Gebottelde water is so gewild dat dit wêreldwyd onder meer as 700 verskillende handelsname bemark word”, berig The New York Times. Maar “in baie gevalle is die houer die enigste verskil tussen duur gebottelde water en kraanwater”. Soos die Wêreld-natuurfonds (WWF) getoon het, “is gebottelde water in baie lande dalk geensins veiliger of gesonder as kraanwater nie, hoewel dit tot 1 000 keer duurder is”. Wanneer kraanwater gebruik word, spaar dit nie net geld nie, maar dit help ook die omgewing, aangesien 1,5 miljoen ton plastiek elke jaar vir die waterbottels gebruik word en “giftige chemikalieë wat gedurende die vervaardiging en wegdoening van bottels vrygestel word, gasse kan afgee wat tot klimaatverandering bydra”. Volgens dr. Biksjam Goejja, hoof van die WWF se Internasionale Varswaterprogram, “is daar in Europa en die Verenigde State meer standaarde wat kraanwater as gebottelde water reguleer”.
Eertydse Aleksandrië gekarteer
Ná vyf jaar van opgrawings en onderwateropnames is eertydse Aleksandrië uiteindelik heeltemal gekarteer. Die kaart toon waar die Farao’s se paleise gestaan het en waar skeepswerwe en tempels geleë was. Die Franse argeoloog Franck Goddio en sy span het tekeninge gebruik wat gebaseer was op verslae wat deur duikers voorsien is sowel as elektroniese opnames van die onderwaterstad, en hulle was verbaas oor die resultate. “Kort ná die eerste elektroniese opnames van die hawe het ons besef dat die topografie van die eertydse wyke van Aleksandrië heeltemal verskil het van wat ons tot nou toe gedink het”, het Goddio gesê.
“Glo jy aan engele?”
Toe die bogenoemde vraag aan meer as 500 inwoners van Quebec gestel is, het 66 persent van hulle bevestigend geantwoord. Volgens Kanada se Le Journal de Montréal skryf een navorser die algemene geloof in die bonatuurlike nie net aan Rooms-Katolisisme toe nie, maar ook aan ’n sterk Boeddhistiese invloed in die provinsie. Die sosioloog Martin Geoffroy is nietemin verbaas dat net ’n derde van diegene met wie ’n onderhoud gevoer is, gesê het dat hulle aan die Duiwel glo. “Wat verontrustend is”, sê hy, “is die oordrewe positiwiteit. Ons glo aan engele, maar nie aan die Duiwel nie. Ons verwerp die negatiewe.”