Ikpa Okikpa Nkween̄mkpọ Ugwem Mè Ikwaan̄ Kiji Kubọk Ebi Eyi Karais
AKỌP ONYAN̄ 5-11
INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | ISISIBI 31-32
“Ìsan̄a Lek Kinyi Me Lek Mkpọmfaka”
(Isisibi 32:1) Mgbọ ebi Ijeren emun̄be ibe ke Mosis ìkpọkpọ ibia me inyọn̄ ogoon̄ ya, ema egbugbuku isi lek kè Erọn, mè ibe ọmọ, “Na na rọ awaji nyi eji echi òbokije me isi kiji me oniin̄ ije kiji, mije, Mosis ogwu òsasa eji inan̄a me Ijipiti isibi, eji kperiọọn̄ inu òsisibi inyi me inyọn̄ ogoon̄ ere îsibe.”
w09 5/15 11 ¶11
Imiin̄ Inin̄ Ene—“Ikpele Usen Oyerebet kè Jioba Îgbet Enenen”
11 Ikekitap mkpọ eji ekween̄be me Baibul me eru ikakifet usini mgbọ, ogakge, me irek oyọyọt. Kubọk inu njeen̄, mè ikafiin̄ge eyi Jioba onyan̄abe ebi Ijeren isan̄a me usun̄ me Ijipiti, ema “etoto ibaak me lek kè Mosis” mè ‘ikitọ Jioba ikpọ.’ Eke orọ ni? Mije ema kpemun̄ mudim inwọ. (Isis 17:1-4) Mè ikasoge onyan̄ iba eyi Awaji onyan̄abe ibot melek kiban̄ isan̄a, ema michieek irọrọ “otutuuk inu geelek [Jioba, NW ] otumube,” ire, ema kpesun̄ ikan inyibe ofolek mkpọmfaka. (Isis 24:3, 12-18; 32:1, 2, 7-9) Ire bak lek Mosis okupbe ifiin̄ me inyọn̄ Ogoon̄ Orebu mgbọ Awaji okebinyi ọmo ntọ-ubọk ke ema ebene ikikaan̄ ukpook ni? Ire ema ebebene ikikeek ibe ke ebi Amalek mekpọk inu initim akọn̄ me lek kiban̄, ke kpunu ogwu obotap ubọk inyi ema eyi irebe ibe ke kpunu Mosis, ogwu Awaji owuukbe lek isa inyan̄a ema ni? (Isis 17:8-16) Mokọt ire, ubọk geelek, ebi Ijeren “ejijit igbagban̄ utọn̄ inyi” Awaji. (Ikwaan̄ 7:39-41) Pọọlu iteme ebi eyi Karais ibe ‘etap efuuk’ emun̄ ibe ke ema ‘kpenye ibot, mè inan̄a ìrọn̄’ ubọk ebi Ijeren erọbe mgbọ ema ekaan̄be ukpook ofolek ininin̄ Ijọn̄ Echieekbe Me Use ya.—Iburu 4:3, 11.
(Isisibi 32:4-6) Erọn obọbọkọ otutuuk alata araran̄ ebi Ijeren esabe ijet ọmọ, mè ikala, mè isa itọkọ mkpọmfaka òkup kubọk gwun̄ eriembuuk. Ema enenisa eriembuuk ya ijeen̄ ebi ene, mè itumu inyi ibe, “Ebi Ijeren, ìkpọ, echichi ere awaji kinyi, echi òsasa enyi inan̄a isibi me Ijipiti!” 5 Mgbọ Erọn omun̄be inu yi, ineninama ntook ngwugwa me isi eriembuuk ya, mè itumu inyi ebi Ijeren ibe, “Iyakwut, mêrie ijọk isa itọn̄ [Jioba, NW ]!” 6 Me ofit iwele kan̄, ebi Ijeren enanan̄a ikeke me ata ewelegwe, mè ikpan̄ anam isa igwa ngwugwa ewọwọp iriọk mè ngwugwa esuuk, mè isiki ikweek ikirie inorie cha, mè ikinwọ miin̄, mè inan̄a ikeke ikifit ifit ijọk.
w12 10/15 25 ¶12
Siki Ibot Nyi Awaji mè Kaan̄ Oruru Nan̄a Me Lek Use Kan̄
12 Mè ikafiatge mgbọ, Jioba obebene ikirọ inyan̄a-ibot kan̄ iso sa me ineneen̄ uwu ọfọ ebekisa itọbọ ebum inyi ọmọ mè ebi ngwugwa ibekitap ubọk inyi ebilene, ebi ijo ubọk irọrọ ekọt ekenu me lek kan̄. Ire, ebi Ijeren migwat lek iwuuk ibe ke ema mira isasa lek kiban̄ inyi Awaji mè “itap unan me ejit Awaji ogwu òkup mbuban, ogwu ema ebi Ijeren ekiriaak.” (Itọn̄ 78:41) Kubọk inu njeen̄, mgbọ Mosis okupbe me inyọn̄ Ogoon̄ Saina ikibọkọ ntọ-ubọk, ebi Ijeren kpekọt ime, ema ebebene ikichep ichechieek ema ekaan̄be me lek Awaji me nkeek ibe ke Mosis itele ema. Ema misa alata araran̄ itọkọ mkpọmfaka òkup kubọk gwun̄ eriembuuk mè ibe: ‘Eyiyi ore awaji kinyi, eyi òsasa enyi inan̄a isibi me Ijipiti.’ (Isis 32:1, 4) Ema ebebene ikirie ijọk eyi ema egwenbe ‘ijọk isasa itọn̄ Jioba,’ mè itọbọ ibot mè igwa ngwugwa inyi mkpọmfaka ya si. Mije keya, Jioba otutumu inyi Mosis ibe: “Ema mîgwu ikom itele oniin̄ eyi nnyibe ida ibe ema egọọk.” (Isis 32:5, 6, 8) Ire mkpọ nsan ibe ke ire mgbọ ya ke ebi Ijeren ebene ikichieek use inyi Awaji echi ema kpekebirọ iso.—Ifuk 30:2.
(Isisibi 32:9, 10) [Jioba, NW ] onenitumu inyi Mosis ibe, “Kpọ, nra imun̄ isan̄a inu ife chi erebe. Ema ìre ebi unye-ibot, mè ife ìnan-utọn̄. 10 Eya orọ, mgbọ keyi, juuk emi tele, inyi ǹjeen̄ ema uyok uyok unaan̄-ejit n̄a, inyi itaka ema iriọk kubọk ukan̄. Nsirọ isan̄a, mânenirọ inyi owu òmumana, mè òkana ikpele ido.”
w18.07 20 ¶14
“Ire Ekene Okup me Agan̄ kè Jioba?”
14 Ebi Ijeren miriọọn̄ ibe ke Jioba icha ifafaka mkpọmfaka. (Isis 20:3-5) Ire, sọnja mgbọ ema ebebene ikifaka mkpọmfaka! Ikerere ibe ke ema mikpaka ibot inyi Jioba, ebi Ijeren mifiaan̄ lek kiban̄ sa me ikekeek ibe ke ema ekup me agan̄ kan̄. Erọn igwen ifafaka mkpọmfaka ya ‘ijọk isasa itọn̄ Jioba’! Inu keya ikukup me lek Jioba ni? Ifieek ejit mije ejitbe ọmọ. Jioba itumu inyi Mosis ibe ke ebi Ijeren “mîra ifiat lek kiban̄ isan̄a” mè ‘igwu ikom itele oniin̄ eyi ọmọ onyibe ida ibe ema egọọk.’ Inan̄a me “uyok uyok unaan̄-ejit,” Jioba ikeek mkpọ ofolek ifafiat ido Ijeren.—Isis 32:5-10.
Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji
(Isisibi 31:17) Eyi ìre inu ijejeen̄ eyi òkup inyi emi melek ebi Ijeren ire mgbọ geelek, mije, usen gweregwen ke emi [Jioba, NW ] nsa irom inyọn̄ mè ijọn̄, mè itele ikwaan̄ me òso usen jaaba, mè isa usen ya isiki efuuk.”
w19.12 3 ¶4
“Îkaan̄ Mgbọ” Ekisi Ikwaan̄ mè Ikitọbọ Efuuk
4 Akpat ukot Jioba mè Jisọs ejeen̄be sa me isisi unye unye ikwaan̄ ire isibi ibe ke eji kpebekisiki efuuk ni? In̄-in̄. Lek ikakiwọ Jioba, eya orọ, ikaweek isiki-efuuk. Baibul itumu ibe ke Jioba “isiki efuuk” mgbọ irombe isinyọn̄ mè isijọn̄ isan̄a. (Isis 31:17) Ire, isibi utoon̄ ibe ke Jioba itetet ikwaan̄ kan̄ ikaan̄ ikikpọ mkpọ irombe, mè ikaan̄ ujot owot inan̄a me lek mkpọ cha. Ikerere ibe ke Jisọs itap efuuk isi ikwaan̄ enenen mgbọ ikupbe me isijọn̄, ọmọ isiki efuuk mè igọọk ebi unene kan̄ igbaan̄ irie inorie.—Mat 14:13; Luk 7:34.
(Isisibi 32:32, 33) Ire, me mgbọ keyi, ǹkiriaak owu ibe, soso, tele ijo kiban̄ nyi ema. Ire, ire owu òkpotele ijo kiban̄ inyi ema, soso, tutuku emi san̄a me emen ikpa owu ogebe.” 33 [Jioba, NW ] ofọfọọk Mosis ibe, “Ogwu òrọrọ emi ilọ, ogwugwa ke mbatutuku isan̄a me emen ikpa n̄a.
w87 9/1 29
Idodo Ebi Ene Edobe
Ene ikakaan̄ nnwọn isi Awaji mè ikukup me lek ebi ibokikeek mkpọ ofolek (ogwu etapbe erieen̄ “me emen ikpa eyi ugwem”) ikasibi ibe ke ene ya mokaan̄ ugwem ikakaan̄ge itata, kubọk ire inu eyi Awaji owuukbe lek ineen̄ mè iyaka ire inu eyi kpokọtbe inwene. Ofolek ebi Ijeren, Mosis itumu inyi Jioba ibe: “Tele ijo kiban̄ nyi ema.—Ire, ire owu òkpotele ijo kiban̄ inyi ema, soso, tutuku emi san̄a me emen ikpa owu ogebe.” Awaji ofọfọọk ibe: “Ogwu òrọrọ emi ilọ, ogwugwa ke mbatutuku isan̄a me emen ikpa n̄a.” (Isisibi 32:32, 33) Iin̄, ikerere ibe ke Awaji itap erieen̄ ene me emen ‘íkpa’ kan̄, ene ya mokọt ikana ogwu okpaka ibot mè iyaka ire inan̄a irọn̄ me ichechieek. Ire eya ibọkọ irek, Awaji ‘motutuku erieen̄ ene ya isan̄a me ikpa ugwem kan̄.’—Ichichili 3:5.
Ifufuk Baibul
(Isisibi 32:15-35) Mosis onenigwu ikom, mè inan̄a me inyọn̄ ogoon̄ ya isibi ika, melek akpakpa ewuuk iba cha me ubọk, ewuuk cha echi [Jioba, NW ] ogebe akọp ikan cha ijot lek, isi mè udun̄. 16 Akpakpa ewuuk cha ìre ubọk ikwaan̄ Awaji me lek kan̄. Inu cha egebe me lek si ìre ubọk ige-inu eyi Awaji me lek kan̄. Îre Awaji me lek kan̄ otibi ikọ cha me lek akpakpa ewuuk iba cha. 17 Mgbọ Josuwa onọbe ida okput ebi ene ekitaan̄ ukpo, itutumu inyi Mosis ogwu melek kan̄ ibe, “Gban̄-nu, ìbet lek ida okput akọn̄ okitaan̄ me ere m̀gba-ǹgwele ukan̄ ere ebi Ijeren elukbe.” 18 Mosis ofọfọọk ibe, “Ìkare ida okput ijọk ntim-mkpan̄, ìkarere si ida okput ito ebi etimbe ikpan̄, îre ida okput okwa unwọọn̄ ke nkinọ.” 19 Mgbọ Mosis ojebe igbet ere m̀gba-ǹgwele ukan̄ ya ebi Ijeren elukbe, mè imun̄ eriembuuk ya, mè imun̄ ike ebi ene ekijop ifit, ejit onanaan̄ ọmọ enenen. Ibeben akpakpa ewuuk iba cha òkup ọmọ me ubọk kan̄ itọbọ ibak me ebon ogoon̄ ya, 20 mè iniben gwun̄ eriembuuk ya ebi Ijeren erọbe, mè itap ukan̄ iwọp, mè ikọk iriọk kubọk ntọn̄, mè ikpulu igigen̄e me emen mudim, mè irọ inyi otutuuk ebi Ijeren enwọ mun̄ ya. 21 Òta me ubọk, Mosis onenido Erọn ibe, “Ìre kpasi ijo inu ke ife chi erọ owu, eyi owu orọbe inyi ema erọ ikpele ijo inu keyi?” 22 Erọn orariaak Mosis ibe, “Soso kanaan̄ ejit ìnyi emi, ogwu nte. Owu me lek kwun̄ oriọọn̄ ebi ife chi erebe. Owu oriọọn̄ ibe ke irọrọ ijo inu ke ife chi ekup me lek. 23 Ema gaalek eje inu me lek n̄a, mè inibe emi, ‘Na na rọ awaji nyi eji, echi òbokije me isi kiji me oniin̄ ije kiji, mije, Mosis ogwu òsasa eji inan̄a me Ijipiti isibi, eji kperiọọn̄ inu òsisibi inyi me inyọn̄ ogoon̄ ere îsibe.’ 24 Îre mije keya ke emi nnibe ema, ene geelek òkakaan̄ alata araran̄, isa ijet emi. Ema esasa alata araran̄ cha ijet emi, ntatap me ukan̄ ikala. Ikeya ke gwun̄ eriembuuk yi osa inan̄a isibi.” 25 Mosis omumun̄ ibe ke kpeyaka ikọt itet ebi Ijeren, ke Erọn îtele inyi ebi Ijeren ekpọkpọ erọ inu òneme ema, mè ekana inu ochak me isi ebi ochicha kiban̄. 26 Eya orọ, Mosis ojeje isi ikeke me otunchit ere m̀gba-ǹgwele ukan̄ ya, mè itaan̄ ukpo ikitumu ibe, “Ene geelek òkekeke inyi [Jioba, NW ], ene ya isibi inu me agba lek n̄a.” Otutuuk ebi otoko kè Libai esisibi isi ikeke me agba lek kan̄. 27 Mosis onenitumu inyi ema ibe, “[Jioba, NW ], Awaji ebi Ijeren ìtumu ibe ikeyi, ‘Ene geelek imọnọ oge akọn̄ kan̄ inwaan̄ me agba ebon kan̄, mè ijijen̄e ikana otutuuk ere m̀gba-ǹgwele ukan̄ ya ebi Ijeren elukbe me otunchit me otunchit, mè ogwu ikup ikpan̄ ogwu ngwan̄, mè ìre ogwu melek kan̄, mè ìyaka ire ogwu uwu kiban̄.’ “ 28 Otutuuk ebi otoko kè Libai erọrọ ike Mosis onyibe ida, inu òsoso obop ene ita ekwakwaan̄ me etete ebi Ijeren me usen ya gaalek. 29 Mosis onenitumu inyi ema ibe, “Enyi mîgban̄ ida [Jioba, NW ] chereyi, enyi ebi geelek ìkpakpan̄ ebi bọn mè ebi ngwan̄. Mije keya, ìgbama lek kinyi cherekeyi ìsun̄ esese ìnyi [Jioba, NW ], inyi [Jioba, NW ] igbana enyi.” 30 Me ofit iwele kan̄, Mosis onenitumu inyi ebi Ijeren ibe, “Ìkpọ, enyi mîrọ atalek ikpele ijo inu. Ire, mgbọ keyi, mânene inyọn̄ ogoon̄ isi lek [Jioba, NW ], isi ibeek ibe itele ijo kinyi inyi enyi. Usini mgbọ, mâkọt irọ esuuk me ibot kinyi mije ijo inu kinyi.” 31 Mosis ogwugwu ikom isi lek [Jioba, NW ], mè iriaak ibe, “Me atikọ, ife chi mîrọ owu ilọ enenen, mije, ema mîrọ awaji alata araran̄ inyi lek kiban̄. 32 Ire, me mgbọ keyi, ǹkiriaak owu ibe, soso, tele ijo kiban̄ nyi ema. Ire, ire owu òkpotele ijo kiban̄ inyi ema, soso, tutuku emi san̄a me emen ikpa owu ogebe.” 33 [Jioba, NW ] ofọfọọk Mosis ibe, “Ogwu òrọrọ emi ilọ, ogwugwa ke mbatutuku isan̄a me emen ikpa n̄a. 34 Mgbọ keyi, gwu kom fo, mè si sa ife cha si ere ya ntumube inyi owu. Ogwu osat n̄a môkije enyi me isi. Mgbọ mâbasut ema osusut isikem, mâsut ema osusut mije ijo inu kiban̄.” 35 [Jioba, NW ] oraria ijo orukan̄ itap me etete ebi Ijeren, mije ema etọbọbe ebum inyi mkpọmfaka eyi gwun̄ eriembuuk ya, eyi Erọn orọbe inyi ema.
AKỌP ONYAN̄ 12-18
INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | ISISIBI 33-34
“Uja Uja Eru Kè Jioba”
(Isisibi 34:5) [Jioba, NW ] ogegele isibi inu me emen ujọn̄ọ efit oduku inyọn̄, mè inikeke melek kè Mosis me ere ya, mè ikitik erieen̄ kan̄, [Jioba, NW ].
it-2 466-467
Erieen̄
Inu nrom echi eji ekebisa chieen̄ imun̄ ikijeen̄ ibe ke Awaji owa me atikọ, ire, kpekpọk mbum erieen̄ kan̄. (Itọn̄ 19:1; Rom 1:20) Ene irọriọọn̄ Awaji ikasibi gaalek irọriọọn̄ erieen̄ kan̄. (2 Mfuf 6:33) Isibi ichuchubọk iriọọn̄ Ọmọ—nkeek kan̄, irọrọ kan̄ mè eru kan̄ igọọk me lek mkpọ okup me Usem kan̄. (Kpọ si 1 Ubọọn̄ 8:41-43; 9:3, 7; Neyem 9:10.) Mosis, ogwu Jioba ‘oriọọn̄be ijaan̄ lek’ ire inu ijejeen̄ ge. (Isis 33:12) Jioba inyi Mosis irek imumun̄ ujamgbugbo kan̄ mè ‘inọnọ ubọk ekitik erieen̄ kan̄.’ (Isis 34:5) Kpekpọkpọk ikigwen erieen̄ Jioba, ire, ekikpa mkpọ ofolek eru kan̄ mè irọrọ kan̄. “[Jioba, Jioba, NW ]! Awaji ogwu ejit njijin mè ejit nsan! Ogwu òkaan̄ ujọn̄ọ ukarajit, mè ijot me atata nnwọn, mè igbe utoon̄-ejit! Ogwu òkijeen̄ atata nnwọn kan̄ me lek obop obop ebi ene! Ogwu òkitele inu ikpak mè unye-ibot mè ijo inu geelek inyi ebi ene! Ire, ìkakilọlọ isusulu ogwu òrọrọ ijo inu osusut ògbegbe! Ogwu òkisa mkpukpe ijo inu eyi ute orọbe ikpe nsabọn kan̄ mè bọn bọn kan̄, mege ire ukot òso ita mè ukot òso ini.” (Isis 34:6, 7) Ikeya si, me okwa Mosis okọtbe, itumu ibe ke ‘ọmọ motumu erieen̄ [Jioba, NW ] isibi,’ orere, ikpakpa isibi ubọk Awaji osabe igọọk ebi Ijeren irọ mkpọ mè eru kan̄.—Ikan 32:3-44.
(Isisibi 34:6) [Jioba, NW ] onenije iraka me isi kè Mosis, mè ikitik erieen̄ kan̄ ibe, “[Jioba, Jioba, NW ]! Awaji ogwu ejit njijin mè ejit nsan! Ogwu òkaan̄ ujọn̄ọ ukarajit, mè ijot me atata nnwọn, mè igbe utoon̄-ejit!
w09 5/1 18 ¶3-5
Mgbọ Jioba Okpabe Ene Ọmọ Orebe
Adasi mkpọ Jioba okpabe ofolek kan̄ ire ke ọmọ ire “ogwu ejit njijin mè ejit nsan.” (Agba Eyi 6) Ogwu okikween̄ Baibul ge ibe ke usem Iburu esabe ikana “ejit njijin” ikikpa mkpọ ofolek ‘ata ejit Awaji okaan̄be, mbet lek eyi ute okikaan̄ me lek bọn kan̄.’ Usem esabe ikana “ejit nsan” ikaan̄ mgbaan̄ me lek usem “ekisa ikpa mkpọ ofolek ogwu ejit obieen̄be ibe itap ubọk inyi ogwu oweweek ntap ubọk.” Isibi utoon̄ ibe ke Jioba iweek ibe ebi ikitọbọ ebum inyi ọmọ eriọọn̄ ibe ke ọmọ mosa me udọk udọk ima mè ulọk ikaan̄be me lek kiban̄ ikikpọ ema chieen̄ me lek mè ufiak kiban̄ si, ike ebi ute mè uga ekebikpọ chieen̄ me lek nsabọn kiban̄.—Okwa Itọn̄ 103:8, 13.
Ofifi mkpọ Jioba otumube ire ke ọmọ ire “ogwu òkaan̄ ujọn̄ọ ukarajit.” (Agba Eyi 6) Ikakigwat lek inaan̄ ejit inyi ebi usun̄ kan̄ me inyọn̄ ijọn̄. Kpan̄asi ikeya, ikekikaan̄ ime me lek kiban̄, ikerere mgbọ ema erọbe ọmọ ilọ, mè ikinyi ema mgbọ inyi esa egwu ekom.—Pita Eyi Òso Iba 3:9.
Awaji itumu si ibe ke ọmọ “ijot me atata nnwọn, mè igbe utoon̄-ejit.” (Agba Eyi 6) Jioba ikaan̄ ima ogbegbe utoon̄ ejit, bak lek eru unye otu ewe yi, ebi eyi kan̄ mekọt ikaan̄ mgbaan̄je eyi obobabia melek kan̄. (Ikan Òso Mgbọ Iba 7:9) Jioba ire ogwu atikọ. Ọmọ ikpokọt ifiaan̄ ene geege, kpunu ogwu obokọt ifiaan̄ ọmọ si. Bak lek Awaji orebe “Awaji ogwu atikọ,” eji mekọt itoon̄ ejit me lek otutuuk usem kan̄, eyi ogọgọbọ use ichieekbe ofolek mgbọ okup me isi.—Okwa Itọn̄ 31:5.
(Isisibi 34:7) Ogwu òkijeen̄ atata nnwọn kan̄ me lek obop obop ebi ene! Ogwu òkitele inu ikpak mè unye-ibot mè ijo inu geelek inyi ebi ene! Ire, ìkakilọlọ isusulu ogwu òrọrọ ijo inu osusut ògbegbe! Ogwu òkisa mkpukpe ijo inu eyi ute orọbe ikpe nsabọn kan̄ mè bọn bọn kan̄, mege ire ukot òso ita mè ukot òso ini.”
w09 5/1 18 ¶6
Mgbọ Jioba Okpabe Ene Ọmọ Orebe
Ofifi atikọ okukup ufiak Jioba oweekbe ibe eji eriọọn̄ ofolek kan̄ ire ke ọmọ ire “ogwu òkitele inu ikpak . . . mè ijo inu.” (Agba Eyi 7) “Ikikup me mbem-lek itetele ijo inu inyi” ebi igwugwu ikom. (Okwa Itọn̄ 86:5) Ire, Jioba ikakipọ chieen̄ ilọ me lek ijo inu. “Ìkakilọlọ isusulu ogwu òrọrọ ijo inu osusut ògbegbe.” (Agba Eyi 7) Awaji, ogwu okukup me mbuban mè ikirọ mkpọ onenen ikpotele inyinyi ebi ikigen ibak irọ ijo inu osusut. Me mgbọ kpofiin̄ge, ema mebọkọ mkpukpe ijo inu ema erọbe.
Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji
(Isisibi 33:11) [Jioba, NW ] îra ikitumu ikọ melek kè Mosis isi mè isi kubọk ene okitumu ikọ isi mè isi melek ogwu melek kan̄. Ema isi itumu ikọ isan̄a, Mosis îra ika inu me ere m̀gba-ǹgwele ukan̄ ya ere otutuuk ene elukbe. Ire, Josuwa gwun̄ kè Nun, gwun̄ enerieen̄ ogwu òkitap ubọk inyi Mosis, îra ibia me emen ere atanga chinichini ya.
(Isisibi 33:20) [Jioba, NW ] îtumu si inyi Mosis ibe, “Ire, owu òkpokọt imun̄ isi n̄a, mije, kpunu ogwu òbomun̄ emi, mè igat ugwem.”
w04 3/15 27 ¶5
Inu Ekpabe Ofolek Ikpa Isisibi
33:11, 20—Ike owa ke Awaji osa igọọk Mosis itumu ikọ “isi mè isi”? Usem yi ikijeen̄ ata mgbaan̄-mkpa-usem okup me etete ene iba. Mosis igọọk ogwu okekeke ichit chieen̄ Awaji ikpa usem mè ibọkọ ntọ-ubọk kè Jioba inan̄a me otu kan̄. Ire, Mosis ikamun̄ Jioba eyi irebe ibe ke ‘kpunu ogwu òbomun̄ ọmọ, mè igat ugwem.’ Me atikọ, ikare Jioba me lek kan̄ ochubọk igọọk Mosis ikpa usem. Ikpa Ebi Galatia 3:19 ibe: “Îre ebi osat Awaji esa Ikan ya inu. Ene ge onenikup kubọk ogwu nteek me etete Awaji melek ebilene, mè ibọkọ Ikan cha me ubọk ebi osat cha isa inyi ebilene.”
(Isisibi 34:23, 24) Mgbọ ita me acha geelek ke otutuuk ebirieen̄ ebi Ijeren ebekinu me isi Ogwukaan̄-ene [Jioba, NW ], òrere Awaji ebi Ijeren. 24 Mârieen̄ owuwa ido isan̄a enyi me isi, mè irọ inyi oke ijọn̄ kinyi iwele enenen, ire lek, me mgbọ ita cha echi enyi mêbekinan̄a inu me isi n̄a, emi [Jioba, NW ] Awaji kinyi, kpunu ene geege òboweek ibọbọkọ ijọn̄ kinyi.
w98 9/1 20 ¶5
Mun̄ Ibe Ke Osun̄ Inu Echi Okukup Ufiak Kubọk Adasi Inu!
Ikan Awaji onyibe otutuuk ebirieen̄ me Ijeren, ikerere ebi ichen ire mè ema ekenu me isi kan̄ mgbọ ita me acha geelek. Owuwa ebi ibot ototun̄ ukan̄ mikisa nwa kiban̄ mè nsabọn kiban̄ igbaalek isi mije eriọọn̄be ibe ke otutuuk kiban̄ mekaan̄ oruru me irek emen ekwukwu. Ire, ire ekene obobem uwu mè ijọn̄ uko kiban̄ ufuna ebi ochicha ekanin̄ mgbọ ema menan̄abe? Jioba ichieek use ibe: “Me mgbọ ita cha echi enyi mêbekinan̄a inu me isi n̄a, emi [Jioba, NW ] Awaji kinyi, kpunu ene geege òboweek ibọbọkọ ijọn̄ kinyi.” (Isisibi 34:24) Inyi ebi Ijeren ekọt echieek ibe ke ire ema esun̄ mkpọ echi emen ekwukwu kubọk adasi inu me ugwem kiban̄, ke ema kpebechep mkpọ nkaan̄ kiban̄, ema miweek ichechieek. Ire Jioba irọ use kan̄ iso ni? Iin̄, irọ me atikọ!
Ifufuk Baibul
(Isisibi 33:1-16) [Jioba, NW ] onenitumu inyi Mosis ibe, “Ngwa, ìnan̄a ìtele ere keyi, owu mè otutuuk ebi owu osabe inan̄a me Ijipiti isibi. Ìje ìsi inyọn̄ ijọn̄ ere nnyan̄abe ibot inyi Ebereyam mè Ajiki mè Jekọp ibe ke mâsa inyi bọn owot iman kiban̄. 2 Mâria ogwu osat n̄a ibe ikije enyi me isi. Mârieen̄ si ebi Kenan, mè ebi Amọ, mè ebi Et, mè ebi Pereji, mè ebi Ifi, mè ebi Jebus isan̄a enyi me isi. 3 Ìje ìsi inyọn̄ ata ijọn̄ ya òkisibi anam mè mfut uti kubọk mun̄. Ire, mije enyi erebe ife unye-ibot mè ìnan-utọn̄, emi m̀kpagọọk enyi ije isi ere ya, mije, ire ngọọk enyi ije, mâkpan̄ enyi isan̄a me oniin̄.” 4 Mgbọ ebi Ijeren enọbe ikọ chi òkitap ene ukpook me emen, ema ebebene ikifieek ejit. Ene geege ìkayaka ìjijen mkputọn̄ mè asi ebek mè mkpọtubọk me lek. 5 [Jioba, NW ] ìtumu inyi Mosis ibe itumu inyi ebi Ijeren ibe, “Enyi ìre ife unye-ibot mè ìnan-utọn̄. Ire ngọọk enyi ije me oniin̄ sọnja mgbọ gaalek, mâjijaka enyi isan̄a kpai. Mgbọ keyi, ìjene otutuuk mkputọn̄ mè asi ebek mè mkpọtubọk enyi esabe ibala lek ìsan̄a, inyi m̀kpọ-nu inu mbarọ melek kinyi.” 6 Eya orọ, ebi Ijeren esasan̄a ebi kè mkputọn̄ mè asi ebek mè mkpọtubọk kiban̄ isan̄a, bene me ogoon̄ Orebu fo isi. 7 Me ere geelek ebi Ijeren ekupbe itap efuuk, Mosis îra iben atanga ge isibi isi igwuun̄ ida ibọkọ me ere m̀gba-ǹgwele ukan̄ ya ere otutuuk ebi ene elukbe. Mosis ìgwen atanga ya, atanga chinichini. Ene geelek òweweek ibọbọkọ etip me otu [Jioba, NW ] ìbosibi me ere m̀gba-ǹgwele ukan̄ ya isi lek atanga chinichini ya. 8 Mgbọ geelek Mosis isije isi atanga chinichini ya, otutuuk ebi ene mîra isibi ikeke me isotu uwu ọfọ kiban̄, mè ikikpọ Mosis mege ire mgbọ môjebe iraka inin̄ emen atanga chinichini ya. 9 Mosis isije iraka inin̄ atanga chinichini ya, ujọn̄ọ efit oduku inyọn̄ ya îra igele isiki inu, mè inikeke me otu isotu atanga chinichini ya. [Jioba, NW ] îra ikitumu ikọ melek kè Mosis. 10 Ebi Ijeren isimun̄ ujọn̄ọ efit oduku inyọn̄ ya okekebe me otu isotu atanga chinichini ya, ema otutuuk ene mîra itọbọ ibot me ijọn̄ inyi [Jioba NW ], kpa ogwu me otu isotu uwu ọfọ kan̄. 11 [Jioba, NW ] îra ikitumu ikọ melek kè Mosis isi mè isi kubọk ene okitumu ikọ isi mè isi melek ogwu melek kan̄. Ema isi itumu ikọ isan̄a, Mosis îra ika inu me ere m̀gba-ǹgwele ukan̄ ya ere otutuuk ene elukbe. Ire, Josuwa gwun̄ kè Nun, gwun̄ enerieen̄ ogwu òkitap ubọk inyi Mosis, îra ibia me emen ere atanga chinichini ya. 12 Mosis onenitumu inyi [Jioba, NW ] ibe, “Kpọ, owu òkitumu inyi emi ibe emi m̀kpulu ife chi ǹsa ǹje. Ire, owu òkatumu ìjeen̄ emi ogwu owu oboria ibe ije melek n̄a. Owu otumu si ibe ke owu oriọọn̄ emi ijaan̄ lek, mè ibe si ke owu obele ejit me lek n̄a. 13 Me mgbọ yi, ire obele ejit me lek n̄a me atikọ, soso jeen̄ emi nkeek kwun̄, mè ǹriọọn̄ owu ǹjaan̄, inyi mâkirọ inu òbokibele owu ejit. Kawuuk ibe ke ido yi ìre ebi kwun̄.” 14 [Jioba, NW ] onenifọọk ọmọ ibe, “Mâkup melek kwun̄ me oniin̄ ije kinyi, mè inyi enyi utelelek.” 15 Mosis onenitumu inyi [Jioba, NW ] ibe, “Ire owu òkpoje melek kiji, soso kabe eji enan̄a me ere keyi eje. 16 Mọmọ ike ebi ene mêsabe iriọọn̄ me atikọ ibe ke owu oma emi mè ebi kwun̄, ire owu òkaje melek kiji? Ìre kpasi inu obojeen̄ ibe ke emi mè ebi kwun̄ ìre ife ìsibi esese me etete ebi ene me linyọn̄ keyi?”
AKỌP ONYAN̄ 19-25
INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | ISISIBI 35-36
“Jioba Irọ Inyi Ebi Ene Ekọt Esi Ikwaan̄ Kan̄”
(Isisibi 35:25, 26) Ebibaan̄, ebi usọ ikwaan̄ ilọlọk inu, mîsa ubọk kiban̄ ilọk inu echi oluku oluku, mè echi irio irio, mè echi eje eje, mè echi atalek lilin̄, mè isa inu me isi [Jioba, NW ]. 26 Otutuuk ebibaan̄ ebi usọ ikwaan̄ ilọk inu, ebi ulọk inyinyi okupbe me ejit mîlọk si inu echi inwọọn̄ ebot isa inu.
w14 12/15 4 ¶4
Jioba Ikekigbana Ekwukwu Nsan̄a-Lek-Nsibi
Inu obebele Jioba ejit ichit ikare inyinyi echi ebi Ijeren enyibe ọmọ, ire, ire ekwukwu nsan̄a-lek-nsibi eyi ebi igọgọọk irọ ikwaan̄ isasa ibieen̄ ata ntọbọ ebum inye ejeen̄be. Ema misa mgbọ mè efuuk kiban̄ isi ikwaan̄ kan̄. Baibul ibe ke “ebibaan̄, ebi usọ ikwaan̄ ilọlọk inu, mîsa ubọk kiban̄ ilọk inu.” Me atikọ, “otutuuk ebibaan̄ ebi usọ ikwaan̄ ilọk inu, ebi ulọk inyinyi okupbe me ejit mîlọk si inu echi inwọọn̄ ebot isa inu.” Jioba inyi Bejalen “iriọọn̄-inu mè ngobo-ntet mè ifuk-ibot eyi ikwaan̄ òkup esese esese.” Me atikọ, Awaji irọ inyi Bejalen mè Oyoliabu ekaan̄ usọ ubọk me otutuuk ikwaan̄ inyibe ema.—Isis 35:25, 26, 30-35.
(Isisibi 35:30-35) Mosis onenitumu inyi ebi Ijeren ibe, “Ìkpọ, [Jioba, NW ] îra igobo Bejalen, gwun̄ kè Uri, gwun̄ kè Uru, ogwu otoko kè Juda, 31 mè itap ọmọ Ekwukwu Awaji me emen, eyi òbonyi ọmọ iriọọn̄-inu mè ngobo-ntet mè ifuk-ibot eyi ikwaan̄ òkup esese esese, 32 inyi ọmọ môkọt ikililọkọ inu alata okuket, mè echi alata araran̄, mè echi ekwe, 33 mè ifieek ewuuk ikinwunwan̄ me chieen̄ inu cha, mè iriọọn̄ isa uti ikikọ inu òkup esese esese, mè iriọọn̄ si ikirom sọkọsọkọ inu òkup nke nke. 34 [Jioba, NW ] înyi Bejalen mè Oyoliabu, gwun̄ kè Ayisamak, ogwu otoko kè Dan, unye ikọkọt ikijeen̄ ebi ofifi ife ikwaan̄ ubọk chi. 35 [Jioba, NW ] înyi ema ene iba chi iriọọn̄-inu irọrọ sọkọsọkọ ubọk ikwaan̄ òkup esese esese, kubọk ikwaan̄ ititibi inu melek ewuuk mè uti, mè ilililọkọ inu, mè isasa eri ilọk inu echi oluku oluku, mè echi irio irio, mè echi eje eje, mè atalek lilin̄. Ema ìre si ebi usọ ikwaan̄ inu ekpakpa. Ema ene iba chi ìre ebi usọ ikwaan̄ ebi mêkọtbe irọ chieen̄ ikwaan̄ geelek, mè ikọt ikisan̄a chieen̄ inu geelek isibi.
w11 12/15 18 ¶6
Ekwukwu Mbuban Awaji Iban Ebi Igbegbe Utoon̄ Ejit Me Ukot Ikaan̄
6 Eji mekọt igobo itet ubọk ekwukwu mbuban Awaji okisa isi ikwaan̄ inan̄a me lek inu obọbọkọ irek me ugwem Bejalen, ogwu oluluk me ukot kè Mosis. (Fuk Isisibi 35:30-35.) Awaji igogobo Bejalen ibe ire ogwu isi mè irorom otutuuk nroon̄ ikwaan̄ akpatan̄ mbuban. Ire Bejalen iwuuk lek iriọọn̄ ubọk ekirọ sọkọsọkọ ubọk ikwaan̄ kecha ni? Ibet lek ota ikwaan̄ irọbe ire ibobot okpungwu inama-uwu inyi ebi Ijipiti. (Isis 1:13, 14) Ike owa ke Bejalen obosa irọ ikwaan̄ cha? Jioba “itap ọmọ Ekwukwu Awaji me emen, eyi òbonyi ọmọ iriọọn̄-inu mè ngobo-ntet mè ifuk-ibot eyi ikwaan̄ òkup esese esese, . . . mè iriọọn̄ si ikirom sọkọsọkọ inu òkup nke nke.” Ikerere ibe ke Bejalen iwuuk lek iriọọn̄ ubọk ekirọ inu cha, ire ekwukwu mbuban Awaji otap ubọk inyi ọmọ ikọt irọ ikwaan̄ cha ijaan̄. Ikeya si ke ikup inyi Oyoliabu. Kpolọlọ, Bejalen mè Oyoliabu mikween̄ inu ejeen̄be ema ijaan̄, mkpọ si ema ekọtbe irọ ikwaan̄ kiban̄ ijaan̄ mè ikọt ijeen̄ ebi ofifi ife si. Iin̄, ire Awaji otap ulọk ijejeen̄ ebi ofifi ife me ejit kiban̄.
(Isisibi 36:1, 2) “Bejalen, mè Oyoliabu mêrọ otutuuk inu cha ike [Jioba, NW ] onyibe ida, ema ene iba mè otutuuk ebi usọ ikwaan̄ kechilọ cha ebi [Jioba, NW ] onyibe iriọọn̄-inu mè ngobo-ntet mè ifuk-ibot isasa iriọọn̄ otutuuk sọkọsọkọ ubọk ikwaan̄ geelek òkup me uyọt me lek ikwaan̄ ere òkup mbuban.” 2 Mosis onenigwen Bejalen mè Oyoliabu mè otutuuk ebirieen̄ ebi usọ ikwaan̄ ebi [Jioba, NW ] onyibe iriọọn̄-inu, ebi ìkakaan̄ ejit itatap ubọk me lek ikwaan̄ ya, mè ibe ema ebene ikwaan̄ ya.
w11 12/15 19 ¶7
Ekwukwu Mbuban Awaji Iban Ebi Igbegbe Utoon̄ Ejit Me Ukot Ikaan̄
7 Ofifi mkpọ okijeen̄ ibe ke ire ekwukwu mbuban Awaji oban Bejalen mè Oyoliabu ire ke mkpọ echi ema erombe ikup ifiin̄. Misa inu cha ikirọ mkpọ si me mgbọ mkpọ oboso efit acha go orakabe. (2 Mfuf 1:2-6) Ebi ikirom mkpọ me chereyi ekimalek itap iman̄ oriọọn̄ mè iyaka ire erieen̄ kiban̄ me lek mkpọ ema erombe ufuna eriọọn̄ ibe ke ire ema erom mkpọ cha, ire, Bejalen mè Oyoliabu kperọ ikeya. Ire Jioba ke ema enyi itọn̄ me lek inu ema ekọtbe irọ.—Isis 36:1, 2.
Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji
(Isisibi 35:1-3) Mosis onenigwen otutuuk otoko ebi Ijeren ititiin̄, mè inibe ema, “Echichi ore inu [Jioba, NW ] onyibe ida ibe enyi ekerọ. 2 Usen gweregwen ke enyi mêkisa irọ ikwaan̄, ire, òso usen jaaba môre usen òkup mbuban isa inyi enyi, mè ire Usen Mbuban eyi itap-efuuk isa inyi [Jioba, NW ]. Ene geelek òrọrọ ikwaan̄ me usen ya, ebekpakpan̄. 3 Ekasọk ukan̄ geege me otutuuk ere geelek ebi kinyi elukbe me Usen Mbuban.”
w05 5/15 23 ¶14
Irọriọọn̄ Oniin̄ kè Jioba
14 Kisun̄ inu echi emen ekwukwu kubọk adasi inu. Ikagbe ibe ebi Ijeren echieek ibe ikpọkpọ chieen̄ me lek ufiak echi anam akpalek irọ inyi ema ekpọ chieen̄ elọ me lek inu echi emen ekwukwu. Ikagbe ibe ema esa ugwem kiban̄ ekelibi egọọk gaalek mkpọ echi anam akpalek. Jioba isan̄a mgbọ isibi me nde geelek, eyi igwenbe usen mbuban eyi ema ebekisa irọ inu echi okakaan̄ mgbaan̄ me lek ntọbọ ebum kan̄ kubọk ata Awaji. (Isisibi 35:1-3; Otu Ifuk 15:32-36) Igbaalek si, me acha geelek, ema ebekisasan̄a mgbọ isibi ikisi ntitiin̄ mbuban. (Libitikọs 23:4-44) Ema mesa irek cha ikpa mkpọ ofolek ikpele ikwaan̄ kè Jioba, ikeek oniin̄ kan̄, mè inyi ọmọ itọn̄ mije otutuuk ata inu irọbe inyi ema. Ike ema ekebitọbọ ebum inyi Jioba gaalek, ikeya ke ema ebekikaan̄ ukpook mè ima me lek kan̄, ọmọ motap ubọk inyi ema ekọt egọọk oniin̄ kan̄ si. (Ikan Òso Mgbọ Iba 10:12, 13) Onineen̄ Jioba osabe inyi ntọ-ubọk cha ikekisibi oruru inyi ebi usun̄ kan̄ me chereyi.—Ebi Iburu 10:24, 25.
(Isisibi 35:21) Ebi geelek ikọ ya otetbe me ejit mè ebi ekwukwu kiban̄ osisaakbe ema esasa inyinyi kiban̄ ijet [Jioba, NW ], inyi mêsabe irọ ikwaan̄ me lek Atanga Chinichini, mè otutuuk nroon̄ ikwaan̄ kan̄, mè otutuuk ofọnti mbuban ebi ngwugwa.
w00 11/1 29 ¶1
Ikekichili Ubọk Inyi Inu Ikinyi Ene Unwọọn̄
Keek nu ubọk inu yi okupbe me lek ebi Ijeren. Ema mè bọn bọn kiban̄ mibọkọ ukwook enenen me irek usun̄. Mgbọ keyi, ema mikaan̄ lek kiban̄ mè owuwa inu nkaan̄. Inyinyi Awaji usini me lek mkpọ nkaan̄ cha ibokukup ema me lek ni? Ema mira ikeek ibe ke mkpọ cha ire mkpukpe ubọk ikwaan̄ kiban̄, ke ema mikaan̄ unen isusun̄ mkpọ cha inyi lek kiban̄. Ire, mgbọ ufiak okupbe ibe ema etip ikpoko esa ebieen̄ ata ntọbọ ebum enye, ema mirọ ikeya—kpekukubọ, echichili ubọk inyi inyinyi! Ema kpewuuk ibe ke ire Jioba orọ mè ifet inyi ema ekọt ekaan̄ inu nkaan̄ cha. Eya orọ, ema minyi owuwa alata okuket mè alata araran̄ melek anam si. ‘Ejit kiban̄ obieen̄ ema.’ ‘Ekwukwu kiban̄ osisaak ema.’ Ichubọk ire ‘inyinyi esabe otutuuk ejit inyi Jioba.’—Isisibi 25:1-9; 35:4-9, 20-29; 36:3-7.
Ifufuk Baibul
(Isisibi 35:1-24) Mosis onenigwen otutuuk otoko ebi Ijeren ititiin̄, mè inibe ema, “Echichi ore inu [Jioba, NW ] onyibe ida ibe enyi ekerọ. 2 Usen gweregwen ke enyi mêkisa irọ ikwaan̄, ire, òso usen jaaba môre usen òkup mbuban isa inyi enyi, mè ire Usen Mbuban eyi itap-efuuk isa inyi [Jioba, NW ]. Ene geelek òrọrọ ikwaan̄ me usen ya, ebekpakpan̄. 3 Ekasọk ukan̄ geege me otutuuk ere geelek ebi kinyi elukbe me Usen Mbuban.” 4 Mosis onenitumu inyi otutuuk ebi Ijeren ibe, “Eyiyi ìre Ikan [Jioba, NW ] onyibe ibe emi ǹsa ǹnyi enyi. 5 Ogwu ikup, isa me otutuuk ejit kan̄ imọnọ inyinyi me lek inu îkaan̄be me uwu isa ijet [Jioba, NW ]. Mêkọt inyi inyinyi alata araran̄, mè alata okuket, mè ekwe, 6 mè eri oluku oluku, mè echi irio irio, mè echi eje eje, mè atalek lilin̄, mè inwọọn̄ ebot, 7 mè ikpa orie arọọn̄ ekpan̄be chieen̄ ikana araran̄, mè ikpa ima, mè uti akasia, 8 mè aran̄ olifu eyi mêkisa imin mkpukan̄, mè owuwa inu utop olu echi mêsabe irọ aran̄ mbuban, mè nsensi òkidun̄u utop olu, 9 mè ewuuk unye otu ewe onikisi, mè owuwa esese chieen̄ ewuuk unye otu ewe echi mêsabe inwunwan̄ me lek mgbidim ofọnti ikwaan̄ ogwu òban Awaji mè lek ekwut isi ejit kan̄. 10 “Otutuuk ebi usọ ikwaan̄ ìkup me etete kinyi mênu, mè inirọ otutuuk inu geelek [Jioba, NW ] onyibe ida ibe erọ. 11 Mêrọ Akpatan̄ Mbuban mè atanga kan̄ mè otutuuk inu mêsabe igbaka ichit lek, mè ugọbọ kan̄ mè agbasi kan̄ cha mè mgbugban kan̄ mè atà kan̄ cha mè urak kiban̄. 12 Mêrọ si okop inyan̄a-ibot mè ogbugboon̄ echi ebekisa iben, mè ogboon̄ nsan, mè ekwut mgban ekisa ifieek ikwek. 13 Mêrọ ikasi Fituru Isi Awaji, mè ogbugboon̄ òje me lek mè nroon̄ kan̄ geelek, mè Fituru Isi Awaji. 14 Mêrọ si ngugọọn̄ ekisa itoon̄ otitọn̄, mè nroon̄ òje me lek, mè mkpukan̄ kan̄ cha, mè aran̄ ukan̄. 15 Mêrọ si ntook nsensi, mè ogbugboon̄ òje me lek, mè aran̄ mbuban, mè nsensi utop olu. Mêrọ ekwut isotu eyi ebekisa ichit otu isotu Akpatan̄ Mbuban. 16 Mênama ntook ngwugwa, mè odidọ kan̄ eyi esabe ekwe ilọk, mè ogbugboon̄ kan̄, mè otutuuk nroon̄ òje me lek. Mêrọ si okwa igwọk-lek mè urak kan̄. 17 Mêrọ ekwut ukwek mêsabe ikigbaka ikana oyet egep Akpatan̄ Mbuban ya, mè atà kan̄ mè urak kiban̄. Mêrọ si ekwut isotu eyi mêsabe ikichit otunchit oyet egep Akpatan̄ Mbuban ya. 18 Mêrọ si okpọ̀kọ Akpatan̄ Mbuban ya, mè okpọ̀kọ echi ebesa igọbọ ekwut esabe igbaka ichit otutuuk oyet egep ya, mè otutuuk olik òje me lek. 19 Mêlọk si owuwa ofọnti ebi ngwugwa mêkisa isi ikwaan̄ me Ere Mbuban, òrere ofọnti mbuban kè Erọn ogwu òban Awaji, mè ofọnti ebi bọn ebekisa irọ ikwaan̄ ebi ngwugwa.” 20 Otutuuk otoko ebi Ijeren eneninan̄a me isi kè Mosis isibi ifo. 21 Ebi geelek ikọ ya otetbe me ejit mè ebi ekwukwu kiban̄ osisaakbe ema esasa inyinyi kiban̄ ijet [Jioba, NW ], inyi mêsabe irọ ikwaan̄ me lek Atanga Chinichini, mè otutuuk nroon̄ ikwaan̄ kan̄, mè otutuuk ofọnti mbuban ebi ngwugwa. 22 Ebirieen̄ mè ebibaan̄, ebi ìkaan̄ ejit inyinyi, esasa ebi kè asi inwọm, mè mkputọn̄, mè mkpọtubọk, mè otutuuk inu alata araran̄ kiban̄ ijet [Jioba, NW ]. Ema enyi inu nken alata araran̄ kiban̄ cha kubọk ngwugwa ewuwuwum isa inyi [Jioba, NW ]. 23 Otutuuk ebi ìkakaan̄ eri oluku oluku, mè echi irio irio, mè echi eje eje, mè atalek lilin̄, mè inwọọn̄ ebot, mè ikpa orie arọọn̄ ekpan̄be chieen̄ ikana araran̄, esasa inu. 24 Otutuuk ebi ìsasa inyinyi alata okuket mè ekwe inu mîkpulu si isa ininyi [Jioba, NW ]. Ebi ìkaan̄ uti akasia eyi mêkọtbe isa irọ chieen̄ ikwaan̄ geelek mîsa inu si me isi [Jioba, NW ].
AKỌP ONYAN̄ 26–AKỌP MÈ ONYAN̄ GE 1
INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | ISISIBI 37-38
“Ntook Echi Okup Me Emen Akpatan̄ Mbuban mè Ikwaan̄ Kiban̄”
(Isisibi 37:25) Bejalen onenisa uti akasia inama ntook nsensi. Ujọn̄ọ kan̄ mè uwele kan̄ ìre ìkike. Ujọn̄ọ kan̄ ìre agbagba otubọk iba, uwele kan̄ ìre agbagba otubọk iba, ubene kan̄ onenire agbagba otubọk ini. Egbagbaan̄ ntook ya mè iko ini kan̄ irom lek ge, kperom ema esese esese.
it-1 82 ¶3
Ntook
Ntook nsensi. Ntook ngwugwa eyi (ekigwen si “ntook alata araran̄” [Isis 39:38]) ire eyi esabe uti akasia irọ, mè isa alata araran̄ igbaka inyọn̄ melek agba kan̄. Esa alata araran̄ ilibi ikana otitọn̄ inyọn̄ kan̄. Uwele ntook ya ire agbagba otubọk iba ikana me isi ini kan̄ [44.5 cm (17.5 in.)], ubene kan̄ ore agbagba otubọk ini [89 cm (2.9 ft)], ikaan̄ “iko” ikana me usọk ini agan̄ inyọn̄ kan̄ si. Mirom ògbọ ini inwaan̄ me irak obubot okup me ukpọk otu ntook ya, iba me agba agan̄ ge, iba me agba agan̄ keyilọ, ebekisa iben ogbugboon̄ esabe uti akasia ikọ mè isa alata araran̄ ichọkọ ichit lek. (Isis 30:1-5; 37:25-28) Ekiwọp nsensi osibi esese me inyọn̄ ntook ya mgbọ iba me usen, ewelegwe mè ikakwun̄. (Isis 30:7-9, 34-38) Ofifi ere Baibul itumu ibe ke esasa ngigọ mè iyaka ire uchieen̄ iwọp nsensi irọ mkpọ si me lek ntook nsensi. (Lib 16:12, 13; Iburu 9:4; Ichil 8:5; kpọ si 2 Mfuf 26:16, 19.) Ere ntook nsensi ya okupbe ire me emen akpatan̄ mbuban, iriaak me lek ekwut mgban eyi esabe ifieek ikwek okop ata-ikọ me ere Ere Okup Mbuban Ichit, eyi orọrọ etumube ibe ke ikup me “isi okop ata-iko ya.”—Isis 30:1, 6; 40:5, 26, 27.
(Isisibi 37:29) Inenirọ aran̄ mbuban eyi ekisa itọkọ ene me ibot, mè irọ si nsensi utop olu eyi kpewọlọ. Eya orere ubọk ikwaan̄ atalek ogwu usọ ikwaan̄ aran̄ utop olu.
it-1 1195
Nsensi
Esa mkpọ unye otu ewe echi ebi Ijeren enyibe isa irọ nsensi mbuban esabe irọ mkpọ me emen akpatan̄ mbuban mgbọ ema ekupbe me emen ewe. (Isis 25:1, 2, 6; 35:4, 5, 8, 27-29) Mgbọ Jioba okebikpa ubọk ebesa irọ nsensi ya, itumu inyi Mosis ibe: “Mêtọ inu utop olu echi ekigwen resin mè onicha mè galibanọm mè farankinsens ekawọlọge. Mêtọ ema ìkike, ge ikawa ìgak ge, mè inigbaan̄ ema iwọlọ isa irọ nsensi. Ogwu usọ ikwaan̄ aran̄ utop olu oborọ nsensi ya. Mêtap uchi me lek irọ. Nsensi yi ìbore eyi kpewọlọ, mè ire si eyi òkup mbuban. Mêkọk usini me lek nsensi ya iriọk, mè isa igigen̄e igwook me isi okop inyan̄a-ibot me emen Atanga Chinichini, ere mâkinichichini melek kwun̄. Ere ya môre ere òkup mbuban ichit isa inyi enyi.” Isasa ijeen̄ ibe ke nsensi ya ikup inyi ọmọ gaalek mè ire mkpọ okukup mbuban si, Jioba otutumu ibe: “Ogwu geelek òrọrọ ojelek nsensi keyi inyi lek kan̄, inyi ọmọ ikinọ utop olu ya, ebesasan̄a ene ya isan̄a me otu ifuk ebi kiban̄.”—Isis 30:34-38; 37:29.
(Isisibi 38:1) Bejalen onenisa uti akasia inama ntook ngwugwa. Ìnama ntook ya ìkike me ujọn̄ọ mè uwele. Ujọn̄ọ kan̄ ìre ejit ge mè agbagba otubọk iba, uwele kan̄ ìre si ejit ge mè agbagba otubọk iba. Ubene kan̄ onenire agbagba otubọk gweregwen.
it-1 82 ¶1
Ntook
Ntook Echi Okup Me Emen Akpatan̄ Mbuban. Ire mgbọ ekebinama akpatan̄ mbuban ke enama ntook iba igọọk me lek ntọ-ubọk Awaji. Esa uti akasia inama ntook ngwugwa ewọwọp (eyi ekigwen si “ntook esabe ekwe irọ” [Isis 39:39]), emen kan̄ ofok, ibet lek ikakaan̄ inyọn̄ mè irak me lek. Uwele kan̄ ire ejit ge mè agbagba otubọk iba [2.2 m (7.3 ft)] me otutuuk isi ini kan̄. Ubene kan̄ ore agbagba otubọk gweregwen [1.3 m (4.4 ft)], ikaan̄ “iko” ikana me usọk ini agan̄ inyọn̄ kan̄ si. Esa ekwe igbaka ichit otutuuk isi kan̄. Miben odidọ esabe ekwe irọ itap me “irak” ukpọk-otu ntook ya, mè ibieen̄ ikwala itap ire ‘ìkike iba’ ntook ya. Mirọ ògbọ ini mè itap ge ge me ibot usọk ini eyi odidọ ya, ikup kubọk esasa ogbugboon̄ iba echi esabe uti akasia irọ mè isa ekwe ichọkọ ichit lek itap itibi chieen̄ ògbọ cha inyi mêkitet isa ikiben ntook ya. Eyi mokọt isibi ibe ke ikaan̄ chieen̄ esan̄abe me lek ntook ya me agan̄ iba kan̄, eyi orọrọ ibe ekọt etap akpakpa odidọ etibi chieen̄ ògbọ cha. Ebi ikikween̄ mkpọ idọk mitumu esese esese mkpọ ofolek inu yi, owuwa me lek kiban̄ ebe ke ògbọ cha ikup irek iba, ke ekisa eyi òso iba itap ogbugboon̄ ekisa iben ntook ya, eyi etapbe itibi chieen̄ ntook ya, me agan̄ oyet. Misa ekwe irọ okwa, òcha ekisa ichibi ntọn̄, alala ekisa itap eje anam, ochichim mè uchieen̄ iwọp nsensi.—Isis 27:1-8; 38:1-7, 30; Ifuk 4:14.
Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji
(Isisibi 37:1) Bejalen onenisa uti akasia inama okop inyan̄a-ibot, eyi ujọn̄ọ kan̄ orebe agbagba otubọk go, uwele kan̄ orere agbagba otubọk ita, ubene kan̄ orere si agbagba otubọk ita,
(Isisibi 37:10) Bejalen onenisa uti akasia irọ ikasi Fituru Isi Awaji. Ujọn̄ọ ikasi ya ìre agbagba otubọk ini, uwele kan̄ ore agbagba otubọk iba, sà ubene kan̄ onire agbagba otubọk ita.
(Isisibi 37:25) Bejalen onenisa uti akasia irọ ikasi Fituru Isi Awaji. Ujọn̄ọ ikasi ya ìre agbagba otubọk ini, uwele kan̄ ore agbagba otubọk iba, sà ubene kan̄ onire agbagba otubọk ita.
it-1 36
Akasia
Uti akasia ikaan̄ ogbogbo ujọn̄ọ nchichiin̄ echi okukup ikana me lek owuwa otu agọọk kan̄ okisan ikana. Otu agọọk chi ikekitibi mè ogbaan̄ ochọk me lek echi ofifi uti akasia okukup iriaak me lek kan̄ mè egbaan̄ etibi egon; mokọt ire bak lek eyi ke esa usem shit·timʹ eyi ekisa igwen owuwa irọ mkpọ me Baibul. Uti akasia yi mokọt ijọn̄ọ iso mkpọ obet lek ejit ita mè okpọkọ mè iyaka ire ejit ini mè okpọkọ [6 to 8 m (20 to 26 ft)], ire, ikimalek itibi kubọk oron. Ikekikaan̄ asabọn inwan̄ okilọkọ ikup kubọk akukọ, ikigwogwook ajakajak yellow okidun̄u utop olu ikana lek, mè ikito mfut kubọk ukpakala. Ikpọk udun̄ kan̄ ififit mè ikup kpunukpunukpunu, ilobo lek mè ichit uti kan̄, eyi ikput kpokọtbe itaka. Ire bak lek oke mkpọ chi ikaan̄be melek ibe ke ikekitibi me emen êwê ke uti akasia ore uti ogbegbe isasa inama akpatan̄ mbuban mè nroon̄ ikwaan̄ kan̄ si. Ire uti yi ke esa inama si okop inyan̄a ibot (Isis 25:10; 37:1), ikasi ekisa itoon̄ fituru isi Awaji (Isis 25:23; 37:10), ntook (Isis 27:1; 37:25; 38:1), ogbugboon̄ ekisa ibeme inu (Isis 25:13, 28; 27:6; 30:5; 37:4, 15, 28; 38:6), atà ekisa ijeen̄ ekwut mgban (Isis 26:32, 37; 36:36), agbasi (Isis 26:15; 36:20) melek mgbugban echi esabe igban me lek agbasi cha (Isis 26:26; 36:31).
(Isisibi 38:8) Bejalen onenisa ekwe irom okwa ge eyi mêkisa itap mun̄ igwọk lek, mè isa si ekwe irom urak kan̄. Ìsa umọọn̄ îbọkọbe me ubọk ebibaan̄ ebi ìkisi ikwaan̄ me otu isotu Atanga Chinichini ya irọ okwa ya mè urak kan̄.
w15 4/1 15 ¶4
Ire Oriọọn̄ Ni?
Me ukot ikaan̄, ekisa alala okimumumen irom umọọn̄—ekimalek isa bronze irọ, mokọt ire ibe ke ekisa ekwe, alata okuket, alata araran̄, mè iyaka ire electrum irọ si. Adasi mgbọ echakbe otu me lek umọọn̄ me Baibul ire mgbọ ekebinama akpatan̄ mbuban, adasi ere itọbọ ebum ebi Ijeren. Ebibaan̄ enyi umọọn̄ echi esabe irom okwa mè urak kan̄. (Isisibi 38:8) Mokọt ire ibe ke edadasi itọk umọọn̄ cha inyi ekọt esa erọ ikwaan̄ ya.
Ifufuk Baibul
(Isisibi 37:1-24) Bejalen onenisa uti akasia inama okop inyan̄a-ibot, eyi ujọn̄ọ kan̄ orebe agbagba otubọk go, uwele kan̄ orere agbagba otubọk ita, ubene kan̄ orere si agbagba otubọk ita, 2 mè inisa atalek alata araran̄ ichọkọ ichit lek, me emen kan̄ mè udun̄ kan̄, mè isa si alata araran̄ ibot obubot òjajaan̄ ikat ikana me inyọn̄ ukpọk otu okop ya. 3 Bejalen îsa alata araran̄ irọ ògbọ ini, mè isa itọkọ ikam me otu utọn̄ agba owot okop ya agan̄ iba, iba me agan̄ ge, iba me agan̄ keyilọ. 4 Bejalen onenisa uti akasia irọ ogbugboon̄ iba echi ebekisa iben okop ya, mè isa alata araran̄ ichọkọ ichit lek ogbugboon̄ iba cha, 5 mè inisa ema itap itibi chieen̄ ògbọ cha òkup me agba owot okop ya, inyi mêkisa iben okop ya. 6 Inenisa alata araran̄ eyi kpewọlọ irọ ogboon̄ nsan. Ujọn̄ọ ogboon̄ nsan ya ìre agbagba otubọk go, uwele kan̄ onenire agbagba otubọk ita. 7 Inenisa alata araran̄ ebọn̄be irọ ebi mbem emen inyọn̄ iba me ibot agan̄ iba me inyọn̄ ogboon̄ nsan ya. 8 Ìrọ ogwu mbem emen inyọn̄ ge itoon̄ me inyọn̄ ogboon̄ nsan ya me ibot agan̄ ge, mè irọ si ge itoon̄ me ibot agan̄ keyilọ. Ìsa okpukpuk alata araran̄ ge gaalek igbaan̄ irọ ebi mbem emen inyọn̄ cha melek ogboon̄ nsan ya lek ge, ìkarọ ema esese esese. 9 Ebi mbem emen inyọn̄ iba cha, ge ìyaka isi ikweek ge. Isi kiban̄ ìgegele isiki ikikpọ inyọn̄ ogboon̄ nsan ya. Uwop kiban̄ owewele ibene ifo inyọn̄, mè inikana ichit inyọn̄ ogboon̄ nsan ya. 10 10Bejalen onenisa uti akasia irọ ikasi Fituru Isi Awaji. Ujọn̄ọ ikasi ya ìre agbagba otubọk ini, uwele kan̄ ore agbagba otubọk iba, sà ubene kan̄ onire agbagba otubọk ita. 11 Inenisa alata araran̄ eyi kpewọlọ ichọkọ ichit otutuuk lek, mè isa si alata araran̄ ibot obubot ikana me otu utọn̄ ikasi ya. 12 Bejalen onenisa uwot òwele ikup kubọk akajit ubọk ene igon ikana me irak ukpọk otu ikasi ya agan̄ ini, mè isa alata araran̄ irom obubot òjajaan̄ itoon̄ ikana me inyọn̄ uwot ya. 13 Bejalen onenirọ ògbọ alata araran̄ ini, mè isa itọkọ ikam me ibot ini òkup me lek ukot ini eyi ikasi ya. 14 Enwaan̄ ògbọ ini cha iriaak me lek obubot ebotbe ikana otu utọn̄ ikasi ya, inyi mêkitap ogbugboon̄ ebekisa iben ikasi ya itibi chieen̄ kiban̄. 15 Inenisa uti akasia irọ ogbugboon̄ iba ebekisa iben ikasi ya, mè isa alata araran̄ ichọkọ ichit lek. 16 Bejalen onenisa alata araran̄ eyi kpewọlọ irọ otutuuk nroon̄ òbokup me inyọn̄ ikasi ya. Îrọ ebi kè alala kan̄, mè nkọm kan̄, mè ugọn̄ kan̄, mè ekpen̄ kan̄ echi mêkisa igwook miin̄ ngwugwa. 17 Bejalen onenisa alata araran̄ eyi kpewọlọ irọ ngugọọn̄ mkpukan̄. Ìkatọtọkọ ngugọọn̄ ya, ìsa abaracha ibọn̄. Ìsa okpukpuk alata araran̄ ge gaalek irom otutuuk ngugọọn̄ ya, bene me ebon kan̄ mè ukot kan̄ isi ire lek ngigọ ajakajak, mè nkwa ajakajak, mè ajakajak kan̄ ya me lek kan̄. 18 Ngugọọn̄ ya ìkaan̄ agọọk gweregwen me lek, ita me agan̄ ge, ita si me agan̄ keyilọ. 19 Me lek agọọk gweregwen cha geelek, Bejalen îrom ngigọ ajakajak ita òbet lek ngigọ ajakajak uti alimọn, mè irom si nkwa ajakajak mè ajakajak kan̄ itoon̄ me inyọn̄. 20 Inenirọ ngigọ ajakajak alimọn ini mè nkwa ajakajak mè ajakajak kan̄ me lek akparalek ngugọọn̄ ya. 21 Nkwa ajakajak ge okup me irak adasi agọọk iba òwọwọọk isibi me lek akparalek ngugọọn̄ ya, nkwa ajakajak ge okukup me irak agọọk iba echi ògọgọọk, sà nkwa ajakajak ge si onikup me irak agọọk iba echi òta kan̄, igọọk me lek agọọk gweregwen òwọwọọk isibi me lek ngugọọn̄ mkpukan̄ ya. 22 Egbaan̄ otutuuk nkwa ajakajak cha mè agọọk cha melek ebon ngugọọn̄ ya irọ lek yaage inan̄a me lek okpukpuk alata araran̄ ge eyi kpewọlọ. Esasa abaracha ibọn̄ alata araran̄ ya ikana ngugọọn̄ ya. 23 Inenisa si alata araran̄ eyi kpewọlọ irọ otitọn̄ jaaba kan̄, mè sisini ebekisa ikpaan̄ ekwut mkpukan̄ cha mè okwa ebekisa itap ntọn̄ kan̄. 24 Bejalen ìsa alata araran̄ òlolobo iso akọp kilo ita mè ini irọ ngugọọn̄ ya mè otutuuk inu òje me lek.