Синифләрә ајрылмајан ҹәмијјәт мүмкүндүрмү?
“АБШ-ын истиглалијјәтинә даир бәјаннамә”ни имзалајан Ҹон Адамс, Бирләшмиш Штатларын икинҹи президенти иди. Онун имзаладығы һәмән бәјаннамәдә дејилирди: “Биз бир һәгигәти бәлли һесаб едирик: бүтүн инсанлар бәрабәр јарадылмышлар...”. Буна бахмајараг, Ҹон Адамс инсанларын бәрабәрлијинә шүбһә етмишдир белә ки, о јазырды: “Руһун вә бәдәнин бәрабәрсизлији Гадир Аллаһ тәрәфиндән “Инсан тәбиәтинин гурулушуна” елә һәкк олунуб ки, бу бәрабәрсизлији һеч бир мәһарәтли үсулла вә ја һеч бир сијаси јолла јох етмәк мүмкүн дејил”. Адамсдан фәргли олараг, Британија тарихчиси Һерберт Уеллс, тәркибиндә үч шеј јатан егалитар (әмлакын бәрабәр бөлүнмәси үзәриндә әсасланан) ҹәмијјәти тәсәввүр едә билмишди. Һәмин ҹәмијјәт јеҝанә, лакин тәмиз вә ләкәсиз үмумдүнја дининә, үмуми тәһсилә малик олмалы, силаһлы гүввәләри мөвҹуд олмалы дејилди.
Уеллсин тәсвир етдији егалитар ҹәмијјәт инсан тарихиндә һәлә олмамышдыр. Инсанлар арасында бәрабәрлик һеч дә мөвҹуд дејил вә синфи ајры-сечкилик ҹәмијјәтин ајрылмаз һиссәси олараг галыр. Синфи ајры-сечкилик ҹәмијјәтә үмумијјәтлә бир фајда ҝәтирдими? Хејр. Синифләрә ајрылма һәсәд, нифрәт, әзаб вә сонсуз гырғынлар доғурараг инсанлары бир-бириндән узаглашдырыр. Африкада, Австралијада вә Шимали Америкада чох мәшһур олан ағ шовинизм бир дәфә, рәнҝинә ҝөрә фәргләнән әһалијә аҹы кәдәр ҝәтирмиш вә Ван-Димен Торпағында (мүасир Тасманија) абориҝенләрин ҝеносидинин сәбәбкары олмушдур. Авропада јәһудиләри нифрәтәлајиг халг сајырдылар, бу исә күтләви гырғына ҝәтириб чыхарды. Задәҝанларын бөјүк вар-дөвләт топламасы илә әлагәдар касыб вә орта сәвијјәдә јашајан әһалинин арасында наразылығын артмасы XVIII әсрдә Франса ингилабына, ХХ әсрдә исә Русијада Октјабр ингилабына сәбәб олду.
Гәдимдә јашајан мүдрик бир инсан јазмышдыр: “Бир адамын диҝәр адам үзәриндә һакимијјәти онун зәрәринәдир” (Ваиз 8:9). Сөһбәтин ајры-ајры адамлардан вә ја синифләрдән ҝетмәсинә бахмајараг, бу сөзләр доғрудур. Бир груп инсанлар башгалары үзәриндә өзүнү јүксәк тутарса, бу заман кәдәр вә изтираб гачылмаздыр.
Аллаһын гаршысында һамы бәрабәрдир
Тәбиәтинә ҝөрә бир груп инсанларын башгаларындан үстүн олмасы фикри доғрудурму? Аллаһын ҝөзүндә белә дејил. Мүгәддәс Китабда дејилир: “О, бүтүн халглардан олан инсанлары бир гандан јаратды ки, бүтүн јер үзүндә јашасынлар” (Һәвариләрин ишләри 17:26). Бундан башга, Јарадан “рәисләрин шәхсијјәтинә е’тибар етмәз [“рәисләрә үзҝөрәнлик етмәз”, ЈД] вә зәнҝини фағырдан зијадә сајмаз; чүнки онларын һамысы әлләринин ишидир” (Ејуб 34:19). Бүтүн инсанлар үмуми мәншәјә маликдир вә Аллаһын ҝөзүндә бәрабәрдирләр.
Унутмаг олмаз ки, инсанын үстүнлүјә олан һәр бир иддиасы өлүмдән сонра јоха чыхыр. Лакин гәдим мисирлиләр белә дүшүнмүрдүләр. Фир’он өләндә онун гәбринә баһалы әшјалар гојурдулар ки, о, һакимијјәтә вә һөкмранлыға малик бир шәхсијјәт кими ахирәт дүнјасында онлардан истифадә етсин. Бәс Фир’он бунлардан истифадә едирдими? Хејр. Нәһајәтдә бу әшјалар гарәтчиләрин әлинә кечди, саламат галан бир чох әшјалар исә бу ҝүн музејләрдә нүмајиш етдирилир.
Фир’она бу баһалы әшјалар һеч дә лазым ҝәлмирди, чүнки о артыг өлмүшдүр. Өлүмдән сонра инсанлар јүксәк вә ашағы, варлы вә касыб синифләрә бөлүнмүрләр. Мүгәддәс Китабда дејилир: “Һикмәтли адамлар өләр; ахмаглар вә сәфеһләр дә јох олар... инсан... һәлак олан һејванлара бәнзәр” (Мәзмур 49:10, 12). Падшаһ вә ја нөкәр олмағымыздан асылы олмајараг, илһамланмыш бу сөзләр һәр биримизә аиддир: “Өлүләр бир шеј билмәзләр вә артыг онларын алаҹағы јохдур... Ҝетмәкдә олдуғун өлүләр дијарында иш вә дүшүнҹә, билҝи вә һикмәт јохдур” (Ваиз 9:5, 10).
Доғулан вә өлән заман һәр биримиз Аллаһын ҝөзүндә бәрабәрик. Белә бир гыса һәјатда кимләрисә башгаларындан үстүн тутмаг нә гәдәр дә әбәсдир!
Синифләрә ајрылмајан ҹәмијјәт. Бу неҹә мүмкүндүр?
Бәс нә вахтса ҹәмијјәтдә синифләрин өз әһәмијјәтини итирәҹәјинә үмид вармы? Бәли, вар. Тәхминән 2 000 ил бундан әввәл јер үзүндә јашамыш Иса Мәсиһ, белә бир ҹәмијјәт үчүн тәмәл гојду. Иса өз һәјатыны бүтүн иманлылар үчүн фидијә олараг гурбан верди ки, “Она иман едәнләрин һеч бири һәлак олмасын, һамысынын әбәди һәјаты олсун” (Јәһја 3:16).
Иса Мәсиһ билдирмәк истәди ки, онун шаҝирдләри өзләрини бир-бирләриндән үстүн тутмамалыдырлар. О, бу мәгсәдлә деди: “Сиз өзүнүзә “Рабби” дедиртмәјин; чүнки сизин Мүәллиминиз бирдир, о да Мәсиһдир вә сиз һамыныз гардашсыныз. Јер үзүндә кимсәјә ата демәјин; чүнки Атаныз бирдир, сәмави Атадыр. Нә дә насеһ дедиртмәјин; чүнки Насеһиниз бирдир — Мәсиһдир. Аранызда ән бөјүк олан, диҝәрләринин нөкәри олсун. Ким өзүнү јүксәлдирсә, алчалдылаҹаг вә ким өзүнү алчалдырса, јүксәлдиләҹәкдир” (Матта 23:8-12). Аллаһын гаршысында Исанын һәгиги давамчыларынын һамысы бәрабәрдирләр.
Илк мәсиһчиләр бәрабәрлик принсипинә риајәт едирдиләрми? Бәли, онун тә’лимләринин мә’насыны анлајанлар едирдиләр. Онлар бир иманлы кими өзләрини бәрабәр сајыр вә бир-бирләрини “гардаш” адландырырдылар (Филимона 1, 7, 20). Һеч ким өзүнү башгасындан үстүн тутмурду. Икинҹи мәктубунда Петерин өзү һаггында јаздығына диггәт јетирин: “Иса Мәсиһин гулу вә һәвариси мән Шимон Петердән... бизимлә бәрабәр гијмәтли имана малик оланлара” (2 Петер 1:1). Петер шәхсән Исадан тә’лим алмышды вә бир һәвари кими јығынҹагда мәс’улијјәтли вәзифәјә малик иди. Анҹаг о өзүнү гул адландырмыш вә е’тираф етмишдир ки, диҝәр мәсиһчиләр онунла бәрабәр имана маликдирләр.
Бә’зиләринин сөзләринә ҝөрә, мәсиһчиликдән әввәлки дөврдә Аллаһын Исраил халгыны хүсусиләшдирмәси факты, бәрабәрлик идеалына зиддир (Чыхыш 19:5, 6). Ким исә иддиа едә биләр ки, бунунла ирги үстүнлүк изһар едилир, анҹаг бу белә дејил. Доғрудур ки, Исраил халгы Ибраһимин нәсли кими Аллаһла хүсуси мүнасибәтә малик иди. Јеһова өз нијјәтләрини ачмаг үчүн онлардан бир канал кими истифадә едирди (Ромалылара 3:1, 2). Анҹаг белә мүнасибәтләрин мәгсәди онлары нүфуза јүксәлтмәк дејилди. Буну етмәклә Аллаһ јер үзүндә јашајан бүтүн халглара хејир-дуа вермәк истәјирди (Тәквин 22:18; Галатијалылара 3:8).
Исраил халгынын әксәријјәтинин, аталары Ибраһими тәглид етмәдикләри мә’лум олду. Онлар Аллаһа садиг дејилдиләр, Онун оғлу Мәсиһи инкар етдиләр. Буна ҝөрә дә Аллаһ онлары рәдд етди (Матта 21:43). Анҹаг онларын сајәсиндә һәлим инсанлар Аллаһын вә’д едилмиш хејир-дуаларындан мәһрум олмадылар. Ерамызын 33-ҹү или үчүн мәсиһчи јығынҹағы јаранды. Мүгәддәс руһла мәсһ едилмиш һәмән јығынҹаг “Аллаһын Исраили” адыны алды вә вә’д олунмуш хејир-дуаларын төкүлмәси үчүн бир канала чеврилди (Галатијалылара 6:16).
Бу јығынҹағын бә’зи үзвләрини бәрабәрлик принсипинә өјрәтмәк лазым ҝәлди. Мәсәлән, Исанын шаҝирди Јагуб, зәнҝин һәмиманлылара касыб һәмиманлылардан даһа һөрмәтлә јанашан кәсләрә мәсләһәт верди (Јагуб 2:1-4). Белә үзҝөрәнлик дүзҝүн дејилди. Һәвари Павел билдирди ки, башга халглардан олан мәсиһчиләр, јәһудиләрдән олан мәсиһчиләрдән, мәсиһчи гадынлар исә мәсиһчи кишиләрдән һеч дә ашағы сәвијјәдә дејилдиләр. Павел јазырды: “Сиз һамыныз Мәсиһ Исаја иман васитәсилә Аллаһын оғулларысыныз. Чүнки вәфтизлә Мәсиһә бағланмыш сизләрин һамысы Мәсиһә ҝејинмишсиниз. Артыг јәһуди илә јунан, гул илә азад, киши илә гадын арасында ајрысечкилик јохдур; чүнки һамыныз Мәсиһ Исада бирсиниз” (Галатијалылара 3:26-28).
Синифләрә ајрылмајан мүасир ҹәмијјәт
Бу ҝүн Јеһованын Шаһидләри Мүгәддәс Китабын нормаларына мүвафиг јашамаға чалышырлар. Онлар е’тираф едирләр ки, иҹтимаи синифләр Аллаһын ҝөзүндә һеч бир мә’на кәсб етмир. Буна ҝөрә дә Јеһованын Шаһидләри арасында руһаниләрә вә дүнјәвиләрә, ағлара вә гаралара, зәнҝинләрә вә касылблара ајрылма мөвҹуд дејил. Онлардан бә’зиләри зәнҝин олсалар да “өз фираванлығы илә” (ЈД) өјүнмүрләр, чүнки онлар дәрк едирләр ки, вар-дөвләт кечиҹидир (1 Јәһја 2:15-17). Онларын һамысы Каинатын Һөкмдары олан Јеһова Аллаһа ибадәтдә бирләшибләр.
Онларын һәр бири, Падшаһлыг һаггындакы хош хәбәри јахынларына тәблиғ етмәји өзләринә борҹ билирләр. Иса Мәсиһ кими, онлар да мәзлумларын вә руһдан дүшмүшләрин јанына ҝәләрәк, онлара Аллаһын Кәламыны өјрәнмәји тәклиф етмәклә, һөрмәт ҝөстәрирләр. Ҹәмијјәтдә кичик вәзифә тутанлар, јүксәк синиф арасындан чыхмыш һесаб олунанларла чијин-чијинә чалышырлар. Шаһидләр үчүн ҹәмијјәтин һансыса бир синфинә мәнсуб олмаг дејил, руһани кејфијјәтләр ваҹибдир. Биринҹи әсрдә олдуғу кими, онларын һамысы баҹы-гардашдырлар.
Бәрабәрдирләр, лакин ејни дејилләр
Сөзсүз ки, бәрабәрлик там охшарлығы нәзәрдә тутмур. Бу мәсиһчи тәшкилатында кишиләр вә гадынлар, јашлылар вә ҹаванлар, мүхтәлиф иҹтимаи статуса малик олан бир чох иргләрин, дилләрин вә халгларын нүмајәндәләри вар. Бу инсанларын һамысы мүхтәлиф әгли вә физики габилыјјәтләрә маликдирләр. Лакин бу фәрг һеч кими нә јүксәлдир, нә дә алчалдыр. Әксинә, белә бир мүхтәлифлик олдугҹа хошдур. Бу мәсиһчиләрин һамысы е’тираф едирләр ки, онларын габилијјәтләри Аллаһдан олан ән’амдыр вә өзләрини башгаларындан үстүн тутмаг үчүн һеч бир әсас јохдур.
Синфи ајры-сечкиликләр, инсанларын Аллаһын рәһбәрлији олмадан идарә етмәјә ҝөстәрдикләри ҹәһдин нәтиҹәсидир. Тезликлә јер үзүнү Аллаһын Падшаһлығы идарә едәҹәкдир, о заман синфи ајры-сечкиликләр, һәмчинин әсрләр боју инсанлара кәдәр вә әзијјәт ҝәтирән һәр шеј јох олаҹагдыр. О заман һәгиги мә’нада “һәлимләр дүнјаны мирас алаҹаглар” (Мәзмур 37:11). Башгалары үзәриндә өзүнү јаландан јүксәк тутмаг олмајаҹагдыр. Синфи ајры-сечкиликләрин инсанларын үмумдүнја гардашлығыны парчаламасына һеч заман јол верилмәјәҹәк.
[4-ҹү сәһифәдәки јазы]
Јарадан “рәисләрин шәхсијјәтинә е’тибар етмәз [“рәисләрә үзҝөрәнлик етмәз”, ЈД] вә зәнҝини фағырдан зијадә сајмаз; чүнки онларын һамысы әлләринин ишидир” (Ејуб 34:19).