Јер үзүндә әбәди һәјат — јенидән әлдә едилмиш үмид
«Еј Даниел, ахыр замана гәдәр бу сөзләри сирр сахла... Чох адам өзүнү ора-бура вураҹаг вә [«һәгиги», ЈД] билик артаҹаг» (ДАН. 12:4).
1, 2. Бу мәгаләдә һансы суаллары нәзәрдән кечирәҹәјик?
БУ ҜҮН милјонларла инсан ајдын баша дүшүр ки, инсанларын јерүзү Ҹәннәтдә әбәди јашамаг үмиди Мүгәддәс Китаба әсасланыр (Вәһј 7:9, 17). Бәшәр тарихинин башланғыҹында Аллаһ ајдын ҝөстәрди ки, инсан бир нечә ил јашајыб, сонра да өлмәк үчүн јох, әбәди јашамаг үчүн јарадылыб (Јар. 1:26-28).
2 Исраиллиләр үмид едирдиләр ки, бәшәријјәт Адәмин итирдији камиллији јенидән әлдә едәҹәк. Аллаһын инсанларын јерүзү Ҹәннәтдә әбәди јашамасыны нәјин сајәсиндә мүмкүн едәҹәји Јунанҹа Мүгәддәс Јазыларда изаһ едилир. Бәс нәјә ҝөрә бу үмидә јенидән ајдынлыг ҝәтирмәк зәрурәти јаранды? Бу мәсәләјә ајдынлыг неҹә ҝәтирилди вә милјонларла инсанлара неҹә билдирилди?
Үмид өрт-басдыр едилмишди
3. Нәјә ҝөрә тәәҹҹүблү дејил ки, јер үзүндә әбәди јашамаг үмиди өрт-басдыр едилмишдир?
3 Иса пејғәмбәрлик етмишди ки, јаланчы пејғәмбәрләр онун тәлимләрини тәһриф едәҹәк вә чохларыны алдадаҹаглар (Мат. 24:11). Һәвари Петер мәсиһчиләри ‘араларында јаланчы мүәллимләрин олаҹағына’ даир хәбәрдар едирди (2 Пет. 2:1). Һәвари Павел исә јазмышдыр: «Вахт олаҹагдыр ки, [инсанлар] сәһиһ тәлимә тәһәммүл етмәјәҹәкләр; лакин сәсләри гулагларына хош ҝәлән вә арзуларына ујғун олан мүәллимләри әтрафларына топлајаҹаглар» (2 Тим. 4:3, 4). Инсанлары алдатмагда Шејтанын да әли вар вә о, дөнүк христианлыгдан истифадә едәрәк Аллаһын бәшәријјәтә вә јерә даир севиндириҹи нијјәти һаггында һәгигәти өрт-басдыр едир. (2 Коринфлиләрә 4:3, 4 ајәләрини оху.)
4. Дөнүк дин рәһбәрләри бәшәријјәт үчүн һансы үмиди рәдд етмишләр?
4 Мүгәддәс Јазыларда изаһ едилир ки, Аллаһын Падшаһлығы бүтүн инсан һакимијјәтләрини јерлә јексан едәҹәк сәмави һөкумәтдир (Дан. 2:44). Мәсиһин Миниллик Һөкмранлығы заманы Шејтан дибсиз дәринликләрә атылаҹаг, өлүләр дириләҹәк вә бәшәријјәт камиллијә јетишәҹәк (Вәһј 20:1-3, 6, 12; 21:1-4). Анҹаг дөнүк Христиан дүнјасынын дини лидерләри фәргли тәлимләр јајырдылар. Мәсәлән, үчүнҹү әсрдә јашамыш килсә атасы Исҝәндәријјәли Ориҝен Миниллијин јер үзүнә хејир-дуалар ҝәтирәҹәјинә инананлары мүһакимә едирди. «Католик енсиклопедијасы»на әсасән, католик илаһијјатчысы Һиппонлу Августин (б. е. 354-430) «миниллијин олмајаҹағы» фикрини дәстәкләјирди («The Catholic Encyclopedia»)a.
5, 6. Нәјә ҝөрә Ориҝен вә Августин Миниллик Һөкмранлыг тәлиминә гаршы чыхыш едирдиләр?
5 Нәјә ҝөрә Ориҝен вә Августин Миниллик Һөкмранлыг тәлиминә гаршы чыхыш едирдиләр? Ориҝен јунанлардан өлмәз руһ анлајышыны мәнимсәјән Исҝәндәријјәли Клементин шаҝирди олмушдур. Платонун руһ анлајышынын ҝүҹлү тәсири алтына дүшән Ориҝен «христианлыға Платондан ҝөтүрдүјү... руһ анлајышыны дахил етмишдир»,— дејә илаһијјатчы Вернер Јеҝер гејд едир. Нәтиҹәдә, Ориҝен Миниллик Һөкмранлығын ҝәтирәҹәји хејир-дуаларын јердә јох, руһани аләмдә олаҹағыны өјрәтмәјә башлады.
6 Христианлығы гәбул етмәздән өнҹә, Августин 33 јашында неоплатонист — Плотинин үчүнҹү әсрдә инкишаф етдирдији Платон фәлсәфи ҹәрәјанынын тәрәфдары олду. Јени дини гәбул етмәсинә бахмајараг, онун дүшүнҹә тәрзи дәјишмәз олараг галды. «Јени Британија енсиклопедијасы»нда дејилир: «Августинин шүуру Әһди-Ҹәдид дининин вә јунан фәлсәфәсинин [бир һиссәси олан] Платон әнәнәсинин тамамилә әријиб бир-биринә гарышдығы бир собаја бәнзәјирди» («The New Encyclopædia Britannica»). «Католик енсиклопедијасы»нда гејд едилдијинә ҝөрә, Августин «Вәһј» китабынын 20-ҹи фәслиндә тәсвир олунан Миниллик Һөкмранлығы изаһ едәркән онун «аллегорик», јәни мәҹази мәна дашыдығыны дејирди. Орада әлавә едилир: «Бу изаһат сонрадан гәрб илаһијјатчылары тәрәфиндән гәбул едилди вә артыг һеч кәс миниллик һөкмранлыг тәлиминин еркән формасыны дәстәкләмирди».
7. Һансы јалан инанҹ инсанларын јер үзүндә әбәди јашамаг үмидини пуч етди вә неҹә?
7 Әввәлҹә гәдим Бабилдә, орадан исә бүтүн дүнјаја јајылмыш өлмәз руһ анлајышы јер үзүндә әбәди јашамаг үмидини пуч етди. Христиан дүнјасы бу анлајышы мәнимсәдикдән сонра илаһијјатчылар Мүгәддәс Јазыларда ҝөјләр үмидинә аид олан ајәләри тәһриф едәрәк бүтүн јахшы инсанларын ҝөјә ҝетдијини өјрәтмәјә башладылар. Бу нөгтеји-нәзәрә әсасән, инсанын јер үзүндәки һәјаты мүвәггәтидир, јәни онлар бурада имтаһан олунурлар ки, ҝөјләр һәјатына лајиг олуб-олмадыглары мүәјјән едилсин. Јәһудиләрин јер үзүндә әбәди јашамаг үмиди дә бу ҹүр тәһрифә мәруз галмышды. Јәһудиләр јунанлардан өлмәз руһ анлајышыны мәнимсәдикҹә онларын јер үзүндә әбәди јашамаға бәсләдикләри әзәли үмидләри силиниб јох олду. Бу анлајыш инсанын Мүгәддәс Китабда тәсвир олунмасындан тамамилә фәрглидир. Чүнки инсан руһ дејил, ҹисмани варлыгдыр. Јеһова илк инсана демишди: «Јерин торпағысан» (Јар. 3:19). Инсанын әбәди мәскәни ҝөјләр јох, јердир. (Мәзмур 104:5; 115:16 ајәләрини оху.)
Зүлмәт гаранлыгда ишылты
8. XVII әсрдә јашамыш бәзи алимләр Аллаһын бәшәријјәтә вердији үмид һагда нә демишләр?
8 Әксәр христиан динләри јер үзүндә әбәди һәјат үмидини рәдд етсәләр дә, Шејтан һәгигәти өрт-басдыр етмәјә һәмишә мүвәффәг олмамышдыр. Әсрләр боју Мүгәддәс Китабы диггәтлә охумағын вә Аллаһын бәшәријјәтә камиллији неҹә гајтараҹағынын бәзи јөнләрини баша дүшмәјин сајәсиндә һәгигәт ишылтыларыны ҝөрән азсајлы инсанлар олмушдур (Мәз. 97:11; Мат. 7:13, 14; 13:37-39). Мүгәддәс Китабын тәрҹүмә олунмасы вә мәтбәәчилијин сајәсиндә артыг XVII әсрдә Мүгәддәс Јазылар ҝениш јајылды. 1651-ҹи илдә бир алим јазмышдыр ки, инсанлар Адәмин уҹбатындан «Ҹәннәти вә јерүзү Әбәди Һәјаты итирмишләр», буна ҝөрә дә Мәсиһин сајәсиндә «бүтүн инсанлар Јердә јашајаҹаглар; итириләнин мүгабилиндә башга бир шеј алмаг имкансыздыр». (1 Коринфлиләрә 15:21, 22 ајәләрини оху.) Мәшһур инҝилис шаири Ҹон Милтон (1608-1674) «Итирилмиш ҹәннәт» вә онун давамы олан «Гајтарылмыш ҹәннәт» әсәрләрини јазмышдыр. Бу әсәрләрдә Милтон садиг инсанларын јерүзү Ҹәннәтдә алаҹаглары мүкафатдан бәһс едир. Милтон һәјатынын бөјүк бир гисмини Мүгәддәс Китабы тәдгиг етмәјә һәср етсә дә, етираф едирди ки, Мәсиһин иштиракы башламајынҹа Мүгәддәс Китаб һәгигәтләри там баша дүшүлмәјәҹәк.
9, 10. а) Исаак Нјутон Аллаһын бәшәријјәтә вердији үмид барәдә нә јазмышдыр? б) Нәјә ҝөрә Нјутон дүшүнүрдү ки, Мәсиһин иштиракына һәлә чох вар?
9 Мүгәддәс Китабла дәриндән марагланан алимләрдән бири дә мәшһур ријазијјатчы сер Исаак Нјутон (1642-1727) олмушдур. О баша дүшүрдү ки, мүгәддәсләр ҝөјләр һәјаты үчүн дирилдиләҹәк вә ҝөзәҝөрүнмәз шәкилдә Мәсиһлә бирҝә сәлтәнәт сүрәҹәкләр (Вәһј 5:9, 10). Падшаһлығын тәбәәләри һагда исә јазмышды: «Јер үзүндә һөкм ҝүнүндән сонра да фаниләр [инсанлар] мәскунлашаҹаг вә онлар бурада јалныз 1 000 ил јох, әбәдијјәт боју јашајаҹаглар».
10 Нјутон һесаб едирди ки, Мәсиһин иштиракы јүзилликләр сонра башлајаҹаг. «Нјутонун Аллаһын Падшаһлығынын узаг ҝәләҹәкдә һөкмранлыг етмәјә башлајаҹағына инанмасынын сәбәбләриндән бири дәрин көк салан дөнүк Үч үгнум тәлиминин тәрәфдарлары үзүндән онда бәдбин әһвал-руһијјәнин јаранмасы иди»,— дејә тарихчи Стивен Снобелен јазыр. О вахт хош хәбәр һәлә өртүлү иди вә Нјутон һесаб едирди ки, ону тәблиғ едә билән һеч бир мәсиһчи ҹәрәјаны јохдур. О јазырды: «Даниелин вә [сонрадан «Вәһј» китабында гәләмә алынан] Јәһјанын пејғәмбәрликләри ахыр замана гәдәр баша дүшүлмәјәҹәк». Нјутон буну белә изаһ етмишдир: «Даниелин сөзләринә әсасән, сонралар “чох адам өзүнү ора-бура вураҹаг вә билик артаҹаг”. Чүнки бөјүк мәшәггәтдән вә дүнјанын сону ҝәлмәздән өнҹә, бүтүн дүнјада Мүждә тәблиғ едилмәлидир. Мүждә тәблиғ олунмадан һәр милләтдән олуб әлләриндә палма будағы бөјүк мәшәггәтдән чыхан бөјүк издиһамы топламаг гејри-мүмкүндүр» (Дан. 12:4; Мат. 24:14; Вәһј 7:9, 10).
11. Нәјә ҝөрә Милтонун вә Нјутонун ҝүнләриндә Аллаһын бәшәријјәтә вердији үмид әксәр инсанлар үчүн ҝизли иди?
11 Милтонун вә Нјутонун ҝүнләриндә килсәнин рәсми еһкамларына зидд фикир сөјләмәк тәһлүкәли иди. Буна ҝөрә дә Мүгәддәс Китаб һаггында јаздыгларынын әксәријјәти онлар өләнә гәдәр дәрҹ олунмады. XVI әсрдә Реформасија өлмәз руһ тәлимини арадан галдырмаға мүвәффәг олмады вә нүфузлу протестант килсәләри Августинин јолуну давам етдирәрәк Миниллик Һөкмранлығын ҝәләҹәкдә башлајаҹағыны јох, артыг кечмишдә галдығыны өјрәдирдиләр. Ахыр заманда билик артдымы?
«Һәгиги билик артаҹаг»
12. Һәгиги билик нә заман артмалы иди?
12 Даниел ‘ахыр заманда’ һадисәләрин мүсбәт мәҹрада инкишаф едәҹәјини пејғәмбәрлик етмишди. (Даниел 12:3, 4, 9, 10 ајәләрини оху.) Иса демишди: «О заман салеһләр... ҝүнәш кими парлајаҹаглар» (Мат. 13:43). Ахыр заманда һәгиги билијин артмасына ҝәтириб чыхаран нә олду? Ҝәлин ахыр заманын башландығы 1914-ҹү иләдәк онилликләр әрзиндә һадисәләрин неҹә ҹәрәјан етдијинә нәзәр салаг.
13. Бәрпаедилмә мөвзусуну арашдырдыгдан сонра Чарлз Тејз Рассел нә јазды?
13 XIX әсрин сонларына јахын бир нечә сәмими-гәлбли инсан «сәһиһ сөзләри» баша дүшмәк мәгсәдилә тәдгигатлар апармаға башлады (2 Тим. 1:13). Онлардан бири Чарлз Тејз Рассел иди. О вә һәгигәт ахтарышында олан диҝәр инсанлар 1870-ҹи илдә Мүгәддәс Китабын тәдгиги үзрә дәрнәк тәшкил етмишдиләр. 1872-ҹи илдә онлар бәрпаедилмә мөвзусуну арашдырдылар. Бир гәдәр сонра Рассел јазды: «О вахта гәдәр биз һал-һазырда тәгибләрә мәруз галан килсә илә (мәсһ олунмуш мәсиһчиләр јығынҹағы) үмумиликдә дүнјанын садигләринин алаҹағы мүкафат арасындакы фәрги ајдын баша дүшмүрдүк». Сонунҹуларын мүкафаты «вахтилә улу бабамыз ...Адәмин малик олдуғу инсан камиллијинин бәрпасы» олаҹаг. Рассел Мүгәддәс Китабы арашдырмагда башгаларынын она көмәји дәјдијини етираф едирди. Онлар кимләр иди?
14. а) Һенри Данн Һәвариләрин ишләри 3:21 ајәсини неҹә баша дүшүрдү? б) Һенри Даннын сөзләринә әсасән, јер үзүндә кимләр әбәди јашајаҹаг?
14 Онлардан бири Һенри Данн олмушдур. О, ‘Аллаһын гәдимдән бәри Өз мүгәддәс пејғәмбәрләринин ағзы илә сөјләдији һәр шејин јениләнәҹәји [«бәрпа едиләҹәји», ЈД] вахт’ һаггында јазмышды (Һәв. иш. 3:21). Данн билирди ки, бу бәрпаедилмәјә Мәсиһин Миниллик Һөкмранлығы заманы инсанларын камиллијә говушмасы дахилдир. Данн һәмчинин бир чохларыны нараһат едән суалы да арашдырды: јер үзүндә кимләр әбәди јашајаҹаг? О изаһ етди ки, милјонларла инсан дириләҹәк, онлара һәгигәт өјрәдиләҹәк вә онлар Мәсиһә иман ҝәтирмәк имканыны әлдә едәҹәкләр.
15. Дирилмә һаггында Ҹорҹ Сторрз нә өјрәнмишди?
15 Ејнилә, 1870-ҹи илдә Ҹорҹ Сторрз да белә бир гәнаәтә ҝәлмишди ки, гејри-салеһ инсанлар дирилдиләҹәк вә онлара әбәди јашамаг имканы вериләҹәк. О һәмчинин Мүгәддәс Јазылардан өјрәнмишди ки, дириләнләрдән кимсә бу фүрсәти әлдән верәрсә, ‘јүз јашында’ олса белә, ‘өләҹәк’ (Јешаја 65:20). Сторрз Бруклиндә (Нју–Јорк) јашајырды вә «Мүгәддәс Китаб тәдгигатчысы» адлы журнал дәрҹ едирди.
16. Мүгәддәс Китаб Тәдгигатчыларыны Христиан дүнјасынын әксәр динләриндән фәргләндирән нә иди?
16 Рассел Мүгәддәс Китабдан өјрәнмишди ки, хош хәбәри бүтүн дүнјада бәјан етмәјин вахты артыг ҝәлиб чатыб. Буна ҝөрә дә о, 1879-ҹу илдә һал-һазырда «Ҝөзәтчи Гүлләси Јеһованын Падшаһлығыны елан едир» адланан «Сион Ҝөзәтчи Гүлләси вә Мәсиһин иштиракынын ҹарчысы» адлы журналын дәрҹинә башлады. Әввәлләр бәшәријјәт үчүн үмид һаггында һәгигәти чох аз инсан баша дүшдүјү һалда, инди бир чох өлкәләрдә тәшкил олунан Мүгәддәс Китаб Тәдгигатчылары групларынын «Ҝөзәтчи Гүлләси» журналыны әлдә едиб өјрәнмәк имканы варды. Милјонларла инсанын камиллијә јетишәрәк јер үзүндә јашајаҹағына, јалныз аз сајда инсанларын исә ҝөјә ҝедәҹәјинә инанмалары Мүгәддәс Китаб Тәдгигатчыларыны Христиан дүнјасынын әксәр динләриндән фәргләндирирди.
17. Һәгиги билик неҹә чохалды?
17 Габагҹадан һаггында дејилән ‘ахыр заман’ 1914-ҹү илдә башлады. Бәшәр үчүн үмид һаггында һәгиги билик артдымы? (Дан. 12:4). 1913-ҹү илдә Расселин моизәләри 15 000 000 охуҹусу олан 2 000 гәзетдә чап олунурду. 1914-ҹү илин сонларында дүнјанын мүхтәлиф өлкәләриндә 9 000 000-дан чох инсан Мәсиһин Миниллик Һөкмранлығы заманы баш верәҹәк һадисәләрин тәсвир олундуғу рәнҝли слајд вә кинокадрлардан ибарәт «Јарадылыш фотодрамы»на бахды. 1918-1925-ҹи илләрдә јер үзүндә әбәди һәјат үмидини изаһ едән «Һал-һазырда јашајан милјонларла инсан һеч вахт өлмәјәҹәк» адлы мәрузә Јеһованын хидмәтчиләри тәрәфиндән бүтүн дүнјада 30 дилдә тәгдим едилди. 1934-ҹү илдә Јеһованын Шаһидләри анладылар ки, јер үзүндә әбәди јашамаға үмид едәнләр вәфтиз олунмалыдырлар. Буну баша дүшдүкдән сонра онлар Падшаһлыг һаггында хош хәбәри даһа бөјүк сәјлә бәјан етмәјә башладылар. Јер үзүндә әбәди јашамаг үмиди бу ҝүн милјонларла инсанларын үрәјиндә Јеһоваја гаршы миннәтдарлыг һисси ојадыр.
Гаршыда ҝөзләнилән ‘иззәтли азадлыг’!
18, 19. Јешаја 65:21-25 ајәләриндәки пејғәмбәрлијә әсасән, јер үзүндә һәјат неҹә олаҹаг?
18 Јешаја пејғәмбәр Аллаһын халгынын јер үзүндә һансы шәраитдә јашајаҹағыны тәсвир етмишдир. (Јешаја 65:21-25 ајәләрини оху.) 2 700 ил әввәл Јешајанын бу сөзләри гәләмә алдығы заман мөвҹуд олан бәзи ағаҹлар һәлә дә јашајыр. Сән дә өзүнү ҝүҹлү вә сағлам олараг бу гәдәр јашајан тәсәввүр едә биләрсәнми?
19 Артыг һәјат бешикдән гәбрәдәк гыса сәфәр олмајаҹаг, әксинә, тикинти ишләри илә, әкин-бичинлә вә өјрәнмәклә мәшғул олмаг үчүн инсанларын вахтлары һеч заман түкәнмәјәҹәк. Орада олаҹаг јени достларын һагда фикирләш. Бу хош мүнасибәтләр әбәдијјәт боју мөһкәмләнәҹәк. Јер үзүндә јашајаҹаг ‘Аллаһын өвладларыны’ неҹә дә ‘иззәтли азадлыг’ ҝөзләјир! (Ром. 8:21).
[Һашијә]
a Августин иддиа едирди ки, Аллаһын Падшаһлығынын Миниллик Һөкмранлығынын ҝәләҹәјә һеч бир аидијјәти јохдур, чүнки о, килсә јаранандан артыг идарә етмәјә башлајыб.
Изаһ едә биләрсинизми?
• Бәшәријјәт үчүн јер үзүндә јашамаг үмиди неҹә өрт-басдыр едилмишди?
• Мүгәддәс Китабын бәзи охуҹулары XVII әсрдә нәји баша дүшдүләр?
• 1914-ҹү илә јахын бәшәријјәт үчүн һәгиги үмид неҹә ачылды?
• Јерүзү үмид һаггында билик неҹә артды?
[13-ҹү сәһифәдәки шәкил]
Шаир Ҹон Милтон (солда) вә ријазијјатчы Исаак Нјутон (сағда) јер үзүндә әбәди һәјат үмиди һаггында билирдиләр
[15-ҹи сәһифәдәки шәкил]
Еркән Мүгәддәс Китаб Тәдгигатчылары Мүгәддәс Јазылардан анладылар ки, бәшәријјәт үчүн һәгиги үмиди бүтүн дүнјаја бәјан етмәјин вахты ҝәлиб чатыб