«Мәсиһи һәјаты вә ибадәти. Иш дәфтәри» үчүн мәнбәләр
6—12 ИЈУЛ
АЛЛАҺЫН КӘЛАМЫНДАКЫ ХӘЗИНӘ | ЧЫХЫШ 6, 7
«Фирона нә едәҹәјими ҝөрәҹәксән»
(Чыхыш 6:1) Онда Јеһова Мусаја деди: «Фирона нә едәҹәјими ҝөрәҹәксән. Әлимин ҝүҹү гаршысында мәҹбур галыб онлары бурахаҹаг, нәинки бурахаҹаг, һәтта говаҹаг өлкәсиндән».
(Чыхыш 6:6, 7) Буна ҝөрә дә исраиллиләрә белә де: “Мән Јеһовајам. Сизи мисирлиләрин зүлмүндән, онларын көләлијиндән азад едәҹәјәм. Чыхардығым бөјүк һөкмләрлә, гүввәтли әлимлә сизи гуртараҹағам. 7 Сизи Өзүмә халг едәҹәјәм, сизин Аллаһыныз олаҹағам. Биләҹәксиниз ки, Мән Аллаһыныз Јеһовајам, сизи Мисирин зүлмүндән азад едән Аллаһ.
ит-2-E с. 436, абз. 3
Муса
Исраиллиләр хејли дәјишмишдиләр. Онлар әввәлҹә Мусанын дәлил-сүбутларыны гәбул едиб она инанмышдылар, лакин фиронун фәрманы илә ишләри лап ағырлашандан сонра Мусадан елә ҝилеј-ҝүзар етдиләр ки, Муса мәјус һалда Јеһоваја үз тутду (Чх 4:29—31; 5:19—23). О заман Аллаһ-Таала Мусаны үрәкләндирди, она билдирди ки, Ибраһимин, Исһагын вә Јагубун үмид етдији шеји ҝерчәкләшдирәҹәк. Јәни Исраили хилас едәрәк вә бөјүк бир халг кими вәд етдији дијарда јерләшдирәрәк Јеһова адынын мәнасыны тамлығы илә ачыглајаҹаг (Чх 6:1—8). Һәтта онда да исраиллиләр Мусаја гулаг асмадылар. Анҹаг доггузунҹу бәладан сонра онлар гәтијјәтлә Мусанын тәрәфиндә дуруб онун дедикләрини етдиләр. Бунун сајәсиндә онунҹу бәладан сонра Муса онлары мүтәшәккил сурәтдә, низамлы бир гошун кими чыхара билди (Чх 13:18).
(Чыхыш 7:4, 5) Амма фирон сизә гулаг асмајаҹаг. Онда Мән әлими Мисирә гаршы галдырыб она ағыр ҹәзалар верәрәк ордуларымы, халгым Исраили орадан чыхараҹағам. 5 Әлими Мисирә гаршы галдырыб исраиллиләри орадан чыхаранда мисирлиләр биләҹәкләр ки, Мән Јеһовајам».
ит-2-E с. 436, абз. 1, 2
Муса
Мисир һөкмдарынын һүзурунда. Инди Муса илә Һарун аллаһларын савашында әсас фигурлар иди. Фирон Мисирин бүтүн аллаһларынын гүдрәтини, еһтимал ки, Јаннис вә Јамбрисин башчылыг етдији каһинләрин тимсалында (2Тм 3:8) Јеһованын гүдрәтинә гаршы галдырды. Мусанын ҝөстәриши илә Һарунун фиронун һүзурунда ҝөстәрдији илк мөҹүзә Јеһованын Мисир аллаһларындан үстүнлүјү сүбута јетирди, анҹаг фирон инадындан дөнмәди (Чх 7:8—13). Үчүнҹү бәла оланда һәтта каһинләр мәҹбур олуб етираф етдиләр ки, «бу ишдә Аллаһын әли вар». Башга бир бәла, чибан онлары елә ҝүнә гојду ки, Мусаја гаршы дурмаг үчүн һеч фиронун һүзуруна ҝәлә билмәдиләр (Чх 8:16—19; 9:10—12).
Бәлалардан кимләринсә үрәји јумшалды, кимләринкијсә даша дөндү. Муса илә Һарун он бәланын һәр биринин ҹарчысы олдулар. Бәлалар, дејилдији кими, ҝәлдиләр вә Мусанын доғрудан да Јеһованы тәмсил етдијини сүбут етдиләр. Јеһованын ады бүтүн Мисирдә бәјан едилди вә дилләр әзбәри олду. Кимләрсә, јәни исраиллиләр вә мисирлиләрдән бәзиләри бу ад гаршысында баш әјдиләр, кимләрсә, јәни фирон, онун мәсләһәтчиләри вә тәрәфдарлары исә бу ада гаршы даһа да инадчы олдулар (Чх 9:16; 11:10; 12:29—39). Мисирлиләр аллаһларынын гәзәбинә дүчар олдугларыны дүшүнмәдиләр. Онлар баша дүшүрдүләр ки, Јеһова онларын аллаһларыны мүһакимә едир. Доггуз бәла јеринә јетәнәдәк Муса да Мисирдә фиронун әјанларынын јанында вә халг арасында һөрмәт газанды (Чх 11:3).
Һикмәт хәзинәсиндән инҹиләр
(Чыхыш 6:3) Ибраһимә, Исһага вә Јагуба Гадир Аллаһ кими ҝөрүнсәм дә, Өзүмү онлара Јеһова ады илә танытмамышдым.
ит-1-E с. 78, абз. 3, 4
Гадир Аллаһ
Јеһова Ибраһимә Исһагын доғулаҹағыны вәд едәндә Өзүнү «Гадир Аллаһ» (Ел Шаддај) кими тәгдим етди. Бу вәдә инанмаг үчүн Ибраһимдән бөјүк иман тәләб олунурду: о, Аллаһын бу вәди јеринә јетирмәјә гадир олдуғуна инанмалы иди. Сонралар Аллаһын Ибраһимлә бағладығы әһдин варисләри кими Исһаг вә Јагубу мүбарәк гылаҹағындан данышыланда да Онун һаггында Гадир Аллаһ ифадәси ишләнмишди (Јр 17:1; 28:3; 35:11; 48:3).
Буна ујғун олараг, Јеһова сонрадан Мусаја демишди: «Ибраһимә, Исһага вә Јагуба Гадир Аллаһ [беЕл Шаддај] кими ҝөрүнсәм дә, Өзүмү онлара Јеһова ады илә танытмамышдым» (Чх 6:3). Бу о демәк дејил ки, Јеһова ады онлара мәлум дејилди, чүнки һәм онлар, һәм дә онлардан әввәл јашамыш инсанлар Јеһова адыны тез-тез чәкирдиләр (Јр 4:1, 26; 14:22; 27:27; 28:16). Бу инсанларын һәјатындан бәһс едән «Јарадылыш» китабында «Гадир Аллаһ» ифадәсинә ҹәми алты дәфә раст ҝәлинир, лакин орижинал ибрани мәтниндә Јеһова ады 172 дәфә ишләниб. Бу инсанлар өз шәхси тәҹрүбәләриндә Аллаһын «Гадир Аллаһ» титулуна ихтијары чатдығынын вә бу ада лајиг олдуғунун шаһиди олмушдулар. Лакин онларын гаршысына Јеһова адынын там мәнасыны анламаг имканы чыхмамышды. Бунунла бағлы, бир китабда дејилир: «Аллаһ Өзүнү һәмин инсанлара узаг ҝәләҹәкдәки вәдләрлә әлагәдар олараг танытмышды. Онлар әмин олмалыјдылар ки, О, јәни Јәһва бу вәдләри јеринә јетирмәјә гадир («саддај» сөзүнүн, еһтимала ҝөрә, бир мәнасы) олан Аллаһдыр. Колда исә Аллаһ өзүнү даһа јахындан вә даһа мөһтәшәм сурәтдә танытды: Аллаһын гүдрәти, үстәлик, Өзүнүн билаваситә вә давамлы олараг онларла олмасы — бүтүн бунлар онлара артыг таныш олан Јәһва адынын мәнасына дахил олду» (The Illustrated Bible Dictionary, J. D. Douglas, 1980).
(Чыхыш 7:1) Онда Јеһова Мусаја деди: «Сәни фирон үчүн аллаһ етмишәм, гардашын Һарун исә пејғәмбәрин олаҹаг.
ит-2-E с. 435, абз. 5
Муса
Муса тәрәддүд етдијинә ҝөрә рәдд едилмәди. Муса өзүнә әмин дејилди, о рәван даныша билмәдијини исрар етди. Әввәлки Мусадан әсәр-әламәт галмамышды. Гырх ил әввәл о өз тәшәббүсү илә үзәринә Исраилин хиласкары вәзифәсини ҝөтүрмәк истәмишди. Инди исә Муса Јеһоваја бәһанәләр ҝәтирирди, ахырда исә бу иши башгасына тапшырмағы хаһиш етди. Јеһова бундан гәзәбләнсә дә, Мусаны рәдд етмәди, гардашы Һаруну онун адындан данышмаг үчүн ҝөндәрди. Беләликлә, Аллаһын тәмсилчиси олан Муса инди һәм дә ону тәмсил едән Һарун үчүн «аллаһ» олду. Исраилин ағсаггаллары илә ҝөрүшәндә вә фиронун һүзуруна чыханда, ҝөрүнүр, Аллаһ Мусаја ҝөстәришләр вә әмрләр верирди, Муса да онлары Һаруна чатдырырды. Беләликлә, фиронун (Мусанын 40 ил әввәл әлиндән гачдығы фиронун хәләфи) һүзурунда Һарун данышырды (Чх 2:23; 4:10—17). Сонрадан Јеһова Һаруну Мусанын пејғәмбәри адландырды. Јәни неҹә ки Муса Аллаһын пејғәмбәри иди, Аллаһ тәрәфиндән јөнләндирилирди, Һарун да еләҹә Мусанын ҝөстәришләри илә һәрәкәт етмәли иди. Һәмчинин Аллаһ Мусаја демишди ки, ону «фирон үчүн аллаһ» едиб, јәни она фирон үзәриндә гүдрәт вә сәлаһијјәт вериб, буна ҝөрә дә онун Мисир һөкмдарындан горхмаға һеч бир сәбәби јох иди (Чх 7:1, 2).
Мүгәддәс Китаб гираәти
(Чыхыш 6:1—15) Онда Јеһова Мусаја деди: «Фирона нә едәҹәјими ҝөрәҹәксән. Әлимин ҝүҹү гаршысында мәҹбур галыб онлары бурахаҹаг, нәинки бурахаҹаг, һәтта говаҹаг өлкәсиндән». 2 Сонра Аллаһ Мусаја деди: «Мән Јеһовајам. 3 Ибраһимә, Исһага вә Јагуба Гадир Аллаһ кими ҝөрүнсәм дә, Өзүмү онлара Јеһова ады илә танытмамышдым. 4 Онларла әһд бағламышдым ки, гәриб кими јашадыглары Кәнан торпағыны онлара верәҹәјәм. 5 Инди исә мисирлиләрин көлә етдији исраиллиләрин фәрјадыны ешитдим вә әһдими хатырладым. 6 Буна ҝөрә дә исраиллиләрә белә де: “Мән Јеһовајам. Сизи мисирлиләрин зүлмүндән, онларын көләлијиндән азад едәҹәјәм. Чыхардығым бөјүк һөкмләрлә, гүввәтли әлимлә сизи гуртараҹағам. 7 Сизи Өзүмә халг едәҹәјәм, сизин Аллаһыныз олаҹағам. Биләҹәксиниз ки, Мән Аллаһыныз Јеһовајам, сизи Мисирин зүлмүндән азад едән Аллаһ. 8 Сизи Ибраһимә, Исһага вә Јагуба анд ичиб вәд етдијим дијара апараҹағам. Бу торпаглары сизә мүлк верәҹәјәм. Мән Јеһовајам”». 9 Муса бу сөзләри исраиллиләрә чатдырды, анҹаг онлар руһдан дүшдүкләринә вә ағыр көләлик бојундуруғу алтында әзилдикләринә ҝөрә Мусаны ешитмәдиләр. 10 Онда Јеһова Мусаја деди: 11 «Мисир падшаһы фиронун һүзуруна ҝет вә она сөјлә ки, исраиллиләри өлкәсиндән бурахсын». 12 Муса исә Јеһоваја деди: «Һеч исраиллиләр мәнә гулаг асмадылар, галмышды ки фирон. Ахы мән ҝүҹ-бәла илә данышырам». 13 Амма Јеһова Муса илә Һаруна халгын Мисир торпағындан чыхмасы илә бағлы исраиллиләрә вә Мисир падшаһы фирона чатдыраҹаглары әмрләри бир даһа тәкрар етди. 14 Исраиллиләрин нәсил башчылары бунлардыр: Исраилин илк оғлу Рубәнин оғуллары: Һәнуг, Фәллу, Һәсрун вә Гарми. Бунлар Рубәндән төрәјәнләрдир. 15 Шәмунун оғуллары: Јәмуил, Јәмин, Әһәд, Јакин, Зоһар вә кәнани гадындан доғулмуш Шаул. Бунлар Шәмундан төрәјәнләрдир.
13—19 ИЈУЛ
АЛЛАҺЫН КӘЛАМЫНДАКЫ ХӘЗИНӘ | ЧЫХЫШ 8, 9
«Тәкәббүрлү фирон өзү дә билмәдән Аллаһын нијјәтини јеринә јетирир»
(Чыхыш 8:15) Фирон ҝөрәндә ки, бәла совушду, Јеһованын дедији кими, үрәјини даша дөндәриб онлара гулаг асмады.
ит-2-E с. 1040—1041
Инадкарлыг
Јеһова Аллаһ мүәјјән инсанлара вә халглара сәбирлә јанашмыш, өлүмә лајиг олсалар да, јашамаларына изин вермишди (Јр 15:16; 2Бт 3:9). Онлардан бәзиләри Аллаһын сәбриндән дәрс ҝөтүрмүш вә Онун мәрһәмәтинә јетишмиш (Јш 2:8—14; 6:22, 23; 9:3—15), диҝәрләри исә Јеһоваја вә Онун халгына гаршы даһа да инадкарлыг ҝөстәрмишдиләр (Гн 2:30—33; Јш 11:19, 20). Јеһова инсанларын инадкарлыг етмәсинә мане олмур, мәһз бу сәбәбдән Мүгәддәс Китабда Онун һагда инсанларын үрәјини даша дөндәрдији, јахуд үрәјини һиссијјатсыз етдији дејилир. Анҹаг Јеһова инадкарлардан интигамыны аланда Онун бөјүк гүдрәти ашкара чыхыр вә адынын бәјан олунмасына сәбәб олур. (Чх 4:21; Јһ 12:40; Рм 9:14—18 ајәләри илә әлагәләндир.)
(Чыхыш 8:18, 19) Каһинләр дә ејни мөҹүзәни ҝөстәрмәк, сеһр ишләдәрәк мығмыға әмәлә ҝәтирмәк истәдиләр, лакин баҹармадылар. Мығмығалар исә инсанлара вә һејванлара дарашмышды. 19 Онда каһинләр фирона дедиләр: «Бу ишдә Аллаһын әли вар!» Амма фирон инадындан дөнмәди вә Јеһованын дедији кими, онлара гулаг асмады.
(Чыхыш 9:15—17) Истәсәјдим, чохдан әлими галдырыб сәни дә, халгыны да азара салар, көкүнүзү јер үзүндән кәсәрдим. 16 Амма сәни она ҝөрә сағ сахладым ки, сәнә ҝүҹүмү ҝөстәрим вә бүтүн дүнја адымы ешитсин. 17 Демәк, сән һәлә дә халгыма хор бахыб онлары бурахмаг истәмирсән.
ит-2-E с. 1181, абз. 3—5
Шәр
Јеһова Аллаһ вәзијјәтдән елә истифадә едир ки, шәр инсанлар өзләри дә билмәдән Онун мәгсәдинә хидмәт едир. Онлар Аллаһа гаршы чыхсалар да, Аллаһ хидмәтчиләринин садиг гала билмәси үчүн онларын фәалијјәтини лазым олан гәдәр мәһдудлашдыра биләр. Үстәлик, елә едә биләр ки, һәтта шәр инсанларын да әмәлләри Онун доғрулуғуну даһа да габарыг ҝөстәрсин (Рм 3:3—5, 23—26; 8:35—39; Зб 76:10). Бу фикир Мәсәлләр 16:4 ајәсиндә ифадә олунуб: «Јеһова һәр шеји Өз мәгсәди үчүн гуруб, һәтта писләрин фәлакәт ҝүнүндә мәһв олмасыны да».
Фиронун вәзијјәтиндә дә белә иди. Јеһова Муса вә Һарун васитәсилә она бујурду ки, исраиллиләри көләликдән азад етсин. Мисир һөкмдарыны шәр инсан едән Аллаһ дејилди. Амма О, фирона сағ галмаға изин верди, ејни заманда елә вәзијјәт јаратды ки, фирон өзүнүн шәр инсан олдуғуну вә өлүмә лајиг олдуғуну үзә чыхарды. Јеһованын буну етмәкдә мәгсәди Чыхыш 9:16 ајәсиндә јазылыб: «Амма сәни она ҝөрә сағ сахладым ки, сәнә ҝүҹүмү ҝөстәрим вә бүтүн дүнја адымы ешитсин».
Мисирин үзәринә ҝәлән он бәла, ән ахырда фиронун вә ордусунун Гырмызы дәниздә мәһв олмасы васитәсилә Јеһованын гүдрәти мисилсиз дәрәҹәдә тәзаһүр олунду (Чх 7:14—12:30; Зб 78:43—51; 136:15). Бу һадисәдән сонра әтраф халглар узун илләр бу барәдә данышды. Беләликлә дә Аллаһын ады бүтүн јер үзүндә бәјан едилди (Јш 2:10, 11; 1Иш 4:8). Анҹаг Јеһова фирону дәрһал өлдүрсәјди, Аллаһын гүдрәти белә мөһтәшәм сурәтдә нүмајиш олунмајаҹагды. Һалбуки бунун сајәсиндә Аллаһын еһтишамы ҝөјләрә уҹалды вә халгы хилас олду.
Һикмәт хәзинәсиндән инҹиләр
(Чыхыш 8:21) Әҝәр бурахмасан, Мән сәнин, хидмәтчиләринин, халгынын үстүнә мозалан ҝөндәрәҹәјәм. Сәнин евләрин вә бүтүн мисирлиләрин евләри мозаланла долаҹаг. Һәтта дурдуглары торпағы да бүрүјәҹәк.
ит-1-E с. 878
Мозалан
Мисирин үзәринә ҝәлән дөрдүнҹү бәла Гошен дијарында јашајан исраиллиләрин дә башына ҝәлмәјән илк бәла олду. Бу бәланын сәбәб олдуғу һәшәратын һансы һәшәрат олдуғу дәгиг билинмир (Чх 8:21, 22, 24, 29, 31; Зб 78:45; 105:31). Ибрани дилиндә «аров» адландырылан бу һәшәратын ады бәзи тәрҹүмәләрдә «мозалан», «бөҹәк», «милчәк», «мығмыға» кими тәрҹүмә олунуб.
Дөрдүнҹү бәла вахты олан мозаланлар, ола билсин ки, һејванларын, еләҹә дә инсанларын дәрисини дешиб ганыны ичән һәшәрәтлар иди. Онларын сүрфәләри һејван вә инсан бәдәниндә паразит кими јашајыр. Инсан бәдәнинә дүшәнләрә тропик зоналарда раст ҝәлинир. Одур ки, бу һәшәратлар мисирлиләрә вә онларын һејванларына чох әзаб вермиш, һәтта мүәјјән һалларда өлүмә дә сәбәб олмушду.
(Чыхыш 8:25—27) Ахырда фирон Муса илә Һаруну чағырыб деди: «Ҝедин Аллаһыныза бу өлкәдә гурбан ҝәтирин». 26 Муса исә деди: «Бу, мүмкүн дејил. Аллаһымыз Јеһоваја ҝәтирәҹәјимиз гурбанлар мисирлиләрин ҝөзүндә мәнфурдур. Мисирлиләрин ҝөзү габағында онларда икраһ доғуран гурбанлар ҝәтирсәк, бизи дашламазлар? 27 Биз Аллаһымыз Јеһованын дедији кими, үч ҝүн сәһрада јол ҝедиб орада Она гурбан ҝәтирәҹәјик».
“Чыхыш” китабындан диггәтәлајиг фикирләр
8:26, 27 — Муса нәјә ҝөрә деди ки, исраиллиләрин гурбанлары мисирлиләр үчүн “мәкруһ” олаҹаг? Мисирдә һејванларын бир чох нөвләринә сәҹдә едирдиләр. Буна ҝөрә дә гурбан ҝәтирмәк һаггында хатырлатма, Мусанын Јеһоваја гурбан ҝәтирмәк мәрасимини иҹра етмәк үчүн Исраили бурахмаг һаггындакы исрарлы тәләбини нүфузлу вә инандырыҹы етди.
Мүгәддәс Китаб гираәти
(Чыхыш 8:1—19) Јеһова Мусаја деди: «Фиронун јанына ҝет, она сөјлә: “Јеһова белә дејир: “Халгымы бурах, ҝедиб мәнә ибадәт етсин. 2 Әҝәр јенә дә онлары бурахмасан, онда сәнин бүтүн өлкәни гурбаға басаҹаг. 3 Нил чајында гурбағалар гајнашаҹаг, онлар чыхыб сәнин евинә, јатаг отағына, чарпајына, хидмәтчиләринин евинә, тәкнәләринә, јемәк биширдијин күрәләрә долаҹаг, адамларынын үстүнә тулланаҹаг. 4 Гурбағалар сәнин, халгынын вә бүтүн хидмәтчиләринин үстүнә һүҹум чәкәҹәк”». 5 Бундан сонра Јеһова Мусаја деди: «Һаруна де, әлиндәки әсаны чајларын, Нилдән чәкилән архларын, батаглыгларын үстүнә узатсын, гурбағалар чыхыб бүтүн Мисири бүрүсүн». 6 Һарун әлини Мисирин сулары үзәринә узатды, гурбағалар чыхыб Мисир торпағыны бүрүдү. 7 Лакин Мисирин каһинләри дә сеһр ишләдиб ејни шеји етдиләр, Мисир торпағыны гурбағаларла долдурдулар. 8 Онда фирон Муса илә Һаруну чағырыб деди: «Јеһоваја дуа ет, гој мәним, халгымын ҹаныны гурбағалардан гуртарсын. Халгы Јеһоваја гурбан ҝәтирмәјә бурахырам». 9 Муса фирона деди: «Сән өзүн вахтыны де, мән дә дуа едим, сәнин дә, хидмәтчиләринин дә, адамларынын да ҹаны гурбағалардан гуртарсын, онлар евләриндән чәкилиб јалныз Нилдә галсын». 10 О: «Сабаһ», — дејә ҹаваб верди. Муса деди: «Аллаһымыз Јеһованын тајы-бәрабәри олмадығыны биләсән дејә, дедијин кими олаҹаг. 11 Гурбағалар евләриндән чәкиләҹәк, сәнин дә, хидмәтчиләринин дә, адамларынын да ҹаны онлардан гуртараҹаг. Онлар јалныз Нилдә галаҹаг». 12 Муса илә Һарун фиронун һүзурундан чыхдылар вә Муса Јеһоваја јалварды ки, фиронун үстүнә ҝөндәрдији гурбағалары јох етсин. 13 Јеһова Мусанын хаһишини јеринә јетирди, евләрдәки, һәјәтләрдәки, ојлаглардакы гурбағалар өлдү. 14 Гурбағалары галаг-галаг јығдылар; өлкәни үфунәт ији бүрүдү. 15 Фирон ҝөрәндә ки, бәла совушду, Јеһованын дедији кими, үрәјини даша дөндәриб онлара гулаг асмады. 16 Јеһова Мусаја деди: «Һаруна де, әсасыны узадыб торпаға вурсун, бүтүн Мисир өлкәсиндә јерин тозу мығмығаја чеврилсин». 17 Онлар белә дә етдиләр. Һарун әсасыны узадыб торпаға вурду. Бүтүн Мисир өлкәсиндә јерин тозу мығмығаја чеврилди. Онлар адамлары вә һејванлары дишләмәјә башлады. 18 Каһинләр дә ејни мөҹүзәни ҝөстәрмәк, сеһр ишләдәрәк мығмыға әмәлә ҝәтирмәк истәдиләр, лакин баҹармадылар. Мығмығалар исә инсанлара вә һејванлара дарашмышды. 19 Онда каһинләр фирона дедиләр: «Бу ишдә Аллаһын әли вар!» Амма фирон инадындан дөнмәди вә Јеһованын дедији кими, онлара гулаг асмады.
20—26 ИЈУЛ
АЛЛАҺЫН КӘЛАМЫНДАКЫ ХӘЗИНӘ | ЧЫХЫШ 10, 11
«Муса илә Һарун бөјүк ҹәсарәт ҝөстәрир»
(Чыхыш 10:3—6) Муса илә Һарун фиронун һүзуруна ҝедиб дедиләр: «Ибраниләрин Аллаһы Јеһова белә дејир: “Нә вахта гәдәр Мәнә бојун әјмәјәҹәксән? Халгымы бурах, ҝедиб Мәнә ибадәт етсин. 4 Әҝәр јенә дә халгымы бурахмасан, сабаһ өлкәнә чәјирткә ҝөндәрәҹәјәм. 5 Онлар јерин үзүнү елә өртәҹәк ки, торпаг ҝөрүнмәз олаҹаг. Сизин үчүн долудан нә галыбса јејиб гуртараҹаг, өлкәниздәки ағаҹлары тәләф едәҹәк. 6 Онлар сәнин евләринә, хидмәтчиләринин евләринә, Мисирдәки бүтүн евләрә долаҹаглар. О гәдәр чох олаҹаглар ки, белә шеј ата-бабаларыныз бу өлкәдә јурд саландан индијәдәк ҝөрүнмәјиб”». Буну дејиб Муса фиронун һүзурундан чыхды.
Ҹәсарәтлә тәблиғ едәрәк Исаны тәглид един
6 Өзүнү тәкҹә аллаһларын тәмсилчиси јох, о ҹүмләдән ҝүнәш танрысы Ранын оғлу — аллаһ һесаб едән фиронла данышан Мусанын ҝөстәрдији ҹәсарәт һаггында да фикирләшәк. Ола билсин ки, о, диҝәр фиронлар кими, өз сурәтинә ибадәт едирди. Фиронун сөзү ганун иди; о јалныз әмр верирди. Гүдрәтли, мәғрур вә инадкар фирон башгаларынын дедији илә отуруб-дурмаға алышмамышды. Һәлим чобан олан Муса мәһз белә бир инсанын һүзуруна дәвәт едилмәмиш вә арзуолунмаз гонаг кими тәкрар-тәкрар ҝәлмәк мәҹбуријјәтиндә иди. Муса нә һагда хәбәрдарлыг едирди? Виранедиҹи бәлалар һаггында. Бәс о һансы тәләби ирәли сүрүрдү? О, фиронун бир нечә милјонлуг гулунун өлкәдән бурахылмасыны истәјирди! Сәнҹә, бунун үчүн Мусаја ҹәсарәт лазым иди? Сөзсүз ки! (Сај. 12:3; Ибр. 11:27).
(Чыхыш 10:24—26) Фирон Мусаны чағырыб деди: «Ҝедин, Јеһоваја ибадәтинизи еләјин. Ушагларынызы да апарын. Амма гојун-гузунуз, мал-гараныз бурада галсын». 25 Муса исә деди: «Гурбан ҝәтирмәк үчүн бизә һејванлары да вермәлисән ки, онлары Аллаһымыз Јеһоваја тәгдим едәк. 26 Сүрүләримизи өзүмүзлә апармалыјыг. Ҝәрәк бир һејван да галмасын, Аллаһымыз Јеһоваја ибадәт едәндә онлар лазымымыз олаҹаг. Ора чатмамыш исә билә билмәрик, Јеһоваја ибадәт едәндә нәји гурбан ҝәтирмәлијик».
(Чыхыш 10:28) Фирон Мусаја деди: «Рәдд ол ҝөзүмүн габағындан! Бир дә ҝөзүмә ҝөрүнсән, өзүнү өлмүш бил!»
(Чыхыш 11:4—8) Муса деди: «Јеһова Аллаһ белә дејир: “Ҝеҹә јарысы Мисирдән кечәҹәјәм. 5 Мисирдә тахтда отуран фирондан тутмуш дәјирманда дән үјүдән гарабашын өвладынадәк һамынын илк доғулан ушағы, бүтүн һејванларын илк доғулан баласы өләҹәк. 6 Бүтүн Мисир торпағында елә аһ-фәған галхаҹаг ки, беләси һеч вахт олмајыб, олмајаҹаг да. 7 Исраиллиләрин исә башындан бир түк белә, әскик олмајаҹаг, һејванларынын үстүнә ит дә һүрмәјәҹәк, белә ки, Јеһованын исраиллиләри мисирлиләрдән фәргли тутдуғуну биләсән”. 8 Бүтүн хидмәтчиләрин јаныма ҝәләҹәк, гаршымда баш әјиб: “Сән дә, бүтүн халгын да чыхын ҝедин”, — дејиб јалвараҹагсыныз. Онда мән ҝедәҹәјәм». Муса бунлары дејиб гәзәб ичиндә фиронун јанындан чыхды.
ит-2-E с. 436, абз. 4
Муса
Фиронун һүзуруна чыхмаг үчүн ҹәсарәт вә иман тәләб олунурду. Јалныз Јеһованын вердији ҝүҹ вә мүгәддәс руһун онларда фәалијјәт ҝөстәрмәси сајәсиндә Муса илә Һарун гаршыларындакы тапшырығы јеринә јетирә билдиләр. О дөврдә дүнјанын ән гүдрәтли дөвләтинин һөкмдары олан фиронун сарајыны тәсәввүр един. Бурада мисли-бәрабәри олмајан бир еһтишам вар иди. Аллаһ һесаб едилән тәкәббүрлү фирон мәсләһәтчиләрин, сәркәрдәләрин, кешикчиләрин вә гулларын әһатәсиндә отуруб. Үстәлик, Мусанын әлејһдарлары арасында әсас јери тутан дин хадимләри, сеһрбаз каһинләр дә бурададырлар. Фирон бир тәрәфә, бу адамларын өзләри дә мәмләкәтин ән гүдрәтли адамлары идиләр. Бүтүн бу нүфузлу инсанлар Мисирин аллаһларыны дәстәкләмәкдә фирона арха идиләр. Муса илә Һарун исә бир дәфә јох, дәфәләрлә фиронун һүзуруна ҝәлдиләр. Фирон исә һәр дәфә даһа да инадкар олурду. Фирон она бу гәдәр хејир ҝәтирән ибрани гуллары һеч бир вәҹһлә әлдән вермәк истәмирди. Сәккизинҹи бәла һаггында мәлумат верәндән сонра Муса илә Һарун фиронун һүзурундан говулду, доггузунҹу бәладан сонра исә фирон онлары өлүмлә һәдәләјиб бир дә ҝөзүнә ҝөрүнмәмәји әмр етди (Чх 10:11, 28).
Һикмәт хәзинәсиндән инҹиләр
(Чыхыш 10:1, 2) Јеһова Мусаја деди: «Фиронун јанына ҝет. Мән онун вә хидмәтчиләринин үрәкләрини даш етмишәм ки, онун өнүндә бу әламәтләри ҝөстәрим, 2 һәм дә сән Мисири неҹә сәрт ҹәзаландырдығымы, онлара һансы әламәтләри ҝөстәрдијими оғулларына вә нәвәләринә даныша биләсән. Беләҹә, биләҹәксиниз ки, Мән Јеһовајам».
w95-E 1/9 с. 11, абз. 11
Јалан аллаһларын әлејһинә шаһидләр
11 Исраиллиләр һәлә Мисирдә икән Јеһова Мусаны фиронун јанына ҝөндәриб деди: «Фиронун јанына ҝет. Мән онун вә хидмәтчиләринин үрәкләрини даш етмишәм ки, онун өнүндә бу әламәтләри ҝөстәрим, һәм дә сән Мисири неҹә сәрт ҹәзаландырдығымы, онлара һансы әламәтләри ҝөстәрдијими оғулларына вә нәвәләринә даныша биләсән. Беләҹә, биләҹәксиниз ки, Мән Јеһовајам» (Чыхыш 10:1, 2). Итаәткар исраиллиләр өвладларына Јеһованын гүдрәтли ишләриндән данышмалыјдылар. Өвладлары да өз нөвбәсиндә өз өвладларына данышмалы иди. Беләҹә Јеһованын гүдрәтли ишләри барәдә мәлумат нәсилдән нәслә өтүрүләҹәкди вә јаддашларда галаҹагды. Бу ҝүн дә валидејнләрин үзәринә өвладларына Јеһова һаггында данышмаг мәсулијјәти дүшүр (Ганунун тәкрары 6:4—7; Мәсәлләр 22:6).
(Чыхыш 11:7) Исраиллиләрин исә башындан бир түк белә, әскик олмајаҹаг, һејванларынын үстүнә ит дә һүрмәјәҹәк, белә ки, Јеһованын исраиллиләри мисирлиләрдән фәргли тутдуғуну биләсән”.
ит-1-Е с. 783, абз. 5
Чыхыш
Јеһова мөһтәшәм сурәтдә ҝүҹүнү нүмајиш етдирәрәк адыны уҹалтды вә Исраили хилас етди. Гырмызы дәнизин шәрг саһилинә сағ-саламат чыхандан сонра Мусанын рәһбәрлији алтында исраиллиләр нәғмә охудулар. Мусанын баҹысы пејғәмбәр Мәрјәм дә әлинә гавал алды, бүтүн гадынлар онун ардынҹа чыхыб әлләриндә гавал, рәгс едә-едә кишиләрә ҹаваб олараг охудулар (Чх 15:1, 20, 21). Исраиллиләр дүшмәнләриндән тамамилә хилас олдулар. Онлар Мисирдән чыханда Аллаһ изин вермәди ки, һансыса инсан, јахуд вәһши һејван онлара зәрәр јетирсин. Онларын башындан бир түк белә әскик олмады, һејванларынын үстүнә ит дә һүрмәди (Чх 11:7). «Чыхыш» китабында фиронун шәхсән гошуну илә дәнизә ҝириб мәһв олдуғу јазылмаса да, Зәбур 136:15 ајәсиндә гејд олунур ки, Јеһова фиронла ордусуну Гырмызы дәнизә атды.
Мүгәддәс Китаб гираәти
(Чыхыш 10:1—15) Јеһова Мусаја деди: «Фиронун јанына ҝет. Мән онун вә хидмәтчиләринин үрәкләрини даш етмишәм ки, онун өнүндә бу әламәтләри ҝөстәрим, 2 һәм дә сән Мисири неҹә сәрт ҹәзаландырдығымы, онлара һансы әламәтләри ҝөстәрдијими оғулларына вә нәвәләринә даныша биләсән. Беләҹә, биләҹәксиниз ки, Мән Јеһовајам». 3 Муса илә Һарун фиронун һүзуруна ҝедиб дедиләр: «Ибраниләрин Аллаһы Јеһова белә дејир: “Нә вахта гәдәр Мәнә бојун әјмәјәҹәксән? Халгымы бурах, ҝедиб Мәнә ибадәт етсин. 4 Әҝәр јенә дә халгымы бурахмасан, сабаһ өлкәнә чәјирткә ҝөндәрәҹәјәм. 5 Онлар јерин үзүнү елә өртәҹәк ки, торпаг ҝөрүнмәз олаҹаг. Сизин үчүн долудан нә галыбса јејиб гуртараҹаг, өлкәниздәки ағаҹлары тәләф едәҹәк. 6 Онлар сәнин евләринә, хидмәтчиләринин евләринә, Мисирдәки бүтүн евләрә долаҹаглар. О гәдәр чох олаҹаглар ки, белә шеј ата-бабаларыныз бу өлкәдә јурд саландан индијәдәк ҝөрүнмәјиб”». Буну дејиб Муса фиронун һүзурундан чыхды. 7 Онда әјанлары фирона дедиләр: «Һачанаҹан бу адам бизә һәдә-горху ҝәләҹәк? Гој ҝетсинләр, Аллаһлары Јеһоваја ибадәт етсинләр. Мәҝәр ҝөрмүрсән, Мисир виранәлијә чеврилир?» 8 Муса илә Һаруну фиронун јанына ҝәтирдиләр. Фирон онлара деди: «Ҝедин, Аллаһыныз Јеһоваја ибадәт един. Амма дејин ҝөрүм кимләр ҝедәҹәк?» 9 Муса ҹаваб верди: «Ҹаванлар да, јашлылар да, оғул-гызларымыз да бизимлә ҝедәҹәк, гојун-гузуларымызы вә мал-гарамызы да өзүмүзлә апараҹағыг, чүнки Јеһованын шәрәфинә бајрам кечирмәлијик». 10 Ҹавабында фирон деди: «Һә, демәк, Јеһова сизинләдир? Ај-һај, мән сизи ушагларынызла бир јердә бурахдым, сиз дә ҝетдиниз. Билирәм, сизин нә исә бир фырылдағыныз вар. 11 Јох, елә шеј јохдур! Јеһоваја ибадәт етмәк истәмирдиниз? Кишиләри ҝөтүрүн, ҝедин». Фирон буну дејиб онлары говду. 12 Јеһова Мусаја деди: «Әлини Мисирин үзәринә узат, гој Мисири чәјирткә бассын, бүтүн биткиләри, долудан галан һәр шеји јејиб гуртарсын». 13 Муса дәрһал әсасыны Мисирин үзәринә узатды вә Јеһованын һөкмү илә о ҝүн бүтүн ҝүнү вә бүтүн ҝеҹәни шәрг күләји әсди. Сәһәр ачыланда шәрг күләји чәјирткәләр ҝәтирди. 14 Чәјирткәләр Мисирә долуб өлкәнин һәр тәрәфинә јајылдылар. Бу, әсил фәлакәт иди. Әввәлләр Мисирдә бу гәдәр чәјирткә олмамышды, бундан сонра да олмајаҹагды. 15 Онлар јерин үзүнү елә өртдүләр ки, өлкә гара рәнҝә бојанды. Онлар долудан галан бүтүн биткиләри вә ағаҹларын мејвәләрини једиләр. Бүтүн Мисир торпағында нә ағаҹларда бир јашыл јарпаг галды, нә дә јердә бир от.
27 ИЈУЛ — 2 АВГУСТ
АЛЛАҺЫН КӘЛАМЫНДАКЫ ХӘЗИНӘ | ЧЫХЫШ 12
«Пасханын мәсиһиләр үчүн дашыдығы мәна»
(Чыхыш 12:5—7) Һејван ја гојунларын, ја да кечиләрин ичиндән сечилмиш сағлам, бириллик еркәк һејван олмалыдыр. 6 Ону ајын он дөрдүнҹү ҝүнүнә гәдәр бәсләјин. Гаш гараланда Исраил иҹмасынын һәр аиләси һејваны кәссин. 7 Ганындан бир аз ҝөтүрүб гузуну һансы евдә јејәҹәкләрсә, о евин гапысынын ики јан вә үст тахтасына чиләсинләр.
«Там севинҹ ичиндә јашајаҹагсыныз»
4 Иса ерамызын 33-ҹү или 14 нисанда өлдү. Исраилдә нисанын 14-ү Пасханын гејд едилдији севинҹли ҝүн иди. Һәр ил кечирилән бу бајрамда исраиллиләр гүсурсуз гузу кәсир вә ону бишириб јејирдиләр. Бу онлара б. е. ә. 1513-ҹү ил нисанын 14-дә өлүм мәләји мисирлиләрин илк оғулларыны тәләф едәндә исраиллиләрин илк оғулларынын хиласында гузунун ганынын ојнадығы ролу хатырладырды (Чыхыш 12:1-14). Пасха гузусу Исаја ишарә иди, бу һагда һәвари Павел демишдир: «Пасха гузумуз олан Мәсиһ, бизим үчүн гурбан верилмишдир» (1 Коринфлиләрә 5:7). Пасха гузусунун ганы кими, Исанын төкүлән ганы да бир чохларына хилас ҝәтирир (Јәһја 3:16, 36).
(Чыхыш 12:12, 13) Мән бу ҝеҹә Мисир торпағындан кечәҹәјәм. Мисир торпағындакы адамларын илк доғулан ушағыны вә һејванларын илк баласыны өлдүрәҹәјәм, Мисирин бүтүн аллаһларыны мүһакимә едәҹәјәм. Мән Јеһовајам! 13 Евинизин үзәриндәки ган ишарә олаҹаг, ганы ҝөрүб сиздән јан кечәҹәјәм. Мән Мисир торпағыны ҹәзаландыранда сизә бу бәладан зәрәр дәјмәјәҹәк.
ит-2-E с. 583, абз. 6
Пасха
Пасха бајрамынын мүәјјән мәгамлары Иса Мәсиһин үзәриндә јеринә јетди. Мәсәлән, Мисирдә Аллаһын мәләји илк оғуллары гырмаға ҝәләндә евләрә чәкилмиш ган сајәсиндә исраиллиләрин илк оғуллары хилас олду. Булус мәсһ олунмуш мәсиһиләри илкинләрин јығынҹағы адландырыр (Иб 12:23) вә Мәсиһин өз ганы илә онлары гуртардығыны јазыр (1Ск 1:10; Еф 1:7). Пасха гузусунун һеч бир сүмүјү сындырылмамалы иди. Пејғәмбәрлик олунмушду ки, Исанын сүмүкләри сынмајаҹаг вә бу онун өлүмү заманы јеринә јетди (Зб 34:20; Јһ 19:36). Беләликлә, јәһудиләрин әсрләр әрзиндә гејд етдији Пасха Ганунун, јәни ҝәләҹәк немәтләрин көлҝәсинин бир һиссәси иди вә «Аллаһын Гузусу»на, јәни Иса Мәсиһә ишарә едирди (Иб 10:1; Јһ 1:29).
(Чыхыш 12:24—27) Бу һадисәни өзүнүз дә, оғулларыныз да гејд един. Бу, һәмишәлик ганундур. 25 Јеһованын дедији кими, Онун сизә верәҹәји торпаға чатанда да бу ајини иҹра един. 26 Оғулларыныз сиздән сорушанда ки, бу ајинин мәнасы нәдир, 27 дејәрсиниз ки, бу, Јеһоваја һәср олунмуш Пасхадыр. О, Мисирдә мисирлиләрин башына бәла ҝәтирәндә исраиллиләрин евиндән јан кечмишди, бизим аиләләримизә тохунмамышды». Ҹамаат јерә гәдәр әјилиб тәзим етди.
w13 15/12 с. 19—20, абз. 13, 14
«Бу... сизин үчүн хатирә ҝүнү олаҹаг»
13 Јени нәсил бөјүдүкҹә аталар буну ваҹиб бир дәрс кими оғулларына өтүрмәли идиләр. Әввәла, онлар ушагларына өјрәтмәли идиләр ки, Јеһова Өз хидмәтчиләрини мүдафиә етмәјә гадирдир. Ушаглар Јеһованын ҝизли, мүҹәррәд варлыг олмадығыны, әксинә, Онун Өз халгы илә марагланан, онларын рифаһы үчүн чалышан вә вар олан Аллаһ олдуғуну дәрк едирдиләр. Јеһова буну «Мисирлиләри бәлаја салдығы заман» исраиллиләрин илк доғулан өвладларыны горумагла сүбут етмишди.
14 Дүздүр, мәсиһчи валидејнләр өз ушагларына Пасханын мәнасыны һәр ил хатырлатмырлар. Бунунла белә, сиз өз ушагларыныза ејни шеји — Аллаһын Өз халгыны мүдафиә етдијини өјрәдирсинизми? Јеһованын һәлә дә Өз халгыны мүдафиә едән Аллаһ олдуғуна әминлијинизи өвладларыныза ашылајырсынызмы? (Мәз. 27:11; Јешаја 12:2). Бәс сиз буну неҹә едирсиниз, гуру моизә сөјләмәклә, јохса тәравәтләндириҹи үнсијјәт етмәклә? Беләликлә, аиләнизин руһән инкишаф етмәси үчүн әлиниздән ҝәләни един.
Һикмәт хәзинәсиндән инҹиләр
(Чыхыш 12:12) Мән бу ҝеҹә Мисир торпағындан кечәҹәјәм. Мисир торпағындакы адамларын илк доғулан ушағыны вә һејванларын илк баласыны өлдүрәҹәјәм, Мисирин бүтүн аллаһларыны мүһакимә едәҹәјәм. Мән Јеһовајам!
ит-2-E с. 582, абз. 2
Пасха
Мисирин башына ҝәлән он бәланын һәр бири илә, хүсусән дә онунҹу бәла илә, јәни инсанларын илк оғулларынын вә һејванларын илк балаларынын өлүмүјлә Јеһова Мисир аллаһларыны мүһакимә етди (Чх 12:12). Белә ки, гоч Ра аллаһ үчүн мүгәддәс иди, буна ҝөрә дә Пасха гузусунун ганынын гапынын јан тахталарына чиләнмәси мисирлиләрин ҝөзүндә күфр иди. Һәмчинин буға да мүгәддәс һесаб олунурду. Буғаларын илк баласынын мәһв едилмәси Осирис аллаһын нүфузуна ҝүҹлү зәрбә олду. Фирона Ра аллаһын оғлу кими ситајиш едилирди. Фиронун илк оғлунун өлүмү һәм Ра аллаһын, һәм дә фиронун аҹизлијини ҝөстәрди.
(Чыхыш 12:14—16) Бу ҝүнү јаддашыныза һәкк един вә нәсилдән-нәслә Јеһоваја һәср олунмуш бајрам кими гејд един. Бу, һәмишәлик сизин үчүн ганун олаҹаг. 15 Једди ҝүн мајасыз чөрәк јејин. Биринҹи ҝүн евләриниздән мајалыг хәмири чыхарын. Биринҹи ҝүндән једдинҹи ҝүнәдәк мајалы бир шеј јејән адам исраиллиләрин арасындан јох едилмәлидир. 16 Биринҹи вә једдинҹи ҝүн мүгәддәс топланты кечирин. Бу ҝүнләрдә һеч бир иш ҝөрмәмәлисиниз. Јалныз өзүнүзә јемәк һазырлаја биләрсиниз.
ит-1-E с. 504, абз. 1
Топланты
Бу мүгәддәс топланты ҝүнләринин сәҹијјәви ҹәһәти о иди ки, һәмин ҝүнләрдә һеч ким ағыр иш ҝөрмәмәлијди. Мәсәлән, Мајасыз чөрәк бајрамынын биринҹи вә једдинҹи ҝүнү мүгәддәс топланты кечирилмәли иди. О ҝүнләр һаггында Јеһова демишди: «Бу ҝүнләрдә һеч бир иш ҝөрмәмәлисиниз. Јалныз өзүнүзә јемәк һазырлаја биләрсиниз» (Чх 12:15, 16). Лакин мүгәддәс топланты ҝүнләриндә каһинләр Јеһоваја тәгдимәләр ҝәтирмәклә мәшғул олурдулар (Лв 23:37, 38). Бу, ҝүндәлик ишләрин ҝөрүлмәсинә гојулан гадағаны позмаг сајылмырды. Бу ҝүнләрдә халг бош-бикар отурмурду, әксинә, бу ҝүнләр руһани зијафәт ҝүнләри иди. Һәфтәнин шәнбә ҝүнләри халг бир јерә јығышыб ибадәт едир, руһани билик алырды. Сонралар синагогларда олдуғу кими, Аллаһын Кәламы ҹамаатын гаршысында охунур вә изаһ олунурду, халг маарифләнирди (Һв 15:21). Беләликлә, халг шәнбә ҝүнү, јахуд диҝәр мүгәддәс топланты ҝүнләриндә ағыр иш ҝөрмүр, вахтыны дуа етмәјә, Јарадан вә Онун нијјәтләри барәдә дүшүнмәјә һәср едирди.
Мүгәддәс Китаб гираәти
(Чыхыш 12:1—20) Јеһова Муса илә Һаруна онлар һәлә Мисирдә икән деди: 2 «Бу ај сизин үчүн биринҹи ај, илин илк ајы олаҹаг. 3 Ҝедиб бүтүн Исраил ҹамаатына белә сөјләјин: “Бу ајын онунҹу ҝүнү ата евиниз үчүн бир гузу сечин, һәр евә бир гузу. 4 Кимин аиләси кичикдирсә вә гузуну јејиб гуртара билмәјәҹәксә, онда гузуну евиндә гоншусу илә бирликдә јесин; адамларын сајыны вә һәр кәсин нә гәдәр јејәҹәјини нәзәрә алсын. 5 Һејван ја гојунларын, ја да кечиләрин ичиндән сечилмиш сағлам, бириллик еркәк һејван олмалыдыр. 6 Ону ајын он дөрдүнҹү ҝүнүнә гәдәр бәсләјин. Гаш гараланда Исраил иҹмасынын һәр аиләси һејваны кәссин. 7 Ганындан бир аз ҝөтүрүб гузуну һансы евдә јејәҹәкләрсә, о евин гапысынын ики јан вә үст тахтасына чиләсинләр. 8 Әт һәмин ҝеҹә јејилмәлидир. Ону одда гызардыб мајасыз чөрәклә вә аҹы отларла јесинләр. 9 Ону нә чиј, нә дә суда бишмиш һалда јемәјин, башы, ајаглары вә ичалаты илә бирликдә одда гызардыб јејин. 10 Һејвандан сәһәрә һеч нә сахламајын, сәһәрә галаны одда јандырын. 11 Ону гуршагланыб, ајағыныза сәндәл ҝејиниб, әлинизә чомаг ҝөтүрүб тәләм-тәләсик јејин. Бу, Јеһованын шәрәфинә кечирилән Пасхадыр. 12 Мән бу ҝеҹә Мисир торпағындан кечәҹәјәм. Мисир торпағындакы адамларын илк доғулан ушағыны вә һејванларын илк баласыны өлдүрәҹәјәм, Мисирин бүтүн аллаһларыны мүһакимә едәҹәјәм. Мән Јеһовајам! 13 Евинизин үзәриндәки ган ишарә олаҹаг, ганы ҝөрүб сиздән јан кечәҹәјәм. Мән Мисир торпағыны ҹәзаландыранда сизә бу бәладан зәрәр дәјмәјәҹәк. 14 Бу ҝүнү јаддашыныза һәкк един вә нәсилдән-нәслә Јеһоваја һәср олунмуш бајрам кими гејд един. Бу, һәмишәлик сизин үчүн ганун олаҹаг. 15 Једди ҝүн мајасыз чөрәк јејин. Биринҹи ҝүн евләриниздән мајалыг хәмири чыхарын. Биринҹи ҝүндән једдинҹи ҝүнәдәк мајалы бир шеј јејән адам исраиллиләрин арасындан јох едилмәлидир. 16 Биринҹи вә једдинҹи ҝүн мүгәддәс топланты кечирин. Бу ҝүнләрдә һеч бир иш ҝөрмәмәлисиниз. Јалныз өзүнүзә јемәк һазырлаја биләрсиниз. 17 Мајасыз чөрәк бајрамыны мүтләг кечирин, чүнки һәмин ҝүн Мән сизин издиһамларынызы Мисир торпағындан чыхараҹағам. Бу ҝүнү нәсилдән-нәслә гејд етмәлисиниз, бу, һәмишәлик сизин үчүн ганун олаҹаг. 18 Биринҹи ај, ајын он дөрдүнҹү ҝүнү ахшамдан башлајараг, ајын ијирми биринҹи ҝүнүнүн ахшамынадәк мајасыз чөрәк јемәлисиниз. 19 Једди ҝүн евиниздә мајалыг хәмир олмасын, истәр јаделли олсун, истәрсә дә јерли, ким мајалы бир шеј јесә, Исраил халгынын арасындан јох едиләҹәк. 20 Мајалы һеч нә јемәјәҹәксиниз, бүтүн евләрдә мајасыз чөрәк јејилмәлидир”».